დისტოპია: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 4: ხაზი 4:
{{lang-el|εὖ}} ''„კარგი“'', ''„დადებითი“'' + {{lang-el|τόπος}} - „ადგილი“ - ''„ეუტოპია“''- „''კარგი ადგილი''“<ref name="Thinking Utopia"/><ref>{{cite book |title=Utopian Reality: Reconstructing culture in revolutionary Russia and beyond |last1=Lodder |first1=C. |last2=Kokkori |first2=M |last3=Mileeva |first3=M. |pages=1–9 |isbn=978-90-04-26320-8 |publisher=Koninklijke Brill NV |location=Leiden, The Netherlands |year=2013}}</ref>), ასევე '''კაკოტოპია''' ({{lang-el|κακός}} „''ცუდი''“+ {{lang-el|τόπος}} „''ადგილი''“, ანუ „''ცუდი ადგილი''“) - საზოგადოება, ან საზგადოების მოწყობა, რომელიც უსიამოვნო, არასასურველი, ცუდი ან შემაშინებელია.<ref name=Merriam/><ref name=Oxford/> მისი ზუსტი თარგმანი არის ''„ცუდი ადგილი“'', რომელიც უპირისპირდება ''„კარგ ადგილს“'', ანუ [[უტოპია]]ს. „ცუდი ადგილი“ არის [[ტომას მური|სერ ტომას მურის]] მიერ შექმნილი ტერმინის [[უტოპია]] პირდაპირი [[ანტონიმი]] და წინააღმდეგოაში მოდის მიერ [[უტოპია (წიგნი)|წიგნ „უტოპიაში“]] წამოყენებულ კარგი საზოგადოების იდეალებთან - საზოგადოებასთან, რომელშიც მინიმალურია კრიმინალი, ძალადობა და სიღარიბე.
{{lang-el|εὖ}} ''„კარგი“'', ''„დადებითი“'' + {{lang-el|τόπος}} - „ადგილი“ - ''„ეუტოპია“''- „''კარგი ადგილი''“<ref name="Thinking Utopia"/><ref>{{cite book |title=Utopian Reality: Reconstructing culture in revolutionary Russia and beyond |last1=Lodder |first1=C. |last2=Kokkori |first2=M |last3=Mileeva |first3=M. |pages=1–9 |isbn=978-90-04-26320-8 |publisher=Koninklijke Brill NV |location=Leiden, The Netherlands |year=2013}}</ref>), ასევე '''კაკოტოპია''' ({{lang-el|κακός}} „''ცუდი''“+ {{lang-el|τόπος}} „''ადგილი''“, ანუ „''ცუდი ადგილი''“) - საზოგადოება, ან საზგადოების მოწყობა, რომელიც უსიამოვნო, არასასურველი, ცუდი ან შემაშინებელია.<ref name=Merriam/><ref name=Oxford/> მისი ზუსტი თარგმანი არის ''„ცუდი ადგილი“'', რომელიც უპირისპირდება ''„კარგ ადგილს“'', ანუ [[უტოპია]]ს. „ცუდი ადგილი“ არის [[ტომას მური|სერ ტომას მურის]] მიერ შექმნილი ტერმინის [[უტოპია]] პირდაპირი [[ანტონიმი]] და წინააღმდეგოაში მოდის მიერ [[უტოპია (წიგნი)|წიგნ „უტოპიაში“]] წამოყენებულ კარგი საზოგადოების იდეალებთან - საზოგადოებასთან, რომელშიც მინიმალურია კრიმინალი, ძალადობა და სიღარიბე.


დისტოპიას ხშირად ახასიათებს [[დეჰუმანიზაცია]],<ref name=Merriam>{{cite web|work=Merriam-Webster|publisher=Merriam-Webster, Inc.|title=Definition of "dystopia"|year=2012|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/dystopia}}</ref> [[ტირანია|ტირანული მმართველობა]], [[გარემოს დაცვა|გარემოს განადგურება]],<ref name=Oxford>{{cite web|work=Oxford Dictionaries|publisher=Oxford University Press|title=Definition of "dystopia"|year=2012|url=http://oxforddictionaries.com/definition/english/dystopia?q=dystopia}}</ref> ან სხვა მახასიათებლები, რომლებიც მიუთითებენ საზოგადოების კატაკლიზმულ დაკნინებაზე. დისტოპიური საზოგადოება ხშირია [[უტოპია|უტოპიური]] ჟანრის ნაწარმოებებში, განსაკუთრებით კი თუ მისი მოქმედება [[მომავალი|მომავალში]] ვითარდება.
დისტოპიას ხშირად ახასიათებს [[დეჰუმანიზაცია]],<ref name=Merriam>{{cite web|work=Merriam-Webster|publisher=Merriam-Webster, Inc.|title=Definition of "dystopia"|year=2012|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/dystopia}}</ref> [[ტირანია|ტირანული მმართველობა]], [[გარემოს დაცვა|გარემოს განადგურება]],<ref name=Oxford>{{cite web|work=Oxford Dictionaries|publisher=Oxford University Press|title=Definition of "dystopia"|year=2012|url=http://oxforddictionaries.com/definition/english/dystopia?q=dystopia}}</ref> ან სხვა მახასიათებლები, რომლებიც მიუთითებენ საზოგადოების კატაკლიზმურ დაკნინებაზე. დისტოპიური საზოგადოება ხშირია [[უტოპია|უტოპიური]] ჟანრის ნაწარმოებებში, განსაკუთრებით კი თუ მისი მოქმედება [[მომავალი|მომავალში]] ვითარდება.


დისტოპიური ჟანრის ყველაზე ცნობილ ნაწარმოებებს მიეკუთვნება [[ჯორჯ ორუელი]]ს ''[[1984 (წიგნი)|„1984“]]'', [[რეი ბრედბერი]]ს [[451º ფარენჰაიტით|''„451º ფარენჰაიტით“'']], [[ოლდოს ჰაქსლი]]ს [[საოცარი ახალი სამყარო|„''საოცარი ახალი სამყარო''“]] და [[ევგენი ზამიატინი]]ს [[ჩვენ (რომანი)|''„ჩვენ“'']].
დისტოპიური ჟანრის ყველაზე ცნობილ ნაწარმოებებს მიეკუთვნება [[ჯორჯ ორუელი]]ს ''[[1984 (წიგნი)|„1984“]]'', [[რეი ბრედბერი]]ს [[451º ფარენჰაიტით|''„451º ფარენჰაიტით“'']], [[ოლდოს ჰაქსლი]]ს [[საოცარი ახალი სამყარო|„''საოცარი ახალი სამყარო''“]] და [[ევგენი ზამიატინი]]ს [[ჩვენ (რომანი)|''„ჩვენ“'']].

14:04, 28 ნოემბერი 2019-ის ვერსია

ჰერბერტ უელსის რომან „როდესაც მძინარე გაიღვიძებს“ (1899) ილუსტრაცია, რომელზეც გამოსახულია პროპაგანდის მეგაფონები (ანრი ლანოს ილუსტრაცია).

დისტოპია (ბერძ. δυσუარყოფა“ + ბერძ. τόποςადგილი“, ანუ „ცუდი ადგილი“ ), ასევე ანტიუტოპია (ბერძ. ἀντί - „უარყოფა“ + ბერძ. οὐ „უარყოფა“ + ბერძ. τόπος “ადგილი” - არადგილი, არ არსებული ადგილი[1] ან ბერძ. εὖ „კარგი“, „დადებითი“ + ბერძ. τόπος - „ადგილი“ - „ეუტოპია“- „კარგი ადგილი[1][2]), ასევე კაკოტოპია (ბერძ. κακόςცუდი“+ ბერძ. τόποςადგილი“, ანუ „ცუდი ადგილი“) - საზოგადოება, ან საზგადოების მოწყობა, რომელიც უსიამოვნო, არასასურველი, ცუდი ან შემაშინებელია.[3][4] მისი ზუსტი თარგმანი არის „ცუდი ადგილი“, რომელიც უპირისპირდება „კარგ ადგილს“, ანუ უტოპიას. „ცუდი ადგილი“ არის სერ ტომას მურის მიერ შექმნილი ტერმინის უტოპია პირდაპირი ანტონიმი და წინააღმდეგოაში მოდის მიერ წიგნ „უტოპიაში“ წამოყენებულ კარგი საზოგადოების იდეალებთან - საზოგადოებასთან, რომელშიც მინიმალურია კრიმინალი, ძალადობა და სიღარიბე.

დისტოპიას ხშირად ახასიათებს დეჰუმანიზაცია,[3] ტირანული მმართველობა, გარემოს განადგურება,[4] ან სხვა მახასიათებლები, რომლებიც მიუთითებენ საზოგადოების კატაკლიზმურ დაკნინებაზე. დისტოპიური საზოგადოება ხშირია უტოპიური ჟანრის ნაწარმოებებში, განსაკუთრებით კი თუ მისი მოქმედება მომავალში ვითარდება.

დისტოპიური ჟანრის ყველაზე ცნობილ ნაწარმოებებს მიეკუთვნება ჯორჯ ორუელის „1984“, რეი ბრედბერის „451º ფარენჰაიტით“, ოლდოს ჰაქსლის საოცარი ახალი სამყარო და ევგენი ზამიატინის „ჩვენ“.

სქოლიო

  1. 1.0 1.1 Sargent, Lyman Tower (2005). The Necessity of Utopian Thinking: A cross-national perspective. New York: Berghahn Books, გვ. 11. ISBN 978-1-57181-440-1. 
  2. Lodder, C.; Kokkori, M; Mileeva, M. (2013) Utopian Reality: Reconstructing culture in revolutionary Russia and beyond. Leiden, The Netherlands: Koninklijke Brill NV, გვ. 1–9. ISBN 978-90-04-26320-8. 
  3. 3.0 3.1 Definition of "dystopia". Merriam-Webster. Merriam-Webster, Inc. (2012).
  4. 4.0 4.1 Definition of "dystopia". Oxford Dictionaries. Oxford University Press (2012).