თრთვილი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
[[ფაილი:Saint-Amant 16 Gelée blanche 2008.jpg|მინი|თრთვილი]]
[[ფაილი:Saint-Amant 16 Gelée blanche 2008.jpg|მინი|თრთვილი]]
[[ფაილი:Frosted rose 01.jpg|მინი|თრთვილი ვარდზე]]
[[ფაილი:Frosted rose 01.jpg|მინი|თრთვილი ვარდზე]]
'''თრთვილი''' — ყინულის წვრილი კრისტალები, რომელიც წარმოიქმნება ღამით დედამიწის ზედაპირის 0°C-ზე დაბლა რადიაციული გაცივებისას. ამ დროს წყნარ ამინდში [[ნიადაგი]]ს, [[ბალახი]]სა და სხვა საგნების მიმდებარე ჰაერის ფენის ტემპერატურა იმდენად ეცემა, რომ წარმოიქმნება ხელსაყრელი პირობა მათ ზედაპირზე ჰაერში მყოფი წყლის ორთქლის სუბლიმაციისათვის. თრთვილი გამოიყოფა [[თოვლი]]ს ფიფქის მსგავსი [[ყინული]]ს კრისტალების სახით.
'''თრთვილი''' — [[ყინული]]ს წვრილი კრისტალები, რომელიც წარმოიქმნება ღამით დედამიწის ზედაპირის 0°C-ზე დაბლა რადიაციული გაცივებისას. ამ დროს წყნარ ამინდში [[ნიადაგი]]ს, [[ბალახი]]სა და სხვა საგნების მიმდებარე ჰაერის ფენის [[ტემპერატურა]] იმდენად ეცემა, რომ წარმოიქმნება ხელსაყრელი პირობა მათ ზედაპირზე ჰაერში მყოფი [[წყლის ორთქლის სუბლიმაცია|წყლის ორთქლის სუბლიმაციისათვის]]. თრთვილი გამოიყოფა [[თოვლი]]ს ფიფქის მსგავსი [[ყინული]]ს კრისტალების სახით.<ref>[https://bigenc.ru/geography/text/2011297 Иней | Большая российская энциклопедия]</ref>


თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია ღია უქარო ღამეები და ზედაპირის უსწორმასწოროებანი, რომელსაც გააჩნია მცირეოდენი სითბოგამტარიანობა (მაგ., ღია ნიადაგური საფარი). [[ტყე]]ს დიდი გავლენა აქვს [[ნამი|ნამსა]] და თრთვილზე. იგი განსაკუთრებით შეიმჩნევა [[ზამთარი|ზამთარში]] ნისლიანი [[ამინდი]]ს დროს. მისგან გამოიყოფა წვრილი წყლის წვეთები და მომცრო მყინვარული კრისტალები. [[საქართველო]]ში თრთვილი ხშირად გვიან [[შემოდგომა]]ზე აღინიშნება.
თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია ღია უქარო ღამეები და ზედაპირის უსწორმასწოროებანი, რომელსაც გააჩნია მცირეოდენი სითბოგამტარიანობა (მაგ., ღია ნიადაგური საფარი). [[ტყე]]ს დიდი გავლენა აქვს [[ნამი|ნამსა]] და თრთვილზე. იგი განსაკუთრებით შეიმჩნევა [[ზამთარი|ზამთარში]] ნისლიანი [[ამინდი]]ს დროს. მისგან გამოიყოფა წვრილი წყლის წვეთები და მომცრო მყინვარული კრისტალები. [[საქართველო]]ში თრთვილი ხშირად გვიან [[შემოდგომა]]ზე აღინიშნება.<ref>გობეჯიშვილი რ., კოტლიაკოვი ვ., გლაციოლოგია, თბ., 2006.</ref>
თრთვილის კრისტალებს სუსტი ყინვებისას აქვთ ექვსწახნაგა პრიზმის, ზომიერი ყინვებისას ფირფიტის, ხოლო ძლიერი ყინვებისას ბლაგვი ნემსის ფორმა.
თრთვილის კრისტალებს სუსტი ყინვებისას აქვთ ექვსწახნაგა პრიზმის, ზომიერი ყინვებისას ფირფიტის, ხოლო ძლიერი ყინვებისას ბლაგვი ნემსის ფორმა. თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია დაბალი ტემპერატურაგამტარობის მქონე ნათელი წყნარი ღამეები და სხეულის ხორკლიანი ზედაპირები. ძლიერი ქარი აბრკოლებს თრთვილის წარმოქმნას, თუმცა სუსტი ქარი, რომელიც იწვევს ნოტიო ჰაერის ყველა ახალი მასის ცივ ზედაპირთან ურთიერთშეხებას პირიქით, ხელს უწყობს თრთვილის წარმოშობას.<ref>Гляциологический словарь / Под ред В. М. Котлякова. — Л.: Гидрометеоиздат, 1984. — 528 с.</ref>
თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია დაბალი ტემპერატურაგამტარობის მქონე ნათელი წყნარი ღამეები და სხეულის ხორკლიანი ზედაპირები. ძლიერი ქარი აბრკოლებს თრთვილის წარმოქმნას, თუმცა სუსტი ქარი, რომელიც იწვევს ნოტიო ჰაერის ყველა ახალი მასის ცივ ზედაპირთან ურთიერთშეხებას პირიქით, ხელს უწყობს თრთვილის წარმოშობას. ხალხში და მხატვრულ ლიტერატურაში კრისტალურ ჭირხლს ხშირად თრთვილს უწოდებენ, რაც შეცდომაა და იმისათვის, რომ არ აგვერიოს ცნებები, უნდა აღინიშნოს, რომ თრთვილი არ წარმოიქმნება ძაფისებრ ზედაპირებზე.


თრთვილის ნაწილაკები თოვლის ფიფქებს წააგავს, თუმცა მისგან ნაკლებად სწორი ფორმით განირჩევა.
ხალხში და მხატვრულ ლიტერატურაში კრისტალურ ჭირხლს ხშირად თრთვილს უწოდებენ, რაც შეცდომაა და იმისათვის, რომ არ აგვერიოს ცნებები, უნდა აღინიშნოს, რომ თრთვილი არ წარმოიქმნება ძაფისებრ ზედაპირებზე. თრთვილის ნაწილაკები თოვლის ფიფქებს წააგავს, თუმცა მისგან ნაკლებად სწორი ფორმით განირჩევა.


==სქოლიო==
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
{{სქოლიო}}

* გობეჯიშვილი რ., კოტლიაკოვი ვ., გლაციოლოგია, თბ., 2006.


[[კატეგორია:გლაციოლოგია]]
[[კატეგორია:გლაციოლოგია]]

12:29, 13 თებერვალი 2021-ის ვერსია

თრთვილი
თრთვილი ვარდზე

თრთვილიყინულის წვრილი კრისტალები, რომელიც წარმოიქმნება ღამით დედამიწის ზედაპირის 0°C-ზე დაბლა რადიაციული გაცივებისას. ამ დროს წყნარ ამინდში ნიადაგის, ბალახისა და სხვა საგნების მიმდებარე ჰაერის ფენის ტემპერატურა იმდენად ეცემა, რომ წარმოიქმნება ხელსაყრელი პირობა მათ ზედაპირზე ჰაერში მყოფი წყლის ორთქლის სუბლიმაციისათვის. თრთვილი გამოიყოფა თოვლის ფიფქის მსგავსი ყინულის კრისტალების სახით.[1]

თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია ღია უქარო ღამეები და ზედაპირის უსწორმასწოროებანი, რომელსაც გააჩნია მცირეოდენი სითბოგამტარიანობა (მაგ., ღია ნიადაგური საფარი). ტყეს დიდი გავლენა აქვს ნამსა და თრთვილზე. იგი განსაკუთრებით შეიმჩნევა ზამთარში ნისლიანი ამინდის დროს. მისგან გამოიყოფა წვრილი წყლის წვეთები და მომცრო მყინვარული კრისტალები. საქართველოში თრთვილი ხშირად გვიან შემოდგომაზე აღინიშნება.[2]

თრთვილის კრისტალებს სუსტი ყინვებისას აქვთ ექვსწახნაგა პრიზმის, ზომიერი ყინვებისას ფირფიტის, ხოლო ძლიერი ყინვებისას ბლაგვი ნემსის ფორმა. თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია დაბალი ტემპერატურაგამტარობის მქონე ნათელი წყნარი ღამეები და სხეულის ხორკლიანი ზედაპირები. ძლიერი ქარი აბრკოლებს თრთვილის წარმოქმნას, თუმცა სუსტი ქარი, რომელიც იწვევს ნოტიო ჰაერის ყველა ახალი მასის ცივ ზედაპირთან ურთიერთშეხებას პირიქით, ხელს უწყობს თრთვილის წარმოშობას.[3]

ხალხში და მხატვრულ ლიტერატურაში კრისტალურ ჭირხლს ხშირად თრთვილს უწოდებენ, რაც შეცდომაა და იმისათვის, რომ არ აგვერიოს ცნებები, უნდა აღინიშნოს, რომ თრთვილი არ წარმოიქმნება ძაფისებრ ზედაპირებზე. თრთვილის ნაწილაკები თოვლის ფიფქებს წააგავს, თუმცა მისგან ნაკლებად სწორი ფორმით განირჩევა.

სქოლიო

  1. Иней | Большая российская энциклопедия
  2. გობეჯიშვილი რ., კოტლიაკოვი ვ., გლაციოლოგია, თბ., 2006.
  3. Гляциологический словарь / Под ред В. М. Котлякова. — Л.: Гидрометеоиздат, 1984. — 528 с.