ეგვიპტის ძველი სამეფო: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
{{შერწყმა|ძველი ეგვიპტე}}
{{შერწყმა|ძველი ეგვიპტე}}
'''ეგვიპტის ძველი სამეფო''' – [[ეგვიპტის ისტორია|ეგვიპტის ისტორიის]] ყველაზე მნიშვნელოვანი პერიოდი, რომელიც მოიცავს ჩვენს ერამდე 2780–2280 წლებს და III-VI დინასტიების მმართველობის ხანას ემთხვევა. მას სხვანაირად[[ პირამიდების ეპოქა|პირამიდების ეპოქას]] უწოდებენ. ძველი სამეფო [[ფარაონი|ფარაონის]] აბსოლუტური ძალაუფლების კულმინაციის ხანად ითვლება. ეს ეპოქა იწყება პირველი ეგვიპტური პირამიდის მფლობელი ფარაონის–[[ჯოსერი|ჯოსერის]] გამეფებიდან. მისი ხუროთმოძღვარი [[იმხოტეპი]] ეგვიპტურ ტრადიციაში მოიხსენიება, როგორც ბრძენი, ხოლო გვიანი პერიოდის ეგვიპტელებმა იგი თავიანთი პანთეონის ერთ–ერთ ღვთაებად შერაცხეს.
'''ეგვიპტის ძველი სამეფო''' – [[ეგვიპტის ისტორია|ეგვიპტის ისტორიის]] ყველაზე მნიშვნელოვანი პერიოდი, რომელიც მოიცავს ჩვენს ერამდე 2780–2280 წლებს და III-VI დინასტიების მმართველობის ხანას ემთხვევა. მას სხვანაირად [[ პირამიდების ეპოქა|პირამიდების ეპოქას]] უწოდებენ. ძველი სამეფო [[ფარაონი|ფარაონის]] აბსოლუტური ძალაუფლების კულმინაციის ხანად ითვლება. ეს ეპოქა იწყება პირველი ეგვიპტური პირამიდის მფლობელი ფარაონის–[[ჯოსერი|ჯოსერის]] გამეფებიდან. მისი ხუროთმოძღვარი [[იმხოტეპი]] ეგვიპტურ ტრადიციაში მოიხსენიება, როგორც ბრძენი, ხოლო გვიანი პერიოდის ეგვიპტელებმა იგი თავიანთი პანთეონის ერთ–ერთ ღვთაებად შერაცხეს.


== ძველი ეგვიპტის მართვა ==
== ძველი ეგვიპტის მართვა ==


ძველი ეგვიპტის მატერიალური კეთილდღეობა ძირითადად სოფლის მეურნეობაზე იყო დამოკიდებული, ხოლო ეს უკანასკნელი–ერთიანი [[ეგვიპტის საირიგაციო სისტემა|საირიგაციო სისტემის]] მწყობრ მუშაობაზე, რადგან მხოლოდ მისი საშუალებით შეიძლებოდა [[ნილოსი|ნილოსის]] წყლის მიწოდება ყანებისა და საძოვრებისათვის ვარგისი მიწებისთვის. ძველი სამეფოს დროს დასრულდა ქვეყნის ადმინისტრაციულ ერთეულებად დაყოფა. თითოეულ [[ნომი|ნომს]] ევალებოდა წესრიგში ჰქონოდა მის ტერიტორიაზე განლაგებული საირიგაციო ქსელის არხები და ყოველწლიურად ჩაებარებინა სამეფო ბეღლისათვის მარცვლეულის განსაზღვრული რაოდენობა.[[ ადრეული დინასტიის პერიოდის ეგვიპტე|ადრეული დინასტიის პერიოდის ეგვიპტეში] ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ ფარაონი თვითონ ატარებდა მოსავლის ინსპექციას. ამ პროცედურას [[ხორის გაცილება]] ეწოდებოდა. [[ეგვიპტის III დინასტია|III დინასტიიდან]] ხორის გაცილება უკვე ყოველწლიური გადასახადების აღწერად იქცა, რომელსაც ადგილზე ატარებდა სათანადო მოხელე ნომის მმართველის მეთვალყურეობით.
ძველი ეგვიპტის მატერიალური კეთილდღეობა ძირითადად სოფლის მეურნეობაზე იყო დამოკიდებული, ხოლო ეს უკანასკნელი–ერთიანი [[ეგვიპტის საირიგაციო სისტემა|საირიგაციო სისტემის]] მწყობრ მუშაობაზე, რადგან მხოლოდ მისი საშუალებით შეიძლებოდა [[ნილოსი|ნილოსის]] წყლის მიწოდება ყანებისა და საძოვრებისათვის ვარგისი მიწებისთვის. ძველი სამეფოს დროს დასრულდა ქვეყნის ადმინისტრაციულ ერთეულებად დაყოფა. თითოეულ [[ნომი|ნომს]] ევალებოდა წესრიგში ჰქონოდა მის ტერიტორიაზე განლაგებული საირიგაციო ქსელის არხები და ყოველწლიურად ჩაებარებინა სამეფო ბეღლისათვის მარცვლეულის განსაზღვრული რაოდენობა. ადრეული დინასტიის პერიოდის ეგვიპტეში ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ ფარაონი თვითონ ატარებდა მოსავლის ინსპექციას. ამ პროცედურას [[ხორის გაცილება]] ეწოდებოდა. [[ეგვიპტის III დინასტია|III დინასტიიდან]] ხორის გაცილება უკვე ყოველწლიური გადასახადების აღწერად იქცა, რომელსაც ადგილზე ატარებდა სათანადო მოხელე ნომის მმართველის მეთვალყურეობით.
ძველი სამეფოს ეგვიპტეს არ ჰყავდა რეგულარული არმია და ფლოტი, მაგრამ სამხედრო ლაშქრობების დროს თითოეული ნომიდან იწვევდნენ მასზე შეწერილი მამაკაცების განსაზღვრულ რაოდენობას. ასევე გამოყოფილი იყო მოსახლეობის გარკვეული რაოდენობა მაღაროებში მუშაობისათვის და ნიჩბოსნებად ძირითადად [[ლიბანი|ლიბანსა]] და [[ბიბლოსი|ბიბლოსში]] ექსპედიციებისათვის, საიდანაც ეგვიპტელებს ჩამოჰქონდათ მათთვის ძვირფასი ხე, რომლის ნაკლებობა ეგვიპტეში იგრძნობოდა.
ძველი სამეფოს ეგვიპტეს არ ჰყავდა რეგულარული არმია და ფლოტი, მაგრამ სამხედრო ლაშქრობების დროს თითოეული ნომიდან იწვევდნენ მასზე შეწერილი მამაკაცების განსაზღვრულ რაოდენობას. ასევე გამოყოფილი იყო მოსახლეობის გარკვეული რაოდენობა მაღაროებში მუშაობისათვის და ნიჩბოსნებად ძირითადად [[ლიბანი|ლიბანსა]] და [[ბიბლოსი|ბიბლოსში]] ექსპედიციებისათვის, საიდანაც ეგვიპტელებს ჩამოჰქონდათ მათთვის ძვირფასი ხე, რომლის ნაკლებობა ეგვიპტეში იგრძნობოდა.


== IV დინასტიის ეგვიპტე ==
== IV დინასტიის ეგვიპტე ==
ძველი სამეფოს კულმინაციას IV დინასტია წარმოადგენს. ამაზე ნათლად მეტყველებს ამ დროის პირამიდებიც. [[ეგვიპტის პირამიდა|ეგვიპტის პირამიდებიდან]] ყველაზე ცნობილი სამი დიდი პირამიდა ამ დინასტიის ფარაონების–[[ხეფრენი|ხეფრენის]], [[მიკერინი|მიკერინის]], და [[ხეოფსი|ხეოფსის]] მიერ არის აგებული. ამ პერიოდის ეგვიპტე სინაის ყელზე ამუშავებს მაღაროებს, საიდანაც მოედინება ძვირფასი სპილენძი და ფირუზი. წესრიგი სუფევს სამხრეთშიც.


== V დინასტიის ეგვიპტე ==
== V დინასტიის ეგვიპტე ==



== VI დინასტიის ეგვიპტე ==
== VI დინასტიის ეგვიპტე ==

21:04, 27 ნოემბერი 2009-ის ვერსია

ეგვიპტის ძველი სამეფოეგვიპტის ისტორიის ყველაზე მნიშვნელოვანი პერიოდი, რომელიც მოიცავს ჩვენს ერამდე 2780–2280 წლებს და III-VI დინასტიების მმართველობის ხანას ემთხვევა. მას სხვანაირად პირამიდების ეპოქას უწოდებენ. ძველი სამეფო ფარაონის აბსოლუტური ძალაუფლების კულმინაციის ხანად ითვლება. ეს ეპოქა იწყება პირველი ეგვიპტური პირამიდის მფლობელი ფარაონის–ჯოსერის გამეფებიდან. მისი ხუროთმოძღვარი იმხოტეპი ეგვიპტურ ტრადიციაში მოიხსენიება, როგორც ბრძენი, ხოლო გვიანი პერიოდის ეგვიპტელებმა იგი თავიანთი პანთეონის ერთ–ერთ ღვთაებად შერაცხეს.

ძველი ეგვიპტის მართვა

ძველი ეგვიპტის მატერიალური კეთილდღეობა ძირითადად სოფლის მეურნეობაზე იყო დამოკიდებული, ხოლო ეს უკანასკნელი–ერთიანი საირიგაციო სისტემის მწყობრ მუშაობაზე, რადგან მხოლოდ მისი საშუალებით შეიძლებოდა ნილოსის წყლის მიწოდება ყანებისა და საძოვრებისათვის ვარგისი მიწებისთვის. ძველი სამეფოს დროს დასრულდა ქვეყნის ადმინისტრაციულ ერთეულებად დაყოფა. თითოეულ ნომს ევალებოდა წესრიგში ჰქონოდა მის ტერიტორიაზე განლაგებული საირიგაციო ქსელის არხები და ყოველწლიურად ჩაებარებინა სამეფო ბეღლისათვის მარცვლეულის განსაზღვრული რაოდენობა. ადრეული დინასტიის პერიოდის ეგვიპტეში ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ ფარაონი თვითონ ატარებდა მოსავლის ინსპექციას. ამ პროცედურას ხორის გაცილება ეწოდებოდა. III დინასტიიდან ხორის გაცილება უკვე ყოველწლიური გადასახადების აღწერად იქცა, რომელსაც ადგილზე ატარებდა სათანადო მოხელე ნომის მმართველის მეთვალყურეობით. ძველი სამეფოს ეგვიპტეს არ ჰყავდა რეგულარული არმია და ფლოტი, მაგრამ სამხედრო ლაშქრობების დროს თითოეული ნომიდან იწვევდნენ მასზე შეწერილი მამაკაცების განსაზღვრულ რაოდენობას. ასევე გამოყოფილი იყო მოსახლეობის გარკვეული რაოდენობა მაღაროებში მუშაობისათვის და ნიჩბოსნებად ძირითადად ლიბანსა და ბიბლოსში ექსპედიციებისათვის, საიდანაც ეგვიპტელებს ჩამოჰქონდათ მათთვის ძვირფასი ხე, რომლის ნაკლებობა ეგვიპტეში იგრძნობოდა.

IV დინასტიის ეგვიპტე

V დინასტიის ეგვიპტე

VI დინასტიის ეგვიპტე

ლიტერატურა

  • ძველი აღმოსავლეთის ისტორია,(გიორგი მელიქიშვილის რედაქციით), თბ., „მეცნიერება“, 1988