ვორონცოვის სასახლე
| ვორონცოვის სასახლე | |
|---|---|
 | |
| 44°25′11″ ჩ. გ. 34°03′19″ ა. გ. / 44.41977611° ჩ. გ. 34.05552000° ა. გ. | |
| დაარსდა | 1848 |
| ქვეყანა |
 უკრაინა |
| მდებარეობა | ალუპკა |
| ოფიციალური საიტი | http://worontsovpalace.org |
 | |
ვორონცოვის სასახლე (რუს. Воронцо́вский дворе́ц) - მდებარეობს ალუპკაში (ყირიმი) აი-პეტრიის მთის ძირში. 1956 წლიდან სასახლეში არის მუზეუმი. 1824 წლის დეკემბრიდან 1851 წლის აპრილამდე, ვორონცოვის პარკი ალუპკაში შეიქმნა ნიჭიერი გერმანელი მებაღე -ბოტანიკოსის, ყირიმის სამხრეთ სანაპიროების მთავარი მებაღის - კარლ ანტონოვიჩ ქებახის მიერ.
სასახლის არქიტექტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სასახლე აღმართეს, როგორც რუსეთის გამოჩენილი სახელმწიფო მოღვაწის, ნოვოროსიისკის ტერიტორიის გენერალური გუბერნატორის, გრაფი მიხაილ სემიონოვიჩ ვორონცოვის საზაფხულო რეზიდენცია. გრაფი იყო ანგლომანელი, მან მიიღო განათლება ინგლისში და ამიტომ, ტრადიციული კლასიცისტური გეგმის მიხედვით დაწყებული მშენებლობის შეწყვეტით, მან უბრძანა პროექტი ინგლისელ არქიტექტორ ედვარდ ბლურს ჩაებარებინა. იმდროინდელ ინგლისურ ხელოვნებაშიგაბატონებული იყო "გოთური აღორძინება" და ნეო-ტუდორული სტილი, რომელსაც მე –16 საუკუნეში მიმართავდა ტიუდორ – რენესანსი ინგლისში[1]. ამ სტილში, არქიტექტორმა ბლორემ დაასრულა პროექტი და გაგზავნა რუსეთში 1832 წელს. ის არ ჩამოვიდა ალუპკაში და მშენებლობას ზედამხედველობდა ინგლისელი უილიამ ჰანტი[2].
თუმცა, ისტორიციზმის პერიოდის იდეოლოგიისა და ესთეტიკის თანახმად, "ტიუდორის სტილი" შერეული იყო სხვა წყაროებთან, რომლებიც ნაკარნახევი იყო თვით ადგილობრივების მიერ. ამრიგად, სასახლის დასრულებულ იერსახეში აისახა ნეო-მოურიული სტილის გავლენები, რომლებიც განპირობებულია ყირიმის ისტორიით. ასე რომ, "გოთური" საკვამურები ჰგავს მინიატურულ ისლამურ მინარევებს. უჩვეულო სილუეტის გამო "მავრიკი" გუმბათებით, სასახლე ორგანულად ერწყმის მთის მიმდებარე ლანდშაფტს[3].
ვორონცოვის სასახლე არის შენობების ჯგუფი, რომელიც გადაჭიმულია მთიანი ტერიტორიის ტერასული რაფის გასწვრივ დასავლეთიდან აღმოსავლეთისაკენ. ნეო-გოთური სტილი გახდა საფუძველი საყოფაცხოვრებო ნაგებობისთვის, შუვალოვის შენობის ჩრდილოეთ ფასადი და მთელი შუვალოვსკის გადასასვლელი (მფლობელის ქალიშვილის, სოფია მიხაილოვნა ვორონცოვას სახელით დაქორწინებული, გრაფინია შუვალოვაზე დაქორწინებული). ნეომავრული სტილი უფრო გამოხატულია მთავარი შენობის სამხრეთ ფასადზე მონუმენტური პორტალით, ნაწილობრივ მის ჩრდილოეთ ფასადზე და ბიბლიოთეკის შენობის დიზაინში. შუვალოვის შენობის სამხრეთი ფასადი და მთავარი შენობის ჩრდილოეთ ფასადის ზოგიერთი ელემენტი მორთულია ტიუდორის სტილში.
ვორონცოვის სასახლის მხატვრული სურათი 1830 -იან წლებში რუსეთში აღიქმებოდა როგორც მშვენიერი ზღაპარი ვალტერ სკოტის მაშინდელ მოდურ რომანებთან და არაბულ ზღაპრებთან "ათას ერთი ღამე". მან ასახა ევროპული რომანტიზმის იდეები და აღმოსავლური სტილისადმი ინტერესი[4].
სასახლის სამხრეთ მთავარი კიბე კომპლექსის ზედა, ქვედა და ზღვისპირა ნაწილს აკავშირებს. 1848 წლის ზაფხულში კიბეებზე დამონტაჟდა მფარველი ლომების ექვსი მარმარილოს ფიგურა, დამზადებული იტალიაში, მოქანდაკე ვინჩენცო ბონანის სახელოსნოში. ისინი წყვილებშია განლაგებული: პირველებს (ქვემოთ) ჯერ კიდევ ტკბილად სძინავთ, ორნი (შუაში) იღვიძებენ და ზემოდან ორი მუქარით იხედება. მძინარე ლომის ერთ -ერთ კვარცხლბეკზე არის იტალიური წარწერა „Leoni che seguiti in Carrara da V.S. Bonani ”(ლომები, შექმნილია კარარაში ვ.ს. ბონანის მიერ).
სასახლის ინტერიერი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სასახლის საზეიმო ინტერიერმა თითქმის მთლიანად შეინარჩუნა ორიგინალური გაფორმება. თითოეულ ოთახს აქვს საკუთარი უნიკალური არომატი, რომელიც ასახულია სახელებში: ჩინური სასწავლო, კალიკოს ოთახი, ზამთრის ბაღი, ლურჯი მისაღები. მთავარი სასადილო ოთახი წააგავს რაინდთა დარბაზების გაფორმებას შუა საუკუნეების ციხეებში. სასადილო ოთახის კედლები, ბუხარი და დესუდაპორტები მორთულია ხის მოჩუქურთმებული პანელებით, ოთახის ჭერის მსგავსად, ნეო-გოთურ სტილში. მოჩუქურთმებული ავეჯი, ასევე ნეო-გოთური სტილით, გაკეთდა ოდესაში რუსი ხელოსნების მიერ. მოჩუქურთმებული ხის "გოთური" ჩარჩოები გაფორმებულია ფრანგი ლანდშაფტის რომანისტის ჰუბერტ რობერტის ოთხი დიდი ნახატით.
სასახლეში დაცულია ბიბლიოთეკა, ფაიფურის მცირე, მაგრამ ღირებული კოლექცია, ნახატების კოლექცია, ასევე ინგლისური და ფრანგული ბრინჯაოები იმპერიის სტილში.[5]
ექსპოზიცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ალუპკას მუზეუმში რამდენიმე მუდმივი გამოფენაა. ცხრა სახელმწიფო ოთახი ასახავს სასახლის პირველი მფლობელების ცხოვრებას და XIX საუკუნის 30-40-იანი წლების სასახლის ინტერიერის ხასიათს. სტაციონარული გამოფენა "ვორონცოვის საოჯახო გალერეა" მდებარეობს ყოფილი სტუმრების შენობაში. ცალკეულ დარბაზებში "პროფესორ ვ.ნ გოლუბევის საჩუქარი" (რუსული და საბჭოთა ავანგარდი), ია. ა. ბასოვის ნახატი "ლანდშაფტის პოეზია", ხელოვნების გამოფენები "უკრაინული ფერწერა", "ვარდების არომატის შესუნთქვა" (ყვავილები ფერწერაში) გამოფენილია. პარკის პავილიონში "ჩაის სახლი" არის გამოფენები "ყირიმის ნახევარკუნძულის რუქები", "ვორონცოვები და რუსი ადმირალები", მე -18-მე -19 საუკუნეების "ზღვის ბრძოლები".
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Галиченко А. А. Алупка: Дворец и парк. — К.: Мистецтво, 1992. — ISBN 5-7715-0352-5.
- Музеи Крыма / Авт.-сост. А. В. Зубарев, С. Н. Пушкарёв, Е. Б. Вишневская, В. П Пересунько. — Симферополь: Симферопольская городская типография, 2009. — 264 с. — ISBN 978-966-174-085-2.
- Тимофеев Л. Н. К вопросу о генезисе композиции Воронцовского дворца в Алупке // Труды ЛИСИ — Л., 1980.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- თარგი:Официальный сайт
- Воронцовский дворец-музей დაარქივებული 2020-12-03 საიტზე Wayback Machine.
- Воронцовский дворец: Архитектура
- Арбатская Ю. Я., Вихляев К. А. Рифмы и метафоры Алупкинского парка.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Власов В. Г. Алупка // Власов В. Г. Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства. В 10 т. — СПб.: Азбука-Классика. — Т. I, 2004. — С. 192
- ↑ Комплекс сооружений Воронцовского дворца. — URL: https://ubkterra.org/heritage/7805817
- ↑ Филатова Г. Г. Творческое наследие Эдуарда Блора // Воронцовы и Англия: Материалы IV Крымских международных Воронцовских научных чтений. — Симферополь, 2002
- ↑ Ширяев С. Д. Алупка. Дворец и парки. — Симферополь, 1927
- ↑ Пальчикова А. Алупка. Путеводитель. Симферополь, 1979