ტრისტან-და-კუნია: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მომხმარებელმა Otogi გვერდი „ტრისტანი-და-კუნია (კუნძულები)“ გადაიტანა გვერდზე „ტრისტან-და-კუნია“ გადამისამართების დატოვების გარეშე: სათაურის გასწორება
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
{{ინფოდაფა კუნძული
{{ინფოდაფა კუნძული
| სახელი = ტრისტანი-და-კუნია
| სახელი = ტრისტან-და-კუნია
| მშობ. სახელი = {{lang-en|Tristan da Cunha}}
| მშობ. სახელი = {{lang-en|Tristan da Cunha}}
| native name link =
| native name link =
| მეტსახელი =
| მეტსახელი =
| სურათის სახელი = Tristan Map.png
| სურათის სახელი = Tristan Map.png
| სურათის წარწერა = ტრისტანი-და-კუნიას არქიპელაგის რუკა
| სურათის წარწერა = ტრისტან-და-კუნიას არქიპელაგის რუკა
| სურათის ზომა = 300px
| სურათის ზომა = 300px
| ალტ სურათი =
| ალტ სურათი =
ხაზი 18: ხაზი 18:
| მდებარეობა = [[ატლანტის ოკეანე]]
| მდებარეობა = [[ატლანტის ოკეანე]]
| კუნძულთა რაოდენობა =
| კუნძულთა რაოდენობა =
| მთავარი კუნძული = [[ტრისტანი-და-კუნია (კუნძული)|ტრისტანი-და-კუნია]]
| მთავარი კუნძული = [[ტრისტან-და-კუნია (კუნძული)|ტრისტან-და-კუნია]]
| ფართობი_კმ2 = 207
| ფართობი_კმ2 = 207
| სია =
| სია =
ხაზი 27: ხაზი 27:
| უმაღლესი მთა =
| უმაღლესი მთა =
| სიმაღლე_მ = 2055
| სიმაღლე_მ = 2055
| ქვეყნის სახელი = {{დროშა|წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტანი-და-კუნია}}
| ქვეყნის სახელი = {{დროშა|წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტან-და-კუნია}}
| ქვეყანა =
| ქვეყანა =
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური =
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური =
ხაზი 72: ხაზი 72:
| დამატებითი ინფო =
| დამატებითი ინფო =
}}
}}
'''ტრისტანი-და-კუნია''' ({{lang-en|Tristan da Cunha}}) — [[არქიპელაგი]] [[ატლანტის ოკეანე|ატლანტის ოკეანის]] სამხრეთ ნაწილში, შედის [[ბრიტანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიები]]ს [[წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტანი-და-კუნია]]ს შემადგენლობაში.
'''ტრისტან-და-კუნია''' ({{lang-en|Tristan da Cunha}}) — [[არქიპელაგი]] [[ატლანტის ოკეანე|ატლანტის ოკეანის]] სამხრეთ ნაწილში, შედის [[ბრიტანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიები]]ს [[წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტან-და-კუნია]]ს შემადგენლობაში.


[[აღდგომის კუნძული|აღდგომის კუნძულთან]], [[პიტკერნის კუნძულები|პიტკერნის კუნძულებთან]] და [[ბუვე]]ს კუნძულთან ერთად [[მატერიკი|მატერიკებიდან]] ერთ-ერთი ყველაზე უფრო დაშორებული დასახლებული ადგილებია [[დედამიწა]]ზე. მდებარეობს 2816 [[კილომეტრი|კმ-ში]] [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა|სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკიდან]], 3360 კმ-ში [[სამხრეთი ამერიკა|სამხრეთი ამერიკიდან]] და 2161 კმ-ში სამხრეთით [[წმინდა ელენეს კუნძული]]დან.
[[აღდგომის კუნძული|აღდგომის კუნძულთან]], [[პიტკერნის კუნძულები|პიტკერნის კუნძულებთან]] და [[ბუვე]]ს კუნძულთან ერთად [[მატერიკი|მატერიკებიდან]] ერთ-ერთი ყველაზე უფრო დაშორებული დასახლებული ადგილებია [[დედამიწა]]ზე. მდებარეობს 2816 [[კილომეტრი|კმ-ში]] [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა|სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკიდან]], 3360 კმ-ში [[სამხრეთი ამერიკა|სამხრეთი ამერიკიდან]] და 2161 კმ-ში სამხრეთით [[წმინდა ელენეს კუნძული]]დან.
ხაზი 79: ხაზი 79:


== გეოგრაფია ==
== გეოგრაფია ==
* მთავარ კუნძულს ასევე ჰქვია [[ტრისტანი-და-კუნია (კუნძული)|ტრისტანი-და-კუნია]]. ის ერთადერთი კუნძულია მუდმივი მოსახლეობით. ({{coord|37|06|S|12|16|W}}) — 98 [[კვადრატული კილომეტრი|კმ²]];
* მთავარ კუნძულს ასევე ჰქვია [[ტრისტან-და-კუნია (კუნძული)|ტრისტან-და-კუნია]]. ის ერთადერთი კუნძულია მუდმივი მოსახლეობით. ({{coord|37|06|S|12|16|W}}) — 98 [[კვადრატული კილომეტრი|კმ²]];
* [[ინაკსესიბლე (კუნძული)|ინაკსესიბლე]] ({{coord|37|19|S|12|44|W|type:isle}}) — 14 კმ²;
* [[ინაკსესიბლე (კუნძული)|ინაკსესიბლე]] ({{coord|37|19|S|12|44|W|type:isle}}) — 14 კმ²;
* [[ნაიტინგეილი (კუნძული)|ნაიტინგეილი]] (ბულბული) ({{coord|37|25|S|12|28|W|type:isle}}) — 3,4 კმ²;
* [[ნაიტინგეილი (კუნძული)|ნაიტინგეილი]] (ბულბული) ({{coord|37|25|S|12|28|W|type:isle}}) — 3,4 კმ²;
ხაზი 88: ხაზი 88:
* ბევრი მომცრო კუნძული და [[კლდე]]ები.
* ბევრი მომცრო კუნძული და [[კლდე]]ები.


ტრისტანი-და-კუნია — [[ვულკანი|ვულკანური]] წარმოშობის კუნძული, წარმოიშვა დაახლოებით 1 მილიონი წლის წინ. კუნძულზე მდებარეობს [[არქიპელაგი]]ს ყველაზე მაღალი წერტილი — [[დედოფალ მერის პიკი]], სიმაღლით [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2055 [[მეტრი]]. ზამთარში [[მთა|მთის]] [[მწვერვალი]] დაფარულია [[თოვლი]]თ. დედოფალ მერის პიკი — [[ვულკანი]]ა, კუნძულის აღმოჩენის მომენტიდან ამოიფრქვა რამდენიმეჯერ.
ტრისტან-და-კუნია — [[ვულკანი|ვულკანური]] წარმოშობის კუნძული, წარმოიშვა დაახლოებით 1 მილიონი წლის წინ. კუნძულზე მდებარეობს [[არქიპელაგი]]ს ყველაზე მაღალი წერტილი — [[დედოფალ მერის პიკი]], სიმაღლით [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2055 [[მეტრი]]. ზამთარში [[მთა|მთის]] [[მწვერვალი]] დაფარულია [[თოვლი]]თ. დედოფალ მერის პიკი — [[ვულკანი]]ა, კუნძულის აღმოჩენის მომენტიდან ამოიფრქვა რამდენიმეჯერ.


ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულს აქვს კლდოვანი ნაპირი და მთიანი [[რელიეფი]], მრავალრიცხოვანი თხრილები, რომელსაც ადგილობრივი მაცხოვრებლები ეძახიან «ხეობას» («gulches»). კუნძულის ერთადერთი ტერიტორია, რომელიც მიესადაგება ადამიანის მუდმივ საცხოვრებელს — ჩრდილოეთი და ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილია. აქვე შესაძლებელია ზღვიდან გადმოსვლა დიდი რისკის გარეშე.
ტრისტან-და-კუნიას კუნძულს აქვს კლდოვანი ნაპირი და მთიანი [[რელიეფი]], მრავალრიცხოვანი თხრილები, რომელსაც ადგილობრივი მაცხოვრებლები ეძახიან «ხეობას» («gulches»). კუნძულის ერთადერთი ტერიტორია, რომელიც მიესადაგება ადამიანის მუდმივ საცხოვრებელს — ჩრდილოეთი და ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილია. აქვე შესაძლებელია ზღვიდან გადმოსვლა დიდი რისკის გარეშე.


=== კლიმატი ===
=== კლიმატი ===
ხაზი 97: ხაზი 97:


=== ფლორა და ფაუნა ===
=== ფლორა და ფაუნა ===
ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულებზე არ არიან [[ძუძუმწოვრები]] (სანაპიროზე [[სელაპები]]ს და გოფის კუნძულზე ადამიანის შემოყვანილი [[სახლის თაგვი|თაგვის]] გამოკლებით), [[ქვეწარმავლები]], [[ქერცლფრთიანები|პეპლები]]. [[მატერიკი]]დან კუნძულების სიშორემ გავლენა იქონია ცხოველთა და მცენარეულ სამყაროზე. კუნძულებზე ბევრია მცენარე-[[ენდემები]], ინაკსესიბლეს კუნძულზე შენარჩუნებულია ყველაზე პატარა არამფრინავი [[ფრინველები|ფრინველი]] [[დედამიწა]]ზე — «ინაკსესიბლეს კუნძულის ლაინა» ანუ «[[ტრისტანის ლაინა]]» ({{lang-la|Atlantisia rogersi}}). კუნძულზე ასევე ბინადრობს [[მეკლდეური პინგვინი]] ({{lang-la|Eudyptes chrysocome}}).
ტრისტან-და-კუნიას კუნძულებზე არ არიან [[ძუძუმწოვრები]] (სანაპიროზე [[სელაპები]]ს და გოფის კუნძულზე ადამიანის შემოყვანილი [[სახლის თაგვი|თაგვის]] გამოკლებით), [[ქვეწარმავლები]], [[ქერცლფრთიანები|პეპლები]]. [[მატერიკი]]დან კუნძულების სიშორემ გავლენა იქონია ცხოველთა და მცენარეულ სამყაროზე. კუნძულებზე ბევრია მცენარე-[[ენდემები]], ინაკსესიბლეს კუნძულზე შენარჩუნებულია ყველაზე პატარა არამფრინავი [[ფრინველები|ფრინველი]] [[დედამიწა]]ზე — «ინაკსესიბლეს კუნძულის ლაინა» ანუ «[[ტრისტანის ლაინა]]» ({{lang-la|Atlantisia rogersi}}). კუნძულზე ასევე ბინადრობს [[მეკლდეური პინგვინი]] ({{lang-la|Eudyptes chrysocome}}).


გოფის, ნაიტინგეილის და ინაკსესიბლეს კუნძულები გამოცხადებულია ველური ბუნების [[ნაკრძალი|ნაკრძალებად]].
გოფის, ნაიტინგეილის და ინაკსესიბლეს კუნძულები გამოცხადებულია ველური ბუნების [[ნაკრძალი|ნაკრძალებად]].


[[შინაური ცხოველები|შინაური ცხოველებს]] და [[მსხვილი რქოსანი საქონელი|მსხვილ რქოსან საქონელს]] ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულის მაცხოვრებლები არ აველურებენ და ისინი ბუნებისათვის დიდ საფრთხეს არ წარმოადგენს.
[[შინაური ცხოველები|შინაური ცხოველებს]] და [[მსხვილი რქოსანი საქონელი|მსხვილ რქოსან საქონელს]] ტრისტან-და-კუნიას კუნძულის მაცხოვრებლები არ აველურებენ და ისინი ბუნებისათვის დიდ საფრთხეს არ წარმოადგენს.


== ისტორია ==
== ისტორია ==
ხაზი 113: ხაზი 113:


== მოსახლეობა ==
== მოსახლეობა ==
ტრისტანი-და-კუნიას კუნძული — არქიპელაგის ერთადერთი კუნძულია მუდმივი [[მოსახლეობა|მოსახლეობით]]. კუნძულის მთავარი დასახლებული პუნქტია — [[ედინბურგის შვიდი ზღვა]] კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. სხვა დასახლებული პუნქტები დროებითია და წარმოადგენენ სამეცნიერო ბაზებს და [[მეტეოროლოგია|მეტეოროლოგიურ]] სადგურებს. 2016 წლის მონაცემებით კუნძულის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 293 ადამიანს<ref name="tristandc.com">[https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2016/06/Census-2016-summary-report.pdf ტრისტანი-და-კუნიას მოსახლეობის აღწერა (2016) გვ.11]</ref>. ყველა მაცხოვრებელი კუნძულზე 1816-1908 წლებში გადასახლებული 8 მამაკაცის ([[შოტლანდიელები|შოტლანდიელი]], [[ნიდერლანდელები|ნიდერლანდელი]], ორი [[ინგლისელები|ინგლისელი]], ორი [[იტალიელები|იტალიელი]] და ორი [[აშშ|ამერიკელი]]) და 7 ქალის (5 მულატი: 4 წმინდა ელენეს კუნძულიდან და ერთი კეიპტაუნიდან, და ორი [[ირლანდიელები|ირლანდიელი]]) შთამომავლები.
ტრისტან-და-კუნიას კუნძული — არქიპელაგის ერთადერთი კუნძულია მუდმივი [[მოსახლეობა|მოსახლეობით]]. კუნძულის მთავარი დასახლებული პუნქტია — [[ედინბურგის შვიდი ზღვა]] კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. სხვა დასახლებული პუნქტები დროებითია და წარმოადგენენ სამეცნიერო ბაზებს და [[მეტეოროლოგია|მეტეოროლოგიურ]] სადგურებს. 2016 წლის მონაცემებით კუნძულის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 293 ადამიანს<ref name="tristandc.com">[https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2016/06/Census-2016-summary-report.pdf ტრისტან-და-კუნიას მოსახლეობის აღწერა (2016) გვ.11]</ref>. ყველა მაცხოვრებელი კუნძულზე 1816-1908 წლებში გადასახლებული 8 მამაკაცის ([[შოტლანდიელები|შოტლანდიელი]], [[ნიდერლანდელები|ნიდერლანდელი]], ორი [[ინგლისელები|ინგლისელი]], ორი [[იტალიელები|იტალიელი]] და ორი [[აშშ|ამერიკელი]]) და 7 ქალის (5 მულატი: 4 წმინდა ელენეს კუნძულიდან და ერთი კეიპტაუნიდან, და ორი [[ირლანდიელები|ირლანდიელი]]) შთამომავლები.


კუნძულზე ცხოვრობენ მხოლოდ 7 გვარის ადამიანები: გლესი, გრინი, ჰაგანი, ლავარელიე, რეპეტო (ორი ტიპური [[ლიგურია|ლიგურიული]] გვარი), როჯერსი და სუეინი<ref>{{Cite book|title=Genetic isolateds: Separate but equal?|author=Leonid Kruglyak.|volume=96|page=1170-1172|date=February 1999|url=http://www.pnas.org/content/96/4/1170.full.pdf}}</ref>.
კუნძულზე ცხოვრობენ მხოლოდ 7 გვარის ადამიანები: გლესი, გრინი, ჰაგანი, ლავარელიე, რეპეტო (ორი ტიპური [[ლიგურია|ლიგურიული]] გვარი), როჯერსი და სუეინი<ref>{{Cite book|title=Genetic isolateds: Separate but equal?|author=Leonid Kruglyak.|volume=96|page=1170-1172|date=February 1999|url=http://www.pnas.org/content/96/4/1170.full.pdf}}</ref>.


== ხელისუფლება ==
== ხელისუფლება ==
ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულების ადმინისტრატორი, დანიშნული წმინდა ელენეს კუნძულის გუბერნატორის მიერ, კუნძულების საბჭოს მეთაურია, რომელიც შედგება 11 ადამიანისგან: აქედან 8 — არჩევითია, 3 — დანიშნული. საბჭოს მინიმუმ ერთი წევრი აუცილებლად უნდა იყოს ქალი. საბჭოს წევრი, რომელმაც არჩევნებში მიიღო ხმათა უმრავლესობა, ინიშნება მთავარ კუნძულელად (Chief Islander).
ტრისტან-და-კუნიას კუნძულების ადმინისტრატორი, დანიშნული წმინდა ელენეს კუნძულის გუბერნატორის მიერ, კუნძულების საბჭოს მეთაურია, რომელიც შედგება 11 ადამიანისგან: აქედან 8 — არჩევითია, 3 — დანიშნული. საბჭოს მინიმუმ ერთი წევრი აუცილებლად უნდა იყოს ქალი. საბჭოს წევრი, რომელმაც არჩევნებში მიიღო ხმათა უმრავლესობა, ინიშნება მთავარ კუნძულელად (Chief Islander).


== კავშირი გარე სამყაროსთან ==
== კავშირი გარე სამყაროსთან ==
კუნძულები რეგულარული სამგზავრო რეისებით არ არის დაკავშირებული [[მატერიკი|მატერიკთან]]. მაგრამ კუნძულზე ჩასვლა შეიძლება თევზსაჭერი და სამეცნიერო გემებით. სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის [[თევზჭერა|თევზსაჭერი]] გემები მიცურავენ ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულებამდე თვეში ერთხელ, მათზე მოწყობილია ადგილები მგზავრებისათვის. კუნძულებთან დასაკავშირებლად ექსპედიციები იყენებენ [[შვეულმფრენი|შვეულმფრენებს]].
კუნძულები რეგულარული სამგზავრო რეისებით არ არის დაკავშირებული [[მატერიკი|მატერიკთან]]. მაგრამ კუნძულზე ჩასვლა შეიძლება თევზსაჭერი და სამეცნიერო გემებით. სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის [[თევზჭერა|თევზსაჭერი]] გემები მიცურავენ ტრისტან-და-კუნიას კუნძულებამდე თვეში ერთხელ, მათზე მოწყობილია ადგილები მგზავრებისათვის. კუნძულებთან დასაკავშირებლად ექსპედიციები იყენებენ [[შვეულმფრენი|შვეულმფრენებს]].


==რესურსები ინტერნეტში==
==რესურსები ინტერნეტში==
ხაზი 147: ხაზი 147:
[[კატეგორია:დიდი ბრიტანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიები]]
[[კატეგორია:დიდი ბრიტანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიები]]
[[კატეგორია:წმინდა ელენეს, ამაღლების და ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულები]]
[[კატეგორია:წმინდა ელენეს, ამაღლების და ტრისტანი-და-კუნიას კუნძულები]]
[[კატეგორია:ტრისტანი-და-კუნია]]
[[კატეგორია:ტრისტან-და-კუნია]]

09:18, 11 დეკემბერი 2020-ის ვერსია

ტრისტან-და-კუნია
მშობ. სახელი: ინგლ. Tristan da Cunha

ტრისტან-და-კუნიას არქიპელაგის რუკა
გეოგრაფია
მდებარეობა ატლანტის ოკეანე
კოორდინატები 37°06′00″ ს. გ. 12°16′00″ დ. გ. / 37.10000° ს. გ. 12.26667° დ. გ. / -37.10000; -12.26667
მთავარი კუნძული ტრისტან-და-კუნია
ფართობი 207 კმ²
უმაღლესი წერტილი 2055 მ
თარგი:ქვეყნის მონაცემები წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტან-და-კუნია
დემოგრაფია
მოსახლეობა 293 ად. (2016)
სიმჭიდროვე 1,42 ად. /კმ²
ტრისტან-და-კუნია — ატლანტის ოკეანე
ტრისტან-და-კუნია

ტრისტან-და-კუნია (ინგლ. Tristan da Cunha) — არქიპელაგი ატლანტის ოკეანის სამხრეთ ნაწილში, შედის ბრიტანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიების წმინდა ელენე, ამაღლება და ტრისტან-და-კუნიას შემადგენლობაში.

აღდგომის კუნძულთან, პიტკერნის კუნძულებთან და ბუვეს კუნძულთან ერთად მატერიკებიდან ერთ-ერთი ყველაზე უფრო დაშორებული დასახლებული ადგილებია დედამიწაზე. მდებარეობს 2816 კმ-ში სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკიდან, 3360 კმ-ში სამხრეთი ამერიკიდან და 2161 კმ-ში სამხრეთით წმინდა ელენეს კუნძულიდან.

1956 წლიდან ბრიტანელებისგან არენდირებულ კუნძულ გოფის მონაკვეთზე განლაგებულია სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის მეტეოროლოგიური სადგური[1].

გეოგრაფია

ტრისტან-და-კუნია — ვულკანური წარმოშობის კუნძული, წარმოიშვა დაახლოებით 1 მილიონი წლის წინ. კუნძულზე მდებარეობს არქიპელაგის ყველაზე მაღალი წერტილი — დედოფალ მერის პიკი, სიმაღლით ზღვის დონიდან 2055 მეტრი. ზამთარში მთის მწვერვალი დაფარულია თოვლით. დედოფალ მერის პიკი — ვულკანია, კუნძულის აღმოჩენის მომენტიდან ამოიფრქვა რამდენიმეჯერ.

ტრისტან-და-კუნიას კუნძულს აქვს კლდოვანი ნაპირი და მთიანი რელიეფი, მრავალრიცხოვანი თხრილები, რომელსაც ადგილობრივი მაცხოვრებლები ეძახიან «ხეობას» («gulches»). კუნძულის ერთადერთი ტერიტორია, რომელიც მიესადაგება ადამიანის მუდმივ საცხოვრებელს — ჩრდილოეთი და ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილია. აქვე შესაძლებელია ზღვიდან გადმოსვლა დიდი რისკის გარეშე.

კლიმატი

არქიპელაგის ხედი კოსმოსიდან (კუნძულ გოფის გარეშე)

კუნძულების კლიმატი ზომიერი ოკეანისებურია, წვიმიანი და ქარიანი. კუნძულ გოფზე თვის საშუალო ტემპერატურა მერყეობს +9 °С-დან +14,5 °C-მდე, ჩრდილოეთის კუნძულებზე — +11 °С-დან +17,5 °C-მდე. ნალექი წელიწადში მოდის ჩრდილოეთში 2000 მმ-დან კუნძულ გოფის 2500 მმ-მდე.

ფლორა და ფაუნა

ტრისტან-და-კუნიას კუნძულებზე არ არიან ძუძუმწოვრები (სანაპიროზე სელაპების და გოფის კუნძულზე ადამიანის შემოყვანილი თაგვის გამოკლებით), ქვეწარმავლები, პეპლები. მატერიკიდან კუნძულების სიშორემ გავლენა იქონია ცხოველთა და მცენარეულ სამყაროზე. კუნძულებზე ბევრია მცენარე-ენდემები, ინაკსესიბლეს კუნძულზე შენარჩუნებულია ყველაზე პატარა არამფრინავი ფრინველი დედამიწაზე — «ინაკსესიბლეს კუნძულის ლაინა» ანუ «ტრისტანის ლაინა» (ლათ. Atlantisia rogersi). კუნძულზე ასევე ბინადრობს მეკლდეური პინგვინი (ლათ. Eudyptes chrysocome).

გოფის, ნაიტინგეილის და ინაკსესიბლეს კუნძულები გამოცხადებულია ველური ბუნების ნაკრძალებად.

შინაური ცხოველებს და მსხვილ რქოსან საქონელს ტრისტან-და-კუნიას კუნძულის მაცხოვრებლები არ აველურებენ და ისინი ბუნებისათვის დიდ საფრთხეს არ წარმოადგენს.

ისტორია

ითვლება, რომ არქიპელაგის ჩრდილოეთის კუნძულები 1506 წელს აღმოაჩინა პორტუგალიელმა ტრისტან და კუნიამ, მაგრამ ის ნაპირზე არ გადასულა. გოფის კუნძული აღმოაჩინა ინგლისელმა ზღვაოსანმა ჩარლზ გოფმა 1731 წელს. პირველი გადასვლა განახორციელეს ფრანგმა მეზღვაურებმა — ფრეგატ «L’Heure du Berger»-ის ეკიპაჟის წევრებმა 1767 წელს.

კუნძულზე პირველი დამსახლებელი 1810 წელს გახდა მასაჩუსეტსის შტატის მაცხოვრებელი ამერიკელი ჯონათან ლამბერტი, რომელიც გარდაიცვალა 1812 წელს.

1815 წელს დიდი ბრიტანეთმა მოახდინა კუნძულების ანექსია. სუეცის არხის გახსნამდე კუნძულებს ჰქონდათ სტრატეგიული მნიშვნელობა ევროპიდან და აღმოსავლეთ ამერიკიდან ინდოეთის ოკეანეში მოგზაურობის დროს.

1906 წელს მოხდა ვულკანის ამოფრქვევა, რომელმაც გამოიწვია პირუტყვის და კარტოფილის პლანტაციების განადგურება. ადამიანები გადაასახლეს კეიპტაუნში. 1961 წელს ამოფრქვევამ ზიანი მოუტანა თევზის ფაბრიკას, ხოლო მოსახლეობა გადაასახლეს წმინდა ელენეს კუნძულზე ან დიდ ბრიტანეთში. როდესაც ფაბრიკა აღადგინეს, მაცხოვრებლები დაბრუნდნენ სახლში.

მოსახლეობა

ტრისტან-და-კუნიას კუნძული — არქიპელაგის ერთადერთი კუნძულია მუდმივი მოსახლეობით. კუნძულის მთავარი დასახლებული პუნქტია — ედინბურგის შვიდი ზღვა კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. სხვა დასახლებული პუნქტები დროებითია და წარმოადგენენ სამეცნიერო ბაზებს და მეტეოროლოგიურ სადგურებს. 2016 წლის მონაცემებით კუნძულის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 293 ადამიანს[2]. ყველა მაცხოვრებელი კუნძულზე 1816-1908 წლებში გადასახლებული 8 მამაკაცის (შოტლანდიელი, ნიდერლანდელი, ორი ინგლისელი, ორი იტალიელი და ორი ამერიკელი) და 7 ქალის (5 მულატი: 4 წმინდა ელენეს კუნძულიდან და ერთი კეიპტაუნიდან, და ორი ირლანდიელი) შთამომავლები.

კუნძულზე ცხოვრობენ მხოლოდ 7 გვარის ადამიანები: გლესი, გრინი, ჰაგანი, ლავარელიე, რეპეტო (ორი ტიპური ლიგურიული გვარი), როჯერსი და სუეინი[3].

ხელისუფლება

ტრისტან-და-კუნიას კუნძულების ადმინისტრატორი, დანიშნული წმინდა ელენეს კუნძულის გუბერნატორის მიერ, კუნძულების საბჭოს მეთაურია, რომელიც შედგება 11 ადამიანისგან: აქედან 8 — არჩევითია, 3 — დანიშნული. საბჭოს მინიმუმ ერთი წევრი აუცილებლად უნდა იყოს ქალი. საბჭოს წევრი, რომელმაც არჩევნებში მიიღო ხმათა უმრავლესობა, ინიშნება მთავარ კუნძულელად (Chief Islander).

კავშირი გარე სამყაროსთან

კუნძულები რეგულარული სამგზავრო რეისებით არ არის დაკავშირებული მატერიკთან. მაგრამ კუნძულზე ჩასვლა შეიძლება თევზსაჭერი და სამეცნიერო გემებით. სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის თევზსაჭერი გემები მიცურავენ ტრისტან-და-კუნიას კუნძულებამდე თვეში ერთხელ, მათზე მოწყობილია ადგილები მგზავრებისათვის. კუნძულებთან დასაკავშირებლად ექსპედიციები იყენებენ შვეულმფრენებს.

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ვიდეოები კუნძულების შესახებ

სქოლიო