ვან ვაიტაიაკონი
| ვან ვაიტაიაკონი ტაი. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ | |
 | |
 ტაილანდის საგარეო საქმეთა მინისტრი | |
|---|---|
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 28 მარტი, 1952 – 20 ოქტომბერი, 1958 | |
| პრემიერ-მინისტრი | პიბუნსონგრამი |
| წინამორბედი | ვარაკან ბანჩა |
| მემკვიდრე | ტანატ ხომანი |
გაეროს გენერალური ასამბლეის მე-13 თავმჯდომარე | |
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 12 ნოემბერი, 1956 – 1957 17 სექტემბერი | |
| წინამორბედი | რუდეკინდო ორტეგა მასსონი |
| მემკვიდრე | ლესლი ნოკს მუნრო |
| დაბადებული | 25 აგვისტო 1891 ბანგკოკი, სიამი |
| გარდაცვლილი | 5 სექტემბერი, 1976 (85 წლის) ბანგკოკი, ტაილანდი |
| მამა | პრინცი ვორავანაკონი |
| დედა | ტუანშრი ვორავან ნა აიუდხა |
| მეუღლე | პრინცესა ბიბულაია ბენჩანგ კიტიაკარა |
| შვილები | ქალ-ვაჟი |
| განათლება | პოლიტიკური კვლევების ინსტიტუტი |
პრინცი ვან ვაიტაიაკონი (მისი სამეფო უდიდებულესობა პრინც ვანა ვაიდჰაიაკარა, ბჰონგესპრაბანის პრინცი ნარადჰიპი; 25 აგვისტო, 1891, ბანგკოკი — 5 სექტემბერი, 1976, იქვე) — ტაილანდის სახელმწიფო მოღვაწე და პოლიტიკოსი, დიპლომატი. გაეროს გენერალური ასამბლეის მე-11 სესიის პრეზიდენტი.
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ადრეული წლები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დაიბადა ბანგკოკში მეფე რამა IV- ის ერთ -ერთი ვაჟის — ვორავანნაკონის ოჯახში. დაბადებისთანავე მან მიიღო ტიტული მომ ჩაო, ანუ მესამე ხარისხის პრინცი.[1]
1926 წელს დაამთავრა ოქსფორდის უნივერსიტეტის ბალიოლის კოლეჯი და პარიზის პოლიტიკურ მეცნიერთა ინსტიტუტი (1915). ითვლება ტაილანდში პროფესიული ლიტერატურული კრიტიკის ფუძემდებლად.
პროფესიული დიპლომატიური კარიერა 1917 წელს დაიწყო. პარიზში დაინიშნა საელჩოს მესამე მდივნად. პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ სამშვიდობო მოლაპარაკებების დროს გახლდათ ტაილანდელი დიპლომატების მდივნი.
1922 წელს იგი დაინიშნა მეფე რამა VI- ის მრჩევლად. 1924 წელს იგი დაწინაურდა და მიენიჭა გენერალური მდივნის მოადგილის წოდება საგარეო საქმეთა საკითხებში. დასავლეთის ქვეყნებთან მოლაპარაკებისას პასუხისმგებელი იყო პოლიტიკურ და კომერციულ ხელშეკრულებებში მნიშვნელოვანი შესწორებების შეტანაზე.
დიპლომატიური სამსახური[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1926 წელს იგი გაგზავნეს ევროპაში სრულუფლებიანი მინისტრის რანგში. ვიზიტები განახორციელა ბრიტანეთში, ნიდერლანდებსა და ბელგიაში. ამ პერიოდში ის ასევე იყო ტაილანდის დელეგაციის უფროსი ერთა ლიგაში, სადაც მან აქტიური მონაწილეობა მიიღო რიგი კომისიების საქმიანობაში, როგორც მათმა წევრმა, ვიცე პრეზიდენტმა და პრეზიდენტმა. ვან ვაიტაიაკონი დაბრუნდა ტაილანდში 1930 წელს, სადაც გახდა ჩულალონგკორნის უნივერსიტეტის ხელოვნების ფაკულტეტის პროფესორი.
1933 წელს დაინიშნა ჩულალონგკორნის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის დეკანის მოადგილედ. შემდეგ იგი გახდა პრემიერ მინისტრისა და საგარეო საქმეთა სამინისტროს მრჩეველი საერთაშორისო ხელშეკრულებების გადასინჯვის საკითხებში. 1934-1935 წლებში იყო ბანგკოკის Tammasat University– ის საერთაშორისო სამართლის პროფესორი. შემდეგ — ჰააგის საარბიტრაჟო სასამართლოს მოსამართლე.
მეორე მსოფლიო ომის დროს იგი მონაწილეობდა როგორც ოფიციალური წარმომადგენელი იაპონიასთან მოლაპარაკებებში, დაესწრო ტოკიოში აღმოსავლეთ აზიის დიდ კონფერენციას, ასევე ბანდუნგის კონფერენციას, სადაც ის აირჩიეს მომხსენებლად. მონაწილეობდა მოლაპარაკებებში, რომელთა შედეგად, ტაილანდი გაეროს წევრი გახდა. [2]
ომის შემდგომი პერიოდი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ვან ვაიტაიაკონი 1947 წელს დაინიშნა ტაილანდის ელჩად ამერიკის შეერთებულ შტატებში და ასევე მუდმივ წარმომადგენლად გაეროში. 1956 წელს იგი აირჩიეს გაეროს გენერალური ასამბლეის მე -11 სესიის პრეზიდენტად . 1954 წელს ის ხელმძღვანელობდა ტაილანდის დელეგაციას SEATO– ს პირველ შეხვედრაზე.[3]
ვან ვაიტაიაკონი ორჯერ გახლდათ ტაილანდის საგარეო საქმეთა მინისტრი: 1952 წლიდან 1957 წლამდე და 1958 წელს.
1959-1970 — ტაილანდის პრემიერ მინისტრის მოადგილე.
1973 — ტაილანდის ეროვნული ასამბლეის თავმჯდომარე.
1963-1970 წლებში იყო Tammasat University— ის რექტორი. 1968 წელს იგი ხელმძღვანელობდა შეხვედრას ქვეყნის კონსტიტუციის პროექტის შესახებ. 1934—1947 წლებში, 1973-1975 წლებში— ტაილანდის სამეფო ინსტიტუტის პრეზიდენტი.
ვან ვაიტაიაკონმა დატოვა არაერთი სამეცნიერო ნაშრომი დიპლომატიისა და ფილოლოგიის სფეროში.
ენები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პრინცი ვანი ფლობდა რამდენიმე ენას: ინგლისურს, პალის, სანსკრიტს. მან შემოიღო სიტყვები ინგლისურიდან, რომლებიც დღესაც გამოიყენება. მათ შორისაა: prachathipatai (დემოკრატია), ratthathammanoon (კონსტიტუცია), thanakarn (ბანკი) და songkram (ომი). ენების ცოდნის წყალობით იგი გახდა ტაილანდის სამეფო საზოგადოების პრეზიდენტი, ტაილანდური ენის ეროვნული არბიტრი. პრინც ვანმა მოიპოვა მრავალი აკადემიური წოდება და ითვლება ტაილანდში ლიტერატურული კრიტიკის ერთ -ერთ ფუძემდებლად. [4]
გარდაცვალება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პრინცი ვან ვაიატაკონი გარდაიცვალა 1976 წლის 5 სექტემბერს, 85 წლის ასაკში. [5]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ The Rotarian, february 1957
- ↑ List of foreign ministers of Thailand Archived 2007-10-12 at the Wayback Machine
- ↑ "Prince Wan Waithayakon (Thailand) Elected President of the 11th Session of the General Assembly". United Nations (UN). Retrieved 3 September 2016.
- ↑ "Senarai Penuh Penerima Darjah Kebesaran, Bintang dan Pingat Persekutuan Tahun 1964" (PDF).
- ↑ Kamjan, Chananthorn (3 September 2016). "The Prince of diplomacy". Bangkok Post. Retrieved 3 September 2016.