იხილეთ წყარო გვერდისთვის საფრანგეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა

'''საფრანგეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა''' ({{lang-fr|Bibliothèque nationale de France}}) — ბიბლიოთეკა [[პარიზი|პარიზში]], ფრანგულენოვანი ლიტერატურის ყველაზე მდიდარი ნაკრები [[მსოფლიო|მსოფლიოში]]. [[ევროპა|ევროპის]] ერთ-ერთი ყველაზე უძველესი ბიბლიოთეკა. ყველაზე მსხვილი ბიბლიოთეკა [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] და ერთ-ერთი ყველაზე უმსხვილესი ბიბლიოთეკა მსოფლიოში. ბიბლიოთეკაში 2651 თანამშრომელი მუშაობს, აქედან 2500 [[ადამიანი]] — მთელი დღე. ძირითადი წიგნთსაცავი მდებარეობს მდინარე [[სენა|სენის]] მარცხენა მხარეს, პარიზის მე-13 ოლქში და ატარებს [[ფრანსუა მიტერანი]]ს სახელს. კრებულის ყველაზე ფასიანი ნაწილი - მონეტებისა და მანუსკრიპტის კაბინეტი განთავსებულია ისტორიულ შენობაში, [[არმან ჟან დიუ პლეში რიშელიე|რიშელიეს]] ქუჩაზე. შენობის ანსამბლი XVII—XIX საუკუნისაა.

საფრანგეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა ევროპაში ერთ-ერთი უძველესია; ბიბლიოთეკა სხვადასხვა პერიოდში მეფეების, სამეფოს, ეროვნული, საიმპერატორო და ბოლოს ეროვნული ბიბლიოთეკის სახელს ატარებდა.
ჯერ კიდევ მეფე [[პიპინ მოკლე]]ს ჰქონდა ხელნაწერთა კრებული. [[კარლოს დიდი|კარლოს დიდმა]] დააარსა ბიბლიოთეკა [[აახენი|აახენში]], რაც ძალიან მნიშვნელოვანი იყო იმ დროისთვის, მაგრამ მისი გარდაცვალების შემდეგ ბიბლიოთეკა გაიყიდა. მეფე [[ლუი IX|ლუდოვიკო IX]]-მ ისევ შეაგროვა საკმარისად დიდი ბიბლიოთეკა, რომელიც უანდერძა [[სასულიერო მუსიკა|სასულიერო]] საზოგადოებას.

ხელნაწერის შეგროვება სინამდვილეში დაიწყო იყო [[კარლ V |კარლ V ბრძენმა]] (მართავდა 1364-1380 წლებში), რომელმაც დააარსა ბიბლიოთეკა არა მხოლოდ თავისთვის, არამედ მეცნიერებს მისცა მუშაობის შესაძლებლობა; ის არა მარტო ყიდულობდა, არამედ ავალებდა გადაეწერათ და ეთარგმნათ ხელნაწერები „სამეფოს და მთელი ქრისტიანული სამყაროს სასარგებლოდ“. 1367-1368 წლებში ბიბლიოთეკა მეფის ბრძანებით გადაიტანეს ბაზიერთუხუცესის კოშკში, [[ლუვრი|ლუვრის]] ციხე დარბაზში. 1373 წელს შეადგინეს წიგნების კატალოგი, დამატებითი კი 1380 წელს. ბიბლიოთეკა ძალიან დაზარალდა იმის გამო, რომ მეფის ნათესავებს გაჰქონდათ წიგნები და უკან არ აბრუნებდნენ — შედეგად 1200 ხელნაწერიდან ჩვენამდე მოაღწია ძალიან მცირე ნაწილმა. ლუდოვიკო XI იძულებული იყო დაეწყო სასახლის წიგნშესანახის შექმნა სუფთა ფურცლიდან. ლუდოვიკო XII-მ გადაიტანა ლუვრის ბიბლიოთეკა [[ბულა|ბულაში]] და შეუერთა ბიბლიოთეკას, რომელიც შექმნილი იყო მამისა და ბაბუის - [[ორლეანი|ორლეანის]] ჰერცოგის მიერ, მანვე შეიძინა წიგნების მდიდარი კრებულები: მილანის ჰერცოგთა წიგნების ნაწილი [[ფრანჩესკო პეტრარკა|პეტრარკას]] ბიბლიოთეკიდან, წიგნების ნაკრები ლუდვიგ დე ბრიუგისა და სენიორ დე ლა გრუტიუზისაგან. მეფე ყიდულობდა წიგნებს როგორც საფრანგეთში, ასევე საზღვარგარეთ: გააგზავნა იტალიაში რამდენიმე განათლებული კარისკაცი მისიით -  ეყიდათ [[რომი|რომსა]] და [[ვენეცია|ვენეციაში]] ყველა ბერძნული ხელნაწერი ან მათი ასლები, რის მოძიებასაც შეძლებდნენ.

[[1537]] წელს მეფის ბრძანებით ყველა ფრანგული გამომცემლობა და წიგნით მოვაჭრე ვალდებული იყო დაედოთ ბულაში ერთი ეგზემპლარი დაბეჭდილი წიგნიდან. [[1544]] წელს სამეფო ბიბლიოთეკა გადაიტანეს [[ფონტენბლოს სასახლე|ფონტენებლოში]]. ამ დროისათვის ის ითვლიდა 1500 ტომს, აქედან 41 ბერძნულ, 4 ივრითულ და 2 არაბულ ენაზე და იყო ერთ-ერთი უმდიდრესი ევროპაში. ორი წლის შემდეგ სამეფო ბიბლიოთეკა გაიხსნა დამთვალიერებელთათვის. ფრანცისკას შვილმა [[ჰენრიხ II|ჰენრიხ II-მ]] გაზარდა აუცილებელი ეგზემპლარების რაოდენობა. [[კარლოს IX (საფრანგეთი)|კარლოს IX]]-ის მეფობის ბოლოს ბიბლიოთეკა, რომელიც ითვლიდა 1560 წლისათვის 3560 ერთეულს, დაბრუნდა [[ფონტენბლოს სასახლე|ფონტენბლოდან]] პარიზში.

ლუდოვიკო XIII-ის დროს [[ლუვრი|ლუვრის]] ბიბლიოთეკა ეკუთვნოდა პირადად მეფეს და იწოდებოდა სამეფო კაბინეტად. 1622 წელს გამოქვეყნებულ იქნა ნაკრების პირველი კატალოგი. [[ლუდოვიკო XIV|ლუდოვიკო XIV-მ]] ისევ საჯარო გახადა ბიბლიოთეკა მნახველებისთვის. მისი მეფობისას სამეფო ბიბლიოთეკამ საჩუქრად მიიღო და შეიძინა ბევრი წიგნი და ხელნაწერი. იმ პერიოდის მთავარი შენაძენი იყო: 9000 ტომიანი კრებული და 260 ხელნაწერი, საჩუქრად ძმები დიუპირებისაგან; გასტონ ორლეანელის მიერ ნაბოძები წიგნები, ხელნაწერები, მედლები, მინიატურები, ნახატები და სხვა იშვიათობები; გრაფ დე ბეტიუნის მიერ ნაბოძები ისტორიული დოკუმენტის კრებული, რაოდენობა 1923 ტომი; 1669 წელს შეიძინეს ექიმი ჟაკ მენტელის ბიბლიოთეკა, შემდგარი 10000 წიგნისა და 136 ხელნაწერისაგან; 1715 წელს ბიბლიოთეკამ მიიღო საჩუქრად [[ფრანსუა როჟე დე გენიერი|ფრანსუა გენიერის]] ცნობილი კრებული.

ლუდოვიკო XIV-ის მეფობის პერიოდში ბიბლიოთეკას განაგებდა  [[ ჟან-ბატისტ კოლბერი|კოლბერი]], როგორც სამეფო შენობების მთავარი [[ინტენდანტი]]. ის  აგზავნიდა მეცნიერებს საზღვარგარეთ, რათა მოეძიათ და შეეძინათ წიგნები. აქედან გამომდინარე საფრანგეთში შემოიტანეს ფასდაუდებელი წიგნები და ხელნაწერები [[საბერძნეთი|საბერძნეთიდან]], [[ეგვიპტე|ეგვიპტიდან]], [[სპარსეთი|სპარსეთიდან]], [[კონსტანტინოპოლი|კოსტანტინოპოლიდან]], [[იტალია|იტალიიდან]], [[პორტუგალია|პორტუგალიიდან]], [[შვეიცარია|შვეიცარიიდან]] და სხვა ქვეყნებიდან. [[ლუდოვიკო XV (საფრანგეთი)|ლუდოვიკო XV]]-ის მეფობისას ბიბლიოთეკამ შეიძინა 20 000-მდე წიგნების კრებული და ხელნაწერი. აქედან უმთავრესი იყო კოლბერის ბიბლიოთეკა, 6645 უძველესი ხელნაწერით. 1723 წელს ინდურმა კომპანიამ გადაუგზავნა 1800-ზე მეტი ჩინური წიგნი.

[[საფრანგეთის რევოლუცია|საფრანგეთის რევოლუციის]] დროს კონვენტის გადაწყვეტილებით ბიბლიოთეკა გახდა ეროვნული, როგორც სხვა ბევრი სამეფო დაწესებულება და იწოდებოდა როგორც „ერიკნული“. ამ პერიოდში ბიბლიოთეკა შეივსო აურაცხელი სიმდიდრით. აქ გადმოიტანეს მონასტრებისა და დევნილი არისტოკრატების წიგნები. აქედან უმდიდრესი იყო სენ-ჟერმენ-დე-პრეს სააბატოს კოლექცია, [[პარიზის უნივერსიტეტი|სორბონის]] კოლექცია. მოგვიანებით შეძენილი ბიბლიოთეკისთვის მნიშვნელოვანი იყო შარლ ლა ბედუაიერის 10 000 წიგნიანი კრებული.

1988 წელს პრეზიდენტმა [[ფრანსუა მიტერანი|ფრანსუა მიტერანმა]] მხარი დაუჭირა ბიბლიოთეკის რეფორმირების პროგრამას, ამის შესაბამისად ძირითადი ფონდები გადავიდა ახალ მაღლივ შენობაში, პარიზის XIII ოლქში. ამ მომენტისათვის დაბეჭდილი წიგნების რიცხვი და კრებული აღემატებოდა 9 მილიონს.

წიგნის სკანირების ტექნოლოგიების განვითარების კვალდაკვალ ეროვნული ბიბლიოთეკა იყო პირველი, რომელმაც გააციფრულა მეტნაკლებად მოთხოვნადი ფონდები და განათავსა ინტერნეტში მისამართზე:  gallica.bnf.fr 
2011 წლის მდგომარეობით ონლაინ ბიბლიოთეკა „გალიციამ“ მკითხველებს მიაწოდა 1 400 000 დოკუმენტი.

ბიბლიოთეკა მონაწილეობს, აგრეთვე, კვლევის პროექტში „Quaero“, რომელიც მიმართულია [[მეტყველება|მეტყველების]] განვითარებისა და მექანიკური თარგმნის [[ტექნოლოგია|ტექნოლოგიის]] გაუმჯობესებაზე.

==რესურსები ინტერნეტში==
{{ოფიციალური საიტი|www.bnf.fr/en/tools/a.welcome_to_the_bnf.html}}

[[კატეგორია:საფრანგეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა]]