ჰაინრიხ შიუცი
ჰაინრიხ შიუცი (გერმ. Heinrich Schütz; გერმანულად: [ʃʏt͡s]; დ. 18 ოქტომბერი, 1685[1] — გ.6 ნოემბერი 1672[2]) — გერმანელი კომპოზიტორი და ორღანისტი. ფართოდ განიხილება, როგორც ყველაზე მნიშვნელოვანი გერმანელი კომპოზიტორი იოჰან სებასტიან ბახის წინ, ასევე არის XVII საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კომპოზიტორი. მან აქტიურად დაიწყო იტალიური სტილის გავრცელება გერმანიაში რენესანსიდან ადრეულ ბაროკომდე. მისი მუსიკის უმეტესობა, რომელიც დღეს გვაქვს, დაწერილია ლუთერანული ეკლესიისთვის, ძირითადად დრეზდენის საარჩევნო სამლოცველოსთის. მისი დაწერილია ოპერა, რომელსაც გერმანიაში განიხილავენ, როგორც პირველი ტრადიციული ოპერა - Dafne, შესრულებული ტორგაუში, 1627 წელს. ის დაკარგულია, თითქმის მის ყველა საზეიმო და თეატრალურ ქულასთან ერთად. მას, ჩრდილოეთ ამერიკის ზოგიერთ ლუთერანულ ტაძარში, მოიხსენიებენ, ლუთერანული წმინდა კალენდრის მიხედვით, 28 ივლისს, იოჰან სებასტიან ბახთან და გეორგ ფრიდრიხ ჰენდელთან ერთად.
ადრეული ცხოვრება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
შიუცი დაიბადა კესტრიცში. იგი იყო კრისტოფ შიუცის და ეუფროსინ ბიგერის უფროსი ვაჟი.
1590 წელს ოჯახი ვაისენფელსში გადავიდა.
დრეზდენი (1615–1672)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ხანგრძლივი და ამავდროულად თავაზიანი მოლაპარაკებების შემდეგ Landgrave-სა და the Elector-ს შორის 1615 წელს შუიცი გადადის დრეზდენში სასამართლოს კომპოზიტორად სამუშაოდ საქსონიის ამომრჩეველთან. 1619 წელს შუიცი დაქორწინდა მაგდალენა უაილეკზე (დაბადებული 1601 წელს). მას ეყოლა ორი შვილი, 1921 წელს ანა იუსტინა, ხოლო 1623 წელს- ევფროსინი. მაგდალენა გარდაიცვალა 1625 წელს.
დრეზდენში შუიცმა საფუძველი ჩაუყარა იმას, რასაც დღეს ვუწოდებთ Sächsische Staatskapelle Dresden -ს, მაგრამ დატოვა იგი რამდენი შემთხვევის გამო. 1928 წელს იგი კვლავ წავიდა ვენეციაში, სადაც იგი სწავლობდა და შეხვდა კლაუდიო მონტევერდის. 1633 წელს იგი მიიწვიეს კოპენჰაგენში მუსიკის შესაქმნელად საქორწილო დღესასწაულებისთვის. საბოლოოდ იგი ბრუნდება დრეზდენში 1635 წელს. საარჩევნო სასამართლოს განადგურების გამო მან კვლავ გაემგზავრა დანიაში გაფართოებული ვიზიტით 1641 წელს.ოცდაათი წლის ომი დასრულდა 1648 წელს და ის კვლავ გააქტიურდა დრეზდენში. 1655 წელს, წელს, როდესაც მისი ქალიშვილი ევფროსინი გარდაიცვალა, მან მიიღო ოფიციალური თანამდებობა, როგორც კაპელმეისტერი, ვოლფენბუტელში.
მისი დრეზდენის კომპოზიციები ოცდაათი წლის ომის დროს, იმ პერიოდის აუცილებლობიდან გამომდინარე, ჯერ უფრო მასშტაბური იყო ვიდრე მასიური ნაწარმოებები, თუმცა ამ პერიოდმა წარმოშვა მისი ყველაზე მომხიბლავი მუსიკა. ომის შემდეგ, შუიცმა კვლავ დაწერა უფრო ფართომასშტაბიანი კომპოზიციები, რომლებმაც კულმინაციას მიაღწიეს1660-იან წლებში, როდესაც მან შექმნა უდიდესი პასიონმუსიკა ბახამდე.[3]
შუიცი გადავიდა ვეიზენფელსში, პენსიაზე გასვლის დროს, რათა ეცხოვრა თავის დასთან, მაგრამ საარჩევნო სასამართლო ხშირად იხმობდა მას უკან დრეზდენში. იგი დრეზდენში გარდაიცვალა ინსულტისგან 1672 წელს, 87 წლის ასაკში.[4] იგი დაკრძალეს ძველ დრეზდენის ფრაუენკირხესთან, მაგრამ მისი საფლავი დაინგრა 1727 წელს, როდესაც ეკლესია დაანგრიეს ახალი დრეზდენის ფრაუენკირჩეს ასაშენებლად. (ამავე მოედანზე მდებარე მისი მრავალწლიანი სახლი რეკონსტრუქციულია იმავე სტილით და არის ბინა, სასტუმრო ოთახებითა და რესტორნით.)
ჰეინრიხ შუიცის მოსწავლეები არიან: ანტონ კოლანდერი, კრისტოფ ბერნარდი, მატიას ვეკმანი, ჰაინრიხ ალბერტი, იოჰან თეილე, ფრიდრიხ ვერნერი, ფილიპ სტოლ იოჰან ნავავა, კასპარ კიტელი, კრისტოფ კიტელი, კლემენსი თემი, იოჰან კლემმი, იოჰან ვიერდანკი, დევიდ პოლე, კონსტანტინე კრისტიან დედეკინდი, იოჰან იაკობ ლოუ, იოჰან კასპარ ჰორნი, ფრიდრიხ ფონ ვესტოფი, ადამ კრეიგერი, იოჰან ვილჰელმ ფურჩჰემი, კარლო ფარინა.[5]
სტილი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ნამუშევრები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Gregory S. Johnston (ed.), A Heinrich Schütz Reader: Letters and Documents in Translation, Oxford University Press, 2013, p. 85.
- ↑ Joshua Rifkin, et al. "Schütz, Heinrich." Grove Music Online. Oxford Music Online. Oxford University Press, accessed October 8, 2013. Online: [1].
- ↑ Cummings, Robert. Heinrich Schütz. ციტირების თარიღი: 8 February 2016.
- ↑ Heinrich Schütz 1585–1672 de. Internationale Heinrich-Schütz-Gesellschaft e. V.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 31 May 2016. ციტირების თარიღი: 10 August 2017.
- ↑ The encyclopedia of the Lutheran Church Julius Bodensieck, Lutheran World Federation. 1965. "The most eminent among his pupils were H. Albert, M. Weckmann, D. Pohle, Chr. Bernhard, JJ Loewe, A. Krieger, J. Theile."