მიზანსცენა
მიზანსცენა (ფრანგ.: Mise en scène [mizɑ̃sɛn]) მრავლისმომცველი ტერმინია და მას კინოკრიტიკაში "უდიდეს განუმარტავ ტერმინს" უწოდებენ მისი მრავალი განსხვავებული განსაზღვრებისა და მათზე კონსენსუსის უქონლობის გამო.
ტერმინი მომდინარეობს თეატრიდან, სადაც, ფრანგულში mise en scène ნიშნავს "სცენაზე დადგმულს". კინემატოგრაფიაში მიზანსცენა მიუთითებს ყველაფერზე რაც კი ხდება კამერამდე, ანუ სამზადისი - სცენები, მსახიობები, კოსტიუმები და განათება. მიზანსცენა ასევე მოიცავს მსახიობთა განლაგებასა და მოძრაობას გადაღების მოედანზე, რასაც კოლოქვიალურად "ბლოკინგს" უწოდებენ.
ტერმინის ამგვარი ვიწრო განსაზღვრება ყველა კრიტიკოსის მიერ მიღებული არ არის. ზოგიერთის აზრით, ის ასევე მოიუთეითებს ვიზუალური სტილის ყველა ელემენტზე, ანუ სცენის, მოედნის ელემენტებთან ერთად კამერაზეც. სხვათათვის, როგორიცაა ენდრიუ სარისი, ის ასევე იღებს მისტიურ მნიშვნელობებსაც, რაც ფილმის ემოციურ ტონალობასთან არის დაკავშირებული.
მასვე უკავშირდება სტილი, რომლითაც სცენის ინფორმაცია გადმოცემულია ძირითადად ერთი კადრით - ხშირად მოძრავი კამერით. მას განასხვავებენ მონტაჟური სტილის კინოგადაღებისგან, სადაც მრავალი კუთხიდან გადაღებული სცენა ერთმანეთს უკავშირდება მონტაჟის პროცესში.
1910-20-იანი წლების გერმანულ კინემატოგრაფიაში განწყობის, მნიშვნელობისა და ხმოვანი ონფორმაციის გადმოცება მიზანსცენის მეშვეობით ხდება. შესაძლოა ყველაზე განთქმული მაგალითი ამისა იყოს "ექიმი კალიგარის კაბინეტი" (1920), სადაც პერსონაჟის შინაგანი სულიერი განწყობა გამოხატულია გადასაღები მოედნის დიზაინითა და ბლოკინგით.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Bordwell, David; Thompson, Kristin (2010) „Chapter 6 – The Shot: Mise-en-Scène“, Film Art: An Introduction, 9th, New York: McGraw–Hill, გვ. 175–228. ISBN 978-0-07-122057-6. OCLC 456179577. Also OCLC 690437186. Has a concise definition of mise-en-scène.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Mise En Scene Analysis – 15 Essential Points დაარქივებული 2012-11-09 საიტზე Wayback Machine.
- The Straight Dope: What do artsy film critics mean by
- Mise-en-scène Explained დაარქივებული 2018-05-25 საიტზე Wayback Machine.
- Yale University Film Analysis Site: "mise-en-scene" დაარქივებული 2013-01-20 საიტზე Wayback Machine.
- Indy Mogul 4 Minute Film School: Mise en Scene დაარქივებული 2008-03-25 საიტზე Wayback Machine.