იანგონი

იანგონი
ბირმ. ရန်ကုန်
ქალაქი
	იანგონი; ბირმ. ရန်ကုန်
	; იანგონის საქმიანი რაიონი
ქვეყანა	მიანმარი
რეგიონი	იანგონი
კოორდინატები	16°48′00″ ჩ. გ. 96°09′00″ ა. გ. / 16.80000° ჩ. გ. 96.15000° ა. გ.
დაარსდა	1035
ფართობი	598.75 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	30-40 მ
კლიმატის ტიპი	ტროპიკული მუსონური
მოსახლეობა	5,998,000 კაცი (2010)
სიმჭიდროვე	10,000 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	UTC+6:30
სატელეფონო კოდი	1, 80, 99
ოფიციალური საიტი	yangoncity.com.mm
	იანგონი ვიკისაწყობში

იანგონი (ცნობილია, აგრეთვე, როგორც რანგუნი) — მიანმარის ყოფილი დედაქალაქი. ქვეყნის უდიდესი ეკონომიკური, პოლიტიკური და კულტურული ცენტრი. 2010 წლის მოსახლეობის აღწერის მიხედვით ქალაქში ცხოვრობდა 5,998,000 ადამიანი. დიდი და გაფანტული ქალაქია. ქალაქის ცენტრში დგას კოლონიალური ინგლისური სახლები. გაშენებულია მდინარე იანგონის ნაპირზე, ანდამანის ზღვიდან 30-40 მ სიმაღლეზე, ჰავა ტროპიკული მუსონურია.

იანგონი (თავდაპირველად ოკალა, შემდეგ დაგონი) გაჩნდა როგორც დასახლება ბუდისტური სალოცავის გარშემო. 1755 წელს მონებზე გამარჯვების შემდეგ ბირმის მმართველმა ალაუნპაიამ დაგონის ადგილზე დააარსა ქალაქი რანგუნი — ბირმის სამეფოს მთავარი ნავსადგური. 1852 წელს იანგონი პეგუსთან ერთად ინგლისელმა კოლონიზატორებმა მიიტაცეს. 1862 წელს იყო ბირმაში ინგლისური სამფლობელოების ადმინისტრაციული ცენტრი, 1886-1947 წლებში — ინგლისური კოლონია ბირმის ადმინისტრაციული ცენტრი. 1948 წლის 4 იანვარს იანგონში გამოცხადდა ბირმის დამოუკიდებლობა. იანგონსა და მის გარეუბნებში თავმოყრილია ქვეყნის სამრეწველო წარმოების მნიშვნელოვანი ნაწილი. იანგონი ქვეყნის მთავარი სავაჭრო-სატრანსპორტო და საბანკო-საფინანსო ცენტრია. არის ნავთობგადასამუშავებელი ქარხანა. ნავსადგური მისადგომია საოკეანო გემებისათვის. იანგონი სარკინიგზო, საავტომობილო და შიგა წყლის გზების დიდი კვანძია. არის იანგონის საერთაშორისო აეროპორტი. მდინარე იანგონის მარცხენა სანაპიროს გასწვრივ განაშენიანებულია ქალაქის საქმიანი და საცხოვრებელი რაიონები.

XX საუკუნეში სამეფო და ინიის ტბების ირგვლივ შეიქმნა მთავრობის რეზიდენციის, უნივერსიტეტის, საცხოვრებელი სახლების გამწვანებული კვარტალები. უძველესი ნაგებობაა შუედაგოუნის კომპლექსი. ბირმის დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ განაშენიანდა საცხოვრებელი კვარტალები, აშენდა ტექნოლოგიური ინსტიტუტი. 1930 წელს ქალაქში მოხდა მიწისძვრა და ცუნამი.

1948-2006 წლებში იყო მიანმარის (ბირმის) დედაქალაქი. XX საუკუნის ბოლოს ქალაქის ეკონომიკამ ვარდნა განიცადა მეტწილად, მიანმარის მთავრობის მიერ გატარებული იზოლაციური პოლიტიკის გამო.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]