ნ1 (რაკეტა)
ნ–1 (რუს. Н-1, Носитель-1) — საბჭოთა რაკეტა-მატარებელი, რომელიც 60-იან წლებში თავდაპირველად მუშავდებოდა, როგორც ორბიტაზე მძიმე ტვირთების გამტანი რაკეტა, ხოლო 1964 წლიდან საბჭოთა მთვარის პროგრამის ძირითადი საფუძველი გახდა. ყველა მისი გაშვება წარუმატებელი გამოდგა.
ტექნიკური მონაცემები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- მასა – 2788 ტონა,
- სიმაღლე – 105 მეტრი,
- საწვავი – ნავთი,
- მჟანგველი – თხევადი ჟანგბადი,
- საფეხურების რაოდენობა – 3,
- დიამეტრი – 16 მეტრი,
- სასარგებლო ტვირთი (საბოლოო გეგმის მიხედვით) – 90 ტონა (200 კილომეტრიან ორბიტაზე).
პირველი გაშვება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კომპლექს ნ1–ლ3 პირველი გაშვება 1969 წლის 21 თებერვალს წარუმატებლად დამთავრდა პირველ საფეხურში №2 ძრავის ხანძრის და ძრავათა კონტროლის სისტემის მწყობრიდან გამოსვლის გამო, რომელმაც გაფრენიდან 68,7 წამის მერე გასცა ძრავების გამორთვის მცდარი ბრძანება. რაკეტა აფეთქდა 12,200 მეტრ სიმაღლეზე, აფრენილან 69 წამის შემდეგ.
მეორე გაშვება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მეორედ ნ1 გაუშვეს 1969 წლის 3 ივლისს. პრაქტიკულად აფრენისთანავე რაკეტა პირველი საფეხურის № 8 ძრავის არასწორი მუშაობის გამო რაკეტა აფეთქდა. ეს იყო რაკეტების ისტორიაში უძლიერესი აფეთქება, რომელმაც მთლიანად გაანადგურა სასტარტო მოედანი.
მესამე გაშვება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მესამეჯერ ნ1 გაუშვეს 1971 წლის 27 ივნისს. აფრენისთანავე რაკეტამ ბრუნვა დაიწყო და 51 წამის მერე აფეთქდა.
მეოთხე გაშვება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მეოთხეჯერ ნ1 გაუშვეს 1972 წლის 23 ნოემბერს. რაკეტამ კარგად იფრინა 106,93 წამი, მაგრამ პირველი საფეხურის გამოყოფამდე 7 წამით ადრე მეოთხე ძრავის მჟანგველის ტუმბო განადგურდა, რასაც რაკეტის ლიკვიდაცია მოჰყვა.
წარუმატებლობის მიზეზები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
წარუმატებლობის ძირითად მიზეზად მიჩნეულია სწორედ ძრავების მეტისმეტად დიდი რაოდენობა – 30.