იხილეთ წყარო გვერდისთვის ერმიტაჟი (სანქტ-პეტერბურგი)

[[ფაილი:Hemitage-exterior.jpg|thumb|250px|ხედი ზამთრის სასახლეზე ნევიდან]] '''ერმიტაჟის მუზეუმი''' ({{lang-ru|Эрмитаж}} < {{lang-fr|ermitage||განდეგილის სავანე|განმარტოებული ადგილი}}) — [[რუსეთი]]ს უმსხვილესი და მსოფლიოს ერთ-ერთი უმსხვილესი კულტურის, ისტორიისა და ხელოვნების მუზეუმი. წარმოადგენს სახელმწიფო მნიშვნელობის ხელოვნებისა და კულტურის ძეგლების საცავს. ერმიტაჟის ვრცელი კოლექციები გამოფენილია ექვს ძირითად შენობაში; მათგან მთავარი [[ზამთრის სასახლე (სანქტ-პეტერბურგი)|ზამთრის სასახლეა]], რომელიც წინათ [[რუსეთის მეფეები|რუსეთის მეფეთა]] ოფიციალური რეზიდენცია იყო.

ერმიტაჟის კოლექციებიდან უმნიშვნელოვანესია [[მიქელანჯელო]]ს, [[ლეონარდო და ვინჩი|ლეონარდოს]], [[რუბენსი, პიტერ პაულ|რუბენსის]], [[ვან-დეიკი, ანტონის|ვან-დეიკის]], [[რემბრანდტი]]ს, [[პუსენი, ნიკოლა|პუსენის]], [[ლორენი, კლოდ|კლოდ ლორენის]], [[ვატო, ანტუან|ვატოს]], [[ტიეპოლო, ჯოვანი ბატისტა|ტიეპოლოს]], [[კანალეტო]]ს, [[კანოვა, ანტონიო|კანოვას]], [[როდენი, ოგიუსტ|როდენის]], [[მონე, კლოდ|მონეს]], [[პისარო, კამილ|პისაროს]], [[რენუარი, პიერ-ოგიუსტ|რენუარის]], [[სეზანი, პოლ|სეზანის]], [[ვან-გოგი, ვინსენტ|ვან-გოგის]], [[გოგენი, პოლ|გოგენის]], [[პიკასო, პაბლო|პიკასოსა]] და [[მატისი, ანრი|მატისის]] ნამუშევრები. თუმცა აქ სანახავი გაცილებით მეტია - მათ შორის [[რუსეთის იმპერიის რეგალია]], [[ფაბერჟე|ფაბერჟეს]] სამკაულების საუცხოო კოლექცია და შთამბეჭდავი უძველესი ოქროს ნაკეთობათა ნიმუშები.

== წარმოშობა ==
[[ეკატერინე დიდი|ეკატერინე დიდმა]] მუზეუმის შექმნის საქმე [[ევროპა|ევროპაში]] 250 ფერწერული ტილოს შესყიდვით წამოიწყო [[1764]] წელს. ამავე დროს რუსეთის ელჩებს უცხოეთის ქვეყნებში დაევალათ შეეძინათ საუკეთესო კოლექციები, რომელთა ყიდვაც კი შეიძლებოდა, რომელთა შორის იყო: ბრულის კოლექცია საქსონიაში, კროზატისა საფრანგეთში და ვალპოლის გალერეა ინგლისში

== გაფართოება მე-19 საუკუნეში ==
[[ფაილი:Beggrov2.jpg|thumb|ერმიტაჟი, 1826 წელს]]
თანდათანობით საიმპერატორო კოლექცია გამდიდრდა სამხრეთ რუსეთში ჩატარებული არქეოლოგიური გათხრების დროს აღმოჩენილი ბერძნული და სკვითების კულტურის რელიკვიებით. ამგვარად დაიწყო მსოფლიოში ერთ-ერთი უმდიდრესი უძველესი ოქროს კოლექცია, რომელიც ამჟამად შეიცავს [[ტროის განძი]]ს უდიდეს ნაწილსაც, აღმოჩენილს ჰაინრიხ შლიმანის მიერ, რომელიც წითელმა არმიამ [[1945]] წელს ბერლინის მუზეუმიდან გაიტანა.

მუდმივად მზარდი ბერძნული, რომაული და ეგვიპტური ანტიკვარიატის კოლექციების მოსათავსებლად [[ნიკოლოზ I]]-მა დაიქირავა იმ დროისთვის მოდური გერმანელი არქიტექტორი ლეო ფონ კლენცე სახალხო მუზეუმისთვის შენობის პროექტის შესაქმნელად. სახელწოდებით „ახალი ერმიტაჟი“ დამთვალიერებლებისთვის გაიხსნა [[1852]] წელს და სვარაუდოა, რომ აღმოსავლეთ ევროპაში ეს იყო პირველი სპეციალურად ამ მიზნისთვის აგებული ხელოვნების გალერეა.

რუსეთის მეფეები შემდგომშიც აგრძელებდნენ ხელოვნების უძვირფასესი ნიმუშების შეძენას და ამგვარად მუზეუმს შეემატა ლეონარდო და ვინჩის, იან ვან ეიკის და [[რაფაელი]]ს რამდენიმე ნამუშევარი [[იტალია|იტალიიდან]]. ერმიტაჟის რემბრანდტისეული კოლექცია დიდი ხნის განმავლობაში მსოფლიოში უდიდესად ითვლებოდა. მის ხარისხს დღესაც ბადალი არ აქვს.

== მე-20 საუკუნის გარდატეხები ==
[[ფაილი:Inside the hermitage.JPG|thumb|left|330px|პორტრეტების გალერეა]] რევოლუციის დროს საიმპერატორო ერმიტაჟი სახალხო ქონებად გამოცხადდა. კერძო მხატვრული კოლექციების ნაციონალიზებასთან ერთად ერმიტაჟის ექსპონატთა რაოდენობა კიდევ უფრო გაიზარდა. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ისეთი თანამედროვე ხელოვნების კოლექციების დამატება, როგორიც იყო [[შუხინი, სერგეი|სერგეი შუხინი]] და [[მოროზოვი, ივან|ივან მოროზოვი]]. გვიანდელ მონაპოვართა სიაშია გოგენის გვიანდელი ნამუშევრები, პიკასოს უამრავი კუბისტური ქმნილება და თანამედროვე ხელოვნების ხატები - მატისის "ცეკვა" და ვან-გონის "ღამის კაფე".

[[სსრკ|საბჭოთა]] მთავრობა "ბურჟუაზიულ და დეკადენტურ" ხელოვნებას დიდ ყურადღებას არ აქცევდა. [[სტალინი, იოსებ|სტალინის]] ბრძანებით ერმიტაჟის რამდენიმე უძვირფასესი ექსპონატი საზღვარგარეთ იქნა გაყიდული. მათ შორის იყო რაფაელის "მადონა ალბა", ტიციანის "ვენერა სარკით" და იან ვან ეიკის "სახარება". შესყიდულ იქნა რა [[მელონი, ენდრიუ|ენდრიუ მელონის]] მიერ, ეს ნამუშევრები ამჟამად [[ხელოვნების ეროვნული გალერეა (ვაშინგტონი)|ვაშინგტონის ეროვნული სამხატვრო გალერეის]] ძირითად ბირთვს ქმნიან. ამას მოჰყვა სხვა შედარებით ნაკლებადმნიშვნელოვანი დანაკარგი: ათასობით ნამუშევარი ერმიტაჟიდან გადატანილ იქნა [[პუშკინის მუზეუმი (მოსკოვი)|პუშკინის მუზეუმში]] მოსკოვში და საბჭოთა კავშირის სხვა მუზეუმებში.

ერმიტაჟის ისტორიაში ტრაგიკული პერიოდი დასრულდა [[1945]] წელს. ამ დროს მთავრობამ სცადა ადრინდელი დანაკარგები წითელი არმიის მიერ [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] დროს [[გერმანია|გერმანიაში]] ნაძარცვი ხელოვნების ნიმუშებით შეევსო. მათგან ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო გერმანიის ბიზნეს ელიტის კერძო კოლექციებიდან წამოღებული იმპრესიონისტებისა და პოსტ-იმპრესიონისტების უძვირფასესი ნამუშევრები. ეს ნამუშევრები [[1995]] წლამდე დაკარგულად ითვლებოდა, მუზეუმმა მხოლოდ ამ დროს გამოიტანა ისინი სახალხოდ. გერმანიის საზოგადოებრიობის არაერთხელ მიმართვის საპასუხოთ რუსეთის მთავრობის განცხადებით ეს სულ მცირე კომპენსაციაა იმ ზარალისთვის, რაც გერმანიის აგრესიას მოჰყვა, მათ შორის [[პეტერჰოფი (რუსეთი)|პეტერჰოფისა]] და [[ცარსკოე სელო|ცარსკოე სელოს]] თითქმის სრული განადგურება.

== ერმიტაჟი დღეს ==
ბოლო წლებში ერმიტაჟი გაფართოვდა და ახლომდებარე გენერაული შტაბის შენობა აითვისა. მუზეუმმა აგრეთვე რამდენიმე ამბიციურ წამოწყებას მოჰკიდა ხელი, მათ შორის: [[გუგენჰაიმის ერმიტაჟის მუზეუმი ლას ვეგასში]], [[ერმიტაჟის დარბაზები ლონდონის სომერსეტის სახლში]], და [[ერმიტაჟ-ამსტერდამი]] ყოფილ ამსტელჰოფში, [[ამსტერდამი]].

ერმიტაჟს მიეძღვნა "[[რუსული არკა]]" - მუზეუმის დარბაზებში ერთი გავლით გადაღებული ისტორიული-დოკუმენტური ფილმი, რომელშიც ზამთრის სასახლის სამასწლიანი ცხოვრების ეპიზოდების (სასამართლო სხდომების, წვეულებებისა და ოჯახური ცხოვრების სცენები) ფრაგმენტებია ნაჩვენები.
[[ფაილი:HermitageAcrossNeva.jpg|center|thumb|650px|პანორამა ერმიტაჟის მუზეუმის კომპლექსზე მდ. ნევიდან]]

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commonscat|ერმიტაჟი (სანქტ-პეტერბურგი)}}
* [http://www.hermitage.ru ერმიტაჟის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928161047/http://www.hermitage.ru/ |date=2007-09-28 }}
* [http://www.hermitagemuseum.org სახელმწიფო ერმიტაჟი]

{{-}}
{{სანქტ-პეტერბურგის ღირსშესანიშნაობები}}

[[კატეგორია:რუსეთის მუზეუმები]]
[[კატეგორია:სანქტ-პეტერბურგი]]