ვიკიპედია:ახალი თავფურცელი 8

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ხატულა მთავარი სიახლეები
იბრაჰიმ რაისი

მიმდინარე: რუსეთის შეჭრა უკრაინაში; ისრაელ-ჰამასის ომი.

ხატულა რჩეული სტატიები
დიდი აფეთქებადაკვირვებადი სამყაროს ყველაზე მიღებული კოსმოლოგიური მოდელი მისი არსებობის უადრესი პერიოდებიდან შემდგომი ევოლუციის ჩათვლით. მოდელი აღწერს, თუ როგორ გაფართოვდა სამყარო მაღალი სიმკვირივისა და ტემპერატურის საწყისი მდგომარეობიდან და გვთავაზობს დაკვირვებადი ფენომენების ფართო სპექტრის, მათ შორის, მსუბუქი ელემენტების გავრცელების, კოსმოსური მიკროტალღური ფონის (CMB) და სამყაროს ფართომასშტაბიანი სტრუქტურის ახსნას. მნიშვნელოვანია, რომ დიდი აფეთქების თეორია თანხვედრაშია ჰაბლი–ლემეტრის კანონთან — რაც უფრო შორს არიან გალაქტიკები დედამიწიდან, მით უფრო სწრაფად შორდებიან ისინი პლანეტას. თეორია, ფიზიკის დადგენილი კანონების გამოყენებით, ახდენს ამ დაკვირვების ექსტრაპოლაციას უკან დროში. ეს შედეგად იძლევა კოსმოსის ზრდად კონცენტრაციას, რასაც წინ უძღოდა გრავიტაციული სინგულარობა, რომელშიც დროისა და სივრცის ცნებები მნიშვნელობას კარგავს (ე.წ. „დიდი აფეთქების“ სინგულარობა). სამყაროს გაფართოების სიჩქარის დეტალური გამოთვლების თანახმად, აღნიშნულ სინგულარობას ადგილი ჰქონდა დაახლოებით 13.8 მილიარდი წლის წინ, რაც, შესაბამისად, სამყაროს ასაკს წარმოადგენს. საწყისი გაფართოების (იგივე „დიდი აფეთქების“) შემდეგ სამყარო საკმარისად გაგრილდა, რათა შესაძლებელი გამხდარიყო სუბატომური ნაწილაკების, მოგვიანებით კი, ატომების წარმოქმნა. ამ პირველადი ელემენტების (წყალბადის, შედარებით მცირე რაოდენობით კი ჰელიუმის და ლითიუმის) გიგანტური ღრუბლები, მოგვიანებით, გრავიტაციის ძალით, შეიკუმშა ადრეულ ვარსკვლავებად და გალაქტიკებად, რომელთა შთამომავლებზე დაკვირვება დღესაც შესაძლებელია.
ხატულა იცოდით, რომ...

ვიკიპედიის ახალი მასალებიდან:

უილიამ პიტი
უილიამ პიტი
ხატულა ამ დღეს...
აღმოსავლეთ ტიმორის დროშა
აღმოსავლეთ ტიმორის დროშა
  • 325 : ნიკეის პირველი საეკლესიო კრებაქრისტიანული ეკლესიის პირველი ეკუმენური ყრილობა გაიხსნა დღევანდელ იზნიქში (თურქეთი).
  • 1570 : კარტოგრაფმა აბრაჰამ ორტელიუსმა პირველი თანამედროვე ატლასი გამოსცა.
  • 1854 : ნიგოითის ბრძოლაში ქართველებმა ოსმალები დაამარცხეს.
  • 1891 : თომას ედისონის კინეტოსკოპის პროტოტიპის პირველი სახალხო დემონსტრაცია გაიმართა ქალთა ნაციონალური ფედერაციის კლუბის ყრილობაზე.
  • 1927 : ჯიდის ხელშეკრულებით საუდის არაბეთი დიდი ბრიტანეთისგან დამოუკიდებელი გახდა.
  • 2002 : აღმოსავლეთი ტიმორი (დროშა სურათზე) XXI საუკუნის პირველი ახალი დამოუკიდებელი სახელმწიფო გახდა.
  • 2009 : მანმოჰან სინგჰი ინდოეთის პრემიერ-მინისტრად აირჩიეს მეორე ვადით, პირველი შემთხვევა ჯავაჰარლალ ნერუს შემდეგ.
  • ხატულა სარჩევი
    ადამიანი, საზოგადოება და ჰუმანიტარული მეცნიერებები

    ბიზნესი – ჯანმრთელობა – ისტორია – ენათმეცნიერება – მედიცინა – ბიოგრაფიები – კულინარია – პოლიტიკა – ფსიქოლოგია – სოციოლოგია – ფილოსოფია – ფინანსები – ეკონომიკა – კულტურა

    ბუნება, საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები

    ასტრონომია – ბიოლოგია – გეოგრაფია – გეოლოგია – ფიზიკა – ქიმია – ეკოლოგია  – გეომეტრია  – ლოგიკა  – მათემატიკა  – ბუნება  – სტატისტიკა

    კულტურა, ხელოვნება და დასვენება

    არქიტექტურა – სახვითი ხელოვნება – კინემატოგრაფია – რელიგია – სპორტი – ლიტერატურა – მითოლოგია – მუსიკა – ანიმაცია – თეატრი – ფოტოგრაფია – გართობა – იუმორი

    ტექნიკა და ზუსტი მეცნიერებები

    ინტერნეტი – კომპიუტერი – კოსმონავტიკა – მათემატიკა – ტრანსპორტი – კომუნიკაცია  – ელექტრონიკა  – ინდუსტრია  –ინფორმატიკა  – ინჟინერია  – ტექნოლოგია · ტრანსპორტი

    ხატულა სხვა პროექტები
    ვიქსიკონი
    მრავალენოვანი ლექსიკონი
    ვიკიწიგნები
    თავისუფალი სახელმძღვანელოები და ტექსტები
    ვიკიციტატა
    ციტატების კრებული
    ვიკიწყარო
    საზოგადოებრივი დომენის ლიტერატურა
    ვიკისახეობები
    სახეობების კატალოგი
    ვიკისიახლეები
    მსოფლიო სიახლეების პორტალი
    ვიკისაწყობი
    მულტიმედიური ფაილების საცავი
    მეტა-ვიკი
    ვიკიმედიის პროექტების კოორდინაცია
    ხატულა სხვა ენებზე
    ვიკიპედიის განყოფილებები


    სრული სია · მრავალენოვანი კოორდინაცია · დაიწყეთ ახალი ვიკიპედია ახალ ენაზე