ჩადური ენები
ჩადური ენები არის — აფრაზიული ოჯახის შემადგენლობაში. გავრცელებულია ცენტრალურ- და დასავლეთაფრიკულ ქვეყნებში, ნიგერიის ჩრდილოეთში, კამერუნში, დასავლეთ ჩადში და სამხრეთ ნიგერიაში. სხვა დანარჩენ აფრაზიულ ენებთან შედარებით ყველაზე ახლოს არის ეგვიპტურ ენასთან. საერთოდ არსებობს 150-ზე მეტი ენა და დიალექტი ამ ჯგუფში. გენეტიკურად ისინი იყოფიან შემდეგ ტოტებად:
- დასავლეთჩადური (სამხრეთ ნიგერიაში)
- ჰაუსა
- ანგასი, სურა, გერკა, ანკვე, მონტოლი;
- კარეკარე, ბოლევა, ნგამო, კანაკურუ (დერა);
- ბარდჟი, პაა (აფა); ბადე, ნგიზიმი;
- რონი (ფერი, ბოკოსი, შა, კულარე);
- ცენტრალურჩადური (ნიგერიის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, ჩრდილოეთ კამერუნში, ჩადში)
- ტარა, გაანდა;
- ბურა, მარგი, კილბა (ხიბა);
- ხიგი; ბატა;
- ლაამანგი (ხიდკალა) და სხვ.;
- ვანდალა (მანდარა), გამერგუ, პადუკუ, გლავდა;
- სუკური; მატაკამ, გისიგა;
- დაბა;
- გიდერ;
- კოტოკო (ლოგონე, ბუდუმა და სხვ.);
- მუსგუ; მასა და სხვ.;
- აღმოსავლურჩადური (ჩადი, ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკა)
- კერა, ნანჩერე, სომრეი, მოდგელი, სოკოროი, მუბი, ტუმაკი, ტუბური და სხვ.
ფონეტიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჩადური ენების ფონეტიკა ხასიათდება თანხმოვნების სიმდიდრით. განსხვავდება ხმოვანთა სიგრძე.