აკვიტანია: განსხვავება გადახედვებს შორის

აკვიტანია
ფრანგ. Aquitaine
ადმინისტრაციული ერთეული
	აკვიტანია; ფრანგ. Aquitaine
დროშა	გერბი
ქვეყანა	საფრანგეთი
ადმ. ცენტრი	ბორდო
შიდა დაყოფა	დორდონი, ჟირონდა, ლანდი, ლო და გარონა, ატლანტური პირენეები და ბასკეთი
კოორდინატები	44°36′00″ ჩ. გ. 0°00′00″ ა. გ. / 44.60000° ჩ. გ. 0.00000° ა. გ.
დაარსდა	4 ივნისი, 1960
ფართობი	41309 კმ²
მოსახლეობა	3 316 889 (2013)
გაუქმდა	31 დეკემბერი, 2015
სასაათო სარტყელი	UTC+1 და UTC+2
ოფიციალური საიტი	http://www.aquitaine.fr/
	აკვიტანია ვიკისაწყობში

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

19:09, 26 თებერვალი 2020-ის ვერსია

აკვიტანია ( ფრანგ. Aquitaine, ოქსიტანური Aquitània, ბასკური Akitania ) იყო სამხრეთ-დასავლეთ საფრანგეთის რეგიონი . მისი დედაქალაქი იყო ბორდო, სხვა განყოფილებების პრეფექტურები იყო პო, პერიგე, მონ-დე-მარსანი და აჟენი .

2016 წლის 1 იანვრიდან, საფრანგეთის რეგიონების რეფორმირების შემდეგ, იგი შეუერთდა ახალი აკვიტანიის რეგიონს.

იგი შედგებოდა 5 დეპარტამენტისგან: დორდოგნი (24, Dordogne ), ჟირონდა (33, Gironda), ლანდესი (40), ლო და გარონა (47, Lot-et-Garonne ) და ატლანტური პირენეები (64, Pyrènèes-Atlantiques). რეგიონში შედის 18 ოლქი (arondissement), 235 კანტონი და 2,296 მუნიციპალიტეტი .

ფიზიკური გეოგრაფია

რეგიონის ტერიტორია ესაზღვრება ჩრდილოეთით მდებარე პაუტუ-შარანტის რეგიონებს, ჩრდილოეთით ლიმუზენს და აღმოსავლეთით სამხრეთ პირენეებს, სამხრეთით კი ესპანეთს ( არაგონი, ნავარა და ბასკეთი ) . დასავლეთის სანაპიროებს გარს ევლება ატლანტიკური ოკეანე ( ბისკაიის ყურე) . აკვიტანიას კვეთს სამი მდინარე: გარონა, დორდონი და ადური . იგი ატლანტის ოკეანის დასავლეთით ვრცელდება 250 კილომეტრში, რომელსაც ეწოდება ვერცხლის სანაპირო და სრულდება არკაშონ-ის აუზით.

ისტორია

ტერმინი აკვიტანია (Aquitania) ლათინური წარმოშობისაა და აქვს რამდენიმე სავარაუდო ეტიმოლოგია. ეს შეიძლება ნიშნავდეს "წყლების მიწას"; მომდინარეობს რომაული ქალაქ აკვე ტარბელიკედან (Aquæ Tarbellicæ) დღევანდელი ქალაქი დაქს(Dax) ; ან "ოშების ქვეყანა"-დან, მოსახლეობა რომელიც ძალიან ახლოს იყო ბასკებთან (euskotarrak) და რომლის დედაქალაიქც იყო ოში (Auch, (/o:ʃ/) ). ამასთან, უდავოა ამ ტერიტორიაზე კელტების არსებობაც, რომლებმაც ფაქტობრივად აქ ჩამოაყალიბეს კოალიცია, რომელსაც რომაელები აკვიტებს უწოდებენ.

აკვიტანია იყო რომის პროვინცია,რომელიც მოგვიანებით დიოკლეტიანემ სამ ნაწილად გაყო: პირველი აკვიტანია, მეორე აკვიტანია და მესამე აკვიტანია ან ნოვემპოპულანა (Novempopulana) .

იყო სამეფო ვესტგუთების ეპოქასა და მაღალი შუა საუკუნეების ბოლოს, საბოლოოდ კი იქცა საჰერცოგოდ .

ისტორიული აკვიტანია განსხვავდება ამჟამინდელისგან: რომის იმპერიის ქვეშ ყოფნის დროს ერეოდათ Novempopulana-ში, რომლის მთავარი ცენტრები იყო ტულუზა, ოში და დაქსი .

მთელი V საუკუნის განმავლობაში ვესტგუთების სამეფოს დედაქალაქი იყო ტულუზა. ბუიეს ბრძოლის ( 507 ) შემდეგ ისტორიული აკვიტანია შეუერთდა ფრანკების სამეფოს, ხოლო ვესტგუთები გალიაში მბრძანებლობდნენ მხოლოდ სეტიმანიას რეგიონში, რომლის დედაქალაქიც იყო ნარბონი. 720 წელს კი ეს რეგიონი დაპყრობილი იქნა არაბთა მიერ.

ფრანკებმა შექმნეს აკვიტანიის სამეფო, რომლის დედაქალაქიც იყო პუატიე, რომელიც შემდგომში გახდა საჰერცოგო, შემდეგ კვლავ სამეფო და საბოლოოდ მეცხრე საუკუნის განმავლობაში იქცა ისევ საჰერცოგოდ. მაქსიმალურ გაფართოებას მიაღწია მეთერთმეტე საუკუნეში და იყო უფრო ფართო ვიდრე დღევანდელი რეგიონი, მაშინ როცა აკვიტანიის დუკები გახდნენ გასკონის დუკებიც.

ელეონორ აკვიტანიელის და ინგლისის მეფე ჰენრი II- ს შორის ქორწინებით, აკვიტანია გახდა ინგლისის ფეოდი საფრანგეთის მიწაზე, ფეოდალური პირამიდის თვალსაზრისით ძალიან ორაზროვანი სიტუაცია შეიქნა: ინგლისის მეფე იყო საფრანგეთის მეფის ვასალი მანიკა-მდე, ხოლო მის მიღმა ტერიტორიაზე იყო მისი თანასწორი. ვითარება აუტანელი გახდა მას შემდეგ რაც საფრანგეთის მონარქიამ აბსოლიტურ სახელმწიფოდ ჩამოყალიბება დაიწყო. ინგლისის მეფეებმა ( პლანტაგენეტები ), მეცამეტე საუკუნის (XIII) განმავლობაში დაკარგეს ფრანგული მიწები, გარდაგიენისა, რომელიც ითვალისწინებდა გასკონის საჰერცოგოს დასავლეთ ნაწილს და აკვიტანიის სამხრეთ-დასავლეთ პატარა ნაწილს. მომდევნო საუკუნეში ( XIV ) დაიწყო ომი პლანტაგენეტებსა და ვალუას დინასტიას (მონათესავე განშტოება კაპეტინგებისა ) შორის, რომლის მთავარი მიზეზი იყო საფრანგეთის ტახტის მემკვიდრეობა. ეს ომი გაგრძელდა მეთხუთმეტე საუკუნის შუამდე და ცნობილია როგორც ასწლიანი ომი. მის დასრულებას მოჰყვა მთლიანი აკვიტანიის შეერთება საფრანგეთის მონარქიასთან. დღესაც კი, აკვიტანიის გერბსა და დროშაზე გმოსახულია ინგლისური ლომი.

↑ décret n° 60-516 du 2 juin 1960 portant harmonisation des circonscriptions administratives // Journal officiel de la République française — 1960. — ISSN 0242-6773
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124947228"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1815103"></a>
↑ https://www.insee.fr/fr/statistiques/2119431?sommaire=2119504

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3042962"_data-entity-id="Q124947228">[[:fr:Décret_du_2_juin_1960_portant_harmonisation_des_circonscriptions_administratives|décret_n°_60-516_du_2_juin_1960_portant_harmonisation_des_circonscriptions_administratives]]_//_''[[:fr:Journal_officiel_de_la_République_française|Journal_officiel_de_la_République_française]]''<span_class="wef_low_priority_links">_—_1960._—_ISSN_[https://www.worldcat.org/issn/0242-6773_0242-6773]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124947228"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1815103"></a></div>-1] écret n° 60-516 du 2 juin 1960 portant harmonisation des circonscriptions administratives // Journal officiel de la République française — 1960. — ISSN 0242-6773
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124947228"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1815103"></a>

[[https://www.insee.fr/fr/statistiques/2119431?sommaire=2119504_https://www.insee.fr/fr/statistiques/2119431?sommaire=2119504]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] ttps://www.insee.fr/fr/statistiques/2119431?sommaire=2119504

[1]

[2]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
+{{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული}}
 '''აკვიტანია''' ( [[ფრანგული ენა|ფრანგ.]] ''Aquitaine'', [[ოქსიტანური ენა|ოქსიტანური]] ''Aquitània'', [[ბასკური ენა|ბასკური]] ''Akitania'' ) იყო სამხრეთ-დასავლეთ [[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] [[საფრანგეთის რეგიონები|რეგიონი]] . მისი დედაქალაქი იყო [[ბორდო]], სხვა განყოფილებების პრეფექტურები იყო [[პო (საფრანგეთი)|პო]], [[პერიგე]], [[მონ-დე-მარსანი]] და [[აჟენი]] .
@@ ხაზი 9: / ხაზი 10: @@
 == ისტორია ==
+[[ფაილი:France.Xe.siecle.png|ალტ=|ცენტრი|მინი|Aquitaine [[X საუკუნე|მე –10 საუკუნის]] საფრანგეთში.]]
 ტერმინი აკვიტანია (Aquitania) [[ლათინური ენა|ლათინური]] წარმოშობისაა და აქვს რამდენიმე სავარაუდო ეტიმოლოგია. ეს შეიძლება ნიშნავდეს "წყლების მიწას"; მომდინარეობს რომაული ქალაქ ''აკვე ტარბელიკედან (Aquæ Tarbellicæ)'' დღევანდელი ქალაქი დაქს(Dax) ; ან "ოშების ქვეყანა"-დან, მოსახლეობა რომელიც ძალიან ახლოს იყო [[ბასკები|ბასკებთან]] ''(euskotarrak)'' და რომლის დედაქალაიქც იყო ოში (Auch, (/o:ʃ/) ). ამასთან, უდავოა ამ ტერიტორიაზე კელტების არსებობაც, რომლებმაც ფაქტობრივად აქ ჩამოაყალიბეს კოალიცია, რომელსაც რომაელები აკვიტებს უწოდებენ.
@@ ხაზი 18: / ხაზი 20: @@
 მთელი V საუკუნის განმავლობაში ვესტგუთების სამეფოს დედაქალაქი იყო ტულუზა. [[ბუიეს ბრძოლა|ბუიეს ბრძოლის]] ( [[507]] ) შემდეგ ისტორიული აკვიტანია შეუერთდა ფრანკების სამეფოს, ხოლო ვესტგუთები [[გალია|გალიაში]] მბრძანებლობდნენ მხოლოდ სეტიმანიას რეგიონში, რომლის დედაქალაქიც იყო ნარბონი. 720 წელს კი ეს რეგიონი დაპყრობილი იქნა არაბთა მიერ.
+[[ფაილი:France_1330.jpg|მარცხნივ|მინი| [[1330|1330 წელს]] საფრანგეთი ( [[ასწლიანი ომი|ასი წლის ომის დასაწყისში]] ). წითლად გამოსახულია ინგლისური ტერიორიები, მეწამულ ფერად კი [[პლანტაგენეტები|პლანტეგენეტების]] სამფლობელოები რომლებიც [[XIII საუკუნე|მეცამეტე საუკუნის განმავლობაში]] საფრანგეთის სამეფო ოჯახის კონტროლის ქვეშ იყვნენ მოქცეულნი. ]]
 ფრანკებმა შექმნეს აკვიტანიის სამეფო, რომლის დედაქალაქიც იყო [[პუატიე]], რომელიც შემდგომში გახდა საჰერცოგო, შემდეგ კვლავ სამეფო და საბოლოოდ  [[IX საუკუნე|მეცხრე საუკუნის განმავლობაში]] იქცა ისევ საჰერცოგოდ. მაქსიმალურ გაფართოებას მიაღწია [[XI საუკუნე|მეთერთმეტე საუკუნეში]] და იყო უფრო ფართო ვიდრე დღევანდელი რეგიონი, მაშინ როცა აკვიტანიის დუკები გახდნენ [[გასკონი|გასკონის]] დუკებიც.