ალუბალი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 9: ხაზი 9:
| რიგი = [[ვარდისნაირნი]]
| რიგი = [[ვარდისნაირნი]]
| ოჯახი = [[ვარდისებრნი]]
| ოჯახი = [[ვარდისებრნი]]
| გვარი = ''[[Prunus]]''
| გვარი = ''[[ქლიავი (გვარი)|ქლიავი]]''
| სახეობა = '''ალუბალი'''
| სახეობა = '''ალუბალი'''
| ლათ =Prunus cerasus <br />Cerasus vulgaris <small>''(ძვ.)''</small>
| ლათ =Prunus cerasus <br />Cerasus vulgaris <small>''(ძვ.)''</small>
ხაზი 15: ხაზი 15:
| commons =
| commons =
}}
}}
'''ალუბალი''' ({{lang-la|Prunus cerasus}}) — მერქნიანი მცენარე [[ვარდისებრნი|ვარდისებრთა]] [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახი]]ს [[კურკოვანი კულტურები|კურკოვანთა]] [[გვარი (ბიოლოგია)|გვარი]]. აქვს მორიგეობით განლაგებული ფოთლები, თეთრი ან ვარდისფერი [[ყვავილი|ყვავილები]], შეკრებილი ქოლგა ყვავილედებად. [[ნაყოფი (მცენარე)|ნაყოფი]] წვნიანია, [[კურკიანა]].
'''ალუბალი''' ({{lang-la|Prunus cerasus}}) — მერქნიანი მცენარე [[ვარდისებრნი|ვარდისებრთა]] [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახი]]ს [[ქლიავი (გვარი)|ქლიავის]] [[გვარი (ბიოლოგია)|გვარისა]]. აქვს მორიგეობით განლაგებული ფოთლები, თეთრი ან ვარდისფერი [[ყვავილი|ყვავილები]], შეკრებილი ქოლგა ყვავილედებად. [[ნაყოფი (მცენარე)|ნაყოფი]] წვნიანია, [[კურკიანა]].


ალუბალი ყინვაგამძლეა, ადრემსხმოიარე (მოსავსლა იძლევა დარგვიდან მესამე-მეოთხე წელს). ყოველწლიურად მაღალმოსავლიანი (დაახლოებით 10 ტ ჰა-ზე). ალუბლის ნაყოფი გემრიელია, შეიცავს 7,3-17,5% შაქარს, 0,8-2,4% მჯავას, 0,15-0,88% მთრიმლავ ნივთიერებას. იყენებენ ნედლად და გადამუშავებულს ([[მურაბა]], [[ჯემი]], [[კომპოტი]], [[ნაყენი]], [[საკონდიტრო ნაწარმი]]). ალუბალი გავრცელებულია ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს ბევრ ქვეყანაში. საქართველოში გვხვდება ზღვის დონიდან 1600 მ-მდე. ვარაუდობენ, რომ ალუბალი წარმოიშვა [[ბალი|ბლისა]] და ქონდარა [[ბალამწარა]]ს ბუნებრივი შეჯვარებით. კულტურის ფორმებში განასხვავებენ 2 ჯგუფს — ბუჩქოვანსა და ხისებრს. ბუჩქოვანთა ნაყოფი მუქი ფერისაა, თითქმის შავი (ასეთ [[ნაყოფი (მცენარე)|ნაყოფს]] მორელი ანუ გრიოტი ეწოდება). ცნობილია მათი გავრცელებული ჯიშები — ვლადიმირისა, ლიუბსკაია და სხვა. [[საქართველო]]ში კულტივირებულია ესპანურა, ვლადიმირისა და ლიუბსკაია. დარაიონებულია — ქართული ალუბალი და პოდბელსკი.
ალუბალი ყინვაგამძლეა, ადრემსხმოიარე (მოსავსლა იძლევა დარგვიდან მესამე-მეოთხე წელს). ყოველწლიურად მაღალმოსავლიანი (დაახლოებით 10 ტ ჰა-ზე). ალუბლის ნაყოფი გემრიელია, შეიცავს 7,3-17,5% შაქარს, 0,8-2,4% მჯავას, 0,15-0,88% მთრიმლავ ნივთიერებას. იყენებენ ნედლად და გადამუშავებულს ([[მურაბა]], [[ჯემი]], [[კომპოტი]], [[ნაყენი]], [[საკონდიტრო ნაწარმი]]). ალუბალი გავრცელებულია ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს ბევრ ქვეყანაში. საქართველოში გვხვდება ზღვის დონიდან 1600 მ-მდე. ვარაუდობენ, რომ ალუბალი წარმოიშვა [[ბალი|ბლისა]] და ქონდარა [[ბალამწარა]]ს ბუნებრივი შეჯვარებით. კულტურის ფორმებში განასხვავებენ 2 ჯგუფს — ბუჩქოვანსა და ხისებრს. ბუჩქოვანთა ნაყოფი მუქი ფერისაა, თითქმის შავი (ასეთ [[ნაყოფი (მცენარე)|ნაყოფს]] მორელი ანუ გრიოტი ეწოდება). ცნობილია მათი გავრცელებული ჯიშები — ვლადიმირისა, ლიუბსკაია და სხვა. [[საქართველო]]ში კულტივირებულია ესპანურა, ვლადიმირისა და ლიუბსკაია. დარაიონებულია — ქართული ალუბალი და პოდბელსკი.

09:11, 14 მარტი 2020-ის ვერსია

ალუბალი

მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  მცენარეები
განყოფილება:  ყვავილოვნები
კლასი:  ორლებნიანნი
რიგი:  ვარდისნაირნი
ოჯახი:  ვარდისებრნი
გვარი:  ქლიავი
სახეობა:  ალუბალი
ლათინური სახელი
Prunus cerasus
Cerasus vulgaris (ძვ.)

ალუბალი (ლათ. Prunus cerasus) — მერქნიანი მცენარე ვარდისებრთა ოჯახის ქლიავის გვარისა. აქვს მორიგეობით განლაგებული ფოთლები, თეთრი ან ვარდისფერი ყვავილები, შეკრებილი ქოლგა ყვავილედებად. ნაყოფი წვნიანია, კურკიანა.

ალუბალი ყინვაგამძლეა, ადრემსხმოიარე (მოსავსლა იძლევა დარგვიდან მესამე-მეოთხე წელს). ყოველწლიურად მაღალმოსავლიანი (დაახლოებით 10 ტ ჰა-ზე). ალუბლის ნაყოფი გემრიელია, შეიცავს 7,3-17,5% შაქარს, 0,8-2,4% მჯავას, 0,15-0,88% მთრიმლავ ნივთიერებას. იყენებენ ნედლად და გადამუშავებულს (მურაბა, ჯემი, კომპოტი, ნაყენი, საკონდიტრო ნაწარმი). ალუბალი გავრცელებულია ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს ბევრ ქვეყანაში. საქართველოში გვხვდება ზღვის დონიდან 1600 მ-მდე. ვარაუდობენ, რომ ალუბალი წარმოიშვა ბლისა და ქონდარა ბალამწარას ბუნებრივი შეჯვარებით. კულტურის ფორმებში განასხვავებენ 2 ჯგუფს — ბუჩქოვანსა და ხისებრს. ბუჩქოვანთა ნაყოფი მუქი ფერისაა, თითქმის შავი (ასეთ ნაყოფს მორელი ანუ გრიოტი ეწოდება). ცნობილია მათი გავრცელებული ჯიშები — ვლადიმირისა, ლიუბსკაია და სხვა. საქართველოში კულტივირებულია ესპანურა, ვლადიმირისა და ლიუბსკაია. დარაიონებულია — ქართული ალუბალი და პოდბელსკი.

ალუბალს ამრავლებენ თესლით, ფესვის ამონაყარითა და საძირეზე მყნობით. კარგად ხარობს ალუვიურ-კარბონატულსა და თიხნარ ნიადაგზე. ალუბლის მავნებლებია: ალუბლის ხერხია, ალუბლის ხვატარი, ალუბლის ბუზი. დაავადებებია: ნაყოფის სიდამპლე, კლასტეროსპორიოზი, ვერტიცილიოზი.

ლიტერატურა