როსტომ რაჭის ერისთავი
როსტომ რაჭის ერისთავი — ერისთავი დაახლოებით 1750-1769 წლებში. შოშიტა III-ის ძე. ერისთავად გახდომისთავნავე რაჭის თავად-აზნაურები ზოგი ამოწყვიტა, ზოგი გააძევა და მათი მამულები მიიტაცა. ხელთ იგდო სამეფო მამულებიც და ამრიგად მთელ რაჭას დაეუფლა. ძლიერ წინააღმდეგობას უწევდა იმერეთის მეფის სოლომონ I-ის ცენტრალისტურ პოლიტიკას. იმერეთის ზოგიერთ რენეგატ ფეოდალთან ერთად მეგზურობას უწევდა ოსმალ დამპყრობლებს და ხშირად გამოდიოდა მათ მოკავშირედ სოლომონ -ის წინააღმდეგ ბრძოლაში. 1752 წელს როსტომ რაჭის ერისთავმა და ლევან აბაშიძემ სოლომონ I ტახტიდან ჩამოაგდეს, სოლომონმა მალე დაიბრუნა ტახტი. როსტომ რაჭის ერისთავმა ისევ სცადა მეფის თავიდან მოცილება, მაგრამ ხრესილის ბრძოლაში (1757) გამარჯვება სოლომონს დარჩა. 60-იანი წლების დასაწყისში როსტომ რაჭის ერისთავი მხარში ედგა ოსმალებს და მათთან ერთად ებრძოდა სოლომონ მეფეს. 60-იანი წლების მიწურულიდან სოლომონ I-მა რამდენიმეჯერ წარმატებით ილაშქრა რაჭაში, მაგრამ როსტომის ხელში ჩაგდება ვერ მოახერხა. 1769 წელს სოლომონ I-მა მინდობილი როსტომ რაჭის ერისთავი ოჯახიანად შეიპყრო და მკაცრად დასაჯა, მის შვილებს თვალები დასთხარა, მამულები კი სამეფო საკუთრებად გამოაცხადა. 1773 წლამდე როსტომი პატიმარი იყო. შემდეგ გაათავისუფლეს და 1790 წლიდან აღარ იხსენიება.
როსტომის ამბავი აღწერილია აკაკი წერეთლის მოთხრობაში „რაჭის ერისთავი როსტომ“.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ნარსია გ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 8, თბ., 1984. — გვ. 449-450.
- რეხვიაშვილი, მ., იმერეთის სამეფო 1462-1810, თბ.: უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 1989. — გვ. 197-216.
- ფავლენიშვილი ნ., მხარგრძელ-ფავლენიშვილთა ფეოდალური სახლი და როსტომ რაჭის ერისთავის ასული, თბ.: გამომცემლობა „მერიდიანი“, 2014.
- სოსელია ო., ნარკვევები ფეოდალური ხანის დასავლეთ საქართველოს სოციალურ-პოლიტიკური ისტორიიდან, ტ. 1, თბ., 1973.