მატაგალპა: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
ხაზი 70: | ხაზი 70: | ||
მატაგალპა თავდაპირველად ადგილობრივი მკვიდრების [[სოფელი]] იყო. მატაგალპელ ინდიელენს ჰქონდათ თავისი ენა, მაგრამ [[1875]] წლის შემდეგ იგი გაქრა. [[მატაგალპური ენა|მატაგალპური ენით]] შედგენილი 92 სიტყვიანი დოკუმენტი აღმოაჩინა [[დანიელ ბრიტონი|დანიელ ბრიტონმა]] [[ფილადელფიის ფილოსოფიური ბიბლიოთეკა]]ში. |
მატაგალპა თავდაპირველად ადგილობრივი მკვიდრების [[სოფელი]] იყო. მატაგალპელ ინდიელენს ჰქონდათ თავისი ენა, მაგრამ [[1875]] წლის შემდეგ იგი გაქრა. [[მატაგალპური ენა|მატაგალპური ენით]] შედგენილი 92 სიტყვიანი დოკუმენტი აღმოაჩინა [[დანიელ ბრიტონი|დანიელ ბრიტონმა]] [[ფილადელფიის ფილოსოფიური ბიბლიოთეკა]]ში. |
||
==კოლონიის შემდგომი ეპოქა== |
===კოლონიის შემდგომი ეპოქა=== |
||
[[Image:DowntownMatagfromafar.JPG|thumb|left|250px|ქალაქის ხედი მიმდებარე მთიდან]] |
[[Image:DowntownMatagfromafar.JPG|thumb|left|250px|ქალაქის ხედი მიმდებარე მთიდან]] |
||
მატაგალპა დაარსეს 1554 წელს ესპანელებმა "ჩრდილოეთის ზღვის"-კარიბის |
მატაგალპა დაარსეს [[1554]] წელს [[ესპანელები|ესპანელებმა]] "ჩრდილოეთის ზღვის" - [[კარიბის ზღვა|კარიბის ზღვის]] ძებნის დროს. |
||
მატაგალპა მდებარეობს კონტინენტურ წყალგამყოფზე [[კარიბის ზღვა]]სა და [[წყნარი ოკეანე|წყნარ ოკეანეს]] შორის. მატაგალპაში [[ოქრო]] პირველად აღმოაჩინეს [[1850]]. ესპანელებისა და |
მატაგალპა მდებარეობს კონტინენტურ წყალგამყოფზე [[კარიბის ზღვა]]სა და [[წყნარი ოკეანე|წყნარ ოკეანეს]] შორის. მატაგალპაში [[ოქრო]] პირველად აღმოაჩინეს [[1850]] წელს. ესპანელებისა და [[მეტისები]]ს გარდა ოქრომ გერმანელი ახალმოსახლეები მიიზიდა. იმ პეროდი ორი ყველაზე ცნობილი გერმანელი იყო [[ლუდვიგ ელსტერი]] და მისი ცოლი [[კატერინა ბრაუნი]]. მათ დათესეს [[ყავა|ყავის]] პირველი პლანრაციები, და [[ცერცვი]], რომელიც [[გერმანია]]ში გაიგზავნა გასაყიდად. ყავამ ქალაქში მიიზიდა 120-მდე ევროპელი ემიგრანტი, რომლებიც დაოჯახდნენ ადგილობრივ მაცხოვრებელ ქალებზე. მათი შთამომავლები დღესაც ცხოვრობენ მატაგალპაში. [[1930]] წელს გამოჩნდნენ დანიელი ემიგრანტებიც და დასახლდნენ მთისწინეთში. თუმცა მათი უმეტესობა დაბრუნდა [[დანია]]ში, მას შემდეგ რაც ინდიელები აჯაყდნენ და აიღეს მატაგალპა. მხოლოდ გრიონებისა და მიულერების ოჯახები დარჩნენ. |
||
მატაგალპა გადაიქცა ავანტიურისტ ულიამ |
მატაგალპა გადაიქცა ავანტიურისტ [[ულიამ უოლკერი]]სგან დევნილთა თავშესაფრად. აჯანყებულმა პატრიოტებმა უოლკერის(რომელმაც თითქმის მთელი ნიკარაგუა დაიმორჩილა) წინააღმდეგ ჩამოაყალიბეს "ჩრდილოეთის რაზმი". მათ გაიმარჯვეს [[სან ხაკინტოს ბრძოლა]]ში, |
||
მატაგალპაში დაიბადნენ: კათედრალის ამშენებელი და გუბერნატორი ნასარიო ვეგა, ბართოლომე მარტინესი ნიკარაგუის პრეზიდენტი, 1923-24 წლებში, კარლოს ფონსეკა ამადორი-სანდინისტას ფრონტის დამაარსებელი 1961 წელს. |
|||
დღესდღეობით მატაგალპას დეპარტამენტი არის ნიკარაგუაში ყველაზე დასახლებული რაიონი მანაგუის დეპატრტამენტის შემდეგ. ამ ბოლო დროს კი მან განიცადა შიდა მიგრანტების, ძირითადად კი ღარიბი გლეხების, მოზღვავება. |
|||
მატაგალპას აქვს ლამაზი პანორამული გზატკეცილი, რომელიც იწყება ქალაქ მეტაგალპადან და 30 კმ-იანი მონაკვეთის გავლისშემდეგ სრულდება ქალაქ ხინოტგაში. |
|||
ბოლო წლებში უამრავი ისტორიკოსი, არქეოლოგი, ბოტანიკოსი და ეთნოლოგი ჩადის ქალაქში. ევროპელები ადგილობრივი შთამომავლრბი კი ბრუნდებიან, თავიანტ ისტორიულ სამშობლოში. |
|||
[[Image:Poss19.JPG|thumb|left|250px|დამსვენებელი სელვა ნეგრას მთის სანატორიუმში]] |
|||
==ეკონომიკა== |
==ეკონომიკა== |
||
მატაგალპა მრავალფეროვანი მხარეა. აქ მოჰყავთ და გააქვთ ხორცი, ყველი, ყავა, კაკაო, ხახვი, პომოდორი, სხვადასხვა სახის ხილი და ბოსტნეული. საკუთარი მოხმარებისთვის კი აწარმოებენ ხეს, სიმინდს, ხილს, ყვავილებს. მატაგალპა ცნობილია მთებით, რომლებიც ეკოტურიზმისთვის არის შესაფერისი. უკანასკნელ წლებში, გერმანული მთავრობის მხარდაჭერით აშენდა სასმელი და გამდინარე წყლის სისტემა. თითქმის დასრულებულია მანაგუა-სებაკოს გზატკეცილის მშენებლობა. ყოველივე ეს დადებითად აისახება ქალაქის განვითარებაზე. |
მატაგალპა მრავალფეროვანი მხარეა. აქ მოჰყავთ და გააქვთ ხორცი, ყველი, ყავა, კაკაო, ხახვი, პომოდორი, სხვადასხვა სახის ხილი და ბოსტნეული. საკუთარი მოხმარებისთვის კი აწარმოებენ ხეს, სიმინდს, ხილს, ყვავილებს. მატაგალპა ცნობილია მთებით, რომლებიც ეკოტურიზმისთვის არის შესაფერისი. უკანასკნელ წლებში, გერმანული მთავრობის მხარდაჭერით აშენდა სასმელი და გამდინარე წყლის სისტემა. თითქმის დასრულებულია მანაგუა-სებაკოს გზატკეცილის მშენებლობა. ყოველივე ეს დადებითად აისახება ქალაქის განვითარებაზე. |
08:13, 3 სექტემბერი 2009-ის ვერსია
მატაგალპა | |||||
| |||||
ქვეყანა | ნიკარაგუა | ||||
---|---|---|---|---|---|
დაქვემდებარება | მატაგალპის დეპარტამენტი | ||||
კოორდინატები | 12°55′43″ ჩ. გ. 85°55′03″ დ. გ. / 12.92861° ჩ. გ. 85.91750° დ. გ. | ||||
დაარსდა | 5 (17) აპრილი, 1851 | ||||
ფართობი | 640.65 კმ² | ||||
ცენტრის სიმაღლე | 680 მეტრი | ||||
მოსახლეობა | 109,100 კაცი | ||||
სასაათო სარტყელი | UTC−6 | ||||
საფოსტო ინდექსი | 61000[1] | ||||
ოფიციალური საიტი | http://alcaldiadematagalpa.gob.ni/ | ||||
მატაგალპა არის ქალაქი ნიკარაგუაში, არის მატაგალპის დეპარტამენტის დედაქალაქი. ქალაქის მოსახლეობა შეადგენს 109,100 (2005) ადამიანს მაშინ, როცა დეპარტამენტის მოსახლეობა არის 480,000. მატაგალპა არის ნიკარაგუის სიდიდით მეხუთე ქალაქი. იგი მანაგუის შემდეგ ეკონომიკური მნიშვნელობით მეორე ქალაქია რესპუბლიკაში. მას "მუდმივი გაზაფხულის მხარესა" და "ჩრდილოეთის მარგალიტს" უწოდებენ.
სახელის წარმომავლობა
მატაგალპელი ენათმეცნიერის კათოლიკე მღვდლის გილერმო კიენეს (ცხოვრობდა 1898 -1959 წლებში) მიხედვით, სიტყვა მატაგალპა მომდინარეობს სუმოს ენიდან, რაც ნიშნავს "წავიდეთ იქ, სადაც მთებია".
ამავდროულად არსებობს მეორე მოსაზრება. სიტყვა მატაგალპა უნდა ნიშნავდეს "მდინარის შემდეგ" და "მთებს შორის" (Aqui junto al agua" y "Entre Montañas"). ეს აღწერილობა ემთხვევა მატაგალპის მდებარეობას - იგი მართლაც მდინარე რიო გრანდე დე მატაგალპის შემდეგ ამწვანებულ მთებს შორისაა მოქცეული.
ისტორია
კოლონიამდელი ისტორია
მატაგალპა თავდაპირველად ადგილობრივი მკვიდრების სოფელი იყო. მატაგალპელ ინდიელენს ჰქონდათ თავისი ენა, მაგრამ 1875 წლის შემდეგ იგი გაქრა. მატაგალპური ენით შედგენილი 92 სიტყვიანი დოკუმენტი აღმოაჩინა დანიელ ბრიტონმა ფილადელფიის ფილოსოფიური ბიბლიოთეკაში.
კოლონიის შემდგომი ეპოქა
მატაგალპა დაარსეს 1554 წელს ესპანელებმა "ჩრდილოეთის ზღვის" - კარიბის ზღვის ძებნის დროს.
მატაგალპა მდებარეობს კონტინენტურ წყალგამყოფზე კარიბის ზღვასა და წყნარ ოკეანეს შორის. მატაგალპაში ოქრო პირველად აღმოაჩინეს 1850 წელს. ესპანელებისა და მეტისების გარდა ოქრომ გერმანელი ახალმოსახლეები მიიზიდა. იმ პეროდი ორი ყველაზე ცნობილი გერმანელი იყო ლუდვიგ ელსტერი და მისი ცოლი კატერინა ბრაუნი. მათ დათესეს ყავის პირველი პლანრაციები, და ცერცვი, რომელიც გერმანიაში გაიგზავნა გასაყიდად. ყავამ ქალაქში მიიზიდა 120-მდე ევროპელი ემიგრანტი, რომლებიც დაოჯახდნენ ადგილობრივ მაცხოვრებელ ქალებზე. მათი შთამომავლები დღესაც ცხოვრობენ მატაგალპაში. 1930 წელს გამოჩნდნენ დანიელი ემიგრანტებიც და დასახლდნენ მთისწინეთში. თუმცა მათი უმეტესობა დაბრუნდა დანიაში, მას შემდეგ რაც ინდიელები აჯაყდნენ და აიღეს მატაგალპა. მხოლოდ გრიონებისა და მიულერების ოჯახები დარჩნენ.
მატაგალპა გადაიქცა ავანტიურისტ ულიამ უოლკერისგან დევნილთა თავშესაფრად. აჯანყებულმა პატრიოტებმა უოლკერის(რომელმაც თითქმის მთელი ნიკარაგუა დაიმორჩილა) წინააღმდეგ ჩამოაყალიბეს "ჩრდილოეთის რაზმი". მათ გაიმარჯვეს სან ხაკინტოს ბრძოლაში,
ეკონომიკა
მატაგალპა მრავალფეროვანი მხარეა. აქ მოჰყავთ და გააქვთ ხორცი, ყველი, ყავა, კაკაო, ხახვი, პომოდორი, სხვადასხვა სახის ხილი და ბოსტნეული. საკუთარი მოხმარებისთვის კი აწარმოებენ ხეს, სიმინდს, ხილს, ყვავილებს. მატაგალპა ცნობილია მთებით, რომლებიც ეკოტურიზმისთვის არის შესაფერისი. უკანასკნელ წლებში, გერმანული მთავრობის მხარდაჭერით აშენდა სასმელი და გამდინარე წყლის სისტემა. თითქმის დასრულებულია მანაგუა-სებაკოს გზატკეცილის მშენებლობა. ყოველივე ეს დადებითად აისახება ქალაქის განვითარებაზე.
კლიმატი
მატაგალპაში, ისევე, როგორც ხინოტეგაში, მუდმივი გახაფხუილი დგას. ზღვის დონიდან 700 მეტრ სიმაღლეზე მდებარე ქალაქში საშუალო ტემპერატურა არის 26 °C - 28 °C, ხოლო შეფარდებითი ნესტიანობა 75%-85%-მდე მერყეობს. ნალექების წლიური რაოდენობა არის 1200-1900 მმ.
გალერეა
-
ცენტრალური ქუჩა პარკ მორასანი და კათედრალი
-
სკოლისკენ მიმავალი მოსწავლე, პარკ მორასანი
-
ხედი სახლიდან
-
ეზო აპანტეში ,მატაგალპა
-
ქვედა ქალაქის ხედი მშრალ პერიოდში
-
დამოუკიდებლობის დღის ზეიმი, 2007
-
დამოუკიდებლობის დღის ზეიმი, 2007
-
საცხოვრებელი სახლი მატაგალპაში
-
საცხოვრებელი სახლი მატაგალპაში
-
საცხოვრებელი სახლი მატაგალპაში
-
პოლიციის ცენტრალური სადგური
|