ხივა
| ქალაქი | |
|---|---|
|
ხივა Xiva | |
 იჩან-ყალის კედელი | |
| ქვეყანა |
 უზბეკეთი |
| კოორდინატები | 41°22′42″ ჩ. გ. 60°21′50″ ა. გ. / 41.37833° ჩ. გ. 60.36389° ა. გ. |
| დაარსდა | ძვ. წ. VI საუკუნე |
| ცენტრის სიმაღლე | 109 მეტრი |
| მოსახლეობა | 105 300 (2017) |
| სასაათო სარტყელი | UTC+5 |
| ოფიციალური საიტი | khiva.uz |
  | |
ხივა (უზბეკ. Xiva, სპარს. خیوه) — ქალაქი უზბეკეთში, ხორეზმის ოლქში. მდებარეობს ხორეზმის ოაზისში, ფალვანის არხზე.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სახელი ეწოდა ძველი ჭის ხეივაკის მიხედვით (XVIII საუკუნემდე ეწოდებოდა ხივაკი). IV საუკუნის დამდეგიდან იგი ხვარაზმის შემადგენლობაში შედის. 712 წელს დაიპყრეს არაბებმა, 1221 წელს - მონღოლებმა, 1388 წელს - თემურლენგმა. XVI საუკუნიდან 1920 წლამდე ხივის სახანოს დედაქალაქია. 1740 წელს დაანგრია ნადირ-შაჰმა. 1873 წელს ხივა დაიკავა რუსეთის ჯარმა. 1920 წლიდან ხორეზმის სახალხო საბჭოთა რესპუბლიკის დედაქალაქი იყო, 1924 წლიდან უზბეკეთის შემადგენლობაშია.
არქიტექტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ხივა ხორეზმის არქიტექტურის ქალაქ-მუზეუმია. იჩან-ყალის და დიშან-ყალის ტერიტორიაზე განლაგებულია კუმია-არკის ციტადელი, ჯუმა-მეჩეთი, სეიდალა-უდინის მავზოლეუმი (1303 წელი), თაშ-ხაულის (1830-1838 წწ.) და ნურულ-ლაბაის (1904-1912 წწ.) სასახლეები, მუჰამად ამინ-ხანის ანსამბლი, მრავალი მედრესე, მავზოლეუმი, აბანო, ბაზარი, ტრადიციული საცხოვრებელი სახლი.
იჩან-ყალა შეტანილია მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლების სიაში.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 481.