ჩიხარეშის ღვთისმშობლის ეკლესია: განსხვავება გადახედვებს შორის

**ჩიხარეშის ღმრთიმშობლის ეკლესია**
	ჩიხარეშის ღმრთიმშობლის ეკლესია
ძირითადი ინფორმაცია
რელიგიური კუთვნილება	საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია
პროვინცია	რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ლენტეხის მუნიციპალიტეტი
მემკვიდრეობითი ადგილმდებარეობა	ცაგერისა და ლენტეხის ეპარქია
ხუროთმოძღვრების აღწერა
ხუროთმოძღვრული სტილი	დარბაზული
თარიღდება	განვითარებული შუა საუკუნეები
დეტალები

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

[შეუმოწმებელი ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

04:36, 7 აგვისტო 2019-ის ვერსია

ჩიხარეშის ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარი — ეკლესია საქართველოში. მდებარეობს ლენტეხის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჩიხარეშში. დათარიღებულია განვითარებული შუა საუკუნეებით. იგი მცირე ზომის ფიქალითა და ქვით ნაგები დარბაზული ეკლესიაა.

მოხატულობა

ეკლესია მთლიანადაა მოხატული, ფერწერითაა შემკული კანკელიცა და ტრაპეზიც. საკურთხევლის კონქში გამოსახულია ღმრთისმშობელი დიდებითა ექვსფრთედებით, აფსიდის შუაში, ტრაპეზის თავზე - "ხატი მიძინებისა", მის აქეთ-იქით წმინდა მღვდელმთავარნი და წმინდა სტეფანე დიაკონი. სარკმლის წირთხლებზე - წმ. იოაკიმე და ანა; კამარის ჩრდილოეთ კალთაზე აღმოსავლეთიდან დასავლეთისაკენ - ამაღლება და გველეშაპის განმგმირავი წმ. გიორგია გამოხატული; სამხრეთის ფერდზე ღმრთისმშობლის მიძინება და ჯვარცმა. დასავლეთის კედელზე პირველ რეგისტრზე ნათლისღება და ფერისცვალებაა, მეორეზე კი ასევე სამხრეთისა და ჩრდილოეთის კედლის მეორე რეგისტრზე ქტიტორთა, ღიბიანთა (ყიფიანთა) ოჯახის წევრთა გამოსახულებებია. შეკიდულ პილასტრებზე წმ. მოწამეთა გამოსახულებებია. კარის წირთხლებში წმ. ონოფრე და საბა. სამთაღიან კანკელზე, პირველ რეგისტრზე აღსავლის კარის აქეთ-იქით მოციქულები პეტრე და პავლე და მრავალფრთედები. მეორე რეგისტრზე, სვეტებზე - წმ. მოწამენია, მესამე რეგისტრზე ზღუდეზე - აბრაამის მსხვერპლი. წმ. იოანე ნათლისმცემლის თავისკვეთა, კედელს მიდგმულ ტრაპეზზე - გოლგოთაზე აღმართული განედლებული ჯვარი ვნების იარაღებითურთ.

მხატვრობას ახლავს ადგილობრივი დიალექტით გამართული მხედრული წარწერები.

მოხატულობაში გაირჩევა სამი ხელი. პირველი (კონქის მოხატულობა) XVII ს. პროფესიული ნაკადის ნიშნებითაა აღბეჭდილი. მეორე (აფსიდის მოხატულობა, საუფლო სცენები, კანკელის მოხატულობა) - XVII ს. მინიატურებთან ძლიერი სიახლოვით; მესამე (ქტიტორები, კარის წირთხლის ფიგურები) - "ხალხურ" ნაკადთან კავშირით და ახლებური დაზგურობის ნიშნებით. პირველი და მეორე ოსტატის ნამუშაკევი დიდ მსგავსებას ამჟღავნებს ჩუკულის ღმრთისმშობლის ეკლესიის მოხატულობასთან.

მხატვრობა კამარაზე და ალაგ-ალაგ საკურთხეველში ბათქაშიდანაა ჩამოცვენილი. მოხატულობის მდგომარეობა 1990-იანი წლების დასაწყისთან შედარებითაც კი გაუარესებულია. შეინიშნება ნესტი და მიკრობიოლოგიური დაზიანება^[1].

ტაძრის სიწმინდეები

ექვთიმე თაყაიშვილი არქეოლოგიური ექსპედიციის მასალებში აღნიშნავს, რომ ტაძარში დაცულია ორი ძველი ხატი — ერთი ღმრთისმშობლის (კარედიანი), მეორე კი მაცხოვრის. ხატებს ახლავს წარწერები^[2].

ეკლესიას 2006 წლის 7 ნოემბერს, საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულების თანახმად მიენიჭა ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის უძრავი ძეგლის კატეგორია^[3].

იხილეთ აგრეთვე

ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლების სია

ლიტერატურა

თაყაიშვილი ექვ., არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში 1910 წელს, პარიზი, გვ. 120-122
ქვემო სვანეთის მხატვრობა, ფონდი "ღია საზოგადოება საქართველო" ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობა, საანგარიშო მოხსენება, თბ., 1997, გვ. 50-51; გვ. VII
ჩიხარეში, ოქონ დაბიშის ეკლესია, ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობის პროგრამა, საანგარიშო კრებული, თბ., 1998, გვ. 220

სქოლიო

↑ ქვემო სვანეთის მხატვრობა, ფონდი "ღია საზოგადოება საქართველო" ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობა, საანგარიშო მოხსენება, თბ., 1997, გვ. 50-51; გვ. VII
↑ თაყაიშვილი ექვ., არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში 1910 წელს, პარიზი, გვ. 120-122
↑ საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება № 665, 2006 წლის 7 ნოემბერი, ქ. თბილისი, კულტურის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის მინიჭების შესახებ

[1] ქვემო სვანეთის მხატვრობა, ფონდი "ღია საზოგადოება საქართველო" ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობა, საანგარიშო მოხსენება, თბ., 1997, გვ. 50-51; გვ. VII

[2] თაყაიშვილი ექვ., არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში 1910 წელს, პარიზი, გვ. 120-122

[3] საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება № 665, 2006 წლის 7 ნოემბერი, ქ. თბილისი, კულტურის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის მინიჭების შესახებ

[1]

[2]

[3]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
+{{ინფოდაფა ტაძარი
-'''ჩიხარეშის ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარი''' — ეკლესია [[საქართველო]]ში. მდებარეობს [[ლენტეხის მუნიციპალიტეტი|ლენტეხის მუნიციპალიტეტის]] სოფელ [[ჩიხარეში|ჩიხარეშში]]. დათარიღებულია განვითარებული შუა საუკუნეებით.
+| ტაძრის_სახელი         = ჩიხარეშის ღმრთიმშობლის ეკლესია
-ტაძარი გუმბათოვანია. ექვთიმე თაყაიშვილი არქეოლოგიური ექსპედიციის მასალებში აღნიშნავს, რომ ტაძარში დაცულია ორი ძველი ხატი — ერთი ღმრთისმშობლის (კარედიანი), მეორე კი მაცხოვრის. ხატებს ახლავს წარწერები.
+| infobox_width         = 250px
+| სურათი                 =
+| სურათი_ზომა            =
+| წარწერა               =
+| რუკა_ტიპი              =
+| რუკა_ზომა              =250
+| რუკა_წარწერა           =
+| ადგილმდებარეობა             =
+| გეო                   =
+| რელიგიური_წევრობა  = [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია]]
+| წესჩვეულება                  =
+| პროვინცია              = [[რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე]]
+| რაიონი              = [[ლენტეხის მუნიციპალიტეტი]]
+| კურთხევის_წელი     =
+| სტატუსი                =
+| ფუნქციური_სტატუსი     =
+| მემკვიდრეობითი_ადგილმდებარეობა  = [[ცაგერისა და ლენტეხის ეპარქია]]
+| ხელმძღვანელობა           =
+| საიტი               =
+| ხუროთმოძღვრება         = დიახ
+| ხუროთმოძღვარი             =
+| ხუროთმოძღვრული_ტიპი     =
+| ხუროთმოძღვრული_სტილი  =  დარბაზული
+| ფასადის_მიმართულება      =
+| ნოვატორული        =
+| თარიღდება      = განვითარებული შუა საუკუნეები
+| მშენებლობის_ფასი     =
+| დეტალები        =დიახ
+| ტევადობა              =
+| სიგრძე                =
+| სიგანე                 =
+| ნავის_სიგანე            =
+| სიმაღლე_მაქსიმალური            =
+| გუმბათის_რაოდენობა        =
+| გუმბათის_სიმაღლე_გარე     =
+| გუმბათის_სიმაღლე_შიდა     =
+| გუმბათის_დიაგ_გარე        =
+| გუმბათის_დიაგ_შიდა        =
+| მინარეთი_რაოდენობა      =
+| მინარეთის_სიმაღლე        =
+| წვეტის_რაოდენობა        =
+| წვეტის_სიმაღლე          =
+| მასალა            =
+| nrhp                  =
+| added                 =
+| refnum                =
+| designated            =
+| გეო                   =
+| განედი              =
+| გრძედი             =
+| საერთო_მოიჯარე =
+| ქვეყანა=
+| გეგმა=
+| გეგმა_ზომა=
+| გეგმა_წარწერა=
+}}
+'''ჩიხარეშის ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარი''' — ეკლესია [[საქართველო]]ში. მდებარეობს [[ლენტეხის მუნიციპალიტეტი|ლენტეხის მუნიციპალიტეტის]] სოფელ [[ჩიხარეში|ჩიხარეშში]]. დათარიღებულია განვითარებული შუა საუკუნეებით. იგი მცირე ზომის ფიქალითა და ქვით ნაგები დარბაზული ეკლესიაა.
+== მოხატულობა ==
+ეკლესია მთლიანადაა მოხატული, ფერწერითაა შემკული [[კანკელი]]ცა და ტრაპეზიც. საკურთხევლის კონქში გამოსახულია ღმრთისმშობელი დიდებითა ექვსფრთედებით, აფსიდის შუაში, ტრაპეზის თავზე - "ხატი მიძინებისა", მის აქეთ-იქით წმინდა მღვდელმთავარნი და წმინდა [[სტეფანე პირველმოწამე|სტეფანე დიაკონი]]. სარკმლის წირთხლებზე - წმ. იოაკიმე და ანა; კამარის ჩრდილოეთ კალთაზე აღმოსავლეთიდან დასავლეთისაკენ - [[ამაღლება]] და გველეშაპის განმგმირავი [[წმ. გიორგი]]ა გამოხატული; სამხრეთის ფერდზე ღმრთისმშობლის მიძინება და ჯვარცმა. დასავლეთის კედელზე პირველ რეგისტრზე ნათლისღება და ფერისცვალებაა, მეორეზე კი ასევე სამხრეთისა და ჩრდილოეთის კედლის მეორე რეგისტრზე ქტიტორთა, ღიბიანთა (ყიფიანთა) ოჯახის წევრთა გამოსახულებებია. შეკიდულ პილასტრებზე წმ. მოწამეთა გამოსახულებებია. კარის წირთხლებში წმ. ონოფრე და საბა. სამთაღიან კანკელზე, პირველ რეგისტრზე აღსავლის კარის აქეთ-იქით მოციქულები პეტრე და პავლე და მრავალფრთედები. მეორე რეგისტრზე, სვეტებზე  - წმ. მოწამენია, მესამე რეგისტრზე ზღუდეზე - აბრაამის მსხვერპლი. [[იოანე ნათლისმცემელი|წმ. იოანე ნათლისმცემლის]] თავისკვეთა, კედელს მიდგმულ ტრაპეზზე - [[გოლგოთა]]ზე აღმართული განედლებული [[ჯვარი]] ვნების იარაღებითურთ.
+მხატვრობას ახლავს ადგილობრივი დიალექტით გამართული [[მხედრული]] წარწერები.
+მოხატულობაში გაირჩევა სამი ხელი. პირველი ([[კონქი]]ს მოხატულობა) XVII ს. პროფესიული ნაკადის ნიშნებითაა აღბეჭდილი. მეორე (აფსიდის მოხატულობა, საუფლო სცენები, კანკელის მოხატულობა) - [[XVII საუკუნე|XVII ს]]. მინიატურებთან ძლიერი სიახლოვით; მესამე ([[ქტიტორი|ქტიტორები]], კარის წირთხლის ფიგურები) - "ხალხურ" ნაკადთან კავშირით და ახლებური დაზგურობის ნიშნებით. პირველი და მეორე ოსტატის ნამუშაკევი დიდ მსგავსებას ამჟღავნებს ჩუკულის ღმრთისმშობლის ეკლესიის მოხატულობასთან.
+[[მხატვრობა]] კამარაზე და ალაგ-ალაგ [[საკურთხეველი|საკურთხეველში]] ბათქაშიდანაა ჩამოცვენილი. მოხატულობის მდგომარეობა 1990-იანი წლების დასაწყისთან შედარებითაც კი გაუარესებულია. შეინიშნება ნესტი და მიკრობიოლოგიური დაზიანება<ref>ქვემო სვანეთის მხატვრობა, ფონდი "ღია საზოგადოება საქართველო" ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობა, საანგარიშო მოხსენება, თბ., 1997, გვ. 50-51; გვ. VII</ref>.
+== ტაძრის სიწმინდეები ==
+[[ექვთიმე თაყაიშვილი]] არქეოლოგიური ექსპედიციის მასალებში აღნიშნავს, რომ ტაძარში დაცულია ორი ძველი ხატი — ერთი ღმრთისმშობლის (კარედიანი), მეორე კი მაცხოვრის. ხატებს ახლავს წარწერები<ref>თაყაიშვილი ექვ., არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში 1910 წელს, პარიზი, გვ. 120-122</ref>.
 ეკლესიას  [[2006]] წლის [[7 ნოემბერი|7 ნოემბერს]], საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულების თანახმად მიენიჭა ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის უძრავი ძეგლის კატეგორია<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/99220 საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება № 665, 2006 წლის 7 ნოემბერი, ქ. თბილისი, კულტურის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის მინიჭების შესახებ]</ref>.
@@ ხაზი 11: / ხაზი 79: @@
 == ლიტერატურა ==
 * ''თაყაიშვილი ექვ., არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში 1910 წელს, პარიზი, გვ. 120-122''
-* ''ქვემო სვანეთის მხატვრობა, ფონდი "ღია საზოგადიება საქართველო" ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობა, საანგარიშო მოხსენება, თბ., 1997, გვ. 50-51; გვ. VII''
+* ''ქვემო სვანეთის მხატვრობა, ფონდი "ღია საზოგადოება საქართველო" ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობა, საანგარიშო მოხსენება, თბ., 1997, გვ. 50-51; გვ. VII''
 * ''ჩიხარეში, ოქონ დაბიშის ეკლესია, ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობის პროგრამა, საანგარიშო კრებული, თბ., 1998, გვ. 220''