ატომის ბირთვი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
მ r2.7.3) (ბოტის დამატება: tl:Atomikong nukleyus |
No edit summary |
||
ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Nucleus drawing.svg|მინი|ატომის ბირთვის მოდელი]] |
|||
'''ატომის ბირთვი''' |
'''ატომის ბირთვი''' — [[ატომი]]ს ცენტრალური ნაწილი, რომელშიც თავმოყრილია ატომის მთელი დადებითი მუხტი და თითქმის მთელი მასა. ატომის ბირთვის (ან მოკლედ ბირთვის) არსებობა ექსპერიმენტულად დაადგინა [[ერნესტ რეზერფორდი|ერნესტ რეზერფორდმა]] 1911 წელს. ბირთვი ატომში იკავებს უმნიშვნელო მოცულობას. ატომის თითქმის მთელი მასა მის ბირთვშია თავმოყრილი, ამიტომ ამ უკანასკნელის სიმკვრივე მეტად დიდია. ბირთვული ნივთიერების 1 სმ³ დაახლოებით ას მილიონ ტონას აიწონიდა. |
||
ატომის ბირთვი შედგება [[პროტონი|პროტონებისა]] და [[ნეიტრონი|ნეიტრონებისაგან]]. ამ ნაწილაკებს ნუკლონებს უწოდებენ. ატომური ერთულებით გამოსახული პროტონისა (1,00758) და ნეიტრონის (1,00897) მასა ახლოსაა ერთთან, მაშინ, როდესაც ელექტრონის მასა იმავე ერთეულებით 0,000548 უდრის. ამიტომ ელექტრონული გარსის სრული მასა ატომის ბირთვის მასასთან შედარებით უმნიშვნელოა. ბირთვის მასა განსაზღვრავს ატომის თითქმნის მთლიან მასას და ახლოსაა მთელ რიცხვთან. ამ მთელ რიცხვს (A) ატომის ბირთვის [[მასური რიცხვი|მასურ რიცხვს]] უწოდებენ, ატომის ბირთვში შემავალი პროტონების რიცხვს (Z) კი - ბირთვის [[ატომური ნომერი|ატომურ ნომერს]]. |
ატომის ბირთვი შედგება [[პროტონი|პროტონებისა]] და [[ნეიტრონი|ნეიტრონებისაგან]]. ამ ნაწილაკებს ნუკლონებს უწოდებენ. ატომური ერთულებით გამოსახული პროტონისა (1,00758) და ნეიტრონის (1,00897) მასა ახლოსაა ერთთან, მაშინ, როდესაც ელექტრონის მასა იმავე ერთეულებით 0,000548 უდრის. ამიტომ ელექტრონული გარსის სრული მასა ატომის ბირთვის მასასთან შედარებით უმნიშვნელოა. ბირთვის მასა განსაზღვრავს ატომის თითქმნის მთლიან მასას და ახლოსაა მთელ რიცხვთან. ამ მთელ რიცხვს (A) ატომის ბირთვის [[მასური რიცხვი|მასურ რიცხვს]] უწოდებენ, ატომის ბირთვში შემავალი პროტონების რიცხვს (Z) კი - ბირთვის [[ატომური ნომერი|ატომურ ნომერს]]. |
||
==ლიტერატურა== |
==ლიტერატურა== |
||
*{{ქსე|1|676—677|მამასახლისოვი ვ.}} |
*{{ქსე|1|676—677|მამასახლისოვი ვ.}} |
||
{{ესკიზი-ფიზიკა}} |
|||
[[კატეგორია:ატომური ფიზიკა]] |
[[კატეგორია:ატომური ფიზიკა]] |
14:18, 3 დეკემბერი 2012-ის ვერსია
ატომის ბირთვი — ატომის ცენტრალური ნაწილი, რომელშიც თავმოყრილია ატომის მთელი დადებითი მუხტი და თითქმის მთელი მასა. ატომის ბირთვის (ან მოკლედ ბირთვის) არსებობა ექსპერიმენტულად დაადგინა ერნესტ რეზერფორდმა 1911 წელს. ბირთვი ატომში იკავებს უმნიშვნელო მოცულობას. ატომის თითქმის მთელი მასა მის ბირთვშია თავმოყრილი, ამიტომ ამ უკანასკნელის სიმკვრივე მეტად დიდია. ბირთვული ნივთიერების 1 სმ³ დაახლოებით ას მილიონ ტონას აიწონიდა.
ატომის ბირთვი შედგება პროტონებისა და ნეიტრონებისაგან. ამ ნაწილაკებს ნუკლონებს უწოდებენ. ატომური ერთულებით გამოსახული პროტონისა (1,00758) და ნეიტრონის (1,00897) მასა ახლოსაა ერთთან, მაშინ, როდესაც ელექტრონის მასა იმავე ერთეულებით 0,000548 უდრის. ამიტომ ელექტრონული გარსის სრული მასა ატომის ბირთვის მასასთან შედარებით უმნიშვნელოა. ბირთვის მასა განსაზღვრავს ატომის თითქმნის მთლიან მასას და ახლოსაა მთელ რიცხვთან. ამ მთელ რიცხვს (A) ატომის ბირთვის მასურ რიცხვს უწოდებენ, ატომის ბირთვში შემავალი პროტონების რიცხვს (Z) კი - ბირთვის ატომურ ნომერს.
ლიტერატურა
- მამასახლისოვი ვ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 676—677.