ფერეიდნელები

ფერეიდუნშაჰრის ენების ინსტიტუტის ქართული კლასის ქართველი მოსწავლეები

ფერეიდნელი ქართველი სარა (ქეთი) გუგუჩანი

ფერეიდნელი ქართველები ირანის რუკაზე

ფერეიდნელები — ირანის ფერეიდანის მხარეში მცხოვრები ეთნიკური ქართველები, მეტყველებენ ქართული ენის ფერეიდნულ კილოზე. ფერეიდნელების რაოდენობას 12-14 ათასი ადამიანით განსაზღვრავენ.

ისტორია

1616 წელს შაჰ-აბასმა გადაასახლა 100 000-მდე ქართველი უმთავრესად კახეთიდან და ჰერეთიდან ირანის პროვინციებში, ხორასანში, ისპაჰანსა და ფერეიდანში. მათი უმრავლესობა გასპარსელდა, მხოლოდ ფერეიდანში დასახლებული ქართველების ჯგუფმა შემოინახა ქართული ენა და ზოგიერთი ტრადიცია. ფერეიდნელი ქართველები ფერეიდანის 14 სოფელში ცხოვრობენ. სოფლებს დღემდე აქვს შემორჩენილი ქართული სახელები: მარტყოფი, ნინოწმინდა, თელავი, ვაშლოვანი. 1840 წელს ფერეიდნელი ქართველები აღწერა ინგლისელმა ჰენრი ლეიარდმა, მისი ცნობით ქალები არ იხურავდნენ ჩადრს, მაღალ დონეზე იყო განვითარებული მეხილეობა 1894 წელს ფერეიდანი აღწერა ლადო აღნიაშვილმა.

კულტურა

ფერეიდანში მცხოვრები ქართველების კულტურა და ყოფა განსხვავებულია თურქეთში მცხოვრები ქართველების კულტურისა და ყოფისგან, რადგან ფერეიდნელები აღმოჩნდნენ იზოლირებულ მდგომარეობაში. რელიგიამ, ცხოვრების პირობებმა და ეკოლოგიურმა გარემომ მთლიანად შეცვალა მათი ტანისამოსი, სამეურნეო იარაღები და ა. შ. ქართული ყოფიერებიდან შეინარჩუნეს ეგზოგამოურობა, გვარებად დასახლების ფორმა, არ მიიღეს ურვადი (სყიდვითი ქორწინება).

ლიტერატურა

• თოფჩიშვილი რ. „საქართველოს ეთნოგრაფია/ეთნოლოგია“ გვ. 151-152 — თბილისი, „უნივერსალი“ 2010 ISBN 578-9941-12-882-0