ნენსი რეიგანი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 96: ხაზი 96:
==კალიფორნიის პირველი ლედი==
==კალიფორნიის პირველი ლედი==
[[File:Nancy Reagan as First Lady of California.jpg|thumb|upright|right|ნენსი რეიგანი — კალიფორნიის პირველი ლედი. ]]
[[File:Nancy Reagan as First Lady of California.jpg|thumb|upright|right|ნენსი რეიგანი — კალიფორნიის პირველი ლედი. ]]
ქმრის ორი ვადით გუბერნატორობის დროს, ნენსი რეიგანი კალიფორნიის პიველი ლედი იყო. მას შტატის დედაქალაქ [[საკრამენტო]]ში ცხოვრება არ მოსწონდა, რადგანაც ქალაქს ის შფოთი, სოციალური ცხოვრება და რბილი კლიმატი აკლდა, რასაც ნენსი ასე შეჩვეოდა [[ლოს ანჯელესი|ლოს ანჯელესში]].<ref name="can-gov-233">Cannon, Lou (2003), p. 233.</ref> საკრამენტოში, კალიფორნიის გუბერნატორთა სასახლეში დასახლებიდან 4 თვის შემდეგ, ნენსიმ ყურადღება მიიპყრო იმით,რომ ოჯახი მდიდარ გარეუბანში გადაიყვანა, რადგანაც სახანძრო სამსახურის წარმომადგენლებმა განაცხადეს, რომ ხანძრის გაჩენის შემთხვევაში სასახლიდან თავის დაღწევის შესაბამისი პირობები არ არსებობდა.<ref name="nancy-135" /> მართალია,, რეიგანებმა ახალი სახლი თავიანთი ხარჯებით იჯარით აიღეს,<ref name="can-gov-233" /> მაგრამ მათ ამ ნაბიჯს საკუთარი თავის გაზვიადებულად შეფასებად და ყოყლოჩინობად ხედავდნენ. რეიგანმა თავისი გადაწყვეტილება იმით გაამართლა, რომ საკუთარი ოჯახისთვის მხოლოდ კარგი სურდა, რაშიც რონალდი უყოყმანოდ ეთანხმებოდა.<ref name="can-gov-233" /><ref name="nancy-135">Reagan, Nancy (1989), pp. 135–137.</ref> სანამ რეიგანი [[კარმაიკლი, კალიფორნია|კარმაიკლის]] მახლობლად რანჩოს სტილის გუბერნატორთა რეზიდენციის მშენებლობას ხელმძღანელობდა, ოჯახს იჯარის ხარჯების დაფარვაში მეგობრები ეხმარებოდნენ.<ref name="nyt111904">{{cite news | url=https://www.nytimes.com/2004/11/19/national/19mansion.html | title=Forget the White House, Schwarzenegger Needs Digs Now | author=Charlie LeDuff | newspaper=[[The New York Times]] | date=November 19, 2004 | accessdate=October 19, 2007}}</ref> რეზიდენციის მშენებლობა დააახლოებით იმ დროს დასრულდა, როცა რეიგანმა პოსტი დატოვა (1975), მაგრამ მისმა მემკვიდრემ, [[ჯერი ბრაუნი|ჯერი ბრაუნმა]] იქ ცხოვრებაზე უარი თქვა. სახლი [[1982]] წელს გაიყიდა.<ref name="nyt111904" /><ref>{{cite web|url=http://www.capradio.org/articles/2015/12/17/first-family-moves-into-california-governors-mansion|title=First Family Moves Into California Governor's Mansion|author=Ben Adler|publisher=capradio.org|accessdate=March 12, 2016}}</ref>
ქმრის ორი ვადით გუბერნატორობის დროს, ნენსი რეიგანი კალიფორნიის პიველი ლედი იყო. მას შტატის დედაქალაქ [[საკრამენტო]]ში ცხოვრება არ მოსწონდა, რადგანაც ქალაქს ის შფოთი, სოციალური ცხოვრება და რბილი კლიმატი აკლდა, რასაც ნენსი ასე შეჩვეოდა [[ლოს-ანჯელესი|ლოს-ანჯელესში]].<ref name="can-gov-233">Cannon, Lou (2003), p. 233.</ref> საკრამენტოში მდებარე კალიფორნიის გუბერნატორთა სასახლეში დასახლებიდან 4 თვის შემდეგ, ნენსიმ ყურადღება მიიპყრო იმით, რომ ოჯახი მდიდარ გარეუბანში გადაიყვანა. გუბერნატორის მეუღლე ასე იმიტომ მოიქცა, რომ სახანძრო სამსახურის წარმომადგენლებმა განაცხადეს, ხანძრის გაჩენის შემთხვევაში სასახლიდან თავის დაღწევის შესაბამისი პირობები არ არსებობსო.<ref name="nancy-135" /> მართალია რეიგანებმა ახალი სახლი თავიანთი ხარჯებით იჯარით აიღეს,<ref name="can-gov-233" /> მაგრამ მათ ამ ნაბიჯს საკუთარი თავის გაზვიადებულ შეფასებად და ყოყლოჩინობად მიიჩნევდნენ. რეიგანმა თავისი გადაწყვეტილება იმით გაამართლა, რომ საკუთარი ოჯახისთვის მხოლოდ კარგი სურდა, რაშიც რონალდი უყოყმანოდ ეთანხმებოდა.<ref name="can-gov-233" /><ref name="nancy-135">Reagan, Nancy (1989), pp. 135–137.</ref> სანამ რეიგანი [[კარმაიკლი, კალიფორნია|კარმაიკლის]] მახლობლად რანჩოს სტილის გუბერნატორთა რეზიდენციის მშენებლობას ხელმძღანელობდა, ოჯახს იჯარის ხარჯების დაფარვაში მეგობრები ეხმარებოდნენ.<ref name="nyt111904">{{cite news | url=https://www.nytimes.com/2004/11/19/national/19mansion.html | title=Forget the White House, Schwarzenegger Needs Digs Now | author=Charlie LeDuff | newspaper=[[The New York Times]] | date=November 19, 2004 | accessdate=October 19, 2007}}</ref> რეზიდენციის მშენებლობა დააახლოებით იმ დროს დასრულდა, როცა რეიგანმა პოსტი დატოვა (1975), მაგრამ მისმა მემკვიდრემ, [[ჯერი ბრაუნი|ჯერი ბრაუნმა]] იქ ცხოვრებაზე უარი თქვა. სახლი [[1982]] წელს გაიყიდა.<ref name="nyt111904" /><ref>{{cite web|url=http://www.capradio.org/articles/2015/12/17/first-family-moves-into-california-governors-mansion|title=First Family Moves Into California Governor's Mansion|author=Ben Adler|publisher=capradio.org|accessdate=March 12, 2016}}</ref>


[[1967]] წელს გუბერნატორმა რეიგანმა თავისი ცოლი კალიფორნიის ხელოვნების საბჭოს წევრად დანიშნა,<ref>{{cite news | url=https://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9E0DEED8163AEF31A25754C1A9679D946691D6CF&legacy=true | title=Reagan Panel Fills Arts Chief's Post After It Ousted Aide | author=Robert_Windeler |newspaper=[[The New York Times]] | date=November 17, 1967 | accessdate=October 18, 2007}}</ref> ერთი წლის შემდეგ კი, გაზეთმა - [[New York Times]] - წლის ქალად აღიარა, და „მოდელ პირველ ლედად“ შეაფასა.<ref>{{cite news | url=https://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/527764082.html?dids=527764082:527764082&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Dec+13%2C+1968&author=LYNN+LILLISTON&pub=Los+Angeles+Times+%281886-Current+File%29&edition=&startpage=F1&desc=TIMES+WOMAN+OF+THE+YEAR | title=A Model First Lady | author=Lynn Lilliston | newspaper=[[Los Angeles Times]] | date=December 13, 1968 | accessdate=October 19, 2007}}</ref> მისი მომხიბვლელობის, სტილისა და ახალგაზრდულობის გამო, ნენსი ხშირად ხდებობდა [[ფოტოჟურნალისტიკა|პრესის ფოტოგრაფთა]] სამიზნე.<ref name="fl-ca">Cook, Lynn and Janet LaDue (2007), pp. 110–111.</ref> როგორც პირველი ლედი, ნენსი ვეტერანებს, მოხუცებსა და უნარშეზღუდულ ადამიანებს სტუმრობდა და მრავალ საქველმოქმედო ორგანიზაციასთან ერთად მუშაობდა. ის ერთ-ერთ პროგრამაში - Foster Grandparents Program<ref name="Foster Grandparent's Program" /> - ჩაერთო და აშშ-სა და ავსტრალიაში მის პოპულარიზებას ცდილობდა.<ref>Anthony, C.S. (2003), p. 135.</ref> [[ვაშინგტონი|ვაშინგტონში]] ჩასვლის შემდეგ ნენსი ორგანიზაციის მუშაობაში უფრო მეტად ჩაერთო.<ref name="Foster Grandparent's Program">{{cite web |url=http://www.scholastic.com/teachers/article/nancy-reagan |title=Nancy Reagan |accessdate=February 16, 2014 |publisher= Scholastic}}</ref> საკუთარი გამოცდილების შესახებ მის [[1982]] წლის წიგნში - „To Love a Child“ - ისაუბრა.<ref>{{cite web | url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,63814,00.html | title=Bio: Nancy Reagan | publisher=[[Fox News Channel]] | author=Samantha Jonas | date=June 5, 2004 | accessdate=October 19, 2007}}</ref> რეიგანები [[ომის ტყვეები|ომის ტყვეებთან]] და [[ვიეტნამის ომი]]ს ვეტერანებთან ერთად სადილობდნენ.<ref>{{cite book| last = Timberg| first = Robert| title = [[John McCain: An American Odyssey]]| year = 1999| publisher = [[Touchstone Books]]| isbn = 0-684-86794-X }} pp. 119–121.</ref>
[[1967]] წელს გუბერნატორმა რეიგანმა თავისი ცოლი კალიფორნიის ხელოვნების საბჭოს წევრად დანიშნა.<ref>{{cite news | url=https://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9E0DEED8163AEF31A25754C1A9679D946691D6CF&legacy=true | title=Reagan Panel Fills Arts Chief's Post After It Ousted Aide | author=Robert_Windeler |newspaper=[[The New York Times]] | date=November 17, 1967 | accessdate=October 18, 2007}}</ref> ერთი წლის შემდეგ გაზეთმა [[New York Times]]<nowiki/>“ ნენსი წლის ქალბატონად აღიარა და „პირველი ლედის თვალსაჩინო ნიმუშად“ მოიხსენია.<ref>{{cite news | url=https://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/527764082.html?dids=527764082:527764082&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Dec+13%2C+1968&author=LYNN+LILLISTON&pub=Los+Angeles+Times+%281886-Current+File%29&edition=&startpage=F1&desc=TIMES+WOMAN+OF+THE+YEAR | title=A Model First Lady | author=Lynn Lilliston | newspaper=[[Los Angeles Times]] | date=December 13, 1968 | accessdate=October 19, 2007}}</ref> საოცარი მომხიბვლელობის, სტილისა და ახალგაზრდულობის გამო ნენსი ხშირად ხდებობდა [[ფოტოჟურნალისტიკა|პრესის ფოტოგრაფთა]] სამიზნე.<ref name="fl-ca">Cook, Lynn and Janet LaDue (2007), pp. 110–111.</ref> როგორც პირველი ლედი, ნენსი ვეტერანებს, მოხუცებსა და უნარშეზღუდულ ადამიანებს სტუმრობდა და მრავალ საქველმოქმედო ორგანიზაციასთან ერთად მუშაობდა. ის ერთ-ერთ პროგრამაში <nowiki>''</nowiki>„Foster Grandparents Program“<nowiki>''</nowiki><ref name="Foster Grandparent's Program" /> ჩაერთო და აშშ-სა და ავსტრალიაში მის პოპულარიზებას ცდილობდა.<ref>Anthony, C.S. (2003), p. 135.</ref> [[ვაშინგტონი|ვაშინგტონში]] ჩასვლის შემდეგ ნენსი ორგანიზაციის მუშაობაში უფრო აქტიურად ჩაერთო.<ref name="Foster Grandparent's Program">{{cite web |url=http://www.scholastic.com/teachers/article/nancy-reagan |title=Nancy Reagan |accessdate=February 16, 2014 |publisher= Scholastic}}</ref> საკუთარი გამოცდილების შესახებ მის [[1982]] წლის წიგნში („To Love a Child“) ისაუბრა.<ref>{{cite web | url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,63814,00.html | title=Bio: Nancy Reagan | publisher=[[Fox News Channel]] | author=Samantha Jonas | date=June 5, 2004 | accessdate=October 19, 2007}}</ref> რეიგანები გათავისუფლებულ [[ომის ტყვეები|ომის ტყვეებთან]] და [[ვიეტნამის ომი]]ს ვეტერანებთან ერთად ხშირად სადილობდნენ.<ref>{{cite book| last = Timberg| first = Robert| title = [[John McCain: An American Odyssey]]| year = 1999| publisher = [[Touchstone Books]]| isbn = 0-684-86794-X }} pp. 119–121.</ref>


==1976 და 1980 წლების საპრეზიდენტო კამპანიები==
==1976 და 1980 წლების საპრეზიდენტო კამპანიები==


{{მთავარი|1976 წლის ამერიკის შეერთებული შტატების საპრეზიდენტო არჩევნები|1980 წლის ამერიკის შეერთებული შტატების საპრეზიდენტო არჩევნები}}
{{მთავარი|აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1976)|აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1980)}}


[[Image:1976 Republican National Convention.jpg|thumb|left|200px|1976 წლის რესპუბლიკური ეროვნული კონვენცია,კემპერ არენა, [[მისური]], მარცხნიდან, მარჯვნივ:ვიცე პრეზიდენტობის კანდიდატი - [[ბობ დოული]], ნენსი რეიგანი, რონალდ რეიგანი, ჯერალდ ფორდ, ვიცე პრეზიდენტი - [[ნელსონ როკფელერი]], [[სუზენ ფორდი]] და [[პირველი ლედი]] [[ბეტი ფორდი]].]]
[[Image:1976 Republican National Convention.jpg|thumb|left|200px|1976 წლის რესპუბლიკელთა ეროვნული ყრილობა. კემპერ არენა, [[მისური]], მარცხნიდან მარჯვნივ: [[ბობ დოული]], ნენსი რეიგანი, რონალდ რეიგანი, ჯერალდ ფორდი, [[ნელსონ როკფელერი]], [[სუზენ ფორდი]] და [[ბეტი ფორდი]].]]


1975 წელს რეიგანის გუბერნატორობის მეორე ვადა დასრულდა და მას მესამედ კეჭი აღარ უყრია. ნაცვლად ამისა, ის მრჩევლებს შეხვდა, რათა 1976 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში მოქმედ პრეზიდენტთან, [[ჯერალდ ფორდი|ჯერალდ ფორდთან]] მისი გამრჯვების შანსები და შესაძლებლობები განეხილა. გარდა ამისა, რონალდს ნენსი დარწმუნებაც სჭირდება, რომელიც ქმრის გადაწყვეტილებას მაინც და მაინც არ ეთანხმებოდა.<ref>Benze, James G. (2005), p. 32.</ref> ის ქმრის ჯანმრთელობაზე ძალიან ღელავდა, თუმცა გრძნობდა, რომ მისი ქმარი ამ საქმისთვის შესაბამისი კანდიდატურა იყო და საბოლოოდ დათანხმდა.<ref name="lpm64">Loizeau, P.M. (2004), p. 64.</ref> საპრეზიდენტო კამპანიის დროს ნენსი ჩვეულებრივზე უფრო მეტ ტრადიციულ როლს ასრულებდა: პატივსაცემ მოქალაქეებთან ყავა და ლანჩი თვითონ მიჰქონდა და მნიშვნელოვან საკითხებზე ესაუბრებოდა.<ref name="lpm64" /> ამასთან ერთად, ის პერსონალს ზედამხედველობდა, ქმრის გრაფიკს აწესრიგებდა და ზოგჯერ პრესკონფერენციებსაც თვითონ აწყობდა და ხელმძღვანელობდა.<ref name="Benze, James G., Jr. (2005), p. 33" /> ნენსისა და პირველი ლედის, [[ბეტი ფორდი]]ს საოცრად განსხვავებულობის გამო, 1976 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებს ხშირად “დედოფალთა ბრძოლასაც” უწოდებენ. კამპანიის დროს ორივე ქალბატონი თითქმის მსგავს თემებზე, მსგავს პრობლემებზე საუბრობდა, მაგრამ საკითხებს სხვადასხვა მხრიდან და სხვადასხვა მეთოდით უდგებოდნენ.<ref>Loizeau, P.M. (2004), p. 65.</ref> ნენსის განსაკუთრებით ის აღიზიანებდა, რომ ფორდის კამპანია მის ქმარს ისეთ პოლიტიკურ ლიდერად ხატავდა, რომელიც სხვა ერებისა და ჯგუფებისადმი აგრესიას ახალისებდა.<ref name="lpm64" />ძალიან ძლიერი წინააღმდეგობის მიუხედავად, 1976 წლის რესპუბლიკური პარტიის წინასაპრეზიდენტო არჩევნებში ფორდმა გაიმარჯვა. <ref name="Time"> [http://www.cnn.com/ALLPOLITICS/1996/analysis/back.time/9603/29/index.shtml Another Loss For the Gipper]." CNN AllPolitics "Back in TIME" series. წაკითხვის თარიღი:20 მარტი, 2018 </ref>
[[1975]] წელს რეიგანის გუბერნატორობის მეორე ვადა დასრულდა და მას მესამედ კენჭი აღარ უყრია. ნაცვლად ამისა, ის მრჩევლებს შეხვდა, რათა 1976 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში მოქმედ პრეზიდენტთან, [[ჯერალდ ფორდი|ჯერალდ ფორდთან]] მისი გამრჯვების შანსები და შესაძლებლობები განეხილა. გარდა ამისა, რონალდს ნენსის დარწმუნებაც სჭირდებოდა, რომელიც ქმრის გადაწყვეტილებას მაინც და მაინც არ ეთანხმებოდა.<ref>Benze, James G. (2005), p. 32.</ref>ის ქმრის ჯანმრთელობაზე ძალიან ღელავდა, თუმცა იმასაც გრძნობდა, რომ მისი ქმარი ამ საქმისთვის შესაფერისი კანდიდატურა იყო და საბოლოოდ დათანხმდა.<ref name="lpm64">Loizeau, P.M. (2004), p. 64.</ref> საპრეზიდენტო კამპანიის დროს ნენსი ჩვეულებრივზე უფრო მეტად ასრულებდა ტრადიციულ როლს: პატივსაცემ მოქალაქეებთან ყავა და ლანჩი თვითონ მიჰქონდა და მნიშვნელოვან საკითხებზე ესაუბრებოდა.<ref name="lpm64" /> ამასთან ერთად ის პერსონალს ზედამხედველობდა, ქმრის გრაფიკს აწესრიგებდა და ზოგჯერ პრეს-კონფერენციებსაც თვითონ აწყობდა და ხელმძღვანელობდა.<ref name="Benze, James G., Jr. (2005), p. 33" /> ნენსისა და პირველი ლედის, [[ბეტი ფორდი]]ს საოცარი სხვაობის გამო 1976 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებს ხშირად „დედოფალთა ბრძოლასაც“ უწოდებენ. კამპანიის დროს ორივე ქალბატონი თითქმის მსგავს თემებსა და პრობლემებზე საუბრობდა, მაგრამ საკითხებს სხვადასხვა მხრიდან და სხვადასხვა მეთოდით უდგებოდნენ.<ref>Loizeau, P.M. (2004), p. 65.</ref> ნენსის განსაკუთრებით ის აღიზიანებდა, რომ ფორდის კამპანია მის ქმარს ისეთ პოლიტიკურ ლიდერად წარმოაჩენდა, თითქოს რეიგანი სხვა ერებისა და ჯგუფებისადმი აგრესიას ახალისებდა.<ref name="lpm64" />ძალიან ძლიერი წინააღმდეგობის მიუხედავად, 1976 წლის რესპუბლიკური პარტიის წინასაპრეზიდენტო არჩევნებში ფორდმა გაიმარჯვა. <ref name="Time"> [http://www.cnn.com/ALLPOLITICS/1996/analysis/back.time/9603/29/index.shtml Another Loss For the Gipper]." CNN AllPolitics "Back in TIME" series. წაკითხვის თარიღი:20 მარტი, 2018 </ref>


[[File:Reagan 1980 campaign.jpg|thumb|right|რეიგანი თავის ცოლთან და [[სტრომ თურმონდი|სთორმ თურმონდთან]] ერთად კოლუმნიის კამპანიის დროს, სამხრეთ კაროლინა, 10 ოქტომბერი, 1980]]მართალია, 1976 წლის რესპუბლიკელთა არჩევნებში დამარცხდა, მაგრამ რონალდ რეიგანმა 1980 წლის არჩევნებშიც მიიღო მონაწილეობა. ამჯერად რესპუბლიკელთა შორისაც გაიმარჯვა და არჩევნებშიც.<ref>{{cite web|url=http://www.ourcampaigns.com/RaceDetail.html?RaceID=51805 |title=US President - R Primaries Race - Feb 17, 1980 |publisher=Our Campaigns |date= |accessdate=2012-02-03}}</ref> მეორე კამპანიის დროს ნენსიმ მოწინავე, მის მიერ პერსონალის მართვამ კი, კიდევ უფრო გამორჩეული როლი ითამაში.<ref name="Benze, James G., Jr. (2005), p. 33">Benze, James G., Jr. (2005), p. 33.</ref> ნენსიმ ერთმანეთთან მებრძოლ კამპანიის ხელმძღვანელებთან, ჯონ სირსთან და მაიკლ დივერთან შეხვედრა მოაწყო. მისმა ქმარმა დივერი დაითხოვა და კონტროლის სადავეები სირსმა აიღო ხელში. მას შემდეგ, რაც რეიგანმა აიოვას შტატში წააგო (ჯორჯ ჰ.უ. ბუშმა ხმების 32% მიიღო, რეიგანმა კი — 30%), [[ნიუ ჰემფშირი|ნიუ ჰემფშირში]] კი, მისმა მაჩვენებლმა დაიწია, ნენსიმ მეორე შეხვედრა გამართა და სირსი დამისი კომპანიონები დაითხოვეს. ნენსიმ სირსს პრეს-რელიზის ასლი მიაწოდა, რომელიც კამპანიის ხელმძანელის გათავისუფლების შესახებ იტყობინებოდა.<ref name="Benze, James G., Jr. (2005), p. 33" />ნენსის გავლენა თავის ქმარზე განსაკუთრებით შესამჩნევი გახდა. აქციებზე, ლანჩებსა და მიღებებზე ნენსის ყოფნა რონალდისადმი ნდობას ზრდიდა.<ref>Loizeau, P.M. (2004), p. 69.</ref>
[[File:Reagan 1980 campaign.jpg|thumb|რეიგანი თავის ცოლთან და [[სტრომ თურმონდი|სტრომ თურმონდთან]] ერთად კოლუმბიის კამპანიის დროს, სამხრეთ კაროლინა, 10 ოქტომბერი, 1980]]მართალია, 1976 წლის რესპუბლიკელთა არჩევნებში დამარცხდა, მაგრამ რონალდ რეიგანმა 1980 წლის არჩევნებში კიდევ ერთხელ საცადა ბედი და ამჯერად რესპუბლიკელთა შორისაც გაიმარჯვა და არჩევნებშიც.<ref>{{cite web|url=http://www.ourcampaigns.com/RaceDetail.html?RaceID=51805 |title=US President - R Primaries Race - Feb 17, 1980 |publisher=Our Campaigns |date= |accessdate=2012-02-03}}</ref> მეორე კამპანიის დროს ნენსიმ მოწინავე, მის მიერ პერსონალის მართვამ კი, კიდევ უფრო გამორჩეული როლი ითამაშა.<ref name="Benze, James G., Jr. (2005), p. 33">Benze, James G., Jr. (2005), p. 33.</ref> ნენსიმ ერთმანეთთან მებრძოლ კამპანიის ხელმძღვანელებთან, ჯონ სირსთან და მაიკლ დივერთან შეხვედრა მოაწყო. მისმა ქმარმა დივერი დაითხოვა და კონტროლის სადავეები სირსმა აიღო ხელში. მას შემდეგ რაც რეიგანმა აიოვას შტატში წააგო (ჯორჯ ჰ.უ. ბუშმა ხმების 32% მიიღო, რეიგანმა კი — 30%), [[ნიუ ჰემფშირი|ნიუ ჰემფშირში]] კი მისმა მაჩვენებლმა დაიწია, ნენსიმ მეორე შეხვედრა გამართა, სირსს პრეს-რელიზის ასლი მიაწოდა, რომელიც კამპანიის ხელმძანელის გათავისუფლების შესახებ იტყობინებოდა და ის თანამშრომლებთან ერთად დაითხოვა.<ref name="Benze, James G., Jr. (2005), p. 33" />ნენსის გავლენა აშკარად შესამჩნევი გახდა. აქციებზე, ლანჩებსა და მიღებებზე მისი ყოფნა რონალდისადმი ნდობას ზრდიდა.<ref>Loizeau, P.M. (2004), p. 69.</ref>


==ამერიკის შეერთებული შტატების პირველი ლედი==
==ამერიკის შეერთებული შტატების პირველი ლედი==

17:49, 8 აპრილი 2018-ის ვერსია

{{subst:ET|თარგის გამოყენების შეცდომა! ეს თარგი გამოიყენება subst-ის მეშვეობით. პრობლემის აღმოსაფხვრელად ჩაანაცვლეთ თარგი {{მუშავდება}} თარგით {{subst:მუშავდება}}.}}{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/{{subst:REVISIONUSER}}|{{subst:REVISIONUSER}}]].|{{subst:CURRENTDAY}}|{{subst:CURRENTMONTH}}|{{subst:CURRENTYEAR}}}}

ნენსი რეიგანი
ნენსი რეიგანი
ამერიკის შეერთებული შტატების პირველი ლედი
თანამდებობაზე ყოფნის დრო
20 იანვარი, 1981 – 20 იანვარი, 1989
ვიცე-პრეზიდენტი  ჯორჯ ჰერბერტ უოლკერ ბუში
პრეზიდენტი  რონალდ რეიგანი
წინამორბედიროზალინ ელეანორ კარტერი
მემკვიდრებარბარა ბუში

კალიფორნიის პირველი ლედი
თანამდებობაზე ყოფნის დრო
3 იანვარი, 1967 – 6 იანვარი, 1975
ვიცე-პრეზიდენტი  ჰერბერტ ჰამფრი
სპირო აგნიუ
ჯერალდ ფორდი
ნელსონ როკფელერი
პრეზიდენტილინდონ ჯონსონი
რიჩარდ ნიქსონი
ჯერალდ ფორდი
წინამორბედიბერნის ბრაუნი
მემკვიდრეგლორია დიკმეჯენი

დაბადებული6 ივლისი, 1921
ნიუ იორკი, აშშ
გარდაცვლილი6 მარტი, 2016 (94 წლის)
ბელ აირი, აშშ
რეზიდენციარონალდ რეიგანის საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკა (კალიფორნია)
პოლიტიკური პარტიარესპუბლიკური პარტია
მამაკენეთ სეიმურ რობინსი
დედაედიტ ლაქეთ დეივისი
მეუღლერონალდ რეიგანი (4 მარტი, 19525 ივნისი, 2004)
შვილებიპატი დეივისი
რონ რეიგანი
განათლებასმიტის კოლეჯი
პროფესიაინგლისური ენისა და დრამის ფილოლოგი
საქმიანობაკინომსახიობი
ხელმოწერა

ნენსი დეივის რეიგანი (ინგლ. Nancy Davis Reagan; დაბადებისას: ენ ფრენსის რობინსი (ინგლ. Anne Frances Robbins); დ. 6 ივლისი, 1921 — გ. 6 მარტი, 2016) — ამერიკელი მსახიობი ქალი და ამერიკის შეერთებული შტატების მე-40 პრეზიდენტის, რონალდ რეიგანის მეუღლე. ამერიკის შეერთებული შტატების პირველი ლედი 1981-1989 წლებში.

დაიბადა ნიუ-იორკში. მშობლების განქორწინების შემდეგ, რამდენიმე წლის განმავლობაში დეიდასთან და ბიძასთან ერთად მერილენდში ცხოვრობდა. 1929 წელს დედის ხელმეორედ დაქორწინების შემდეგ, ნენსი ჩიკაგოში გადავიდა და მოგვიანებით მამინაცვლისაგან სახელი დეივისი მიიღო. 1940-50-იან წლებში ნენსი დეივისი ჰოლივუდის მსახიობი იყო. მონაწილეობა მიიღო ისეთ ფილმებში, როგორიცაა: შემდეგი ხმა შენ გესმის..., ღამე დილისკენ და დონოვანის ტვინი. 1952 წელს ნენსი დეივისი იმ დროისთვის კინომსახიობთა გილდიის პრეზიდენტ რონალდ რეიგანზე დაქორწინდა. მათ ორი შვილი შეეძინათ. 1967-75 წლებში მისი ქმარი კალიფორნიის გუბერნატორად მსახურობდა, შესაბამისად, ნენსი კალიფორნიის პირველი ლედი იყო.

1980 წლის არჩევნებში ქმრის აბსოლუტური უპირატესობით გამარჯვების შემდეგ,1981 წლის იანვარში ნენსი რეიგანი ამერიკის შეერთებული შტატების პირველი ლედი გახდა. თავდაპირველად თეთრი სახლის ფაიფურის (რომელიც კერძო შემოწირულობებიდან ფინანსდებოდა) შეცვლის გამო, მას ფართოდ აკრიტიკებდნენ. მოგვიანებით, პირველმა ლედიმ კენედური მომხიბვლელობის აღდგენა გადაწყვიტა და მისმა მაღალი დონის მოდამ უფრო დიდი ყურადღება მიიპყრო. მან მხარი დაუჭირა რეკრეაციული ნარკოტიკების მოხმარების პრევენციას, როდესაც მან ''Just Say No'' კამპანია წამოიწყო, რომელიც მისი, როგორც პირველი ლედის, ერთ-ერთ უმთავრეს ინიციატივად მიიჩნევა. რონალდ რეიგანის მკვლელობის მცდელობის შემდეგ, კიდევ უფრო მეტი მითქმა-მოთქმა გამოიწვია 1988 წლის განცხადებამ, რის მიხედვითა პრეზიდენტის გრაფიკის დაგეგმვისთვის პირველი ლედი ასტროლოგებთან კონსულტაციებზე დადიოდა. ზოგადად, ნენსი რეიგანს ქმარზე დიდი გავლენა ჰქონდა და ნაწილ დიპლომატიურ თუ სხვა სახის გადაწყვეტილებათა მიღებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობდა.

1989 წელს რეიგანის მიერ თეთრი სახლის დატოვების შემდეგ, წყვილი თავიანთ სახლში, ბელ აირში (კალიფორნია) დაბრუნდა. 1994 წელს რონალდს ალცჰეიმერის დიაგნოზი დაუსვეს. ქმრის გარდაცვალებამდე (2004 წლის 5 ივნისი) ნენსი დროის მნიშვნელოვან ნაწილს სწორედ მასზე ზრუნვაში ატარებდა. ნაწილობრივ ემბრიონული ღეროვანი უჯრედების კვლევის მხარდაჭერით, ნენსის რონალდ რეიგანის საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკასა და პოლიტიკაში მოღვაწეობა სიცოცხლის ბოლომდე არ შეუწყვეტია. ის 2016 წლის 6 მარტს, 94 წლის ასაკში მწვავე გულის უკმარისობით გარდაიცვალა.

ადრეული წლები და განათლება

ენ ფრენსის რობინსი 1921 წლის 6 ივლისს სლოუნის ქალთა ჰოსპიტალში (მიდთაუნი, ნიუ იორკი) დაიბადა.[1][2][3][4][5] ის შეძლებულ ოჯახში დაბადებული ფერმერის,[6] შემდეგში კი მანქანების გამყიდველის,[1][7][8] კენეთ სეიმურ რობინსისა (1894-1972) და მსახიობ ედიტ პრესკოტ ლაქეთის (1888-1987) ერთადერთი ქალიშვილი იყო.[9][10][11][12][13] ბებია უხმო კინოს ვარკვლავი ალა ნაზიმოვა იყო.[14] დაბადებიდანვე მას ნენსის ეძახდნენ.[15]

ედიტ ლაქეთ დეივისი თავის ქალიშვილთან, ნენსისთან ერთად, 1931

პირველი ორი წელიწადი ფლაშინგში (ქვინსი), ნიუ იორკის გარე რაიონში, რუზველტის გამზირზე 149-ე და 150-ე ქუჩებს შორის მდებარე ორსართულიან სახლში ცხოვრობდნენ.[16] მისი დაბადების შემდეგ მშობლები მალევე დაშორდნენ ერთმანეთს და 1928 წელს განქორწინდნენ.[1][13][17] ქმართან დაშორების შემდეგ დედამისი სამუშაოს საძიებლად ქვეყანის ირგვლივ მოგზაურობდა, რობინსს კი ექვსი წლის მანძილზე ბეთესდაში (მერილენდი) დეიდამისი, ვირჯინია ლაქეთი და ბიძამისი, ადლი გელბრეიტი ზრდიდნენ.[1][17] შემდეგში ნენსი წერდა, თუ როგორ სურდა დედასთან შეხვედრა ამ წლების განმავლობაში: „საუკეთესო დრო მაშინ იყო, როცა დედას ნიუ იორკში სამსახური ჰქონდა, დეიდას კი შეეძლო მატარებლით წავეყვანე და მასთან დავრჩენილიყავი.“[18]

1929 წელს დედამისი გამოჩენილ კონსერვატორ ნეიროქირურგზე, ლოიელ ედვარდ დეივისზე (1896-1982) დაქორწინდა და საცხოვრებლად ჩიკაგოში გადავიდნენ.[1][2] ნენსი მამინაცვალს ძალიან კარგად შეეწყო.[19] მოგვიანებით წერდა, რომ დეივისი „ძალიან პატიოსანი ადამიანი, ძველი ღირებულებების ნათელი მაგალითი“ იყო.[20] დეივისმა 1935 წელს ნენსი ოფიციალურად იშვილა[2] და გოგონაც შემდეგში მას ყოველთვის მამად მოიხსენიებდა.[19] შვილად აყვანის შემდეგ ნენსიმ დეივისის გვარი მიიღო.[15] მან ჩიკაგოს ლათინური სკოლა (საკუთარ თავს საშუალო მოსწრების სტუდენტად აღწერდა) 1939 წელს დაამთავრა. შემდეგ სმიტის კოლეჯში (მასაჩუსეტსი) ჩაირიცხა, სადაც მთავარ პროფესიად ინგლისური ენის ფილოლოგია და დრამა აირჩია. ნენსიმ კოლეჯი 1943 წელს დაამთავრა. [13][21]

სამსახიობო კარიერა

ნენსი დეივისის სარეკლამო სურათი ფილმისთვის — ექიმი და გოგონა

1940 წელს პოლიომელიტის წინააღმდეგ ლაშქრობისთვის უფრო მეტი შემოწირულობის მისაღებად ახალგაზრდა დეივისი მოკლემეტრაჟიან ფილმში ჩვილთა დამბლის ეროვნული ფონდის მოხალისის როლში გამოჩნდა.„The Crippler“ ასახავს უზომოდ ბოროტ ფიგურას, რომელიც სათამაშო მოედნებსა და ფერმებში დაეხეტება, მის მსხვერპლთ დასცინის და სავალალო მომავლის სურათს ხატავს, სანამ საბოლოოდ მოხალისე მსხვერპლთა ეჭვებს არ გააქრობს. ფილმმა დიდი გავლენა მოახდინა და შემოწირულობებიც გაიზარდა.[22]

კოლეჯში სწავლის დასრულების შემდეგ დეივისი ჩიკაგოში მარშალ ფილდის უნივერსალურ მაღაზიაში გაყიდვების მენეჯერად და ასევე, ექთნის თანაშემწედ მუშაობდა.[13] თეატრში დედის კოლეგების, მათ შორის: ზასუ პიტსის, უოლტერ ჰიუსტონისა და სპენსერ ტრეისის დახმარებით,[19] ნენსის პროფესიონალური სამსახიობო კარიერა დაიწყო. თავდაპირველად ნენსიმ პიტსის პიესაში „Ramshackle Inn“ როლი მიიღო (1945).[2][13] 1946 წლის მიუზიკლში — Lute Song, რომელშიც მერი მარტინი და უკვე ცნობილი იულ ბრენერი მონაწილეობდნენ,[13] ნენსიმ სი-ჩუნის, სამეფო წარმოშობის ქალის მხლებლის როლი შეასრულა,[23] შოუს პროდიუსერმა აღნიშნა, რომ ნენსი ისე გამოიყურებოდა, თითქოს მართლაც ჩინელი იყო. [24]

მსახიობის როლის განმსაზღვრელი ტესტის ჩაბარების შემდეგ ნენსი კალიფორნიაში გადავიდა და 1949 წელს მედია კომპანიასთან Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) შვიდწლიანი კონტრაქტი გააფორმა.[2] მოგვიანებით აღნიშნავდა: ,,კინო-კომპანიაში შესვლა ოცნების სამყაროში სეირნობას ჰგავდა".[25] მისი მომხიბვლელი გარეგნობისა (ნენსის ფართო თვალები ყველას ყურადღებას იპყრობდა) და ოდნავ ცივი და შემწყნარებლური მანერების კომბინაციის მიუხედავად, თავდაპირველად მედია კომპანიისგან როლების მიღება საკმაოდ უჭირდა.[26] დეივისმა 11 სრულმეტრაჟიან ფილმში მიიღო მონაწილეობ და ძირითადად, ტიპური ,,მოსიყვარულე დიასახლისის", [27] ,,პასუხისმგებელი ახალგაზრდა დედისა" და ,,ძლიერი ქალის"[28] როლებში გამოჩნდა. ნენსი ისეთ მსახიობებთან ერთად თამაშობდა, როგორებიც ჯეინ პაუელი, დები რეინოლდსი,ლესლი ქერონი და ჯანეტ ლი იყვნენ.[26]

ნენსი დეივისი, 1950

დეივისის სამსახიობო კარიერა 1949 წელს გამოსულ ორ ფილმში: „ექიმი და გოგონა“ და „აღმოსავლეთი სააპირო, დასავლეთი სანაპირო “ გელენ ფორდთან და ბარბარა სტენვიკთან ერთად დამხმარე როლის შესრულებით დაიწყო.[29] ფილმში — „ჩრდილი კედელზე“ (1950) — ენ სოთერნისთან და ზაქარი სკოტთან ერთად ნენსიმ ბავშვთა ფსიქიატრის როლი შეასრულა. New York Times-ის კრიტიკოსმა, ა.ჰ. ვეილერმა მის თამაშს მშვენიერი და დამაჯერებელი უწოდა. [30] 1950 წლის ფილმში — „შემდეგი ხმა შენ გესმის...“ — ნენსიმ ორსული დიასახლისის როლი მოირგო. გაზეთის The New York Times გავლენიანი მიმომხილველი, ბოსლი ქროუთერი წერდა: „ნენსი დეივისი ნაზი, ლაღი, უბრალო და გამგები, მიმტევებელი მეუღლეა“.[31] 1951 წელს ნენსი ფილმში „ღამე დილისკენ“ გამოჩნდა, სადაც მისი საყვარელი როლი შეასრულა, [32] ქროუთერმა აღნიშნა, რომ „ნენსი შესანიშნავად თამაშობს საყვარლის როლს, რომელიც გრძნობს ქვრივობისა და მარტოობიის მწუხარებას.“[33] გაზეთის — The Washington Post — კრიტიკოსმა, რიჩარდ ქოიმ აღნიშნა, რომ დეივისი „ბრწყინვალე, გამგები ქვრივია“.[34] მედია კომპანიამ, Metro-Goldwyn-Mayer, ნენსი კონტრაქტისაგან 1952 წელს გაათავისუფლა.[35] დეივისი უფრო ფართო დიაპაზონის როლების მორგებას ცდილობდა,[36] თუმცა იმ წელს რეიგანზე იქორწინა. მან დეივისის გვარი შეინარჩუნა და იმ წელსვე პირველი შვილი შეეძინათ. [35] მალევე, 1953 წელს ნენსიმ სამეცნიერო-ფანტასტიკურ ფილმში — „დონოვანის ტვინი“ — ითამაშა და ჯენის კორის როლიც კარგად მოირგო.[37] მის შემდეგ ფილმში — „სამხედრო-საზღვაო ძალების ქალები“ — მან მედდის, ჰელენ ბლერის როლი შეასრულა, მეთაურ ქეისი ებოტის როლის კი რონალდ რეიგანმა მოირგო.[38] ერთ-ერთი მიმომხილველი აღნიშნავდა, რომ ნენსი თავის როლს დამაკმაყოფილებლად თამაშობდა და წერდა: „იმას, რისი გაკეთებაც ევალება, კარგად აკეთებს.“[39] ამერიკელი ავტორი, ჟურნალისტი და ისტორიკოსი გარი უილი აღნიშნავდა, რომ ნენსი, როგორც მსახიობი, შეუფასებელი იყო იმ შეზღუდული როლის გამო, რომელიც მან ამ ფილმში შეასრულა, არადა ეს მცირე როლი მისი, როგორც მსახიობის ფართოდ ცნობილი შესრულება იყო.[28]

ნენსი დევისი, 1950

შემდეგში ნენსიმ თავისი ჰოლივუდური მიზნები უკანა პლანზე გადაიტანა: 1949 წლის Metro-Goldwyn-Mayer-ის სარეკლამო მასალებში ნენსი აღნიშნავდა, რომ მისი ყველაზე დიდი ამბიცია წარმატებული, ბედნიერი ქორწინება იყო. წლების შემდეგ, 1975 ნენსიმ აღნიშნა: „მე არასდროს ვყოფილვარ კარიერულ მიზნებზე გადამკვდარი ქალი, მაგრამ თავდაპირველად ასეთად ვიქეცი, რადგანაც ვერ ვიპოვე ისეთი ქმარი, როგორის ცოლობაც მსურდა. მე არ შემეძლო უქმად ჯდომა და გარშემომყოფთა ყურება, ამიტომაც გავხდი მსახიობი.“[28] რონალდ რეიგანის ბიოგრაფი, ლუ ქენონი მას ახასიათებდა, როგორც „საიმედო“ და „მტკიცე“ მსახიობს, რომელიც სხვა, უფრო ცნობილ მსახიობებთან ერთად თამაშისას ყოველთვის ინარჩუნებდა მისთვის დამახასიათებელ ორიგინალურობას.[28] უკანაკნელი ფილმის, „ავარიული დაშვება“, შემდეგ სანამ მსახიობობას თავს დაანებებდა, დეივისი რამდენიმე სატელევიზიო შოუში გამოჩნდა, მათ შორის: ანთოლოგიური ტელესერიალის, დიკ პაუელის ზეინ გრეის თეატრი, ერთ-ერთ ეპიზოდში — „გრძელი ჩრდილი“ (1961), სადაც მან (ემი ლაუსონი) კვლავ რონალდ რეიგანთან (მაიორი უილ სინკლერი) ერთად ითამაშა. ასევე გამოჩნდა სატელევიზიო სერიალებში — მაღალი კაცი („წარსულის ჩრდილი“, 1961), 87-ე უბანი („მეფის გამოსყიდვა“, 1961) და ფურგონთა მატარებელი („სემ დარლენდის ამბავი“, 1962).[29]

კარიერის განმავლობაში დეივისი კინომსახიობთა გილდიის რეჟისორებთან დაახლოებით 10 წელი თანამშრომლობდა.[40] წლების შემდეგ ალბერტ ბრუკსმა სცადა, ნენსი დაეყოლიებინა და 1996 წლის ფილმში — „დედა“ — თავისი დედის როლი შესთავაზა. [41] ნენსიმ განაცხადა, რომ ქმარზე უნდა ეზრუნა და სამსახიობო სფეროში დაბრუნებაზე უარი განაცხადა, ამიტომაც ეს როლი დები რეინოლდსმა მოირგო.[41]

ქორწინება და ოჯახი

ახალდაქორწინებული ნენსი და რონალდ რეიგანები, 4 მარტი,1952

ჰოოლივუდური კარიერის განმავლობაში ნენსი დეივისმა უამრავ მსახიობს დაახვია თავბრუ, მათ შორის: კლარკ გეიბლს, რობერტ სტაკსა და პიტერ ლავფორდს. [35] მოგვიანებით, იმათ შორის, ვისთან ერთადაც უთამაშია ნენსი გეიბლს საუკეთესო მსახიობს უწოდებდა.[19] 1949 წლის 15 ნოემბერს ის კინომსახიობთა გილდიის პრეზიდენტ რონალდ რეიგანს შეხვდა. ნენსიმ შენიშნა, რომ მისი სახელი ჰოლივუდის შავ სიაში იყო შეტანილი და რეიგანს სთხოვა, გილდიის მსახიობის კარიერის შენარჩუნებაში დახმარებოდა და სიიდან მისი სახელი ამოეშალა. [19] რეიგანმა უთხრა, რომ სიაში სხვა ნენსი დეივისი იყო შეყვანილი.[19] ნენსი და რონალდი ერთმანეთს ხვდებოდნენ. მათი ურთიერთობა ჭორებისა და მითქმა-მოთქმის საფუძველი გახდა. ერთი ჰოლივუდური პრესა წყვილის ღამის კლუბში გატარებული თავისუფალი დროის შესახებ წერდა: „წყვილის რომანსი, რომელთაც ამორალურობა არ გააჩნიათ.“[42] რონალდ რეიგანი ქორწინების მიმართ სკეპტიკურად იყო განწყობილი — 1949 წელს ჯეინ უაიმენთან მტკივნეული განქორწინების შემდეგ, სხვა ქალის ცოლად მოყვანაზე ფიქრი მას ჯერ კიდევ უჭირდა.[42]

3 წლის შემდეგ, საბოლოოდ მათ დაქორწინება გადაწყვიტეს. წყვილმა იმ ადგილის შერჩევა დაიწყო, სადაც საქორწინო წვეულებას გადაიხდიდნენ.[42] 1952 წლის 4 მარტს, ლოს ანჯელესში, სან ფერნანდოს ხეობაში, ლიტლ ბრაუნის ტაძარში დაქორწინდნენ. პრესის ყურადღებისაგან თავის დასაღწევად ცერემონია სადად და ნაჩქარევად გაიმართა.[43] წვეულებაზე მხოლოდ უილიამ ჰოლდენი (რონალდის მეჯვარე) და მისი ცოლი, მსახიობი ბრენდა მარშალი (ნენსის მეჯვარე) იყვნენ მოწვეულნი. [42][44] შესაძლებელია, ღონისძიების დროს ნენსი უკვე ფეხმძიმედ იყო. წყვილს პირველი შვილი, პატრისია ენ რეიგანი (შემდეგში უფრო მეტად ცნობილი თავისი პროფესიული სახელით, პატი დეივისი) ქორწინებიდან 8 თვეზე ადრე, 1952 წლის 21 ოქტომბერს შეეძინა. მათი ვაჟი, რონალდ პრესკოტ რეიგანი (შემდეგში ცნობილი როგორც რონ რეიგანი) 6 წლის შემდეგ, 1958 წლის 20 მაისს დაიბადა. ნენსი რონალდისა და ჯეინ უაიმენის შვილების მაურინ რეიგანისა (1941-2001) და მაიკლ რეიგანის (დ. 1945) დედინაცვალი გახდა.

ნენსი და რონალდი მეჯვარეებთან: ბრენდა მარშალთან და უილიამ ჰოლდენთან ერთად

დამკვირვებლები ნენსისა და რონალდის ურთიერთობას აღწერდნენ, როგორც ინტიმურს. [45] როგორც პრეზიდენტი და პირველი ლედი, სიყვარულს ღიად გამოხატავდნენ. ისინი ხელოვნურები არასდროს ყოფილან.[46][47] რონალდი ნენსის „მამის“ (ინგლ: mommy) ეძახდა, ნენსი კი —„რონის“ (ინგლ: Ronnie).[47] 1981 წელს რეიგანის მკვლელობის მცდელობის შემდეგ, როცა პრეზიდენტი ძალ-ღონის აღსადგენად საავადმყოფოში იმყოფებოდა, ნენსი დღიურში წერდა: „ჩემს რონის არაფერი შეიძლება შეემთხვეს. ჩემი ცხოვრება დასრულდება.“[48] ნენსისთვის გაგზავნილ წერილში რონალდი წერდა: „ყველაფერი აზრს დაკარგავს, თუკი შენ გვერდით არ მეყოლები.“[49] 1998 წელს, როდესაც რონალდს ალცჰეიმერის დიაგნოზი დაუსვეს, ნენსიმ გაზეთს — Vaity Fair განუცხადა: `ჩვენი ურთიერთობა ძალიან თავისებურია. ჩვენ ერთმანეთი ძალიან გვიყვარდა და ახლაც ასეა. როდესაც ვამბობ, რომ ჩემი ცხოვრება რონისთან ერთად დაიწყო, ეს სიმართლეა. ეს ასე იყო. მის გარეშე ცხოვრება ვერ წარმომიდგენია.“[46] ნენსი ცნობილი იყო მზრუნველობითა და ყურადღებიანობით. სიტყვით გამოსვლებსა და სხვა მნიშვნელოვან ღონისძიებებზე ის ყოველთვის ქმრის გვერდით იყო.[50] 2004 წელს პრეზიდენტ რეიგანის გარდაცვალებით დასრულდა ის, რასაც ჩარლტონ ჰესტონმა „ამერიკული საპრეზიდენტო სისტემის ისტორიაში სიყვარულის საუკეთესო შემთხვევა“ უწოდა. [46]

რეიგანი ოჯახი, 1967წ.

ნენსის ურთიერთობა შვილებთან ყოველთვის ისეთი არ ყოფილა, როგორც ქმართან კავშირი. ის შვლებსაც და გერებსაც ხშირად ეჩხუბებოდა. ყველაზე ჩახლართული ურთიერთობა პატისთან ჰქონდა. პატი ღიად უპირისპირდებოდა ამერიკულ კონსერვატიზმს. მშობლების წინააღმდეგ წავიდა,როდესაც ბირთვული ყინვის მოძრაობას შეუერთდა და ანტირეიგანული წიგნები დაწერა.[51] თითქმის ოცწლიანი ოჯახური უთანხმოების გამო, პატი დედასაც და მამასაც ძალიან ჩამოშორდა.[52] რეიგანისთვის ალცჰეიმერის დიაგნოზის დასმიდან მცირე ხნის შემდეგ ნენსი და პატი შერიგდნენ.[53] ნენსისა და მაიკლს შორის უთანხმოების მიზეზიც საჯარო საქმეები იყო. 1984 წელს ნენსიმ განაცხადა, რომ იმ დროისთვის მათ შორის ძალიან დაძაბული ურთიერთობა იყო. მაიკლის თქმით, ნენსი ცდილობდა დაეფარა ის ფაქტი, რომ მისი ერთი წლის ქალიშვილი ეშლი აქამდე არ მოენახულებინა.[54] საბოლოოდ დედა-შვილი მაინც შერიგდა. თეთრ სახლში ცხოვრების დროს ნენსის ყველაზე ახლო ურთიერთობა გერთან, მაურინთან ჰქონდა, თუმცა რეიგანის ყველა შვილს ჰქონდა ისეთი პერიოდი, როცა ისინი მშობლების ძალიან დაშორდნენ.[46]

კალიფორნიის პირველი ლედი

ნენსი რეიგანი — კალიფორნიის პირველი ლედი.

ქმრის ორი ვადით გუბერნატორობის დროს, ნენსი რეიგანი კალიფორნიის პიველი ლედი იყო. მას შტატის დედაქალაქ საკრამენტოში ცხოვრება არ მოსწონდა, რადგანაც ქალაქს ის შფოთი, სოციალური ცხოვრება და რბილი კლიმატი აკლდა, რასაც ნენსი ასე შეჩვეოდა ლოს-ანჯელესში.[55] საკრამენტოში მდებარე კალიფორნიის გუბერნატორთა სასახლეში დასახლებიდან 4 თვის შემდეგ, ნენსიმ ყურადღება მიიპყრო იმით, რომ ოჯახი მდიდარ გარეუბანში გადაიყვანა. გუბერნატორის მეუღლე ასე იმიტომ მოიქცა, რომ სახანძრო სამსახურის წარმომადგენლებმა განაცხადეს, ხანძრის გაჩენის შემთხვევაში სასახლიდან თავის დაღწევის შესაბამისი პირობები არ არსებობსო.[56] მართალია რეიგანებმა ახალი სახლი თავიანთი ხარჯებით იჯარით აიღეს,[55] მაგრამ მათ ამ ნაბიჯს საკუთარი თავის გაზვიადებულ შეფასებად და ყოყლოჩინობად მიიჩნევდნენ. რეიგანმა თავისი გადაწყვეტილება იმით გაამართლა, რომ საკუთარი ოჯახისთვის მხოლოდ კარგი სურდა, რაშიც რონალდი უყოყმანოდ ეთანხმებოდა.[55][56] სანამ რეიგანი კარმაიკლის მახლობლად რანჩოს სტილის გუბერნატორთა რეზიდენციის მშენებლობას ხელმძღანელობდა, ოჯახს იჯარის ხარჯების დაფარვაში მეგობრები ეხმარებოდნენ.[57] რეზიდენციის მშენებლობა დააახლოებით იმ დროს დასრულდა, როცა რეიგანმა პოსტი დატოვა (1975), მაგრამ მისმა მემკვიდრემ, ჯერი ბრაუნმა იქ ცხოვრებაზე უარი თქვა. სახლი 1982 წელს გაიყიდა.[57][58]

1967 წელს გუბერნატორმა რეიგანმა თავისი ცოლი კალიფორნიის ხელოვნების საბჭოს წევრად დანიშნა.[59] ერთი წლის შემდეგ გაზეთმა „New York Times“ ნენსი წლის ქალბატონად აღიარა და „პირველი ლედის თვალსაჩინო ნიმუშად“ მოიხსენია.[60] საოცარი მომხიბვლელობის, სტილისა და ახალგაზრდულობის გამო ნენსი ხშირად ხდებობდა პრესის ფოტოგრაფთა სამიზნე.[61] როგორც პირველი ლედი, ნენსი ვეტერანებს, მოხუცებსა და უნარშეზღუდულ ადამიანებს სტუმრობდა და მრავალ საქველმოქმედო ორგანიზაციასთან ერთად მუშაობდა. ის ერთ-ერთ პროგრამაში ''„Foster Grandparents Program“''[62] ჩაერთო და აშშ-სა და ავსტრალიაში მის პოპულარიზებას ცდილობდა.[63] ვაშინგტონში ჩასვლის შემდეგ ნენსი ორგანიზაციის მუშაობაში უფრო აქტიურად ჩაერთო.[62] საკუთარი გამოცდილების შესახებ მის 1982 წლის წიგნში („To Love a Child“) ისაუბრა.[64] რეიგანები გათავისუფლებულ ომის ტყვეებთან და ვიეტნამის ომის ვეტერანებთან ერთად ხშირად სადილობდნენ.[65]

1976 და 1980 წლების საპრეზიდენტო კამპანიები

1976 წლის რესპუბლიკელთა ეროვნული ყრილობა. კემპერ არენა, მისური, მარცხნიდან მარჯვნივ: ბობ დოული, ნენსი რეიგანი, რონალდ რეიგანი, ჯერალდ ფორდი, ნელსონ როკფელერი, სუზენ ფორდი და ბეტი ფორდი.

1975 წელს რეიგანის გუბერნატორობის მეორე ვადა დასრულდა და მას მესამედ კენჭი აღარ უყრია. ნაცვლად ამისა, ის მრჩევლებს შეხვდა, რათა 1976 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში მოქმედ პრეზიდენტთან, ჯერალდ ფორდთან მისი გამრჯვების შანსები და შესაძლებლობები განეხილა. გარდა ამისა, რონალდს ნენსის დარწმუნებაც სჭირდებოდა, რომელიც ქმრის გადაწყვეტილებას მაინც და მაინც არ ეთანხმებოდა.[66]ის ქმრის ჯანმრთელობაზე ძალიან ღელავდა, თუმცა იმასაც გრძნობდა, რომ მისი ქმარი ამ საქმისთვის შესაფერისი კანდიდატურა იყო და საბოლოოდ დათანხმდა.[67] საპრეზიდენტო კამპანიის დროს ნენსი ჩვეულებრივზე უფრო მეტად ასრულებდა ტრადიციულ როლს: პატივსაცემ მოქალაქეებთან ყავა და ლანჩი თვითონ მიჰქონდა და მნიშვნელოვან საკითხებზე ესაუბრებოდა.[67] ამასთან ერთად ის პერსონალს ზედამხედველობდა, ქმრის გრაფიკს აწესრიგებდა და ზოგჯერ პრეს-კონფერენციებსაც თვითონ აწყობდა და ხელმძღვანელობდა.[68] ნენსისა და პირველი ლედის, ბეტი ფორდის საოცარი სხვაობის გამო 1976 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებს ხშირად „დედოფალთა ბრძოლასაც“ უწოდებენ. კამპანიის დროს ორივე ქალბატონი თითქმის მსგავს თემებსა და პრობლემებზე საუბრობდა, მაგრამ საკითხებს სხვადასხვა მხრიდან და სხვადასხვა მეთოდით უდგებოდნენ.[69] ნენსის განსაკუთრებით ის აღიზიანებდა, რომ ფორდის კამპანია მის ქმარს ისეთ პოლიტიკურ ლიდერად წარმოაჩენდა, თითქოს რეიგანი სხვა ერებისა და ჯგუფებისადმი აგრესიას ახალისებდა.[67]ძალიან ძლიერი წინააღმდეგობის მიუხედავად, 1976 წლის რესპუბლიკური პარტიის წინასაპრეზიდენტო არჩევნებში ფორდმა გაიმარჯვა. [70]

რეიგანი თავის ცოლთან და სტრომ თურმონდთან ერთად კოლუმბიის კამპანიის დროს, სამხრეთ კაროლინა, 10 ოქტომბერი, 1980

მართალია, 1976 წლის რესპუბლიკელთა არჩევნებში დამარცხდა, მაგრამ რონალდ რეიგანმა 1980 წლის არჩევნებში კიდევ ერთხელ საცადა ბედი და ამჯერად რესპუბლიკელთა შორისაც გაიმარჯვა და არჩევნებშიც.[71] მეორე კამპანიის დროს ნენსიმ მოწინავე, მის მიერ პერსონალის მართვამ კი, კიდევ უფრო გამორჩეული როლი ითამაშა.[68] ნენსიმ ერთმანეთთან მებრძოლ კამპანიის ხელმძღვანელებთან, ჯონ სირსთან და მაიკლ დივერთან შეხვედრა მოაწყო. მისმა ქმარმა დივერი დაითხოვა და კონტროლის სადავეები სირსმა აიღო ხელში. მას შემდეგ რაც რეიგანმა აიოვას შტატში წააგო (ჯორჯ ჰ.უ. ბუშმა ხმების 32% მიიღო, რეიგანმა კი — 30%), ნიუ ჰემფშირში კი მისმა მაჩვენებლმა დაიწია, ნენსიმ მეორე შეხვედრა გამართა, სირსს პრეს-რელიზის ასლი მიაწოდა, რომელიც კამპანიის ხელმძანელის გათავისუფლების შესახებ იტყობინებოდა და ის თანამშრომლებთან ერთად დაითხოვა.[68]ნენსის გავლენა აშკარად შესამჩნევი გახდა. აქციებზე, ლანჩებსა და მიღებებზე მისი ყოფნა რონალდისადმი ნდობას ზრდიდა.[72]

ამერიკის შეერთებული შტატების პირველი ლედი

თეთრი სახლის შარმი

განახლება

ინაუგურაციის ცერემონიალი (20 იანვარი, 1981). სწორედ ამ დროს, 444 დღიანი ტყვეობიდან 52 ამერკელი ტყვე გაათავისუფლეს

1981 წლის იანვარში, რეიგანის ინაუგურაციის შემდეგ ნენსი ამერიკის შეერთებული შტატების პირელი ლედი გახდა. ქმრის პრეზიდენტობის ადრეულ პერიოდში ნენსიმ თეთრ სახლში უფრო სათანადო „პირველი სახლის“ („first home“) შექმნის სურვილი გამოთქვა, რადგანაც წლების განმავლობაში უყურადღებობის გამო სვალალაო მდგომარეობაში იყო.[73] თეთრი სახლის თანაშემწე, მაიკლ დივერი მეორე და მესამე სართულის აღწერისას “ჩამოშლილი ბათქაშიანი კედლების, დაბზარული საღებავებისა და დაზიანებული იატაკის” შესახებ საუბრობდა.[74] განახლებისა და ხელახლა შემკობისთვის მთავრობის ფონდის დახმარებაზე მეტად, ნენსი კერძო შემოწირულობების გამოყენებას ცდილობდა.[13] 1981 წელს ნენსიმ თეთრი სახლის ოთახების დიდი ნაწილის, მათ შორის მეორე და მესამე სართული ყველა ოთახის,[75] და მრგვალი ოფისის მიმდებარე ოთახებისაც, მათ შორის, ჯეიმს ბრეიდის პრეს-ბრიფინგის ოთახის, [76] მთლიანი განახლება დაიწყო. განახლების პროცესი კედლების ხელახლა შეღებვას, იატაკის ხელახლა დაგებას, ბუხრების შეკეთებასა და ანტიკვარული მილების, ფანჯრებისა და მავთულების შენაცვლებას მოიცავდა.[74] მთავარი საძინებლის ერთი ნაწილი მშვენიერ სალონად და ტანსაცმლის გამოსაცვლელ ოთახად გადაკეთდა, ხოლო დასავლეთის საძიებელი პატარა სავარჯიშო დარბაზად.[77]

პირველმა ლედმა ცნობილი ინტერიერის დიზაინერი, ტედ გრეიბერი, რომელიც დასავლეთის სანაპიროს მდიდრული ფიგურებით იყო განთქმული, ყველაფრით უზრუნველყო, რათა ოჯახის საცხოვრებელი ნაწილები შეემკო.[78] მთავარ საძინებელს ჩინური ნიმუშები და ხელით მოხატული კედლის ქაღალდი დაემატა.[79] საოჯახო ავერჯი პრეზიდენტის პირად ოფისში მოათავსეს.[78] პირველმა ლედმა და მისმა დიზაინერმა თეთრი სახლის არაერთი ანტიკვარული ნივთი საცავიდან ამოიტანეს და მთელ სასახლეში განათავსეს.[78] In გარდა ამისა, რეიგანის პირადი კოლექციებიც გამოფინეს, მათ შორის, 25-მდე მომინანქრებული ყუთი, რამდენიმე ფაიფურის კვერცხი და თეფშების კოლექცია.[80]

ექსტენსიური განახლების პროცესი კერზო შემოწირულობებიდან ფინანსდებოდა.[13][78] განახლების შესახებ ნენსი ამბობდა: “ეს სახლი ყველა ამერიკელის კუთვნილებაა და მინდა ის ისეთი იყოს, რითიც ისინი იამაყებენ.”[78] განახლებასთან დაკავშირებით ზოგიერთმა კრიტიკული შენიშვნები გამოთქვა, რადგანაც სახლის განახლებისთვის საგადასახადო შემოწირულობებიდან ფინანსდებაო, რაც საბოლოოდ არაპირდაპირი სახით გადასახადების გადამხდელი საზოგადოებიდან მოდიოდა.[81]

მოდა

რეიგანი ჟურნალისთვის — ‘’ვოგი’’ პოზირებისას, წითელი ოთახი, თეთრი სახლი, 1981

ჯერ კიდევ მაშინ, როდესაც ნენსის ქმარი საპრეზიდენტო არჩევნებში გამარჯვებული იყო, მაგრამ ინაუგურაცია ჯერ კიდევ არ შემდგარიყო, პრესა საკმაოდ ხმამაღალ ვარაუდებს გამოთქვამდა რეიგნაის სოციალური ცხოვრებისა და მოდიდასდმი ინტერესის შესახებ.[82][83][84] პრესის ანგარიშებში ნენსი გემონებას უფრო მეტად ყოფილ პირველ ლედს, ჟაკლინ კენედის ადარებდნენ.[85] მეგობრები და ახლობლები ამბობდნენ, რომ ნენსი ყოფილი პირველი ლედებისაგან განსხვავებული იქნებოდა. მისი ახლო მეგობარი, ჰარიეტ დოიჩი აღნიშნავდა: “ნენსის მისი საკუთარი ნიშანი აქვს.”[83]

მოდის დიზაინერები ძალიან ნასიამოვნები იყვნენ იმით, რომ ნენსი ჩაცმულობას ასეთ დიდ ყურადღებას აქცევდა.[86] ადოლფო სარდინას თქმით, პირველი ლედი “ელეგანტურობის, მშვენიერების,კარგი მანერებისა და მოდური ამერიკული სახის” განსახიერება იყო.[86] ბილ ბლასი კი აღნიშნავდა: “მე ვფიქრობ, რომ ჟაკლინ კენედი ონოასისის შემდეგ თეთრ სახლში მსგავსი მომხიბვლელობა არავის ჰქონია.”[86] კოსმეტიკური კომპანიის -Frances Denny - პრეზიდენტი, უილიამ ფაინი შენიშნავდა: “ის სტილს ინარჩუნებს, მაგრამ ტრენდად არ იქცევა.”[86]

მიუხედავად იისა, რომ ნენსის ელეგანტური მოდა და გარდერობი “ელეგანტურობისა და ორიგინალობის” განსახიერებად ითვლებოდა,[86] ეს საკითხი ხშირად საწინააღმდეგო მოსაზრებებს წარმოშობდა. 1982 წელს მან აღიარა, რომ ათასობით დოლარი გაიღო ტანსაცმლის, ძვირფასეულობისა და სხვა საჩუქრების შესაძენად, მაგრამ თავის მოქმმედებას იმით იცავდა, რომტანსაცმლის წამოღების შემდეგ თითოეულს კვლავ უკან დააბრუნებდა ან მუზეუმებს გადაცემდა[87][88] და რომ ის ამერიკული მოდის ინდუსტრიის პოპულარიზაციას ახდენდა.[89] კრიტიკის გამო, მან მალე განაცხადა, რომ ასეთ სესხებს დიდხანს აღარ მიიღებდა.[89] რადგანაც ტანსაცმელს ხშირად ყიდულობდა და დიზაინერთა ტანსაცმელსაც პირველი ლედობის განმავლობაში ინახავდა.[90]

მიუხედავად დაპირისპირებული მოსაზრებებისა, ბევრი დიზაინერი, რომელიც ნენსის ტანცამელს უკერავდა, შენიშნავდა,რომ შეთანხმებები მათი ბიზნესისთის ძალიან კარგი იყო,[90] სართო ჯამში კი, მთელი ამერიკული მოდის ინდუსტრიისთვის.[91] 1989 წელს რეიგანს პატივი მიაგეს ამერიკის მოდის დიზაინერთა საბჭოს ყოველწლიური გალა დაჯილდოების სადილზე, რომლის დროსაც წითელი ატლასის კაბაში გამოწყობილ ნენსის საბჭოს სიცოცხლის მიღწევის ჯილდო გადასცეს.[92] ბარბარა უოლტერსმა მის შესახებ თქვა:“რვა გრძელი წლის განმავლობაში ის ყოველდღე მსოფლიო სტილს ემსახურებოდა.”[92]

ელეგანტურობა და ფორმალობა

დაახლოებით, ქმრის პრეზიდენტობის პირველი ვადის დაწყების პირველ წელს ნენსიმ თეთრი სახლისთვის სახელმწიფო ფაიფურის სერვისის შეკვეთა გადაწყვიტა.[93] ფაიფურის მთლიანი სერვისი 1940-იანი წლების შემდეგ, ჰარი ტრუმენის ადმიისტრაციის შემდეგ არ შეუკვეთიათ (ლინდონ ჯონსონის დროს მხოლოდ სერვისის ნაწილი შეუკვეთეს).[93] ნენსი ამბობდა: “თეთრ სახლს ნამდვლად, ძალიან, ძალიან სჭირდება ფაიფური.”[93] ლენოქსთან, ამერიკაში პირველხარისხოვანი ფაიფურის დამამზადებელ კომპანიასთა ერთად მუშაობისას პირველმა ლედმა წითელი, ოქროსსალტეიანი გრავირებით, ალისფერი საზღვრითა და კრემისფერით გაფორმებული სპილოს ძვლის თეფშები შეარჩია, რომელთა ცენტრშიც ოქროსფრად პრეზიდენტის ბეჭედი იყო ამოგრავირებული.[93] მთლიანი სერვისი 4 370 ნაწილისაგან შედგებოდა, ერთი ადამიანისთვის კი 19 ნაწილი იყო განკუთვნილი.[93] საერთო ჯამში, სერვისის ღირებულებამ 209 508 აშშ დოლარი შეადგინა.[94] მართალია, სერვისის შესაძენად კერძო შემოწირულობები გამოიყენებოდა, ნაწილი ჯოზეფ ნაპის ფონდიდან, მაგრამ იმის გამო, რომ ფაიფურის სერვისი 1980-იანი წლების დასაწყისში ეკონომიკური დაღმასვლის დროს შეისყიდეს, ამ გადაწყვეტილებამ არაერთგვაროვანი, ურთიერთსაპირისპირო შეფასებები დაიმსახურა[95] უფრო მეტიც, ფაიფურის სერვისის შესყიდვის გადაწყვეტილება იმ დროს დაემთხვა, როდესაც ქმრის ადმინისტრაციამ სასკოლო ლანჩების რეგულაციების წინადადება წამოაყენა, რომლის მიხედვითაც კეტჩუპი ბოსტნეულად ითვლებოდა.[96]

პირველი ლედი ნენსი რეიგანი და ყოფილი პირველი ლედი ჟაკლინ კენედი ონოასისი პრეზიდენტთან ერთად, 1985. ნენსის და ჟაკის ხშირად ადარებდნენ მათი შარმის გამო.

ახალი ფაიფური, თეთრი სახლის განახლება, ძვირი ჩაცმულობა და უელსის პრინცისა და პრინცესის, ჩარლზისა და დაიანას ქორწილზე დასწრება - ამ ყველაფერმა ეკონომიკური დაღმასვლის დროს ნენსის ირგვლივ ისეთი აურა შექმნა, თითქოს ის ამერიკელი ხალხისაგან დაშორებული და მათთვის მიუწვდომელი იყო.[97] მსგავსი რეპუტაცია უფრო ემტად ვაშინგტონიდან წამოვიდა, სადაც მოსახლეობის დიდი ნაწილი ასკნიდა,რომ ნენსი სუსტი და უსუსური ქალი იყო,[96] ბრწყინვალებისადმი მისი გემოვნების გამო კი, მას დამამცირებელი მეტსახელი “დედოფალი ნენსი” შეარქვეს.[13] სიდიადისა და ბრყინვალებისადმი მიდრეკილების ჩვევის გამო ჟაკლინ კენედიც შეეჩეხა პრესის კრიტიკას, მაგრამ რეიგანის შემთხვევაში, პრესა პირველ ლედის უფრო ხშრიად და უფრო უარყოფითად ხატავდა.[85] კრიტიკისაგან თავის დასაღწევად ნენსიმ უსახლკაროს კოსტუმი ჩაიცვა და 1982 წელს, გრიდირონის კლუბის სადილზე სიმღერა „Second-Hand Clothes“ შეასრულა, თან მიმიკით სიმღერას - “Second-Hand Rose” - ბაძავდა.[98] პაროდიამ გაჭრა და ნენსის რეპუტაციის აღდგენაში დაეხმარა.[99]

ნენსი კრიტიკის კიდევ ერთ ტალღას შეეჩეხა 1989 წელს, ავტობიოგრაფიის, My Turn გამოქვეყნების შემდეგ. მან დემოკრატიული ნაციონალური კომიტეტის თავმჯდომარესთან, რობერტ სტრაუსთან ლანჩი აღწერა, როდესაც შტრაუსმა მას უთხრა: “ნენსი, როდესაც ქალაქში პირველად ჩამოხვედი, საერთოდ არ მომეწონე. მაგრამ მას შემდეგ, რაც გაგიცანი, შენ შესახებ წარმოდგენა შემეცვალა,” რეიგანმა მიუგო: “ბობ, პრესაში გამოქვეყნებული სტატიების წაკითხვის შემდეგ ჩემი თავი თვითონაც არ მომეწონა!”[100]

ვიცე პრეზიდენტი, ჯორჯ ჰ.ბ. ბუში, ნენსი რეიგანი და რაისა გორბაჩოვა ვაშინგტონში, 1987წ.

ჯიმი კარტერის (რომელმაც საპრეზიდენტო ფუნქციების ფორმალობა რადიკალურად შეცვალა) პრეზიდენტობის შემდეგ, რეიგანმა კენედური მომხიბვლელობა დაუბრუნა თეთრ სახლს.[87][101] რვა წლის განმავლობაში მან 56 სახელმწიფო ვახშამს უმასპინძლა.[102] ნენსი აღნიშნავდა, რომ ვახშამზე მასპინძლობა “ყველაზე მარტივი რამაა მთელს მსოფლიოში. თქვენ არაფრის გაკეთება გჭირდებათ. უბრალოდ გქონდეთ კარგი დრო და აკეთეთ მცირე ბიზნესი. ვაშინგტონი ამ გზით მუშაობს.”[102] თეთრი სახლის პერსონალი რეიგანის ზედამხედველობის ქვეშ თავდაუზოგავად ამზადებდა სახელმწიფო ვახშამს. პირველი ლედი თვითონ მეთვალყურეობდა კერზების პრეზენტაციების ყველა ასპექტს და ზოგჯერ, იმ დესერტის ნაცვლად, რომელიც მზადდებოდა, სხვა დესერტს ითხოვდა, სანამ საბოლოოდ არ გადაწყვეტდა, თუ რომელი გაეტანათ ვახშამზე.[103]

ზოგადად, პირველი ლედის სურვილმა, თეთრ სახლში კველაფერი გაკრიალებული და მოწესრიგებული ყოფილიყო, პერსონალი დაარწმუნა, რომ ნენსისთან მუშაობა მარტივი არ იქნებოდა, თანაც იმ ტირადების შემდეგ, რომელთაც ნენსი შეცდომების დაშვების შემდეგ წარმოთქვადა.[104] პერსონალის ერთ-ერთი წევრი მოგვიანებით იხსენებდა, — “მახსოვს, ერთ დღეს როგორ ესაუბრებოდა ის პირად მოსამსახურეს და როგორ შემაშინა მისმა ტონმა. მე არასდროს მდომებია მის საპირისპირო მხარეს ყოფნა.”[105] თუმცა, ნენსი პერსონალის მიმართ ლოიალურობასა და პატივისცემას ამჟღავნებდა.[106] კერძოდ, ნენსიმ საჯაროდ დაიცვა მოსამსახურე, რომელიც პასუხისგებაში მისცეს პარაგვაიში იარაღით კონტრაბანდობის გამო, პირველმა ლედმა წერილობითი ჩვენება მისცა, რომელში ის მოსამსახურეს კარგად ახასიათებდა (მიუხედავად იმისა, რომ პოლიტიკურად ეს საკმაოდ უხერხული და არასასიამოვნო იყო, ირან-კონტრას სკანდალის გამო). შემდგომში მოსამსახურეს ბრალდება მოეხსნა და თეთრ სახლში სამუშაოს დაუბრუნდა.[107][108]

ნიკიტა ხრუშოვის (რომელიც აშშ-ის დედაქალაქში 1959 წელს, ცივი ომის ზენიტში იმყოფებოდა) შემდეგ, მიხეილ გორბაჩოვი საბჭოთა კავშირის პირველი ლიდერი გახდა, რომელიც ვაშინგტონს ეწვია (1987წ.) უმნიშვნელოვანესი და უმაღლესი დონის სახელმწიფო ვახშმის დაგეგმვასა და პასპინძლობაზე პასუხისმგებელი ნენსი იყო, რომლის მიზანსაც ორივე საბჭოთა ლიდერზე, განსაკუთრებით კი, რაისა გორბაჩოვაზე შთაბეჭდილების მოხდენა წარმოადგენდა.[109][110] ვახშმის შემდეგ სპეციალურად მოწვეულმა პიანისტმა, ვან ქლიბერნმა, საბჭოთა დელეგაციისთვის იმპროვიზირებული “Moscow Nights” შეასრულა და სიმღერის დროს ცოლ-ქმარი გორბაჩოვებიც აიყოლია.[111] სახელმწიფო მდივანმა, ჯორჯ შულცმა მოგვიანებით საღამოს შესახებ განაცხადა: “ჩვენ ცივი ომის ჩამოშლის ყინული ვიგრძენით.”[112] რეიგანმა შეაჯამა: “ეს იყო ჩემი ქმრის პრეზიდენტობის ერთ-ერთი დიდებული საღამოს სრულყოფილი დასასრული.”[113]

Just Say No

1982 წელს ნენსი რეიგანმა დასვენებითი წამლებისა და ჯანმრთელობისთვის საზიანო პრეპარატების საწინააღდმეგო “Just Say No” კამპანია წამოიწყო, რომელიც მის პირველ და პირველი ქალბატონის რანგში ყველაზე მნიშვნელოვან ინიციატივად ითვლება.[13]დასვენებითი წამლებისა და ნარკოტიკული საშუალებების შესახებ ახალგაზრდების განათლების ამაღლების აუცილებლობის შესახებ ნენსიმ ჯერ კიდევ 1980 წლის კამპანიის დროს, ნიუ იორკში, ნარკოტიკული საშულებებისადმი მიდრეკილი ადამიანების განკურნების ცენტრში ყოფნისას ისაუბრა.[114] 1981 წელს ნენსი აღნიშნავდა: “იმის გააზრება, ნარკოტიკულ საშუალებებს თქვენი შვილებისთვის რისი გაკეთება შეუძლია, იმის გაგება, თანატოლების ჯგუფს რამხელა ზეწოლა აქვს და იმის განსაზღვრა, თუ რატომ ხდებიან ნარკოტიკულ საშუალებებზე დამოკიდებულნი... არის პირველი ნაბიჯი პრობლემის გადასაჭრელად.” [114] კამპანია ახალგაზრდებში ნარკოტიკული საშუალებების შესახებ განათლების ამაღლებასა და ბოროტად გამოყენების საფრთხეების შესახებ ინფორმირებაზე აკეთებდა აქცენტს.[114]

რეიგანის სიტყვით გამოსვლა “Just Say No” კამპანიის აქციაზე, ლოს ანჯელესი, 1987წ.

1982 წელს ნენსის ერთ-ერთმა სკოლის მოსწავლე გოგონამ ჰკითხა, თუ როგორ მოქცეულიყვნენ, თუკი მათ ნარკოტიკულ საშუალებებს შესთავაზებდნენ. რეიგანმა უპასუხა: “უბრალოდ, თქვით არა” (“Just Say No”).[115][116] ფრაზა მაშინვე აიტაცეს, 1980-იანი წლების პოპულარულ კულტურაში გავრცელდა და სასკოლო თუ სხვა ორგანიზაციათა კლუბების ნარკოტიკების საწინააღმდეგო პროგრამების სახელწოდებად იქცა.[13] ნარკოტიკული საშუალებების პრევენციის პროგრამებში რეიგანი აქტიურად ჩაერთო და ნარკოტიკული საშუალებებისადმი მიდრეკილი ადამიანების რეაბილიტაციის ცენტრებში აშშ-ის ფარგლებში 250 000 მილზე (400 000 კმ.) მეტი იმოგზაურა. პირველი ლედი სატელევიზიო თოქ-შოუებშიც გამოდიოდა და საჯარო განცხადებებს აკეთებდა, [13] მათ შორის სატელევიზიო დრამის — Dynasty — ცალკეულ ეპიზოდებსა და სიტუაციურ კომედიაში — Diff'rent Strokes, რათა “Just Say NO” კამპანიის მხარდასაჭერად მოეწოდებინა. ასევე, გამოჩნდა როკ მუსიკალურ ვიდეოში “Stop the Madness” (1985).[117]

1985 წელს რეიგანმა კამპანია საერთაშორისო დონეზე განავრცო, როდესაც ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარების წინააღმდეგ კონფერენცია გამართა და თეთრ სახლში სხვადასხვა ქვეყნის პირველი ლედი მოიწვია.[13] ოქტომბერში, გაერთიანებული ერების ორმოცი წლის თავზე, მან ოცდაათი ქვეყნის პირველ ქალბატონს უმასპინძლა ნარკოტიკების წინააღმდეგ მიმართულ მეორე შეკრებაზე. 1986 წლის 27 ოქტომბერს პრეზიდენტმა რეიგანმა “ნარკოტიკებისაგან თავისუფალი ამერიკისთვის ნაციონალურ ჯვაროსნულ ლაშქრობას” — ანტი-ნარკოტიკულ ბილს მოაწერა ხელი, რაც ნარკოტიკული საშუალებების გამოყენებასთან დაკავშირებული კრიმინალური ქმედებებისთვის სავალდებულო მინიმალური სასჯელის დაწესებისთვის საბრძოლველად და კრიზისის დასაძლევად 1.7 მილიარდის ფონდს ქმნიდა.[118] მართალია, ბილის მიღებას ბევრი აკრიტიკებდა, მაგრამ რეიგანი მას პირად გამარჯვებად მიიჩნევდა.[13] 1998 წელს, ის პირველი პირველი ლედი გახდა, რომელმაც გაერთიანებული ერების გენერალურ ასამბლეას საერთაშორისო დონეზე ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარებისა და ტრეფიკინგის წინააღმდეგ ბრძოლისკენ მოუწოდა.[13]

რეიგანი პირველ ქალბატონებს მასპინძლობს ნარკოტიკული საშუალებების საწინააღმდეგო პირველ კონფერენციაზე თეთრ სახლში, 1985

კრიტიკოსები იმაზე ამახვილებდნენ ყურადღებას, თუ რა განზრახვა ჰქონდა რეიგანის ასეთ ძალისხმევას.[119] აღნიშნავდნენ, რომ რეიგანი ნარკოტიკული საშუალებების წინააღმდეგ ცნობიერების ამაღლება საკმაოდ გამარტივებული იყო[73] და კამათობდნენ, რომ პროგრამა მრავალ სოციალურ პრობლემას, მათ შორის: უმუშევრობას, სიღარიბესა და ტრადიციული ოჯახური კავშირების დაშლას არ ითვალისწინებდა.[119] “Just Say No” კამპანიის კლუბთა და ორგანიზაციათა ნაწილი ქყევნის ფარგლებში კვლავ ფუნქციონირებს.[114]

ქმრის მფარველი

1981 წელს რეიგანის მკვლელობის მცდელობის შემდეგ ქმრის არაოფიციალური “მფარველის” როლი ნენსიმ თავის თავზე აიღო.[120] იმ წლის 30 მარტს სასტუმროს — Washington Hilton — დატოვებისას პრეზიდენტ რეიგანსა და სამ სხვა ადამიანს 25 წლის ახალგაზრდამ, ჯონ ჰინკლი უმცროსმა ცეცხლი გაუხსნა. თავდასხმის შესახებ ნენსის მალევე აცნობეს და პირველი ლედი მაშინვე ჯორჯ ვასინგტონის საუნივერსიტეტო ჰოსპიტალში ჩავიდა, სადაც პრეზიდენტი მოეთავსებინათ. ნენსი იხსენებდა: “რეანიმაციები ადრეც მენახა, მაგრამ არასდროს მენახა ისეთი, სადაც ჩემი ქმარი იქნებოდა მოთავსებული.”[121] პირველი ლედი ესკორტით მოსაცდელ ოთახში გაიყვანეს, ხოლო როცა ქმრის ნახვის ნება დართეს, რონალდმა მახვილგონივრულად უთხრა:“ძვირფასო, იხვი დამავიწყდა.” პრეზიდენტმა დამარცხებული მოკრივის, ჯეკ დემფსის ჟესტით მიმართა მის ცოლს.[122]

პირველი ლედის ქმრის დამცველი ბუნება პირველად მაშინ გამომჟღავნდა, როდესაც სენატორმა სტორმ თურმონდმა საიდუმლო სამსახურს გვერდი აუარა იმით, თითქოს პრეზიდენტის “ახლო მეგობარი” იყო და რეიგანის ოთახში შევიდა, სავარაუდოდ, ის ასე მედიის ყურადღების მისაპყრობად მოიქცა.[123] ნენსი აღშფოთდა და სენატორს დაუყოვნებლივ პაციენტის დატოვება მოსთხოვა.[48] მაშინ, როდესაც პრეზიდენტი ჰოსპიტალში ძალ-ღონეს იღდგენდა, პირველ ლედს მისი ერთ-ერთი მაისურით ეზინა, რათა სურნელით ქმრის სიახლოვე ეგრძნო.[48] 12 აპრილს, როდესაც რეიგანი ჰოსპიტალიდან გაწერეს, თეთრ სახლამდე მგზავრობისას ნენსი თან ახლდა.

პრესამ ნენსი მისი ქმრის “მთავარ მცველად” მონათლა, რითიც პირველი ლედის, როგორც ცივ ომში პრეზიდენტის ერთგულ დამხმარედ წარმოჩენა დაისახა მიზნად.ref>Burns, Lisa (2008), pp. 130, 138–139.</ref> ქმრის მკვლელობის მცდელობიდან ერთი დღის შემდეგ, ნენსი ჰოსპიტალში ქმრისთვის მისატანი სურათის ჩამოღებისას სკამიდან ჩამოვარდა. პირველმა ლედმა რამდენიმე ნეკნი მოიტეხა, მაგრამ გადაწყდა, ეს ამბავი ეს ამბავი საჯაროდ არ გახმაურებულიყო.[124]

გავლენა თეთრ სახლში

"The Gaze": რეიგანი შეჰყურებს თავის ქმარს მთავარი მოსამართლის უორენ ბერგერის წინაშე ხელმეორედ ფიცის დადებისას, 20 იანვარი, 1985

დონალდ რიგანი თავის 1988 წლის მემუარში, From Wall Street to Washington, აღნიშნავს, რომ რეიგანთან უთანხმოებები ჰქონდა, რადგანაც პირველად საჯაროდ განაცხადა, რომ პირადი ასტროლოგი (იმ დროისთვის უცნობი ჯოან ქვიგლი) ჰყავდა, ვისთან ერთადაც პირველი ლედი პრეზიდენტის გადაწყვეტილებებს განიხილავდა. რიგანი წერდა:

პრაქტიკულად, თეთრ სახლში პერსონალის მეთაურად ყოფნის დროს, რეიგანების მიერ გაკეთებული ყველა სვლა და ყველა მიღებული გადაწყვეტილება წინასწარ იყო განსაზღვრული სან ფრანცისკოელი ქალის მიერ, რომელიც ჰოროსკოპს აკვირდებოდა იმისთვის, რათა დარწმუნებულიყო, პლანეტები სათანადოდ იყო თუ არა განლაგებული.[125][126]

თავის მემუარებში ნენსი წერს:“ყოველთვის, როცა რონი თეთრ სახლს ტოვებდა, პანიკურად მეშინოდა.”[127] მკვლელობის მცდელობის შემდეგ ნენსის მანიად ექცა, ქმრის განრიგის ცოდნა: რომელ ღონისძიებებს დაესწრებოდა მისი ქმარი და ვისთან ერთად.[13] ქმრის დაცვაზე ზრუნვამ ნენსი ასტროლოგ ჯოან ქვიგლისთან კონსულტაციებამდე მიიყვანა, რომელიც წყვეტდა თუ რომელი დღეები იყო “კარგი”, რომელი “ნეიტრალური” და რომელი დღეებისთვის უნდა აერიდებინათ თავი, რამაც ქმრის თეთრი სახლის განრიგზე დიდი გავლენა იქონია.[128] დღეები ასტროლოგის რჩევის შესაბამისად სხვადასხვა ფერით იყო მონიშნული, რათა წინასწარ ამოეცნოთ რომელი დღეები იქნებოდა ოპტიმალური პრეზიდენტის უსაფრთხოებისა და წარმატებისთვის.[13] თეთრი სახლის პერსონალის მეთაური, დონალდ რიგანი ასეთი რეჟიმით იმედგაცრუებული იყო, რამაც მასა და პირველ ლედს შორის უთანხმოება წარმოშვა. ურთიერთობა კიდევ უფრო დაიძაბა ირან კონტრას საქმის, ადმნისტრაციული სკანდალის გახმაურების შემდეგ. პირველი ლედი გრძნობდა, რომ რიგანს მისი ქმრის დაზიანება შეეძლო.[129] ნენსი ფიქრობდა, რომ უმჯობესი იყო, რიგანი გადამდგარიყო, რის შესახებაც ქმარს გაუმხილა, თუმცა რონალდ რეიგანმა მისი თვალსაზრისი არ გაიზიარა. 1987 წლის დასაწყისში რიგანს სურდა, პრესკონფერენციების საშუალებით პრეზიდენტ რეიგანს ირან-კონტრას საქმის შესახებ ესაუბრა, მაგრამ ნენსიმ ქმარს მცირე ხნის წინ გაკეთებული პროსტატის ოპერაციისა და ასტროლოგიური გაფრთხილებების გამო, ზედმეტი დაძაბვის ნება არ მისცა.[130] პერსონალის მეთაური ისე გაბრაზდა, რომ 1987 წელს პირველ ლედთან სატელეფონო საუბრისას ტელეფონი გათიშა. ABC News-ის კორესპონდენტის, სემ დონალდსონის თქმით, როდესაც პრეზიდენტმა ასეთი მოპყრობის შესახებ გაიგო, რიგანის თანამდებობიდან გადადგომა მოითხოვა და საბოლოოდ, პერსონალის მეთაური ასეც მოიქცა.[131] ვიცე პრეზიდენტმა, ჯორჯ ჰ.უ. ბუშმაც პრეზიდენტს რიგანის დათხოვნა ურჩია.[132] 1988 წლის მემუარში რიგანმა პირველად აღნიშნა საჯაროდ პირველი ლედის ასრტოლოგთან კონსულტაციების შესახებ, რამაც ნენსის მიმართ არაერთგვაროვანი დამოკიდბეულება გააჩინა.[133] მოგვიანებით, ნენსი წერდა: “ასტროლოგია ერთ-ერთი მარტივი გზა იყო იმ შიშის გასამკლავებლად, რომელიც ჩემი ქმრის თითქმის სიკვდილის შემდეგ დამეუფლა... იყო კი ასტროლოგია ერთ-ერთი მიზეზი [მკვლელობის მმცდელობები შემდეგში აღარ ყოფილა]? მე ძალიან არ მჯერა, რომ ეს ასეა, მაგრამ არც ძალიან მწამს, რომ ეს ასე არაა.”[134]

ნენსი და რონალდი ოვალურ ოფისში, 1985

ნენსის პრეზიდენტ რეიგანზე დიდი გავლენა ჰქონდა.[135] მკვლელობის მცდელობის შემდეგ პირველი ლედი მკაცრად აკონტროლებდა პრეზიდენტთან შეხვედრებს და ზოგჯერ მისი ქმრის გადაწყვეტილებების მიღებაზეც გავლენას ახდენდა.[135][136]

1985 წლის დასაწყისში ნენსიმ ქმარი საბჭოთა კავშირის გენერალურ მდივანთან, მიხაილ გორბაჩოვთან სუმიტის გამართვაზე შეაგულიანა, სამიტამდე კი, პირადი ურთიერთობების დამყარება შესთავაზა.[13] სამიტზე მოლაპარაკებების დროს რეიგანმა და გორბაჩოვმა მართლაც ნაყოფიერი ურთიერთობა დაამყარეს. რაც შეეხება ნენსისა და რაიზა გორბაჩევას ურთიერთობას, მათ შორის ქმრების დიპლომატიური ურთიერთობის შესაბამისად უბრალოდ მეგობრული ურთიერთობა დამყარდა. ნენსის რაიზასთან საუბარი უჭირდა, რის გამოც მათ ურთიერთობას აღწერდნენ, როგორც „ცივს.“[137] ზესახელმწიფოთა პირველი ქალბატონები ჩვეულებრივ ჩაის მიირთმევდნენ და სსრკ-სა და აშშ-ს შორის განსხვავებებზე საუბრობდნენ. 1987 წელს, ამერიკის შეერთებულ შტატებში პირველი ვიზიტისას, გორბაჩევამ რეიგანი ისე გააღიზიანა ლექციებით, დაწყებული არქიტექტურიდან დამთავრეული სოციალიზმით, რომ გავრცელებული ინფორმაციით, ამერიკის პრეზიდენტის ცოლს უთქვამსლ: “ამ დამას თავი ვინ ჰგონია?”[138]

პრესის მიერ რეიგანისთვის მორგებულმა ჩარჩომ უბრალოდ დამხმარისა და მფარველის როლის გარდა, ფარული ძალის მქონე ქალის როლიც მოიცვა.[139] იმის გამო, რომ ნენსი რეიგანი პოლიტიკაში ხშირად ისეთ სიტუაციებში ერთვებოდა, სადაც არ უნდა ყოფილიყო, იძულებული გახდა, უარეყო,რომ ტახტს უკან ძალას ფლობდა.[139] პირველი ლედის ვადის გასვლის შემდეგ, მან აღნიშნა, რომ მის ქმარს პერსონალი მაინც მაინც კარგად არ ემსახურებოდა.[139][140] მან აღიარა, რომ პერსონალის მიმართ ქმრის გადაწყვეტილებებზე დიდ გავლენას ახდენდა: “ამის გამო არავითარ შემთხვევაში ბოდიშს არ მოვიხდი.”[140] მემუარებში წერდა:“მე არ ვფიქრობ, რომ ისეთი ცუდი ვიყავი, როგორც წარმომაჩენენ,[141] მით უმეტეს, როგორც პირველ ლედს შეეფერება, მან უნიკალური და მნიშვნელოვანი როლი უნდაითამაშოს ქმარზე ზრუნვაში. ასე რომ, სრულიად ბუნებრივია მან ქმარს თავისი მოსაზრებები გაუმხილოს. მე ამ ყველაფერს მხოლოდრონისთვის ვაკეთებდი და მომავალშიც გავაკეთებ.”[142]

მკერდის კიბო

1987 წლის ოქტომბერში მამოგრაფიამ რეიგანის მარცხენა ძუძუში დაზიანება გამოავლინა და პირველ ლედს მაშინვე მკერდის კიბოს დიაგნოზი დაუსვეს. რეიგანმა ლამპექტომიას მასტექტომია ამჯობინა.[143] რეიგანს ძუძუ 1987 წლის 17 ოქტომბერს მოკვეთეს. ოპერაციიდან 10 დღის შემდეგ, ნენსის დედა, ედიტ ლაქეთ დეივისი 99 წლის ასაკში [[ფენიქსი}ფენიქსში]] (არიზონა) გარდაიცვალა. ამ პერიოდს პირველმა ლედმა “საშინელი თვე” უწოდა.[144]

ოპერაციის შემდეგ, მთელი ქვეყნის მასშტაბით ჩვეულებრივზე უფრო მეტმა ქალმა ჩაიტარა მამოგრაფია, რაც პირველი ლედის გავლენის თვალსაჩინო მაგალითია.[145]

შემდგომი ცხოვრება

მართალია, ნენსი რეიგანი საკამათო პირველი ლედი იყო, მაგრამ 1989 წლის 20 იანვრისთვის, როდესაც მისმა ქმარმა პრეზიდენტის ოფისი დატოვა, ამერიკელთა 56 პროცენტს მის მიმართ დადებითი დამოკიდებულება ჰქონდა, 18%-ს კი — უარყოფითი.[146] სხვა პირველ ქალბატონებთან შედარებით, როდესაც მათი ქმრების საპრეზიდენტო ვადა ამოიწურა, ნენსისადმი ამერიკელთა უფრო დიდი ნაწილი გამოხატავდა დადებით დამოკიდებულებას, ვიდრე როზალინ კარტერისა (თუმცა კარტერისადმი უარყოფითი დამოკიდებულება ამერიკელთა მხოლოდ 9%-ს ჰქონდა) და ჰილარი კლინტონისადმი. თუმცა, ნენსი ბარბარა ბუშზე ნაკლებ პოპულარული იყო.[146]

რეიგანის ოფიციალური პორტრეტი თეთრ სახლში, მოვერცხლილი ოთახი
ნენსი და რონალდი ელისაბედ II-სთან და პრინც ფილიპესთან ერთად ცის რანჩოში, 1983წ.
ნენსი და რონალდი სამოთხის რანჩოს სასადილო ოთახში, 1980-იანი წლები.

თეთრი სახლის დატოვების შემდეგ წყვილი კალიფორნიაში დაბრუნდა, სადაც მათ ბელ აირში მეზობლად მდიდრულ ისთ გეით ბელ აირში (ძველი ბელ აირი) სახლი შეიძინეს,[147][148] რის შემდეგაც დროს ბელ აირსა და სანტა ბარბარაში მდებარე რეიგანის რანჩოში ატარდებნენ. რონალდი და ნენსი რეგულარულად დადიოდნენ ბელ აირის ეკლესიაში.[149] ვაშინგტონის დატოვების შემდეგ რეიგანი არაერთხელ გამოჩნდა საჯაროდ, ხშირ შემთხვევაში — ქმრის სახელით. რონალდის გარდაცვალების შემდეგ (2004 წლის 5 ივნისი) ნენსიმ კვლავ ბერ აირში მდებარე სახლში განაგრძო ცხოვრება.[150]

თეთრი სახლის შემდგომი საქმიანობა

1989 წლის გვიან ხანებში ყოფილმაპირველმა ლედმა ნენსი რეიგანის ფონდი დააარსა, რომელიც მიზნად ისახავდა ნივთიერებების გადაჭარბებით გამოყენებასთან დაკავშირებული საშიშროებების შესახებ ხალხში განათლების დონის ამაღლებას.[151] 1994 წელს ფონდი ნარკოტიკული საშუალებებისაგან თავისუფალი მომავლის ფონდთან გაერთიანდა და ნენსი რეიგანის სკოლიშემდგომი პროგრამა განახორციელა. ყოფილი პირველი ლედი კვლავ მოგზაურობდა აშშ-ის გარშემო და ნარკოტიკული და ალკოჰოლური საშუალებების გამოყენებასთან დაკავშირებულ საფრთხეებზე საუბრობა.

რონის ხანგრძლივმა მოგზაურობამ საბოლოოდ ის იმ შორეულ ადგილას მიიყვანა, სადაც შეიძლება მე არც თუ ისე დიდი ხნის შემდეგ მივაღწიო.
— — ნენსი რეიგანი (მაისი, 2004)[135]

ნენსის მემუარები, My Turn: ნენსი რეიგანის მემუარები (1989) თეთრ სახლში ცხოვრების შესახებ მოგვითხრობს, რომელშიც ღიად და დაუფარავდაა წარმოჩენილი ნენსის გავლენა რეიგანის ადმინისტრაციაზე და განხილულია ის მითები და საკამათო საკითხები, რომლებიც წყვილის გარშემო შეიქმნა.[152] 1991 წელს ქითი კელიმ არავტორიზებული და დიდწილად გაურკვეველი ბიოგრაფია დაწერა რეიგანის შესახებ, რომელშიც შვილებთან მის ცუდ ურთიერთობაზე საუბრობდა და მომღერალ ფრენკ სინატრასთან ნენსის სავარაუდო სქესობრივ კავშირზე ჭორებს ავრცელებდა. წყაროთა დიდი ნაწილი ცხადყოფს, რომ კელის მიერ მოყვანილი დაუსაბუთებელი ბრალდებები უმეტესწილად ტყუილია.[153][154][155][156]

1989 წელს აშშ-ის შიდა შემოსავლების სამსახურმა გამოძიება დაიწყო რეიგანის მიმართ ბრალდებების შესახებ, რომლის მიხედვითაც თეთრ სახლში ყოფნის დროს პირველი ლედის საჩუქრების, მოდური ტანსაცმლის სესხებისა და სამკაულების გამო მათ დამატებითი გადასახადები მართებდათ. [157] 1992 წელს შიდა შემოსავლების სამსახურმა დაადგინა, 1983-1988 წლებში რეიგანებმა 3 მილიონი დოლარის ღირებულების მოდური ელემენტების ხარჯის გასტუმრება.[158]

1994 წელს, მას შემდეგ რაც რონალდ რეიგანს ალცჰეიმერის დაავადების დიაგნოზი დაუსვეს, ნენსიმ ქმრის მოვლა საკუთარ თავზე აიღო და აქტიურად ჩაერთო ალცჰეიმერის ეროვნული ასოციაციისა და მისი შვილობილი ორგანიზაციის, რონალდ და ნენსი რეიგანების კვლევითი ინსტიტუტის (ჩიკაგო, ილინოისი) საქმიანობაში.[13]

1997 წლის აპრილში ნენსი რეიგანი პრეზიდენტ ბილ კლინტონსა, ყოფილ პრეზიდენტებს: ფორდსა და ბუშს შეურთდა და ხელი მოაწერა აშშ-ის საშინაო საკითხების გადაწყვეტაში მოქალაქეების თანამონაწილეობის ადვოკატირების ვალდებულების დეკლარაციას.[159]

2002 წლის 9 ივლისს პრეზიდენტმა ჯორჯ უოლკერ ბუშმა ნენსი რეიგანი პრეზიდენტის თავისუფლების მედლით, ქვეყნის უმაღლესი სამოქალაქო წოდებით დააჯილდოვა.[160] პრეზიდენტმა რაიგანმა პრეზიდენტის თავისუფლების მედალი 1993 წლის იანვარში მიიღო. 2002 წლის 16 მაისს, აშშ-ის კაპიტოლიუმის შენობაში ცოლ-ქმარი რეიგანები ერთად დააჯილდოვეს კონგრესის ოქროს მედლით. ისინი მესამე პრეზიდენტი და პირველი ლედი იყვნენ, რომლებმაც ეს საპატიო ჯილდო დაიმსახურეს. ნენსიმ მედალი ორივე მათგანის სახელით მიიღო.[161]

პრეზიდენტ რეიგანის დაკრძალვა

ნენსი რეიგანი უკანასკნელად ემშვიდობება თავის ქმარს

2004 წლის 5 ივნისს, ბელ აირში მდებარე სახლში რონალდ რეიგანი გარდაიცვალა.[150] შვიდდღიანი დაკრძალვის ცერემონიალის დროს ნენსის თავისი შვილები და სამხედრო ესკორტი ახლდა თან და მთელს ერთან ერთად გლოვობდნენ.[162] დიდი ძალისხმევის ფასად ნენსიმ სიმშვიდე შეინარჩუნა,[163]. რეიგანის სხეული ჯერ რეიგანის ბიბლიოთეკამდე გადაასვენეს პანაშვიდის გადასახდელად, შემდეგ კი უკანასკნელად გამოთხოვებისთვის 34 საათის განმავლობაში ვაშიგტონში, საკათედრო ტაძარში დაასვენეს.[164] შემდეგ ყოფილი პრეზიდენტის სხეული კვლავ კალიფორნიაში გადაასვენეს მზის ჩავლის წინ პანაშვიდის გადახდისა და დაკრძალვისთვის. ემოციების მოზღვავების შედეგად ნენსიმ თავი ვეღარ შეიკავა და მთელი კვირის განმავლობაში პირველად საჯაროდ ატირდა.[163][165] დაკეცილი დროშის მიღების შემდეგ, ნენსიმ კუბოს თავსახურს აკოცა და სანამ კუბოს სამარხში ჩაუშვებდნენ, დასჩურჩულა: „მიყვარხარ“.[166] CNN-ის ჟურნალისტი, ვოლფ ბლიცერი მთელი კვირის განმავლობაში აღნიშნავდა, რომ „ის ძალიან, ძალიან ძლიერი ქალია, მიუხედავად იმისა, რომ ერთი შეხედვით ძალიან სუსტი ჩანს.“[167]

ნენსიმ დაკრძალვის ცერემონიის დეტალურ გეგმასაც უხელმძღვანელა,[163] ყველა მთავარი ღონისძიება დაგეგმა და პრეზიდენტ ჯორჯ ჰ. ბ. ბუშს, ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრს, მარგარეტ ტეტჩერს, საბჭოთა კავშირის ყოფილ ლიდერს, მიხეილ გორბაჩოვსა და კანადის ყოფილ პრემიერ-მინისტრს, ბრაიან მალრუნის საკათედრო ტაძარში სიტყვით გამოსვლა სთხოვა.[163] ის მცირე დეტალებსაც დიდ ყურადღებას აქცევდა, როგორც ყოველთვის სჩვეოდა ქმრის სიცოცხლეში. ბეტსი ბლუმინგდეილი, რეიგანის ერთ-ერთი უახლოესი მეგობარი, ამბობდა: „გარეგნულად ის ძალიან სუსტი ჩანს, მაგრამ შინაგანად ძალიან ძლიერია. ის ასეთია. მას ძალა აქვს. ის უკანასკნელ რამეს აკეთებს რონისთვის. და ის ყველაფერს ზუსტად აკეთებს.“[163] 1996 წლის რესპუბლიკელთა ეროვნულ ყრილობაზე ქმრის სახელით სიტყვით გამოსვლის შემდეგ ნენსი საჯაროდ პირველად სწორედ დაკრძალვის ცერემონიაზე გამოჩნდა.[163]

დაკრძალვის ცერემონიამ დიდი გავლენა მოახდინა მის მიმართ ხალხის დამოკიდებულებაზე. მართალია, პირველი ლედად ყოფნის განმავლობაში მას განუწყვეტლივ აკრიტიკებდნენ, მაგრამ ამჯერად ის გარკვეულწილად ეროვნულ გმირს ჰგავდა, რომელსაც ბევრი აქებდა ალცჰეიმერის დაავადებით ტანჯული ქმრის ზრუნვისთვის.[135] U.S. News & World Report—მა აღნიშნა: „ჩრდილების ათწლეულის შემდეგ, განსხვავებული, რბილი ნენსი რეიგანი გამოჩნდა“.[168]

ქვრივობის პერიოდი

ქმრის გარდაცვალების შემდეგ რეიგანი პოლიტიკაში კვლავ აქტიური დარჩა, განსაკუთებით, მისი საქმიანობა ღეროვანი უჯრედების კვლევას დაუკავშირდა. 2004 წლის დასაწყისში, ბევრის აზრით, დემოკრატიული პარტიის შესაბამის პოზიციას შეუწყო ხელი, როდესაც ჯორჯ ბუშს მოუწოდა, ემბრიონული ღეროვანი უჯრედების კვლევა ფედერალური ფონდებიდან დაფინანსებულიყო, იმ იმედით, რომ ეს მეცნიერება ალცჰეიმერის დაავადების განკურნების საშუალებებს მიაგნებდა.[169] მართალია, პირველმა ლედმა პრეზიდენტს პოზიცია ვერ შეაცვლევინა, მაგრამ ბუშ უმცროსს ხელმეორე ვადით არჩევის წინასაარჩევნო კამპანიაში მხარი დაუჭირა.[170]

ყოფილი პირველი ლედი რეიგანის ბიბლიოთეკაში Air Force One Pavillion-ის გახსნისადმი მიძღვნილ ცერემონიაზე ჯორჯ ბუშთან და მის ცოლთან, ლორა ბუშთან ერთად, ოქტომბერი, 2005

2005 წელს, ნენსი რეიგანი ვაშინგტონში, რონალდ რეიგანის შენობაში გალა ვახშამზე დააჯილდოვეს. ამ ვახშამზე მოწვეულ სტუმრებს შორის იყვნენ: დიკ ჩენეი, ჰარი რეიდი და კონდოლიზა რაისი.[171] ქმრის დაკრძალვის შემდეგ ნენსი პირველად საჯაროდ სწორედ ამ ღონისძიებაზე გამოჩნდა. როდესაც მისი გეგმების შესახებ ჰკითხეს, რეიგანმა თავი გააქნია და მიუგო: “არ ვიცი. მაშინ მეცოდინება, როცა მეცოდინება. მაგრამ რეიგანის ბიბლიოთეკაა რონი, ასე რომ ეს ის ადგილია, სადაც ჩემს დროს გავატარებ.”[171]

2007 წელს ვაშინგტონის საკათედრო ტაძარში ნენსი ჯერალდ ფორდის დაკრძალვის ცერემონიას დაესწრო. ნენსიმ რეიგანის საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკაში ორჯერ უმასპინძლა 2008 წლის რესპუბლიკელთა საპრეზიდენტო დებატებს, პირველად 2007 წლის მაისში, მეორედ კი, 2008 წლის იანვარში. ნენსი განვილვებში მონაწილეობას არ იღებდა, წინა რიგში იჯდა და უსმენდა, როგორ არ იშურებდნენ ძალისხმევას იმისთვის, რომ ქვეყნის 44-ე პრეზიდენტად აერჩიათ.[172][173][174] ზოგიერთი სპეკულაციის მიხედვით, რეიგანს შესაძლოა, საპრეზიდენტო კანდიდატთაგან მხარი დაეჭირა ნიუ იორკის მერის, მაიკლ ბლუმბერგისთვის,[175][176] მაგრამ მსგავსი არაფერი მომხდარა. 25 მარტს, ნენსიმ ფორმალურად მხარი დაუჭირა რესპუბლიკელთა პარტიის სავარაუდო საპრეზიდენტო კანდიდატს, სენატორ ჯონ მაკ-კეინს, მაგრამ მაკ-კეინი ბარაკ ობამასთან ბრძოლაში დამარცხდა.[177]

2007 წლის 14 ივლისს ნენსი რეიგანი ოსტინში (ტეხასი) ლედი ბირდ ჯონსონის დაკრძალვის ცერემონიას დაესწრო.[178] სამი დღის შემდეგ რონალდ რეიგანის სახელით რეიგანის საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკაში ნენსის პოლონეთის უმაღლესი ორდენი, თეთრი არწივის ორდენი გადასცეს. რეიგანის ბიბლიოთეკაში დროებითი გამოფენა გაიხსნა, სახელწოდებით: “ნენსი რეიგანი: პირველი ლედის სტილი,” რომელზეც ოთხმოცზე მეტი დიზაინერის მიერ მისთვის შექმნილი კაბები იყო გამოფენილი.[179][180]

რონალდ რეიგანის სახელით,პოლონეთის პრეზიდენტის, ლეხ კაჩინსკისაგან თეთრი არწივის ორდენის მიღების ცერემონია, 15 ივლისი, 2007

2008 წელს რეიგანის ჯანმრთელობას საფრთხე დაემუქრა. თებერვალში ბელ აირის სახლში დაცემის შემდეგ ის სანტა მონიკაში, (კალიფორნია) მდებარე სენტ ჯონის ჯანმრთელობის ცენტრში გადაიყვანეს. ექიმება განაცხადეს, რომ საბედნიეროდ, მას ბარძაყი არ მოუტეხავს და ჰოსპიტალიდან ორი დღის შემდეგ გაწერეს.[181] მომდევნო თვეს, ჯონ მაკ-კეინთან ერთად სეირნობისას ყოფილი პირველი ლედი ძალიან ნელი ნაბიჯებით გადაადგილდებოდა, რას ახალი ამბების კომენტატორებს არ გამორჩენიათ.[182] NBC-ის ჟურნალისტმა, ბრაიან უილიამსმა, რომელიც 2008 წლის შუა ხანებში რეიგანთან ვახშამს დაესწრო, შენიშნა: “მისის რეიგანი ისე მხედველობა ისეთი აღარაა, როგორც ყოველთვის იყო, როგორც მისი ასაკის ადამიანებს სჩვევიათ... ამ ასაკის ადამიანთათვის მნიშვნელოვანია მყარად იდგნენ და თავიანთ ხომალდებს მართავდნენ. ის კი, თავიხი გემის ძალიან კარგი კაპიტანია.”[182] ყოფილი პირველი ლედის გონებრივი შესაძლებლობების შესახებ ჟურნალისტმა განაცხადა: “მას ისეთი მახვილი აქვს, როგორც არასდროს და კალიფორნიაში თავის მეგობრებთან ერთად ენერგიული ცხოვრებით ერთობა, მაგრამ დაცემა ყოველთვის სახიფათოa. ის ძლიერი პიროვნებაა, ტკივილს უხმოდ უძლებს, სავსე მხიარული და ამაღელვებელი ცხოვრებით... მას აქვს მოსაზრებები პოლიტიკის შესახებ... ის, როგორც მისი მეგობრები აღწერენ, ძალიან ენერგიული პიროვნებაა.”[182]

2008 წლის ოქტომბერში, სახლში დაცემის შემდეგ, რეიგანი რონალდ რეიგანის ლოს ანჯელესის კალიფორნიის უნივერისტეტის რონალდ რეიგნაის სამედიცინო ცენტრში მოათავსეს. ექიმებმა განაცხადეს, რომ 87 წლის ნენსიმ მენჯი და სამკუთხა ძვალი მოიტეხა და გამოჯანმრთელებას სახლში ფიზიკური თერაპიის საშუალებით შეძლებდა.[183] ამ უიღბლო ინციდენტის შემდეგ, რამდენიმე სამედიცინო სტატია დაიბეჭდა, რომელშიც დაცემისაგან თავის დაღწევის ინფორმაცია იყო მოცემული.[184][185] 2009 წლის იანვარში რეიგანმა განაცხადა, რომ მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა დღითი-დღე უმჯობესდებოდა და ისიც უფრო და უფრო მეტის გაკეთებას ცდილობდა.[186]

ნენსი რეიგან პირველ ლედთან, მიშელ ობამასთან ერთად თეთრი სახლის ლანჩზე, 3 ივნისი, 2009

2009 წლის მარტში ყოფილმა პირველმა ლედმა პრეზიდენტ ბარაკ ობამას ემბრიონული ღეროვანი უჯრედების კვლევისათვის ფედერალური ფონდებიდან დაფინანსების გაუქმების გადახედვა სთხოვა.[187] 2009 წლის ივნისში ის ვაშინგტონში გაემგზავრა, რათა კაპიტოლუმის როტონდაში მისი ქმრის ძეგლის გახსნის ცერემონიას დასწრებოდა.[188] ის პრეზიდენტ ობამას გვერდით იმყოფებოდა, როდესაც მანდ რონალდ რეიგანის საკომისიო აქტს მოაწერა ხელი, ასევე, პირადად ივახშმა პირველ ლედთან, მიშელ ობამასთან ერთად.[189] რეიგანისა და მიშელ ობამას სატელეფონო საუბრის დეტალები გამოქვეყნდა ჟურნალში - Vanity Fair -რომელშიც პირველი ლედი ყოფილ პირველ ლედს თეთრ სახლში ცხოვრებისა და გართობის შესაებ რჩევებს ეკითხებოდა.[190] 2009 წლის აგვისტოში, სენატორ ტედ კენედის გარდაცვალების შემდეგ ნენსიმ განაცხადა: “საშინლად დანაღვლიანებული ვარ... მართალია, პოლიტიკურად განსხვავებული შეხედულებები გვქონდა და ზოგჯერ ძალიან უკვირთ, მაგრამ რონი და მე კენედის ოჯახთან ძალიან ახლოს ვიყავით... მე ის მომენატრება.”[191] 2011 წლის 12 ივლისს რანჩო მირეიჯში (კალიფორნია) ნენსი ბეტი ფორდის დაკრძალვის ცერემონიას დაესწრო.[192]

2011 წლის 7 სექტემბერს რეიგანის საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკაში ნენსიმ 2012 წლის რესპუბლიკელთა საპრეზიდენტო დებატებს უმასპინძლა.[193][194] 2012 წლის მარტში ნენსი კიდევ ერთხელ დაეცა.[195] მან რამდენიმე ნეკნის მოტეხილობას გაუძლო, მაგრამ ორი თვის შემდეგ, 2012 წლის მაისში რეიგანის საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკაში პოლ რაიანის გამოსვლის მოსმენაში ხელი შეუშალა. ნენსის სპიკერმა განაცხადა: “მისის რეიგანი ნელა გამოჯანმრთელდება, მან გრაფიკში რამდენიმე მნიშვნელოვანი შეხვედრა ჩაინიშნა, მაგრამ დღეს ექიმებმა ურჩიეს, რომ სახლიდან მოშორებით ფართო ღონიძიებებს ჯერ-ჯერობით არ დაესწროს.”[195] 2012 წლის 31 მაისს ნენსიმ რესპუბლიკელთა საპრეზიდენტო კანდიდატს, მიტ რომნის დაუჭირა მხარი და აღნიშნა, რომ მის ქმარს რომნის ბიზნეს ფონი და როგორც თვითონ ეძახდა, “ძლიერი პრინციპები” მოეწონებოდა.[193] 203 წლის აპრილში, მარგარეტ ტეტჩერის გარდაცვალებასთან დაკავშირებით ნენსიმ განაცხადა: “მსოფლიო თავისუფლებისა და დემოკრატიის ნამდვილი გმარჯვებული დაკარგა... რონი და მე მას როგორც ძვირფას და საიმედო მეგობარს, ვიცნობდით... მე ის მომენატრება.” [196]

ნენსი რეიგანმა ამერიკის შეერთებული შტატების პირველ ლედთაგან ბესი ტრუმანის შემდეგ, რომელიც 97 წლის ასაკში გარდაიცვალა, ყველაზე დიდხანს იცოცხლა. რონალდ რეიგანმა კი, აშშ-ის პრეზიდენტებს შორის ჯიმი კარტერის, ჯერალდ ფორდისა და ჯორჯ ჰერბერტ უოლკერ ბუშის შემდეგ ყველაზე დიდხანს იცოცხლა.

გარდაცვალება და დაკრძალვა

2016 წლის 6 მარტს რეიგანი გულის მწვავე უკმარისობით 94 წლის ასაკში გარდაიცვალა.[197][198][199] 7 მარტს პრეზიდენტმა ბარაკ ობამამ ნენსი რეიგანის დაკრძალვის დღის მზის ჩასვლამდე ამერიკის შეერთებული შტატების დროშის დაშვების შესახებ პრეზიდენტის პროკლამაცია გამოსცა.[200]

დაკრძალვის ცერემონია 11 მარტს რონალდ რეიგანის საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკაში, სიმი ვალიში (კალიფორნია) გაიმართა.[201] დაკრძალვას ათი პირველი ოჯახის წარმომადგენლები ესწრებოდნენ, მათ შორის: ყოფილი პრეზიდენტი, ჯორჯ უოკერ ბუში, პირველი ქალბატონები: მიშელ ობამა, ლორა ბუში, ჰილარი კლინტონი და როზალინ კარტერი, ასევე: სტივენ ფორდი, თრიშა ნიქსონ კოქსი, ლუსი ბეინს ჯონსონი, კაროლინ კენედი და ენი ეიზენჰაუერი.[202]

მნიშვნელოვანი თანამდებობის პირებიდან დაკრძალვის ცერემონიას ესწრებოდნენ: კალიფორნიის გუბერნატორი ჯერი ბრაუნი და ყოფილი გუბერნატორები, არნოლდ შვარცნეგერი და პიტი უილსონი, ყოფილი სპიკერები — ნენსი პელოსი და ნიუტ გინგრიჩი, რეიგანის ადმინისტრაციის ყოფილი წევრები — ჯორჯ შულცი და ედვინ მიზი. ჰოლივუდის გართობის ინდუსტრიის მნიშვნელოვანი კონტინგენტიდან აქ იმყოფებოდნენ: მისტერ ტი, მარია შრაივერი, უეინ ნიუტონი, ჯონი მატისი, ანჯელიკა ჰიუსტონი, ჯონ სტამოსი, ტომ სელეკი, ბო დერეკი და მელისა რივერსი. საერთო ჯამში დაკრძალვას 1000-მდე სტუმარი დაესწრო.[202]

გამოსამშვიდობებელი სიტყვა წარმოთქვეს კანადის ყოფილმა პრემიერ მინისტრმა ბრაიან მალრონმა, ყოფილმა სახელმწიფო მდივანმა ჯეიმს ბეიკერმა, დაიან სოიერმა, რომ ბროკაუმ და ნენსის შვილებმა: პატი დეივისმა და რონ რეიგანმა. ცერმონიის შემდეგ ნენსი ქმრის გვერდით დაკრძალეს.[203][204]

ჯილდოები და წოდებები

რეიგანი ევრიკას კოლეჯისაგან საპატიო დოქტორის წოდების მიღებისას, 2009

1989 წელს რეიგანს ამერიკის მოდის დიზაინერთა საბჭოს ჯილდო გადასცეს.[92] 2002 წელს ის პრეზიდენტის თავისუფლების მედლით დააჯილდოვეს,[160] მოგვიანებით, იმავე წელს — კონგრესის ოქროს მედლით.[161]

1983 წელს, როგორც პირველმა ლედმა, ნენსიმ მალიბუს პეპერდაინის უნივერსიტეტის სამართლის საპატიო დოქტორის წოდება მიიღო, [205] 2009 წელს კი — მისი ქმრის ალმა მატერის, ილინოისის ევრიკას კოლეჯის ჰუმანიტარული მეცნიერებების საპატიო დოქტორის წოდება.[206]

ფილმოგრაფია

როგორც ნენსი დეივისი, 1953-1962 წლებში ის მრავალ სატელევიზიო გადაცემაში გამოჩნდა: სტუმრად იყო მიწვეული დრამატულ შოუებსა და ანთოლოგიულ სერიალებში, მათ შორის: ფორდის სატელევიზიო თეატრი (ნენსი რონალდ რეიგანთან ერთად პირველად 1953 წლის ეპიზოდში - „პირველი დაბადება“ - გამოჩნდა), შლიცის ვარსკვლავების სათამაშო სახლი, დიკ პაუელის ზეინ გრეის თეატრი („გრძელი ჩრდილი“, 1961), მაღალი კაცი („წარსულის ჩრდილი“, 1961), General Electric Theater („ის კაცია“,1956; „ინდაური პრეზიდენტისთვის“, 1958; „თამაშგარე“, 1960; „ფული და მინისტრი“, 1961) და ფურგონთა მატარებელი („სემ დარლენდის ამბავი“, 1962).

ლიტერატურა

  • Anthony, Carl Sferrazza (2003). America's Most Influential First Ladies. The Oliver Press. ISBN 1-881508-69-2. 
  • Anthony, Carl Sferrazza (1991). First Ladies: The Saga of the Presidents' Wives and Their Power; 1961–1990 (Volume II). New York: William Morrow and Co. 
  • Benze, James G., Jr. (2005). Nancy Reagan: On the White House Stage. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas. ISBN 0-7006-1401-X. 
  • Beschloss, Michael (2007). Presidential Courage: Brave Leaders and How They Changed America. New York: Simon & Schuster. ISBN 0-684-85705-7. 
  • Brower, Kate Andersen (2015). The Residence: Inside the Private World of The White House. New York: Harper. ISBN 0-06-230519-0. 
  • Burns, Lisa M. (2008). First Ladies and the Fourth Estate: Press Framing of Presidential Wives. DeKalb, Illinois: Northern Illinois University Press. ISBN 978-0-87580-391-3. 
  • Cannon, Lou (2003). Governor Reagan: His Rise to Power. Public Affairs. ISBN 1-58648-030-8. 
  • Deaver, Michael K. (2004). Nancy: A Portrait of My Years with Nancy Reagan. New York: William Morrow. ISBN 0-06-078095-9. 
  • Klapthor, Margaret Brown (1999). Official White House China: 1789 to the Present. Harry N. Abrams. ISBN 0-8109-3993-2. 
  • Loizeau, Pierre-Marie (2004). Nancy Reagan: The Woman Behind the Man. Nova Publishers. ISBN 1-59033-759-X. 
  • Loizeau, Pierre-Marie (2005). Nancy Reagan in Perspective. Nova Publishers. ISBN 978-0-7425-2970-0. 
  • Metzger, Robert Paul (1989). Reagan, American Icon. Bucknell University, Center Gallery. ISBN 0-916279-05-7. 
  • Reagan, Nancy; Reagan, Ronald (2002) I Love You, Ronnie: The Letters of Ronald Reagan to Nancy Reagan. United States: Random House. ISBN 0-375-76051-2. 
  • Reagan, Nancy; Novak, William (1989) My Turn: The Memoirs of Nancy Reagan. New York: Random House. ISBN 0-394-56368-9. 
  • Reagan, Nancy; Libby, Bill (1980) Nancy: The Autobiography of America's First Lady. United States: HarperCollins. ISBN 978-0-688-03533-4. 
  • Reagan, Nancy; Wilkie, Jane (1982) To Love a Child. United States: Bobbs-Merrill. ISBN 0-672-52711-1. 
  • Schifando, Peter; Joseph, J. Jonathan (2007) Entertaining at the White House with Nancy Reagan. New York: William Morrow. ISBN 978-0-06-135012-2. 
  • Wertheimer, Molly Meijer (2004). Nancy Reagan in Perspective. Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0-7425-2970-0. 
  • Wills, Garry (1987). Reagan's America: Innocents at Home. Doubleday. ISBN 0-385-18286-4. 
  • Edwards, Anne (2014). The Reagans: Portrait of a Marriage. St. Martin's Press. ISBN 978-1-4668-6326-2. 

რესურსები ინტერნეტში

ვიკიციტატაში არის გვერდი თემაზე:
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Percha, Julie (March 6, 2016). „Nancy Reagan, Former First Lady, Dies at 94“. ABC News. ციტირების თარიღი: March 6, 2016.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Nancy Reagan > Her Life & Times. Ronald Reagan Presidential Foundation. დაარქივებულია ორიგინალიდან — October 24, 2006. ციტირების თარიღი: September 22, 2007.
  3. When Nancy Davis signed with MGM, she gave her birth date as July 6, 1923, shaving two years off her age, a common practice in Hollywood (see Cannon, Governor Reagan, p. 75). This caused subsequent confusion as some sources would continue to use the incorrect birth year.
  4. Powling, Anne; O'Connor, John; Barton, Geoff (1997) New Oxford English. Oxford University Press, გვ. 79. ISBN 0-19-831192-3. 
  5. Some sources and websites erroneously list her as either being born in Flushing or being raised in Manhattan.
  6. National Archives, "World War I draft registration cards", digital image, Ancestry.com, "Kenneth Seymour Robbins, 23, b. Feb 23, 1894, Pittsfield, Mass, farmer, owner, Brainard, NY, married. Registered June 5, 1917." Retrieved October 8, 2016.
  7. The Sackett Family Association. Sakkett Family. ციტირების თარიღი: March 6, 2016.
  8. Reagan, Nancy (1989), p. 66.
  9. Luckett gave her year of birth as 1896 to the Social Security Administration, thus shaving off eight years.
  10. First Lady Biography: Nancy Reagan. National First Ladies Library. ციტირების თარიღი: March 6, 2016.
  11. Edith Luckett at the Internet Movie Database.
  12. Edith Luckett at the Internet Broadway Database.
  13. 13.00 13.01 13.02 13.03 13.04 13.05 13.06 13.07 13.08 13.09 13.10 13.11 13.12 13.13 13.14 13.15 13.16 13.17 13.18 First Lady Biography: Nancy Reagan. National First Ladies Library. ციტირების თარიღი: June 2, 2007.
  14. Wills (1987), p. 182.
  15. 15.0 15.1 Reagan, Nancy (1989), p. 67.
  16. Gonzalez, David (April 12, 1991). „Talk and More Talk About Nancy (That One!) in Flushing“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 29, 2007.
  17. 17.0 17.1 The 'just say no' first lady. MSNBC (February 18, 2004). ციტირების თარიღი: October 16, 2007.
  18. Reagan, Nancy (1989), p. 71.
  19. 19.0 19.1 19.2 19.3 19.4 19.5 Weymouth, Lally (October 26, 1980). „The Biggest Role of Nancy's Life“ (fee required). The New York Times Magazine. ციტირების თარიღი: October 20, 2007.
  20. Reagan, Nancy (1989), p. 74.
  21. Reagan, Nancy (1989), p. 82.
  22. Oshinsky, David M. (2005). Polio: An American Story. New York: Oxford University Press, გვ. 68. ISBN 0-19-515294-8. 
  23. Lute Song. Internet Broadway Database. ციტირების თარიღი: October 18, 2007.
  24. Reagan, Nancy (1989), p. 85.
  25. Reagan, Nancy (1989), p. 88.
  26. 26.0 26.1 Metzger, Robert Paul (1989), pp. 31–32.
  27. Biography for Nancy Davis. Turner Broadcasting System, Inc (2007). ციტირების თარიღი: 2007-10-17.
  28. 28.0 28.1 28.2 28.3 Cannon, Lou (2003), pp. 75–76.
  29. 29.0 29.1 29.2 Nancy Reagan > Her Films. Ronald Reagan Foundation. დაარქივებულია ორიგინალიდან — August 12, 2007. ციტირების თარიღი: March 8, 2007.
  30. A. H. Weiler (credited as "A. W." (May 19, 1950). „Another View of Psychiatrist's Task“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 18, 2007.
  31. Bosley Crowther (June 30, 1950). 'The Next Voice You Hear ...', Dore Schary Production, Opens at Music Hall“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 18, 2007.
  32. Reagan, Nancy (1989), p. 91.
  33. Bosley Crowther (June 11, 1951). 'Night Into Morning,' Starring Ray Milland as a Bereaved Professor, at Loew's State“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 18, 2007.
  34. Richard L. Coe (June 9, 1951). „'Night Into Morning' Is Almost Excellent“. The Washington Post.
  35. 35.0 35.1 35.2 Metzger, Robert Paul (1989), p. 33.
  36. Wills (1987), p. 184.
  37. Bosley Crowther (January 21, 1954). ' Donovan's Brain,' Science-Fiction Thriller, Has Premiere at the Criterion Theatre“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 20, 2007.
  38. Erickson, Glenn. (2003)Hellcats of the Navy, review one. Kleinman.com Inc. ციტირების თარიღი: October 17, 2007.
  39. Harper, Erick. (2003)Hellcats Of The Navy, review two. DVDVerdict. დაარქივებულია ორიგინალიდან — February 18, 2008. ციტირების თარიღი: October 17, 2007.
  40. Screen Actors Guild Presidents. Screen Actors Guild. ციტირების თარიღი: March 8, 2007.
  41. 41.0 41.1 Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  42. 42.0 42.1 42.2 42.3 შეცდომა ციტირებაში არასწორი ტეგი <ref>; სქოლიოსათვის cannon-gov-77 არ არის მითითებული ტექსტი; $2
  43. Noteworthy places in Reagan's life. The Baltimore Sun (June 5, 2004). დაარქივებულია ორიგინალიდან — September 30, 2007. ციტირების თარიღი: April 11, 2007.
  44. First Ladies: Nancy Reagan. The White House. ციტირების თარიღი: March 8, 2007.
  45. Beschloss, Michael (2007), p. 296.
  46. 46.0 46.1 46.2 46.3 „End of a Love Story“. BBC News. June 5, 2004. ციტირების თარიღი: March 21, 2007.
  47. 47.0 47.1 Berry, Deborah Barfield. (June 6, 2004) By Reagan's Side, but her own person. Newsday. დაარქივებულია ორიგინალიდან — April 1, 2005. ციტირების თარიღი: August 15, 2007.
  48. 48.0 48.1 48.2 Beschloss, Michael (2007), p. 284.
  49. Reagan Love Story. NBC News (June 9, 2004). ციტირების თარიღი: May 25, 2007.
  50. „Up Next for Nancy Reagan: tending her Ronnie's flame“. St. Petersburg Times. June 13, 2004. ციტირების თარიღი: March 8, 2007.
  51. Wolf, Julie. (2000)The Reagan Children. PBS. დაარქივებულია ორიგინალიდან — November 10, 2007. ციტირების თარიღი: October 17, 2007.
  52. Couric, Katie (November 14, 2004). „Reagan daughter shares her story“. MSNBC. ციტირების თარიღი: June 4, 2009.
  53. „Road To A Reconciliation“. CBS. March 27, 2009. ციტირების თარიღი: June 4, 2009.
  54. Reagan, Nancy (1989), pp. 148–149.
  55. 55.0 55.1 55.2 Cannon, Lou (2003), p. 233.
  56. 56.0 56.1 Reagan, Nancy (1989), pp. 135–137.
  57. 57.0 57.1 Charlie LeDuff (November 19, 2004). „Forget the White House, Schwarzenegger Needs Digs Now“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 19, 2007.
  58. Ben Adler. First Family Moves Into California Governor's Mansion. capradio.org. ციტირების თარიღი: March 12, 2016.
  59. Robert_Windeler (November 17, 1967). „Reagan Panel Fills Arts Chief's Post After It Ousted Aide“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 18, 2007.
  60. Lynn Lilliston (December 13, 1968). „A Model First Lady“. Los Angeles Times. ციტირების თარიღი: October 19, 2007.
  61. Cook, Lynn and Janet LaDue (2007), pp. 110–111.
  62. 62.0 62.1 Nancy Reagan. Scholastic. ციტირების თარიღი: February 16, 2014.
  63. Anthony, C.S. (2003), p. 135.
  64. Samantha Jonas. (June 5, 2004) Bio: Nancy Reagan. Fox News Channel. ციტირების თარიღი: October 19, 2007.
  65. Timberg, Robert (1999). John McCain: An American Odyssey. Touchstone Books. ISBN 0-684-86794-X.  pp. 119–121.
  66. Benze, James G. (2005), p. 32.
  67. 67.0 67.1 67.2 Loizeau, P.M. (2004), p. 64.
  68. 68.0 68.1 68.2 Benze, James G., Jr. (2005), p. 33.
  69. Loizeau, P.M. (2004), p. 65.
  70. Another Loss For the Gipper." CNN AllPolitics "Back in TIME" series. წაკითხვის თარიღი:20 მარტი, 2018
  71. US President - R Primaries Race - Feb 17, 1980. Our Campaigns. ციტირების თარიღი: 2012-02-03.
  72. Loizeau, P.M. (2004), p. 69.
  73. 73.0 73.1 Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  74. 74.0 74.1 Deaver, Michael (2004), p. 78.
  75. Nancy Reagan. The White House Historical Association. დაარქივებულია ორიგინალიდან — November 22, 2011. ციტირების თარიღი: January 27, 2012.
  76. Brady Press Briefing Room. The White House Museum. ციტირების თარიღი: February 1, 2008.
  77. West Bedroom. The White House Museum. ციტირების თარიღი: February 1, 2008.
  78. 78.0 78.1 78.2 78.3 78.4 Nemy, Enid (June 12, 2000). „Ted Graber, 80, Decorator for Reagans, Dies“. The New York Times. ციტირების თარიღი: July 21, 2009.
  79. Master Bedroom. The White House Museum. ციტირების თარიღი: February 1, 2008.
  80. Brower, Kate Andersen (2015), pp. 134–135.
  81. Loizeau, P.M. (2005), p. 93
  82. „Nancy Reagan To Run The White House In Grand Style, Social Pundits Say“. St. Petersburg Independent. Associated Press. November 13, 1980. p. 5A.
  83. 83.0 83.1 Nemy, Enid (November 9, 1980). „Word From Friends: A New White House Style Is on the Way“. The New York Times. p. 80.
  84. Proven, Grace (December 23, 1980). „Fashion Designers Look Ahead to '81“. The Pittsburgh Post-Gazette. p. 18.
  85. 85.0 85.1 Burns, Lisa (2008), p. 148.
  86. 86.0 86.1 86.2 86.3 86.4 შეცდომა ციტირებაში არასწორი ტეგი <ref>; სქოლიოსათვის spbt არ არის მითითებული ტექსტი; $2
  87. 87.0 87.1 Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  88. „For Mrs. Reagan, Gifts Mean High Fashion At No Cost“ (fee required). Associated Press for The New York Times. January 16, 1982. ციტირების თარიღი: February 1, 2008.
  89. 89.0 89.1 Hedrick Smith (February 17, 1982). „Nancy Reagan Gives Up Dress Designer Loans“ (fee required). The New York Times. ციტირების თარიღი: February 1, 2008.
  90. 90.0 90.1 Ed Magnuson (October 24, 1988). „Why Mrs. Reagan Still Looks Like a Million“. Time. ციტირების თარიღი: February 1, 2008.
  91. John Robinson (October 19, 1988). „Nancy Reagan's Dress Blues: Borrowing Clothes From Top Designers May Be Chic, But Is It Proper?“ (fee required). Boston Globe. ციტირების თარიღი: February 7, 2008.
  92. 92.0 92.1 92.2 Hochswender, Woody (January 10, 1989). „Fashion; Amid the Rustle of Finery, Fashion Celebrates Its Own“. The New York Times. ციტირების თარიღი: July 22, 2009.
  93. 93.0 93.1 93.2 93.3 93.4 Santini, Maureen (September 12, 1981). „Nancy Reagan's White House china: $209,508“. Associated Press, published in The St. Petersburg Times.
  94. Lenox: White House. Lenox, Inc. დაარქივებულია ორიგინალიდან — January 11, 2009. ციტირების თარიღი: June 2, 2007.
  95. Klapthor, Margaret Brown (1999), p. 184,
  96. 96.0 96.1 Gibbs, Nancy (March 6, 2016). „Remembering Nancy Reagan: The End of a White House Love Story“. Time.(ფასიანი რეგისტრაცია)
  97. Downie, Leonard Jr. (July 30, 1981). „Britain Celebrates, Charles Takes a Bride“. The Washington Post. ციტირების თარიღი: November 16, 2007.
  98. Page, Susan (June 13, 2004). „Husband's Past will shape Nancy Reagan“. USA Today. ციტირების თარიღი: March 8, 2007.
  99. Neuman, Johanna & David Willman (August 19, 2007). „Michael K. Deaver: 1938–2007 – Image guru set the stage for Reagan“. Los Angeles Times. p. 5. ციტირების თარიღი: July 29, 2009. დამოწმება იყენებს მოძველებულ პარამეტრს |lastauthoramp= (დახმარება)
  100. Reagan, Nancy (1989), p. 56.
  101. Moore, Boothe (January 18, 2009). „Can she stay 'everywoman'?“. Los Angeles Times. ციტირების თარიღი: February 5, 2009.
  102. 102.0 102.1 Usborne, David (June 2, 2009). „Nancy Reagan: I still see Ronnie in my bedroom“. The Independent. London. ციტირების თარიღი: June 3, 2009.
  103. Brower, Kate Andersen (2015), pp. 110–112.
  104. Brower, Kate Andersen (2015), pp. 7, 75, 134, 274.
  105. Brower, Kate Andersen (2015), pp. 132–133.
  106. Brower, Kate Andersen (2015), pp. 133, 167–168.
  107. Grant, Paul (November 4, 1986). „Charges Against Nancy Reagan's Maid Dropped“. St. Petersburg Times. United Press International. p. 14A. ციტირების თარიღი: May 10, 2015.
  108. Brower, Kate Andersen (2015), p. 117.
  109. Schifando and Joseph (2007), p. 165.
  110. Brower, Kate Andersen (2015), pp. 112–113.
  111. Schifando and Joseph (2007), pp. 169–172.
  112. Schifando and Joseph (2007), p. 175.
  113. Schifando and Joseph (2007), p. 173.
  114. 114.0 114.1 114.2 114.3 Mrs. Reagan's Crusade. Ronald Reagan Foundation. დაარქივებულია ორიგინალიდან — August 12, 2007. ციტირების თარიღი: March 8, 2007.
  115. Remarks at the Nancy Reagan Drug Abuse Center Benefit Dinner in Los Angeles. Ronald Reagan Foundation (January 4, 1989). ციტატა: „... in Oakland where a schoolchild in an audience Nancy was addressing stood up and asked what she and her friends should say when someone offered them drugs. And Nancy said, "Just say no." And within a few months thousands of Just Say No clubs had sprung up in schools around the country.“ ციტირების თარიღი: October 3, 2007.
  116. Loizeau, Pierre-Marie. Nancy Reagan: The Woman Behind the Man (1984). Nova Publishers, pp. 104–105.
  117. Brian L. Dyak (Executive Producer), William N. Utz (Executive Producer). (December 11, 1985). Stop the Madness. [Music Video]. Hollywood and The White House, Washington, D.C.: E.I.C.. Event occurs at 3:15.
  118. Thirty Years of America's Drug War. pbs.org. ციტირების თარიღი: April 4, 2007.
  119. 119.0 119.1 Elliott, Jeff (May 1993). „Just say nonsense – Nancy Reagan's drug education programs“. Washington Monthly. 25 (5). p. 3. ციტირების თარიღი: July 2, 2015.
  120. Hancock, David. (June 5, 2004) His Fierce Protector: Nancy. CBS. ციტირების თარიღი: November 15, 2007.
  121. Reagan, Nancy (1989), p. 5.
  122. Noonan, Peggy. Character Above All: Ronald Reagan essay. PBS. ციტირების თარიღი: August 15, 2007.
  123. Final Edited Transcript: Interview with Max Friedersdorf (PDF). Miller Center of Public Affairs (October 24–25, 2002). ციტატა: „Mrs. Reagan was all upset, of course. He said that Senator [Strom] Thurmond had come over to the hospital and had talked his way in, past the lobby, up to the President's room – he's in intensive care, tubes coming out of his nose and his throat, tubes in his arms and everything – and said that Strom Thurmond had talked his way past the secret service into his room and Mrs. Reagan was outraged, distraught. She couldn't believe her eyes. He said, 'You know, those guys are crazy. They come over here trying to get a picture in front of the hospital and trying to talk to the President when he may be on his deathbed.“ ციტირების თარიღი: October 20, 2007.
  124. Brower, Kate Andersen (2015), p. 160.
  125. Donald Regan. For the Record: From Wall Street to Washington, (San Diego: Harcourt Trade Publishers, 1988), ISBN 0151639663
  126. "The President's Astrologers", People (May 23, 1988)
  127. Reagan, Nancy (1989), p. 21.
  128. Ivins, Molly (March 18, 1990). „Stars and Strife“. The New York Times. ციტირების თარიღი: November 16, 2007.
  129. Anthony, C.S. (1991), p. 396.
  130. Anthony, C.S. (1991), p. 398.
  131. Thomas, Rhys (Writer/Producer); Donaldson, Sam (interviewee). The Presidents. [Documentary]. A&E Television.
  132. „What Hillary Clinton owes Nancy Reagan: The late First Lady wielded real influence on her husband's presidency“. Daily News. New York. March 9, 2016.
  133. Kurtz, Howard (May 2, 2007). „Ronald Reagan, In His Own Words“. The Washington Post. ციტირების თარიღი: October 20, 2007.
  134. Reagan, Nancy (1989), pp. 44, 47.
  135. 135.0 135.1 135.2 135.3 „Nancy Reagan emerges as public icon“. BBC News. June 10, 2004. ციტირების თარიღი: November 2, 2007.
  136. Reagan, Nancy (1989), p. 62.
  137. Celestine Bohlen (December 8, 1988). „The Gorbachev Visit; Another Obstacle Falls: Nancy Reagan and Raisa Gorbachev Get Chummy“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 14, 2008.
  138. Chua-Eoan, Howard G. (June 6, 1988). „My Wife Is a Very Independent Lady“. Time. ციტირების თარიღი: October 5, 2007.
  139. 139.0 139.1 139.2 Burns, Lisa (2008), pp. 139–140.
  140. 140.0 140.1 „Nancy Reagan Criticizes Aides to President“. The New York Times. Reuters. November 13, 1988. ციტირების თარიღი: May 16, 2009.
  141. Reagan, Nancy (1989), p. vii.
  142. Reagan, Nancy (1989), p. 65.
  143. Altman, Lawrence K (October 18, 1987). „Surgeons Remove Cancerous Breast of Nancy Reagan“. The New York Times. ციტირების თარიღი: June 23, 2008.
  144. Reagan, Nancy (1989), p. 285.
  145. Perspectives in Disease Prevention and Health Promotion Trends in Screening Mammograms for Women 50 Years of Age and Older – Behavioral Risk Factor Surveillance System, 1987. Department of Health and Human Services (March 10, 1989). ციტირების თარიღი: June 23, 2008.
  146. 146.0 146.1 A Look Back At The Polls. CBS Interactive Inc (June 7, 2004). ციტირების თარიღი: October 14, 2007.
  147. Beyette, Beverly; Cuniberti, Betty (December 4, 1988). „The Reagan Re-Entry: After Years in the Capital Fishbowl, the First Couple Hope to Find a Little Calm in a Much Changed L.A.“. Los Angeles Times.
  148. Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  149. Netburn, Deborah (December 24, 2006). „Agenting for God“. Los Angeles Times. ციტირების თარიღი: November 16, 2007.
  150. 150.0 150.1 „Ronald Reagan dies at 93“. CNN. June 5, 2004. ციტირების თარიღი: February 7, 2007.
  151. Nancy Reagan: Her Life and Times. Ronald Reagan Presidential Foundation. დაარქივებულია ორიგინალიდან — November 12, 2007. ციტირების თარიღი: May 12, 2007.
  152. My Turn Review. A-1 Women's Discount Bookstore. დაარქივებულია ორიგინალიდან — April 2, 2015. ციტირების თარიღი: March 28, 2007.
  153. Kiely, Kathy (September 13, 2004). „Critical book on Bushes sparks firestorm“. USA Today. ციტირების თარიღი: December 24, 2007. ციტატა: „In 1991, The New York Times published a front-page story on Kelley's biography of Nancy Reagan—and then apologized for repeating some of its salacious charges without attempting to verify them.“
  154. Crowley, Michael (September 15, 2004). „Kitty Kelley: Colonoscopist to the Stars“. Slate. ციტირების თარიღი: June 13, 2009.
  155. Usborne, David (December 15, 2006). „Fact or fiction? The incredible world of Kitty Kelley“. The Independent. London. ციტირების თარიღი: June 20, 2009.
  156. Kurtz, Howard (September 8, 2004). „Media View Kitty Kelley's Bush Book With Caution“. The Washington Post. ციტირების თარიღი: June 20, 2009.
  157. Hershey, Robert D. (December 6, 1989). „Gifts and Loans to Nancy Reagan Stir I.R.S. Interest in High Fashion“. The New York Times. ციტირების თარიღი: January 28, 2008.
  158. Castro, Janice (January 27, 1992). „Nancy with the Golden Threads“. Time. ციტირების თარიღი: January 28, 2008.
  159. Bennet, James (April 29, 1997). „Presidents Call for Big Citizenship, Not Big Government“. The New York Times.
  160. 160.0 160.1 „President Bush Honors Recipients of the Presidential Medal of Freedom Award“ (პრეს-რელიზი). The White House. July 9, 2002. ციტირების თარიღი: March 21, 2007.
  161. 161.0 161.1 Congressional Gold Medal History. United States House of Representatives. ციტირების თარიღი: March 8, 2007.
  162. Nancy Reagan. Scholastic Library Publishing, Inc. (2006). დაარქივებულია ორიგინალიდან — March 13, 2008. ციტირების თარიღი: February 16, 2008.
  163. 163.0 163.1 163.2 163.3 163.4 163.5 Nogourney, Adam & Bernard Wienrob (June 12, 2004). „The 40th President: The President's Widow; For a Frail Mrs. Reagan, A Week of Great Resolve“. The New York Times. ციტირების თარიღი: February 29, 2008. დამოწმება იყენებს მოძველებულ პარამეტრს |lastauthoramp= (დახმარება)
  164. Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  165. „A Nation bids Reagan Farewell“. CBS. June 12, 2004. ციტირების თარიღი: February 29, 2008.
  166. Reagan Laid to Rest. Fox News Channel (June 12, 2004). დაარქივებულია ორიგინალიდან — October 17, 2007. ციტირების თარიღი: March 24, 2007.
  167. „Reagan's Casket Arrives in Washington“ (Transcript). CNN. June 9, 2004. ციტირების თარიღი: November 2, 2007.
  168. Cannon, Angie (June 21, 2004). „A warm public embrace for the new Nancy“. US News and World Report. ციტირების თარიღი: December 13, 2008.
  169. Erika Check (2004). „Bush pressured as Nancy Reagan pleads for stem-cell research“. Nature. 429 (6988): 116. doi:10.1038/429116a. PMID 15141173.
  170. „Former first lady Nancy Reagan supports Bush's re-election“. USA Today. August 4, 2004. ციტირების თარიღი: October 17, 2007.
  171. 171.0 171.1 Roberts, Roxanne (May 12, 2005). „Just Say Yes: Nancy Reagan Welcomed Back at Tribute“. The Washington Post. ციტირების თარიღი: May 17, 2008.
  172. Nagourney, Adam; Santora, Marc (May 4, 2007). '08 Republicans Differ on Defining Party's Future“. The New York Times. ციტირების თარიღი: May 4, 2007.
  173. Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  174. Phillips, Kate (January 31, 2008). „One Word: Reagan“. The New York Times. ციტირების თარიღი: February 9, 2008.
  175. Kugler, Sara (November 13, 2007). „Bloomberg Hosts Event with Nancy Reagan“. ABC. Associated Press. დაარქივებულია ორიგინალიდან — October 14, 2008. ციტირების თარიღი: January 20, 2008.
  176. Rauh, Grace (November 12, 2007). „Bloomberg Turns to Reagan“. The New York Sun. ციტირების თარიღი: January 20, 2008.
  177. Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  178. Alex Johnson. (May 4, 2007) Republicans walk tightrope over war in Iraq. MSNBC. ციტირების თარიღი: May 3, 2007.
  179. Corcoran, Monica (November 8, 2007). „The Nancy Years“. Los Angeles Times. ციტირების თარიღი: January 20, 2008.
  180. Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  181. „Nancy Reagan Released From Hospital“. MSNBC. February 19, 2008. ციტირების თარიღი: February 19, 2008.
  182. 182.0 182.1 182.2 Williams, Brian (interviewee). (October 15, 2008). Nancy Reagan suffers broken pelvis. [Television production]. MSNBC. http://www.msnbc.msn.com/id/21134540/vp/271999154#27199154. წაკითხვის თარიღი: December 5, 2008.
  183. Whitcomb, Dan (October 17, 2008). „Former first lady Nancy Reagan out of hospital“. Reuters. ციტირების თარიღი: May 14, 2009.
  184. Rarback, Sheah (November 4, 2008). „Steps to take for strong bones“. The Miami Herald. ციტირების თარიღი: December 6, 2008.
  185. Physical Therapy Will Play Key Role In Nancy Reagan's Recovery From Recent Fall. News Today (October 27, 2008). ციტირების თარიღი: December 6, 2008.
  186. Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  187. Gordon, Craig (March 9, 2009). „Nancy Reagan praises Obama“. The Politico. ციტირების თარიღი: May 14, 2009.
  188. Simon, Richard (June 4, 2009). „Reagan returns to Washington, D.C., in bronze“. Los Angeles Times. ციტირების თარიღი: June 3, 2009.
  189. Cooper, Helene (June 2, 2009). „Nancy Reagan and Obama Kiss and Make Up“. The New York Times. ციტირების თარიღი: June 3, 2009.
  190. Lua-ს შეცდომა in მოდული:Citation/CS1 at line 4027: bad argument #1 to 'pairs' (table expected, got nil).
  191. „Nancy Reagan Statement on Ted Kennedy's Death“. Time (პრეს-რელიზი). August 26, 2009. ციტირების თარიღი: March 23, 2010.
  192. „After Funeral Service, Betty Ford Buried Next to Husband“. MSNBC. July 14, 2011. ციტირების თარიღი: December 20, 2013.
  193. 193.0 193.1 „Nancy Reagan endorses Romney's bid for president“. USA Today. Associated Press. May 31, 2012. ციტირების თარიღი: December 20, 2013.
  194. „GOP debate at the Ronald Reagan presidential library“. The Washington Post. September 7, 2011. ციტირების თარიღი: December 20, 2013.
  195. 195.0 195.1 „Nancy Reagan still recovering from fall“. CNN. May 23, 2012. ციტირების თარიღი: December 20, 2013.
  196. „Nancy Reagan: 'Ronnie and Margaret were political soul mates'. CNN. April 8, 2013. ციტირების თარიღი: December 20, 2013.
  197. Fieldstadt, Elisha; Gittens, Hasani (March 6, 2016). „Former First Lady Nancy Reagan Dead at 94“. NBC News. ციტირების თარიღი: March 6, 2016.
  198. Cannon, Lou (March 6, 2016). „Nancy Reagan, a Stylish and Influential First Lady, Dies at 94“. The New York Times. ციტირების თარიღი: March 6, 2016.
  199. Dunham, Will (March 6, 2016). „Former First Lady Nancy Reagan dies at 94“. Washington D.C. Reuters. ციტირების თარიღი: March 6, 2016.
  200. „Presidential Proclamation -- Nancy Reagan“ (პრეს-რელიზი). The White House Office of the Press Secretary. March 7, 2016. ციტირების თარიღი: March 7, 2016.
  201. Stanley, Alessandra (March 11, 2016). „At Nancy Reagan's Funeral, Honoring the Queen of a Republican Camelot“. The New York Times. ციტირების თარიღი: May 21, 2016.
  202. 202.0 202.1 Colacello, Bob (March 17, 2016). „Nancy Reagan's Funeral: 'God Bless America,' White Roses, and a Red Adolfo Suit“. Vanity Fair. ციტირების თარიღი: May 21, 2016.
  203. Nancy Reagan Laid to Rest Beside Her Late Husband. 6abc Philadelphia. ციტირების თარიღი: March 12, 2016.
  204. WDIO.com – Former First Lady Nancy Reagan Laid to Rest. WDIO.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — March 12, 2016. ციტირების თარიღი: March 12, 2016.
  205. „Gets Honorary Degree“. The New York Times. Associated Press. May 2, 1983.
  206. „Eureka College Awards Nancy Reagan Honorary Doctorate“. Chronicle Media. April 8, 2009.
  207. Thomas M. Pryor (August 3, 1957). „Universal Plans 7 Films in Month“. The New York Times. ციტირების თარიღი: March 8, 2010.
  208. „Of Local Origin“. The New York Times. January 31, 1958. ციტირების თარიღი: March 8, 2010.
წინამორბედი:
ბერნის ბრაუნი
კალიფორნიის პირველი ლედი
1967-1975
შემდეგი:
გლორია დიკმეჯენი
წინამორბედი:
როზალინ კარტერი
აშშ-ის პირველი ლედი
1981-1989
შემდეგი:
ბარბარა ბუში
ბიოგრაფიების პორტალი – დაათვალიერეთ ვიკიპედიის სხვა სტატიები ბიოგრაფიებზე.
პორტალი ნიუ-იორკი – დაათვალიერეთ ვიკიპედიის სხვა სტატიები ნიუ-იორკზე.
კინოს პორტალი – დაათვალიერეთ ვიკიპედიის სხვა სტატიები კინოს შესახებ.