ინაკსესიბლე (კუნძული)
| ინაკსესიბლე* | ||
|---|---|---|
| იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლი | ||
| ||
| ქვეყანა |  წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტანი-და-კუნია
| |
| ტიპი | ბუნებრივი | |
| კრიტერიუმები | vii, x | |
| სია | [1] | |
| რეგიონი** | აფრიკა | |
| კოორდინატები | 37°30′00″ ს. გ. 12°40′00″ დ. გ. / 37.50000° ს. გ. 12.66667° დ. გ. | |
| გაწევრიანების ისტორია | ||
| გაწევრიანება | 1995 (მე-19 სესია) | |
| ნომერი | 740 | |
| საფრთხის ქვეშ | 2004 | - |
| * იხ. ინგლ. სახელი UNESCO-ს სიაში. ** იუნესკოს მიერ კლასიფიცირებული რეგიონი. | ||
|
მსოფლიო მემკვიდრეობა UNESCO, ობიექტი № 740 ინგლ. • რუს. • ფრ. |
ინაკსესიბლე (ინგლ. Inaccessible Island) – პატარა ვულკანური წარმოშობის კუნძული ატლანტის ოკეანეში. არქიპელაგ ტრისტანი-და-კუნიას შემადგენლობაში. მიეკუთვნება დიდი ბრიტანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიას — წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტანი-და-კუნია. კუნძულის ფართობია 14 კმ².
გეოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუნძული ყველა მხრიდან გარშემორტყმულია კლდეებით და მასთან მიდგომა საკმაოდ რთულია. კარგ ამინდშიც კი კუნძულზე გადასვლა საკმაოდ სარისკოა თვითმფრინავიდანაც კი. სავარაუდოდ, ასეთი მდგომარეობის გამო კუნძულზე შენარჩუნებულია უნიკალური ბუნება. კუნძულ გოფთან ერთად 1995 წელს შეიტანეს იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლების სიაში.
ბუნება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კუნძულის ბუნება პრაქტიკულად ხელშეუხებელია. ნაიტინგეილის და ინაკსესიბლეს კუნძულები — მეკლდეური პინგვინის (ლათ. Eudyptes chrysocome) და ყვითელნისკარტა ალბატროსის (ლათ. Thalassarche chlororhynchos) ბინადრობის ერთ-ერთი იშვიათი ადგილია.
კუნძულზე შენარჩუნებულია ფრინველი-ენდემი — «ინაკსესიბლეს კუნძულის ლაინა» ანუ «ტრისტანის ლაინა» (ლათ. Atlantisia rogersi). ეს ყველაზე პატარა არამფრინავი ფრინველია პლანეტაზე.
ნაპირზე ასევე ბევრი სელაპია, ხოლო კუნძულის სიახლოვეს არსებულ წყლებში ბინადრობენ ვეშაპები.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
თავისი სახელწოდება კუნძულმა მიიღო 1652 წელს ნიდერლანდების გემ t’Nachtglas-ის ეკიპაჟის კუნძულზე გადასვლის უშედეგო ცდის შემდეგ.
1871 წელს კუნძულზე დასახლდნენ ძმები სტოლტენჰოფები გერმანიიდან, რომლებსაც უნდოდათ იქ დაკავებულიყვნენ სელაპების დაჭერით. მათ ვერ გაითვალისწინეს, რომ კუნძულს იშვიათად სტუმრობდნენ გემები და იძულებულები გახდნენ დაეტოვებინათ იგი მხოლოდ 1873 წელს.
1922 წელს ბოტანიკოსმა ერნესტ შეკლტონმა კუნძულზე აღმოაჩინა ფრინველი Nesospiza wilkinsi. 1938 წელს ნორვეგიელმა მეცნიერებმა აღმოაჩინეს რამდენიმე მცენარე, რომლებიც კუნძულ ინაკსესიბლეს გარდა ხარობენ ნაიტინგეილის კუნძულზე. მეორე დიდი ექსპედიცია შედგა 1962 წელს.
1976 წლიდან ნაიტინგეილის და ინაკსესიბლეს კუნძულები გამოცხადნენ ველური ბუნების ნაკრძალებად, მაგრამ ტრისტანი-და-კუნიას არქიპელაგის მოსახლეობას ნება ეძლეოდათ ენადირათ ზღვის ფრინველებზე.
1997 წლიდან კუნძულის ირგვლივ არსებული 20-კილომეტრიანი ზონა ასევე გამოცხადდა ნაკრძალად, მაგრამ საკრუიზო გემებს ნება ეძლევათ მიადგნენ კუნძულს. კუნძულზე გადასვლა შეზღუდულია.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Inaccessible Island: Tristan da Cunha website
- History of Inaccessible Island, South Atlantic Ocean. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-06-29. ციტირების თარიღი: 2011-09-25.
- Tristan Times: Inaccessible Island expedition დაარქივებული 2005-09-12 საიტზე Wayback Machine.
- Inaccessible Island shipwrecks. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-11-29. ციტირების თარიღი: 2011-09-25.
- UNEP-WCMC Protected Areas Programme: Gough Island Wildlife Reserve დაარქივებული 2008-05-10 საიტზე Archive-ItCategory:Webarchive template other archives
- Online Encyclopedia: Tristan da Cunha დაარქივებული 2006-09-04 საიტზე Wayback Machine.
- University of Central Lancashire: Inaccessible Island დაარქივებული 2004-12-22 საიტზე Wayback Machine.
- Geology of Tristan da Cunha and Inaccessible Island
.svg){kind=small}