შავარდენი (გვარი): განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary იარლიყები: რედაქტირება მობილურით საიტის რედაქტირება მობილურით გაფართოებული მობილური რედაქტირება |
No edit summary |
||
| ხაზი 25: | ხაზი 25: | ||
| fw = 39319 |
| fw = 39319 |
||
}} |
}} |
||
'''შავარდენი''' ({{lang-la|Falco}}; ასევე |
'''შავარდენი''' ({{lang-la|Falco}}; ასევე მოიხსენიება როგორც '''შევარდენი''') — [[ფრინველები|ფრინველთა]] [[გვარი (ბიოლოგია)|გვარი]] [[შავარდნისნაირნი|შავარდნისნაირთა]] [[რიგი (ბიოლოგია)|რიგისა]]. ახასიათებს თითქმის კოსმოპოლიტური გავრცელება (არ არის [[ანტარქტიკა]]ში). ზედა ნისკარტზე აქვს ბასრი კბილაკი. შავარდენის ფრთები გრძელი და ვიწროა, შებუმბლვა მჭიდრო. სხეულის სიგრძე 21-50 სმ აღწევს. ბუდეს არ იშენებს — კვერცხებს (3-4 ცალს) დებს კლდის ნაპრალებში, [[ნიადაგი|ნიადაგზე]], სხვა ფრინველების მიტოვებულ ბუდეებში. ინკუბაცია გრძელდება 1 თვემდე, კრუხობს დედალი. უმრავლესობა ბუდობის პერიოდის გარდა ნომადობს კიდეც. ამჟამად გვარში გაერთიანებულია ყოფილი დამოუკიდებელი გვარები: Aesalon, Cerchneis, Erythropas, Hypotrirorchis, Harpe. Ieracidea და სხვა. იკვებებიან წვრილ-წვრილი [[ძუძუმწოვრები]]თ, [[ფრინველები]]თ, [[მწერები]]თ (რომლებსაც ჰაერში იჭერენ) და [[ქვეწარმავლები]]თ. მსხვილ შავარდენს ([[შავარდენი]], [[სონღული]]) ბაზებად იყენებდნენ. გვარში 36 სახეობაა, მათ შორის [[საქართველო]]ში გვხვდება 7: ველისა და ჩვეულებრივი [[კირკიტა]], [[ალალი]], [[თვალშავი]], [[მარჯანი (ფრინველი)|მარჯანი]], [[ბარი (ფრინველი)|ბარი]], [[შავარდენი]]; ბოლო ორი შეტანილია საქართველოს „წითელ წიგნში“. |
||
== იხილეთ აგრეთვე == |
== იხილეთ აგრეთვე == |
||
უკანასკნელი რედაქცია 14:36, 25 აპრილი 2021-ის მდგომარეობით
| შავარდენი | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ხმელთაშუაზღვიური შავარდენი (Falco biarmicus) | |||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||
| |||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||
| Falco (Linnaeus, 1758) | |||||||||||||
| |||||||||||||
შავარდენი (ლათ. Falco; ასევე მოიხსენიება როგორც შევარდენი) — ფრინველთა გვარი შავარდნისნაირთა რიგისა. ახასიათებს თითქმის კოსმოპოლიტური გავრცელება (არ არის ანტარქტიკაში). ზედა ნისკარტზე აქვს ბასრი კბილაკი. შავარდენის ფრთები გრძელი და ვიწროა, შებუმბლვა მჭიდრო. სხეულის სიგრძე 21-50 სმ აღწევს. ბუდეს არ იშენებს — კვერცხებს (3-4 ცალს) დებს კლდის ნაპრალებში, ნიადაგზე, სხვა ფრინველების მიტოვებულ ბუდეებში. ინკუბაცია გრძელდება 1 თვემდე, კრუხობს დედალი. უმრავლესობა ბუდობის პერიოდის გარდა ნომადობს კიდეც. ამჟამად გვარში გაერთიანებულია ყოფილი დამოუკიდებელი გვარები: Aesalon, Cerchneis, Erythropas, Hypotrirorchis, Harpe. Ieracidea და სხვა. იკვებებიან წვრილ-წვრილი ძუძუმწოვრებით, ფრინველებით, მწერებით (რომლებსაც ჰაერში იჭერენ) და ქვეწარმავლებით. მსხვილ შავარდენს (შავარდენი, სონღული) ბაზებად იყენებდნენ. გვარში 36 სახეობაა, მათ შორის საქართველოში გვხვდება 7: ველისა და ჩვეულებრივი კირკიტა, ალალი, თვალშავი, მარჯანი, ბარი, შავარდენი; ბოლო ორი შეტანილია საქართველოს „წითელ წიგნში“.
იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ჟორდანია რ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 669.