კატარის პოლიტიკა
კატარი არის კონსტიტუციური ან აბსოლუტური მონარქია, რომელსაც მართავს ალ თანის ოჯახი. ალ თანის დინასტია კატარს მართავდა მას შემდეგ, რაც საოჯახო სახლი დაარსდა 1825 წელს. 2003 წელს კატარმა მიიღო კონსტიტუცია, რომელიც ითვალისწინებს საკანონმდებლო საბჭოს 45 წევრიდან 30 – ის პირდაპირ არჩევას.
,_May_2017.jpg)
კატარის მერვე ემირი არის ტამიმ ბინ ჰამად ალ ტანი, რომლის მამამ ჰამად ბინ ხალიფა ალ ტანიმ მას ძალაუფლება გადასცა 2013 წლის 25 ივნისს. ემირს აქვს ექსკლუზიური უფლებამოსილება დანიშნოს და მოხსნას პრემიერ მინისტრი და კაბინეტის მინისტრები, რომლებიც ერთად ქმნიან მინისტრთა საბჭოს, რომელიც არის ქვეყნის უმაღლესი აღმასრულებელი ორგანო. მინისტრთა საბჭო ასევე ინიციირებს კანონმდებლობას. მინისტრთა საბჭოს მიერ შემოთავაზებული კანონები და განკარგულებები გადაეცემა მრჩეველთა საბჭოს (მაჯილის ალ შურა) განსახილველად, რის შემდეგაც ისინი წარედგინება ემირს რატიფიკაციისთვის. საკონსულტაციო ასამბლეას აქვს შეზღუდული საკანონმდებლო უფლებამოსილება კანონების შემუშავებისა და დამტკიცების შესახებ, მაგრამ ემირს აქვს საბოლოო
სიტყვა ყველა საკითხზე. ამჟამინდელი საბჭო მთლიანად შედგება ემირის მიერ დანიშნული წევრები. 2019 წლის აპრილში პირველად ჩტარდა საბჭოს მიერ საბჭო საპარლამენტო კავშირის 140-ე ასამბლეა..
კატარის კანონი არ იძლევა პოლიტიკური ორგანოების ან პროფკავშირების დაარსებას.
კანონი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კატარის კონსტიტუციის თანახმად, შარიათის კანონი წარმოადგენს კატარის კანონმდებლობის მთავარ წყაროს, თუმცა, პრაქტიკაში, კატარის იურიდიული სისტემა წარმოადგენს სამოქალაქო სამართლისა და შარიათის სამართლის ნარევს. შარიათის კანონი ვრცელდება საოჯახო სამართალზე, მემკვიდრეობაზე და რამდენიმე დანაშაულებრივ ქმედებაზე (მათ შორის მრუშობა, ძარცვა და მკვლელობა). ზოგიერთ შემთხვევაში, შარიათზე დაფუძნებული საოჯახო სასამართლოები ქალის ჩვენებას განიხილავენ. კოდიფიცირებული საოჯახო კანონი 2006 წელს შემოიღეს. ნებადართულია ისლამური პოლიგინია.
ყატარში სასამართლო ფიზიკური დასჯა გავრცელებულია შარიათის კანონის ვაჰაბიტური ინტერპრეტაციის გამო, თუმცა კატარში იგი თავდაპირველად ჰანბალის საშუალო სუნიზმის სკოლა იყო.
ჩაქოლვა კატარში კანონიერი სასჯელია.განდგომილება და ჰომოსექსუალობა არის დანაშაული, რომელიც ისჯება სიკვდილით დასჯით. გმობამ შეიძლება გამოიწვიოს შვიდ წლამდე თავისუფლების აღკვეთა, ხოლო პროზელიტიზმმა შეიძლება გამოიწვიოს 10 წლიანი პატიმრობა.
კატარში ალკოჰოლის მოხმარება ნაწილობრივ ლეგალურია; ზოგიერთ ხუთვარსკვლავიან ძვირადღირებულ სასტუმროს საშუალება ეძლევა ალკოჰოლი გაყიდოს თავიანთ არამუსლიმურ მომხმარებლებზე. მუსლიმებს არ აქვთ ალკოჰოლის მიღების უფლება და მათ, ვინც მის მოხმარებაშია დაჭერილი, შეიძლება მისი განადგურება ან განდევნა. არამუსლიმან ემიგრანტებს შეუძლიათ მიიღონ ალკოჰოლი პირადი მოხმარებისთვის. კატარის სადისტრიბუციო კომპანიას (Qatar Airways– ის შვილობილი კომპანია) ნებადართული აქვს ალკოჰოლისა და ღორის ხორცის იმპორტი; ის ქვეყანაში მოქმედი ერთადერთი სასმელის მაღაზიაა. კატარის ოფიციალურმა წარმომადგენლებმა ასევე გამოთქვეს სურვილი, რომ 2022 წლის FIFA მსოფლიო თასზე ალკოჰოლი დაუშვან "გულშემატკივართა ზონებში".
2011 წლამდე პერლ-კატარის (დოჰას მახლობლად ხელოვნური კუნძული) რესტორნებს ალკოჰოლური სასმელების მირთმევის უფლება ჰქონდათ. 2011 წლის დეკემბერში, რესტორნებს უთხრეს, რომ შეეწყვიტეთ ალკოჰოლის გაყიდვა. აკრძალვის შესახებ განმარტება არ გაკეთებულა .მოგვიანებით ალკოჰოლის აკრძალვა მოიხსნა.
2014 წელს დაიწყო მოკრძალებული კამპანია ტურისტებისთვის ქვეყნის შეზღუდული ჩაცმულობის კოდის გასახსენებლად. ქალ ტურისტებს ურჩიეს, საზოგადოებაში არ ეცვათ გამაშები, მინი ქვედაკაბა, უსახელო კაბები და მოკლე ან მჭიდრო ტანსაცმელი.
საგარეო ურთიერთობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
როგორც პატარა ქვეყანა, რომელსაც უფრო დიდი მეზობლები ჰყავს, კატარი ცდილობს მოახდინოს გავლენის პროექტირება და დაიცვას თავისი სახელმწიფო და მმართველი დინასტია. კატარის ალიანსების ისტორია გვაწვდის მათი პოლიტიკის საფუძველს. 1760-1971 წლებში კატარი ცდილობდა ოსმალეთის დაცვას, ბრიტანელების, ალ-ხალიფების ბაჰრეინის, არაბებისა და ვაჰაბიტების მაღალი ტრანზიტული უფლებამოსილებისგან. კატარი იყო OPEC– ის ადრეული წევრი და ყურის თანამშრომლობის საბჭოს (GCC) დამფუძნებელი წევრი. ის არაბული ლიგის წევრია. ქვეყანამ არ მიიღო იუსტიციის საერთაშორისო სასამართლოს სავალდებულო იურისდიქცია.
კატარს ასევე აქვს ორმხრივი ურთიერთობები სხვადასხვა საგარეო ძალებთან. კატარი ჩინეთის სტრატეგიული მოკავშირეა, ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობა მკაცრდება. იგი ასევე მასპინძლობს ალ-უდეიდის საჰაერო ბაზას, აშშ-ბრიტანეთის ერთობლივ ბაზას, რომელიც სპარსეთის ყურეში ყველა ამერიკული და ბრიტანული საჰაერო ოპერაციების კერაა. მან საშუალება მისცა ამერიკულ და ბრიტანულ ძალებს გამოიყენონ საჰაერო ბაზა ერაყსა და ავღანეთში მარაგების გაგზავნის მიზნით.
კატარს არაერთგვაროვანი ურთიერთობა აქვს სპარსეთის ყურის რეგიონში მდებარე მეზობლებთან. კატარმა ხელი მოაწერა თავდაცვის თანამშრომლობის შეთანხმებას ირანთან, რომელთანაც იგი იზიარებს მსოფლიოში უმსხვილეს არა ასოცირებულ გაზის საბადოს. ეს იყო მეორე ქვეყანა, პირველი საფრანგეთი, რომელმაც საჯაროდ გამოაცხადა ლიბიის ოპოზიციის ეროვნული გარდამავალი საბჭოს აღიარება, როგორც ლიბიის ლეგიტიმური მთავრობამ 2011 წლის ლიბიის სამოქალაქო ომის ფონზე.
2014 წელს კატარის ურთიერთობა ბაჰრეინთან, საუდის არაბეთთან და არაბთა გაერთიანებულ საემიროებთან დუღილის წერტილამდე მივიდა, რადგან ყატარი მუსლიმთა საძმოს მხარდაჭერას უცხადებს და, სავარაუდოდ, აფინანსებს ექსტრემისტულ ჯგუფებს სირიაში.კატარი ასევე მონაწილეობდა CIA- ს ეგიდით Timber Sycamore ფარული ოპერაციაში, სირიელი მეამბოხეების მომზადებისა და შეიარაღებისთვის.
უკანასკნელ წლებში კატარი იყენებს ისლამისტ ბოევიკებს მთელ რიგ ქვეყნებში, მათ შორის ეგვიპტეში, სირიაში, ლიბიაში, სომალიში და მალიში, საგარეო პოლიტიკის გასაზრდელად. დევიდ კოენმა, აშშ – ის ხაზინის ტერორიზმისა და ფინანსური დაზვერვის საკითხებში მდივანმა, თქვა, რომ კატარი არის "ტერორიზმის დაფინანსების ნებართვის იურისდიქცია". არსებობს მონაცემები, რომ კატარი მხარს უჭერს ისლამურ მებრძოლ ჯგუფებს ჩრდილოეთ სირიაში. 2015 წლის მონაცემებით, კატარი, საუდის არაბეთი და თურქეთი ღიად უჭერენ მხარს დაპყრობით არმიას.
ეგვიპტეში, კატარმა მხარი დაუჭირა დემოკრატიულად არჩეულ პირველ ისლამისტ პრეზიდენტს მოჰამედ მორსს დიპლომატიური დახმარებით და სახელმწიფო ქსელის ალ ჯაზირას საშუალებით, სანამ იგი 2013 წლის ივლისში სამხედრო გადატრიალებამ არ დაამხო.კატარმა ეგვიპტეს შესთავაზა 7,5 მილიარდი დოლარი სესხი მისი ხელისუფლების პერიოდში.
აშშ-ს საჰაერო და კოსმოსური ოპერაციების ცენტრი (CAOC) უზრუნველყოფს საჰაერო ენერგიის მართვას და კონტროლს ერაყში, სირიაში, ავღანეთსა და სხვა 17 ქვეყანაში.
კატარი მასპინძლობდა აკადემიურ, რელიგიურ, პოლიტიკურ და ეკონომიკურ კონფერენციებს.
ადამიანის უფლებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის თანახმად, მთელს აზიასა და აფრიკის ნაწილებში მცხოვრები ემიგრანტი მუშები ნებაყოფლობით მიგრირდებიან კატარში, როგორც დაბალი კვალიფიკაციის მუშები ან შინაური მოსამსახურეები. შრომითი უფლებების ზოგიერთ ჩვეულებრივ დარღვევაში შედის ცემა, გადახდის შეჩერება, მუშაკის დაკისრება იმ შეღავათებისათვის, რომელზედაც დამქირავებელი პასუხისმგებელია, გადაადგილების თავისუფლების შეზღუდვა (როგორიცაა პასპორტის, სამგზავრო დოკუმენტების ან გასვლის ნებართვების ჩამორთმევა), თვითნებური დაკავება ,იურიდიული ქმედების მუქარა და სექსუალური ძალადობა. 2014 წლის მონაცემებით, კატარის სისხლის სამართლის კოდექსის გარკვეული დებულებები იძლევა სისხლის სამართლის სანქციების სახით სასჯელის დაწესებას. გაეროს წამების წინააღმდეგ კომიტეტმა დაადგინა, რომ ეს პრაქტიკა წარმოადგენს წამების წინააღმდეგ გაეროს კონვენციით დაწესებული ვალდებულებების დარღვევას. კატარი ინარჩუნებს სიკვდილით დასჯას, ძირითადად ეროვნული უსაფრთხოების საშიშროებისთვის, მაგალითად ტერორიზმისთვის. სიკვდილით დასჯის გამოყენება იშვიათია და 2003 წლიდან კატარში არანაირი სახელმწიფო სიკვდილით დასჯა არ მომხდარა. კატარში ჰომოსექსუალური ქმედებები უკანონოა და ისჯება სიკვდილით. კატარის სპონსორობის შესახებ კანონის დებულებების თანახმად, სპონსორებს აქვთ ცალმხრივი უფლებამოსილება გააუქმონ მუშების ბინადრობის ნებართვები, უარი თქვან მუშების მიერ დამსაქმებლის შეცვლის შესაძლებლობაზე. შედეგად, სპონსორებმა შეიძლება შეზღუდონ მშრომელთა მოძრაობა და მუშებს შეიძლება ეშინოდონ შეატყობინონ ბოროტად გამოყენების შესახებ ან მოითხოვონ თავიანთი უფლებები. კატარი ასევე არ იცავს სახელფასო სტანდარტებს თავისი ემიგრანტი მშრომელებისათვის. კატარმა საერთაშორისო იურიდიულ ფირმას DLA Piper- ს დაავალა ემიგრანტთა შრომითი სისტემის გამოძიების შესახებ ანგარიშის მომზადება. 2014 წლის მაისში DLA Piper– მა გამოაქვეყნა 60 – ზე მეტი რეკომენდაცია კაფალას სისტემის რეფორმირების შესახებ, მათ შორის გასასვლელი ვიზების გაუქმებისა და მინიმალური ხელფასის შემოღებისთვის, რომლის შესრულებასაც კატარი გვპირდება. 2012 წლის მაისში კატარის ოფიციალურმა წარმომადგენლებმა განაცხადეს, რომ აპირებენ შექმნან დამოუკიდებელი პროფესიული კავშირი. კატარმა ასევე განაცხადა, რომ გააუქმებს სპონსორთა სისტემას უცხოური შრომისთვის, რაც მოითხოვს, რომ ყველა უცხოელი მუშახელი სპონსორი იყოს ადგილობრივი დამსაქმებლების მიერ. შრომის კანონმდებლობის დამატებით ცვლილებებში შედის დებულება, რომლის თანახმადაც მშრომელთა ყველა ხელფასი შეიტანება პირდაპირ მათ საბანკო ანგარიშებზე და ზაფხულის ყველაზე ცხელ საათებში გარეთ მუშაობის ახალი შეზღუდვები იქნება. 2015 წლის მანდატის დასაწყისში გამოცხადდა ახალი კანონმდებლობის პროექტი, რომ კომპანიებმა, რომლებიც დროულად ვერ გადაიხდიან მშრომელთა ხელფასს, შეიძლება დროებით დაკარგონ მეტი თანამშრომლის აყვანის შესაძლებლობა.2015 წლის ოქტომბერში კატარის ემირმა ხელი მოაწერა კანონის ახალ რეფორმებს ქვეყნის სპონსორობის სისტემაში, ახალი კანონი ამოქმედდა ერთი წლის განმავლობაში. კრიტიკოსები აცხადებენ, რომ ამ ცვლილებებმა შეიძლება ვერ გაითვალისწინეს შრომითი უფლებების ზოგიერთი საკითხი.2019 წლის ივლისში გაეროს 37 ქვეყნის ელჩებმა, მათ შორის კატარს, ბაჰრეინსა და საუდის არაბეთს, ხელი მოაწერეს UNHRC– ს ერთობლივ წერილს, რომელიც იცავს ჩინეთის დამოკიდებულებას უიღურებისა და სხვა მუსლიმი ეთნიკური უმცირესობების მიმართ.