კოჩოსონი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
- {{მუშავდება}}
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
'''კოჩოსონი''' ( {{lang-ko3 | 고조선 | 古 朝鮮}}, "უძველესი" იოზეონი) არის პირველი [[კორეა | კორეული]] სახელმწიფო. "[Samguk Yusa]" და სხვა შუა საუკუნეების კორეული ისტორიული ნაშრომების თანახმად, იგი დაარსდა ძვ.წ. 2333 წელს ტანგუნის მიერ მდინარეების [[ლიაოხე]]სა და [[ტედონგანი]]-ს ნაპირებზე და დაფარა ჩრდილოეთით კორეის ნახევარკუნძული და სამხრეთ მანჩურია. ეს ადრეული დაფუძნების თარიღი კითხვის ნიშანს ბადებს მკვლევარებში. <ref>[http://lankov.oriental.ru/d51.shtml Статья [[Андрей Ланьков|Андрея Ланькова]] о корейском национализме]</ref> არ არსებობს წერილობითი მითითებები ამ სახელმწიფოში, ში ცზის (ისტორიული შენიშვნები) ნამუშევრებამდე, ანუ ძვ.წ. პირველ საუკუნეში აღწერილი უცნობ წყაროებზე მიკვლევამდე.
'''კოჩოსონი''' ( {{lang-ko3 | 고조선 | 古 朝鮮}}, "უძველესი" იოზეონი) პირველი [[კორეა | კორეული]] სახელმწიფო. "[Samguk Yusa]" და სხვა შუა საუკუნეების კორეული ისტორიული ნაშრომების თანახმად, იგი დაარსდა ძვ.წ. 2333 წელს ტანგუნის მიერ მდინარეების [[ლიაოხე]]სა და [[ტედონგანი]]-ს ნაპირებზე და დაფარა ჩრდილოეთით კორეის ნახევარკუნძული და სამხრეთ მანჩურია. ეს ადრეული დაფუძნების თარიღი კითხვის ნიშანს ბადებს მკვლევარებში. <ref>[http://lankov.oriental.ru/d51.shtml Статья [[Андрей Ланьков|Андрея Ланькова]] о корейском национализме]</ref> არ არსებობს წერილობითი მითითებები ამ სახელმწიფოში, ში ცზის (ისტორიული შენიშვნები) ნამუშევრებამდე, ანუ ძვ.წ. პირველ საუკუნეში აღწერილი უცნობ წყაროებზე მიკვლევამდე.


ჩინურ და კორეულს წყაროებში უძველესი ხოსონის ეპოქა ხშირად იყოფა სხვადასხვა პერიოდებად, სახელდობრ, ის უკავშირდება თითოეული იმ პერიოდის დასაწყისში მდგომ ლიდერებს. ეს განყოფილება მოიცავს კოჩოსონ ტანგუნას (2333 - 1100 ძვ,წ.), როდესაც სახელმწიფოს მართავდა უკვდავი ღმერთი ტანგუნი. ასევე უკავშირდება კოჩოსონ კინჯას (1100 - 194 ძვ.წ.) საუკუნეების განმავლობაში ჩინეთის მოთხოვნების გასამართლებლად ამ მიწებზე და კოჩოსონ ვაიმანს (194 - 108 ძვ.წ.), მაგრამ ისტორიული მეცნიერება ასევე ეხება უძველეს კოჩოსონსაც, როგორც მუდმივად არსებული ტომობრივ კავშირის. ეს დანაწევრება უკავშირდება არა ისტორიას, არამედ იმ მითოლოგიას, რომელიც ჩამოყალიბდა საჩივრის დასაბუთების სისტემის შექმნისას.
ჩინურ და კორეულს წყაროებში უძველესი ხოსონის ეპოქა ხშირად იყოფა სხვადასხვა პერიოდებად, სახელდობრ, ის უკავშირდება თითოეული იმ პერიოდის დასაწყისში მდგომ ლიდერებს. ეს განყოფილება მოიცავს კოჩოსონ ტანგუნას (2333 - 1100 ძვ,წ.), როდესაც სახელმწიფოს მართავდა უკვდავი ღმერთი ტანგუნი. ასევე უკავშირდება კოჩოსონ კინჯას (1100 - 194 ძვ.წ.) საუკუნეების განმავლობაში ჩინეთის მოთხოვნების გასამართლებლად ამ მიწებზე და კოჩოსონ ვაიმანს (194 - 108 ძვ.წ.), მაგრამ ისტორიული მეცნიერება ასევე ეხება უძველეს კოჩოსონსაც, როგორც მუდმივად არსებული ტომობრივ კავშირის. ეს დანაწევრება უკავშირდება არა ისტორიას, არამედ იმ მითოლოგიას, რომელიც ჩამოყალიბდა საჩივრის დასაბუთების სისტემის შექმნისას.

17:14, 12 დეკემბერი 2018-ის ვერსია

კოჩოსონი ( კორ. 고조선 ?, 朝鮮?, "უძველესი" იოზეონი) — პირველი კორეული სახელმწიფო. "[Samguk Yusa]" და სხვა შუა საუკუნეების კორეული ისტორიული ნაშრომების თანახმად, იგი დაარსდა ძვ.წ. 2333 წელს ტანგუნის მიერ მდინარეების ლიაოხესა და ტედონგანი-ს ნაპირებზე და დაფარა ჩრდილოეთით კორეის ნახევარკუნძული და სამხრეთ მანჩურია. ეს ადრეული დაფუძნების თარიღი კითხვის ნიშანს ბადებს მკვლევარებში. [1] არ არსებობს წერილობითი მითითებები ამ სახელმწიფოში, ში ცზის (ისტორიული შენიშვნები) ნამუშევრებამდე, ანუ ძვ.წ. პირველ საუკუნეში აღწერილი უცნობ წყაროებზე მიკვლევამდე.

ჩინურ და კორეულს წყაროებში უძველესი ხოსონის ეპოქა ხშირად იყოფა სხვადასხვა პერიოდებად, სახელდობრ, ის უკავშირდება თითოეული იმ პერიოდის დასაწყისში მდგომ ლიდერებს. ეს განყოფილება მოიცავს კოჩოსონ ტანგუნას (2333 - 1100 ძვ,წ.), როდესაც სახელმწიფოს მართავდა უკვდავი ღმერთი ტანგუნი. ასევე უკავშირდება კოჩოსონ კინჯას (1100 - 194 ძვ.წ.) საუკუნეების განმავლობაში ჩინეთის მოთხოვნების გასამართლებლად ამ მიწებზე და კოჩოსონ ვაიმანს (194 - 108 ძვ.წ.), მაგრამ ისტორიული მეცნიერება ასევე ეხება უძველეს კოჩოსონსაც, როგორც მუდმივად არსებული ტომობრივ კავშირის. ეს დანაწევრება უკავშირდება არა ისტორიას, არამედ იმ მითოლოგიას, რომელიც ჩამოყალიბდა საჩივრის დასაბუთების სისტემის შექმნისას.

ხალხი

უძველესი კოჩოსონის ხალხი ალბათ ჰიპოტეტურ ენათა ოჯახს, პუესკოს ეკუთვნოდა, თუმცა ეს არ არის ცნობილი დაზუსტებით, რადგან რამდენიმე ცნობილი სიტყვა მხოლოდ ჩინურ გადმოცემაში შემორჩა. ისინი გადანაწილდნენ მანჩურიაში, ლიონონინგის ნახევარკუნძულზე და კორეის ნახევარკუნძულზე. კოჩოსონი გავრცობილი იყო ქვემო მანჯურიასა და კორეის ნახევარკუნძულის ჩრდილოეთით.

გეოგრაფია

უძველესი დასახლებებისა და არქეოლოგიური მტკიცებულებების სხვადასხვა ინტერპრეტაციის წარმოდგენილი სახელების გამო, კოჩოსონის ისტორიული ცენტრი იქნებოდა თანამედროვე თანამედროვე ფხენიანის მიდამოზე, ან ლიოხის მდინარის არეალში, ჩრდილო-აღმოსავლეთით ჩრდილო-კორეასა და ჩინეთს შორის.

კულტურის ამ სახელმწიფო შეიძლება ცალსახად განისაზღვროს, როგორც კულტურა, რომელიც ჩნდება ძვ.წ. VIII საუკუნეში.

დაახლოებით 300 ძვ.წ. უძველესი კოჩოსონი დასავლეთში იანთან ომის შემდეგ დასავლეთში დაკარგა დიდი ტერიტორია. რაც აღწერილია მე -13 საუკუნეში ნაწარმოებში სახელად "ისტორიული შენიშვნები".

ლეგენდა

ლეგენდის მიხედვით, ტანგუნის მამა ზეციდან ჩამოვიდა. ლეგენდის თანახმად, კორეა კორეის დამფუძნებელი არია ლეგენდარული ტანგუნი. კორეის დამფუძნებელი მითის უძველესი ჩანაწერი გამოჩნდა X-XI ს-ის ქრონიკაში სამგუკ იუსი. მსგავსი ამბავი შეგიძლიათ იხილოთ ჩევან უნგში.

ცის უფალმა ხვანინმა (환인; 桓 因, რომლის სახელიც ასევე გვხვდება ინდურ ბუდისტურ ნაწერებში) იყო შვილი ჰვანინისა და სურდა დედამიწაზე ცხოვრება ხალხთან ერთად. ხვანინი ჩამოვიდა მთა პექტუსანიდან სამი ათასი თანაშემწის თანხლებით და დააარსდა ქალაქი [Sinsi] (신시; 神 市, "ღვთის ქალაქი" ან "წმინდა ქალაქი"). ღრუბლების, წვიმისა და ქარის მინისტებთან ერთად მან შეიმუშავა კანონის უზენაესობა და მორალური კანონები და ასწავლიდა ხალხს ხელოვნებას, მედიცინას და სოფლის მეურნეობას.

იმ დროს მღვიმეში ვეფხვი და ძუ დათვი ცხოვრობდნენ ერთად, რომელმაც დღე და ღამე ლოცულობდნენ ადამიანური სახის მიღებისთვის. მათი ლოცვების მოსმენის შემდეგ, ხვანინმა შეისმინა თხოვნა. მისცა მათ ორმოცდაათი ნიორი და მამულა (მცენარე) და დაავალა ეჭამათ მხოლოდ ეს და დამალულიყვნენ მზისგან ასი დღის განმავლობაში. ვეფხვმა მალევე დატოვა მღვიმე, მაგრამ დათვი დარჩა და 21 დღეში ქალად იქცა. ძუ დათვი (unne, 웅녀, 熊 女) ძალიან მადლობელი იყო. ხვანინმა იგი ცოლად შეირთო და მათ ვაჟი გაუჩნდათ.

მათი შვილი, ტანგუნი ტახტზე ავიდა. იაო (იმპერატორი)ს 50 წლის მეფობის შემდეგ. მან ქალაქის დედაქალაქი ასადალში გადასცა მთა პეგაკზე (ან კიოლჰოლში).

დავა კიჯის შესახებ

კიჯა მითი, რომ ჩინეთის ზოგიერთმა მეთაურმა 1100 წელს ჩორონში ძალაუფლება მოიპოვა, პირველად მე-2 საუკუნის ჩინურ თხზულებებში გამოჩნდა. ეს ლეგენდა კონფუციანზმის ფარგლებში მართლმსაჯულებას უკავშირდებოდა იმ აზრით, რომ ცნობილი ოთხი სახანო ყოველთვის ჩინეთზე იყო დამოკიდებული. ადრეული კოჩოსონის პერიოდში ეს მითი კორეის სახელმწიფო იდეოლოგიით იყო მოწონებული. კიჯის საფლავიც კი იპოვეს. თუმცა, 1945 წლის შემდეგ, იდეოლოგიის გადახედვა და კიჯის საფლავი ფხენიანში დაინგრა. დაპირისპირება დაიწყო კორეულ და ჩინურ მეცნიერებს შორის.

  1. Статья Андрея Ланькова о корейском национализме