ტომას სტერნზ ელიოტი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ტომას სტერნზ ელიოტი
ინგლ. T. S. Eliot
დაბადების თარიღი 26 სექტემბერი, 1888(1888-09-26)[1] [2] [3] [4] [4] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [17] [18] [19]
დაბადების ადგილი სენტ-ლუისი[20] [17] [17]
გარდაცვალების თარიღი 4 იანვარი, 1965(1965-01-04)[1] [2] [3] [4] [4] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [17] [17] [18] [19] (76 წლის)
გარდაცვალების ადგილი კენსინგტონი, ლონდონი, ინგლისი, გაერთიანებული სამეფო
დასაფლავებულია Church of Saint Michael
საქმიანობა დრამატურგი[18] , პოეტი[17] [17] [21] [18] , ესეისტი[18] , ლიტერატურული კრიტიკოსი[18] , სოციალური კრიტიკოსი, ნოველისტი, უნივერსიტეტის პროფესორი, სცენარისტი, ლირიკოსი, საბავშვო მწერალი, ჟურნალისტი და კრიტიკოსი
ენა ინგლისური ენა
მოქალაქეობა აშშ[22] [23] [24]
 გაერთიანებული სამეფო[25] [26] [24]
ალმა-მატერი პარიზის უნივერსიტეტი, ჰარვარდის უნივერსიტეტი, მერტონის კოლეჯი, მილტონის აკადემია, ჰარვარდის კოლეჯი და Eliot House
ჟანრი პოეზია[27] და მხატვრული ლიტერატურა[27]
Magnum opus უნაყოფო მიწა და ოთხი კვარტეტი
ჯილდოები ნობელის პრემია ლიტერატურაში[28] [29] , თავისუფლების საპრეზიდენტო მედალი[30] , ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის[31] , Emerson-Thoreau Medal, ლოურენს ოლივიეს პრემია საუკეთესო ახალი მიუზიკლისათვის, ტონის ჯილდო საუკეთესო ორიგინალური სცენარისთვის[32] , Tony Award for Best Book of a Musical, საპატიო ლეგიონის ორდენის ოფიცერი, ღირსების ორდენი და ხელოვნებისა და ლიტერატურის ორდენის კომანდორი
მეუღლე ვივიენ ჰაი-ვუდ ელიოტი[33] [34] და ვალერი ელიოტი[35] [34]
გავლენა მოახდინეს
ხელმოწერა

ტომას სტერნზ ელიოტი (ინგლ. Thomas Stearns Eliot; დ. 26 სექტემბერი 1888 — გ. 4 იანვარი 1965) — წარმოშობით ამერიკელი, ბრიტანელი ესეისტი, გამომცემელი, დრამატურგი, ლიტერატურის კრიტიკოსი, მოაზროვნე და „მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი მთავარი პოეტი“[36]. 25 წლის ასაკში, 1914 წელს, ის მშობლიური აშშ-დან დიდ ბრიტანეთში გადავიდა, დასახლდა, მუშაობა განაგრძო და იქვე დაქორწინდა. ელიოტის პოემა — „ალფრედ პრიუფროკის სიყვარულის სიმღერა“ — მოდერნისტული მიმდინარეობის შედევრად მიიჩნევა. ამ პოემას ინგლისურ ლიტერატურაში სხვა, კარგად ცნობილი, პოემები მოჰყვა: „ნარჩენთა მიწა“, (1922), „გამოფიტული კაცი“, (1925), „ოთხშაბათის ფერფლი“ (1930) და „ოთხი კვარტეტი“ (1945).[37]. ელიოტი ცნობილია თავისი შვიდი პიესითაც, უმეტესად, ლირიკული დრამით — მკვლელობა კათედრალში (1935). მწერალს 1948 წელს ნობელის პრემია გადაეცა ლიტერატურის დარგში, „მისი, როგორც თანამედროვე პოეზიის ნოვატორის აღსანიშნავი ღვაწლისათვის“[38].[39] იყო დიდი ბრიტანეთის ღირსების ორდენის კავალერი. XX საუკუნის ერთ-ერთი ავტორიტეტული პიროვნება. ელიოტი იყო ღრმად მორწმუნე ქრიატიანი. ზოგიერთი თანამედროვე მას ბრალს სდებდა ანტისემიტიზმში. ელიოტი იყო ცნობილი ამერიკელი პოეტისა და ინგლისურენოვანი მოდერნისტული ლიტერატურის ერთ-ერთი დამაარსებლის — ეზრა ფაუნდის — თანამოაზრე.

ცხოვრება და შემოქმედება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ელიოტი სწავლობდა სორბონის, ჰარვარდის და ოქსფორდის უნივერსიტეტებში. 1914 წ. საცხოვრებლად გადავიდა დიდ ბრიტანეთში და 1927 წ. მიიღო გაერთიანებული სამეფოს მოქალაქეობა. ამავე წელს გახდა ანგლიკანური ეკლესიის წევრი. 1928 წ. ელიოტმა შემდეგი დახასიათება მისცა თავის მსოფლმხედველობას: ლიტერატურაში — კლასიცისტი; პოლიტიკაში — როიალისტი; რელიგიაში — ანგლო-კათოლიკური.

ელიოტმა უზარმაზარი კვალი დატოვა ინგლისურენოვან პოეზიაში; ავტორია XX ს. უმნიშვნელოვანსი ფილოსოფიური პოემებისა (პრუფროკის სასიყვარულო სიმღერა; იავარქმნილი მიწა; ოთხი კვარტეტი და ა.შ.). ელიოტი – რევოლუციური პოეტია; მან თანამედროვე ინგლისურენოვანი პოეზიის განვითარებაზე მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია.

ელეიოტმა დიდი კვალი დატოვა ლიტერატურის კრიტიკაშიც. მან დიდი ზეგავლენა მოახდინა ახალი კრიტიკის სკოლაზე. ელიოტი იყო მრავალი ესსეს ავტორი (მათ შორის „მუსიკის პოეზია“). ელიოტი თანამედროვე ინგლისური ლიტერატურული ენის რეფორმატორია; ის იმდენად სკურპულოზურად ეკიდებოდა ამ საქმეს, რომ დღეს ბევრი კრიტიკოსი მას კრიპტო-ფაშისტატადაც კი მიიჩნევს.

დრამატურგიაში ელიოტს აგრეთვე, დიდი დამსახურება მიუძღვის. ის რამდენიმე ცნობილი პიესის ავტორია (ბედი; მკვლელობა საკათედრო ტაძარში, ოჯახის გაერთიანება; კოქტეილის წვეულება; კონფიდენციალური კლერკი და ა.შ.).

დამსახურება და საპატიო ორდენები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • ელიოტის გარდაცვალების შემდეგ კენტის უნივერსიტეტს კოლეჯს ეწოდა მისი სახელი.
  • 1983 წ. მიენიჭა ტონის პრემია.
  • დაიბეჭდა მისი სახელობის მარკები.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Ackroyd, Peter. T. S. Eliot: A Life. (1984)
  • Asher, Kenneth T. S. Eliot and Ideology (1995)
  • Brand, Clinton A. "The Voice of This Calling: The Enduring Legacy of T. S. Eliot," Modern Age Volume 45, Number 4; Fall 2003 online edition, conservative perspective
  • Bush, Ronald. T. S. Eliot: A Study in Character and Style. (1984)

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 Gardner H., Davies H. A., Tate A. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 ბროდვეის ინტერნეტ მონაცემთა ბაზა — 2000.
  5. ↑ 5.0 5.1 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
  6. ↑ 6.0 6.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  7. ↑ 7.0 7.1 Discogs — 2000.
  8. ↑ 8.0 8.1 Bush R. Eliot, T. S. (26 September 1888–04 January 1965), poet, critic, and editor // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1600501
  9. ↑ 9.0 9.1 filmportal.de — 2005.
  10. ↑ 10.0 10.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  11. ↑ 11.0 11.1 Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  12. ↑ 12.0 12.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  13. ↑ 13.0 13.1 GeneaStar
  14. ↑ 14.0 14.1 Roglo — 1997. — 9000000 ეგზ.
  15. ↑ 15.0 15.1 Babelio — 2007.
  16. ↑ Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5 17.6 17.7 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  18. ↑ 18.0 18.1 18.2 18.3 18.4 18.5 The Fine Art Archive — 2003.
  19. ↑ 19.0 19.1 Munzinger Personen
  20. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118529854 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  21. ↑ NNDB — 2002.
  22. ↑ http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2008/11/26/bteliot126.xml
  23. ↑ http://www.telegraph.co.uk/culture/books/9672458/Keepers-of-the-literary-flame-T-S-Eliots-widow-Valerie-was-the-last-of-her-kind.html
  24. ↑ 24.0 24.1 NNDB — 2002.
  25. ↑ http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2009/10_october/08/poetry.shtml
  26. ↑ http://www.nytimes.com/books/97/04/20/reviews/eliot-lask.html
  27. ↑ 27.0 27.1 WorldCat Identities — 2007.
  28. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1948/
  29. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  30. ↑ https://www.geni.com/projects/Presidential-Medal-of-Freedom-recipients/10809
  31. ↑ https://books.google.tn/books?id=4f_dQFXQpVkC&pg=PA90&lpg=PA90&dq=honours+and+awards+bestowed+upon+T.S.+Eliot&source=bl&ots=OvvBSKRALk&sig=WWaodj46G3jsxRPvkBrYfa8UDVU&hl=fr&sa=X&ved=0ahUKEwipxZWpzsbZAhUFVhQKHbXcAJoQ6AEIWzAG#v=onepage&q=honours%20and%20awards%20bestowed%20upon%20T.S.%20Eliot&f=false
  32. ↑ https://www.ias.edu/files/pdfs/publications/letter-2007-spring.pdf
  33. ↑ http://www.notablebiographies.com/Du-Fi/Eliot-T-S.html
  34. ↑ 34.0 34.1 Kindred Britain
  35. ↑ https://www.theguardian.com/books/2012/nov/18/eliot-tragic-first-marriage
  36. ↑ Bush, Ronald. "T.S. Eliot's Life and Career." American National Biography. Ed. John A Garraty and Mark C. Carnes. New York: Oxford University Press, 1999
  37. ↑ Thomas Stearns Eliot, Encyclopaedia Britannica, accessed 7 November 2009.
  38. ↑ The Nobel Prize in Literature 1948". Nobelprize.org. Nobel Media. Retrieved 26 April 2013.
  39. ↑ "The Nobel Prize in Literature 1948 – T.S. Eliot", Nobelprize.org, taken from Frenz, Horst (ed). Nobel Lectures, Literature 1901–1967. Elsevier Publishing Company, Amsterdam, 1969, accessed 6 March 2012.
ხ • გ • რ
ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურაში
1901–1925

სიული პრიუდომი (1901) • თეოდორ მომზენი (1902) • ბიორნსტიერნე ბიორნსონი (1903) • ფრედერიკ მისტრალი / ხოსე ეჩეგარაი (1904) • ჰენრიკ სენკევიჩი (1905) • ჯოზუე კარდუჩი (1906) • რადიარდ კიპლინგი (1907) • რუდოლფ ოიკენი (1908) • სელმა ლაგერლოფი (1909) • პაულ ფონ ჰაიზე (1910) • მორის მეტერლინკი (1911) • გერჰარტ ჰაუპტმანი (1912) • რაბინდრანათ თაგორი (1913) • რომენ როლანი (1915) • ვერნერ ფონ ჰეიდენსტამი (1916) • კარლ გელერუპი / ჰენრიკ პონტოპიდანი (1917) • კარლ შპიტელერი (1919) • კნუტ ჰამსუნი (1920) • ანატოლ ფრანსი (1921) • ხაკინტო ბენავენტე (1922) • უ. ბ. იეიტსი (1923) • ვლადისლავ რეიმონტი (1924) • ჯორჯ ბერნარდ შოუ (1925)

1926–1950

გრაცია დელედა (1926) • ანრი ბერგსონი (1927) • სიგრიდ უნსეტი (1928) • თომას მანი (1929) • სინკლერ ლუისი (1930) • ერიკ აქსელ კარლფელდტი (1931) • ჯონ გოლზუორთი (1932) • ივანე ბუნინი (1933) • ლუიჯი პირანდელო (1934) • იუჯინ ო’ნილი (1936) • როჟე მარტინ დიუ გარი (1937) • პერლ ბაკი (1938) • ფრანს ემილ სილანპაა (1939) • იოჰანეს ვილჰელმ იენსენი (1944) • გაბრიელა მისტრალი (1945) • ჰერმან ჰესე (1946) • ანდრე ჟიდი (1947) • ტომას სტერნზ ელიოტი (1948) • უილიამ ფოლკნერი (1949) • ბერტრან რასელი (1950)

1951–1975

პერ ლაგერკვისტი (1951) • ფრანსუა მორიაკი (1952) • უინსტონ ჩერჩილი (1953) • ერნესტ ჰემინგუეი (1954) • ჰალდორ ლაქსნესი (1955) • ხუან რამონ ხიმენესი (1956) • ალბერ კამიუ (1957) • ბორის პასტერნაკი (1958) • სალვატორე კვაზიმოდო (1959) • სენ-ჟონ პერსი (1960) • ივო ანდრიჩი (1961) • ჯონ სტეინბეკი (1962) • გიორგოს სეფერისი (1963) • ჟან-პოლ სარტრი (უარი თქვა ჯილდოზე) (1964) • მიხეილ შოლოხოვი (1965) • შმუელ აგნონი / ნელი ზაქსი (1966) • მიგელ ანხელ ასტურიასი (1967) • იასუნარი კავაბატა (1968) • სემიუელ ბეკეტი (1969) • ალექსანდრე სოლჟენიცინი (1970) • პაბლო ნერუდა (1971) • ჰაინრიხ ბიოლი (1972) • პატრიკ უაიტი (1973) • ეივინდ იუნსონი / ჰარი მარტინსონი (1974) • ეუჟენიო მონტალე (1975)

1976–2000

სოლ ბელოუ (1976) • ვისენტე ალეიქსანდრე (1977) • ისააკ ბაშევის ზინგერი (1978) • ოდისეას ელიტისი (1979) • ჩესლავ მილოში (1980) • ელიას კანეტი (1981) • გაბრიელ გარსია მარკესი (1982) • უილიამ გოლდინგი (1983) • იაროსლავ სეიფერტი (1984) • კლოდ სიმონი (1985) • უოლე შოინკა (1986) • იოსიფ ბროდსკი (1987) • ნაჯიბ მაჰფუზი (1988) • კამილო ხოსე სელა (1989) • ოქტავიო პასი (1990) • ნადინ გორდიმერი (1991) • დერეკ უოლკოტი (1992) • ტონი მორისონი (1993) • კენძაბურო ოე (1994) • შეიმას ჰინი (1995) • ვისლავა შიმბორსკა (1996) • დარიო ფო (1997) • ჟოზე სარამაგო (1998) • გიუნტერ გრასი (1999) • გაო სინძიანი (2000)

2001–დღემდე

ვიდიადჰარ ნაიპოლი (2001) • იმრე კერტესი (2002) • ჯონ მაქსველ კუტზეე (2003) • ელფრიდე იელინეკი (2004) • ჰაროლდ პინტერი (2005) • ორჰან ფამუქი (2006) • დორის ლესინგი (2007) • ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო (2008) • ჰერტა მიულერი (2009) • მარიო ვარგას ლიოსა (2010) • ტომას ტრანსტრიომერი (2011) • მო იენი (2012) • ელის მანრო (2013) • პატრიკ მოდიანო (2014) • სვეტლანა ალექსიევიჩი (2015) • ბობ დილანი (2016) • იშიგურო კაძუო (2017) • ოლგა ტოკარჩუკი (2018) • პეტერ ჰანდკე (2019) • ლუიზა გლიუკი (2020) • აბდულრაზაკ გურნა (2021) • ანი ერნო (2022)

ხ • გ • რ
← 1948 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
  • პრემია არ გაცემულა
ეკონომიკა
  • გაიცემა 1969 წლიდან.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ტომას_სტერნზ_ელიოტი&oldid=4555979“-დან