განჯის ჭიშკარი
განჯის ჭიშკარი — შუა საუკუნეების განჯის ხელოვნების ნიმუში.
ჭიშკარი დაამზადა ქურთული წარმოშობის დინასტიის შედადიანების წარმომადგენლის შაპურ I-ის ბრძანებით ოსტატმა იბრაჰიმ იბნ ოსმანმა[1], როდესაც მმართველმა მოიფიქრა აეშენებინა დიდებული ციხესიმაგრე და დაეყენებინა დიდი ჭიშკრები ქალაქის ექვს სხვადასხვა შესასვლელში. განჯის ციხესიმაგრის ჭიშკარი დამზადებულია თუჯისა და რკინისაგან. გარედან შემკულია ორნამენტებით და მოჩითვის მეთოდით შესრულებული მოხატულობით.
შაპურ I-ის ბრძანებით კარიბჭეზე ქუფიზე შეუსრულებიათ წარწერა, რომელიც მოგვითხრობს კარის შემქმნელზე და შექმნის დროზე.
| ქუფი | ქართულად |
|---|---|
|
بسم الله الرحمن |
სახელითა მოწყალისა და მწყალობელისა ალაჰისა |
დავით აღმშენებლის მემკვირდემ დემეტრე I-მა (1125-1156 წწ.) 1138-1139 წლებში განჯაში ლაშქრობისას ქალაქი აიღო, მისი ჭიშკარი გამარჯვების ნიშნად წამოიღო და გელათის მონასტერს შესწირა, როგორც სამხედრო ნადავლი, სადაც შესაფერისი ქართული წარწერით დღემდე დაცულია[4]. დემეტრეს ლაშქრობას დაემთხვა სასტიკი მიწისძვრა, რომელმაც პირისაგან მიწისა აღგავა ქალაქი განჯა.
ამჟამად ჭიშკრის მხოლოდ ერთი ფრთაა გადარჩენილი, რომელიც გელათის მონასტრის კარიბჭეშია ჩამონტაჟებული[5]. ქართული წარწერა დაზიანებულია და ასე იკითხება:
|
„[წე] ლსა მეფ [ო] ბის… იგ: (13) ხ՜დასაბამითგან[6].“
|
განჯის ჭიშკრის ქართული ასომთავრულის ფრაგმენტები დაცულია ქუთაისის ისტორიულ მუზეუმში.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Древние Ворота Гянджи. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-01-09. ციტირების თარიღი: 2017-04-22.
- ↑ Ворота древней Гянджи.
- ↑ გელათის კომპლექსი – რამდენიმე საინტერესო ცნობა
- ↑ ივ. ჯავახიშვილი, ქართველი ერის ისტორია, ტ. 2, თბ., 1966, გვ., 363
- ↑ Гянджинские ворота.
- ↑ ივ. ჯავახიშვილი, ქართველი ერის ისტორია, ტ. 2, თბ., 1966, გვ., 223