ადამიანისა და მოქალაქის უფლებათა დეკლარაცია

ადამიანისა და მოქალაქის უფლებათა დეკლარაცია

ადამიანისა და მოქალაქის უფლებათა დეკლარაცია (ფრანგ. Déclaration des Droits de l'Homme et du Citoyen) პოლიტიკური მანიფესტი მიღებულ იქნა ეროვნული წარმომადგენლობითი ასამბლეის შეკრებაზე 1789 წლის 26 აგვისტოს ვერსალში საფრანგეთის რევოლუციის დროს, ხოლო 1958 წლის 4 ოქტომბერს დამტკიცდა საფრანგეთის კონსტიტუციით. დეკლარაცია რევოლუციის უმთავრეს დოკუმენტს წარმოადგენდა, რომელმაც ადამიანის ინდივიდუალური და კოლექტიური უფლებები განსაზღვრა, და რაც დღემდე რჩება საფრანგეთის კონსტიტუციური სამართლის საფუძვლად.

მანიფესტის იდეური წყარო ფრანგი განმანათლებლების ფილოსოფია გახდა. დოკუმენტი შედგებოდა მოკლე შესავალი ნაწილისა და 17 პუნქტისაგან. დეკლარაციის მიხედვით ადამიანები იბადებიან და რჩებიან თავისუფალნი და თანასწორუფლებიანნი; აღიარა სახალხო სუვერენიტეტის პრინციპი, ადამიანისა და მოქალაქის ბუნებრივ, შეუვალ უფლებად თავისუფლების, საკუთრების, დესპოტიზმის წინააღმდეგობისა და უსაფრთხოების პრობლემები გამოაცხადა. დეკლარაციამ წმინდად და ხელშეუხებლად გამოაცხადა კერძო საკუთრება. დეკლარაცია ადგენდა კანონს, როგორც საყოველთაო ნების გამოხატულებას და ყველა მოქალაქეს უფლება ეძლეოდა პირადად ან წარმომადგენლის მეშვეობით მონაწილეობა მიეღო მის გამოცემაში. მიუხედავად ამისა, დამფუძნებელმა კრებამ მიიღო კონსტიტუცია, რომელმაც მოქალაქეები ქონებრივი ცენზის მიხედვით, საარჩევნო უფლების მქონე და არმქონე პირებად დაყო. დეკლარაცია ახალი კლასის - ბურჟუაზიის ინტერესების გამომხატველი იყო და იგი XVIII-XIX საუკუნეების მიჯნის საფრანგეთისა და ევროპის სხვა ქვეყნებში ფეოდალიზმთან ბრძოლის საპროგრამო დოკუმენტად იქცა.

დეკლარაციის ძირითადი დებულებები შესავლის სახით საფრანგეთის 1791 წლის კონსტიტუციაში შევიდა.

რესურსები ინტერნეტში

• ადამიანისა და მოქალაქის ულებათა დეკლარაცია ინგლისურად
• ადამიანისა და მოქალაქის ულებათა დეკლარაცია ფრანგულად