ისაყ I: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
No edit summary |
||
| ხაზი 26: | ხაზი 26: | ||
|რელიგია = [[სუნიზმი|სუნიტური ისლამი]] |
|რელიგია = [[სუნიზმი|სუნიტური ისლამი]] |
||
}} |
}} |
||
'''ისაყ I''' ''ჯაყელი'' — [[ახალციხის საფაშო|ახალციხის ფაშა]] ოთხჯერ: [[1701]]-[[1705]], [[1708]]-[[1716]], [[1718]]-[[1737]] და [[1744]]-[[1745]] წლებში, [[იუსუფ II]]-ის ძე. მამა მცირეწლოვანს გარდაეცვალა და საფაშო ტახტი ბიძამ - [[სალიმ-ფაშა|სალიმმა]] - წაართვა. სალიმის გარდაცვალების შემდეგ ([[1701]]) ფაშობაზე პრეტენზია განაცხადა სალიმის შვილმა - [[ასლან II|ასლანმა]]. ბიძაშვილთან ბრძოლაში ისაყ I-მა რამდენიმეჯერ დაკარგა საფაშო ტახტი. დაახლოებით [[1718]]-წლიდან, ძალაუფლების საბოლოოდ განმტკიცების შემდეგ, იგი აქტიურად მონაწილეობდა [[1723]]-[[1724]] წლებში ოსმალთა მიერ ამიერკავკასიის ქვეყნების, კერძოდ, ქართლის სამეფოს დაპრობაში. [[1727]], ქართლის მეფის [[იესე (ალიყული-ხანი)|იესე]]ს გარდაცვალების შემდეგ, სულთანმა ისაყ I ქართლის მმართველად დაადგინა და კახეთის დაპყრობაც დაავალა. XVIII საუკუნის 30-იანი წლების პირველ ნახევარში ისაყ I-ს ემორჩილებოდა საკუთრივ საქართველო, ლორე, ყაზახ-შამშადილი, შაქი. ისაყ I დაპყრობილ მხარეებში ცდილობდა ოსმალური სოციალურ-პოლიტიკური სისტემის შემოღებას და მაჰმადიანობის გავრცელებას. მის დროს გახშირდა ლეკიანობა, ტყვეებით ვაჭრობა, გაუკაცრიელდა სოფლები და მხარეები. [[1735]] წელს, როდესაც [[ოსმალობა]] ყიზილბაშობამ შეცვალა, ისაყ I [[თბილისი]]დან ახალციხეში ჩავიდა და სამემკვიდრო ტახტზე დაჯდა. [[1737]] წელს ტახტი შვილს, [[იუსუფ III|იუსუფ III-ს]] დაუთმო. მისი გარდაცვალების შემდეგ კი [[1744]] წელს,ისაყ I მეოთხედ დაუბრუნდა თანამდებობას. გარდაიცვალა [[1745]] წელს. |
'''ისაყ I''' ''ჯაყელი'' — [[ახალციხის საფაშო|ახალციხის ფაშა]] ოთხჯერ: [[1701]]-[[1705]], [[1708]]-[[1716]], [[1718]]-[[1737]] და [[1744]]-[[1745]] წლებში, [[იუსუფ II]]-ის ძე. მამა მცირეწლოვანს გარდაეცვალა და საფაშო ტახტი ბიძამ - [[სალიმ-ფაშა|სალიმმა]] - წაართვა. სალიმის გარდაცვალების შემდეგ ([[1701]]) ფაშობაზე პრეტენზია განაცხადა სალიმის შვილმა - [[ასლან II|ასლანმა]]. ბიძაშვილთან ბრძოლაში ისაყ I-მა რამდენიმეჯერ დაკარგა საფაშო ტახტი. დაახლოებით [[1718]]-წლიდან, ძალაუფლების საბოლოოდ განმტკიცების შემდეგ, იგი აქტიურად მონაწილეობდა [[1723]]-[[1724]] წლებში ოსმალთა მიერ ამიერკავკასიის ქვეყნების, კერძოდ, ქართლის სამეფოს დაპრობაში. [[1727]], ქართლის მეფის [[იესე (ალიყული-ხანი)|იესე]]ს გარდაცვალების შემდეგ, სულთანმა ისაყ I ქართლის მმართველად დაადგინა და კახეთის დაპყრობაც დაავალა. XVIII საუკუნის 30-იანი წლების პირველ ნახევარში ისაყ I-ს ემორჩილებოდა საკუთრივ საქართველო, ლორე, ყაზახ-შამშადილი, შაქი. ისაყ I დაპყრობილ მხარეებში ცდილობდა ოსმალური სოციალურ-პოლიტიკური სისტემის შემოღებას და მაჰმადიანობის გავრცელებას. მის დროს გახშირდა ლეკიანობა, ტყვეებით ვაჭრობა, გაუკაცრიელდა სოფლები და მხარეები. [[1735]] წელს, როდესაც [[ოსმალობა]] ყიზილბაშობამ შეცვალა, ისაყ I [[თბილისი]]დან ახალციხეში ჩავიდა და სამემკვიდრო ტახტზე დაჯდა. [[1737]] წელს ტახტი შვილს, [[იუსუფ III|იუსუფ III-ს]] დაუთმო. მისი გარდაცვალების შემდეგ კი [[1744]] წელს,ისაყ I მეოთხედ დაუბრუნდა თანამდებობას. გარდაიცვალა [[1745]] წელს. |
||
| ხაზი 34: | ხაზი 33: | ||
==ლიტერატურა== |
==ლიტერატურა== |
||
* ''ლომსაძე შ.,'' სამცხე-ჯავახეთი (XVIII ს. შუაწლებიდან XIX საუკუნის შუაწლებამდე), თბ., 1975 |
* ''ლომსაძე შ.,'' სამცხე-ჯავახეთი (XVIII ს. შუაწლებიდან XIX საუკუნის შუაწლებამდე), თბ., 1975 |
||
{{ქსე|5|227|ლომსაძე შ.}} |
|||
* ''ლომსაძე შ.,''[[ქსე]], ტ. 5, გვ. 227, თბ. 1980 |
|||
{{თარგი:სამცხის ათაბაგები}} |
{{თარგი:სამცხის ათაბაგები}} |
||
21:45, 27 თებერვალი 2018-ის ვერსია
| ისაყ I | |
|---|---|
| ახალციხის ფაშა | |
| მმართ. დასაწყისი: | 1701, 1708, 1718, 1744 |
| მმართ. დასასრული: | 1705, 1716, 1737, 1745 |
| წინამორბედი: |
სალიმ-ფაშა 1701 ასლან II 1708, 1716 იუსუფ III 1744 |
| მემკვიდრე: |
ასლან II 1705, 1716 იუსუფ III 1737 აჰმედ-ფაშა 1745 |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | ? |
| გარდ. თარიღი: | 1745 |
| შვილები: |
იუსუფ III აჰმედ-ფაშა |
| დინასტია: | ჯაყელები |
| მამა: | იუსუფ II |
| რელიგია: | სუნიტური ისლამი |
ისაყ I ჯაყელი — ახალციხის ფაშა ოთხჯერ: 1701-1705, 1708-1716, 1718-1737 და 1744-1745 წლებში, იუსუფ II-ის ძე. მამა მცირეწლოვანს გარდაეცვალა და საფაშო ტახტი ბიძამ - სალიმმა - წაართვა. სალიმის გარდაცვალების შემდეგ (1701) ფაშობაზე პრეტენზია განაცხადა სალიმის შვილმა - ასლანმა. ბიძაშვილთან ბრძოლაში ისაყ I-მა რამდენიმეჯერ დაკარგა საფაშო ტახტი. დაახლოებით 1718-წლიდან, ძალაუფლების საბოლოოდ განმტკიცების შემდეგ, იგი აქტიურად მონაწილეობდა 1723-1724 წლებში ოსმალთა მიერ ამიერკავკასიის ქვეყნების, კერძოდ, ქართლის სამეფოს დაპრობაში. 1727, ქართლის მეფის იესეს გარდაცვალების შემდეგ, სულთანმა ისაყ I ქართლის მმართველად დაადგინა და კახეთის დაპყრობაც დაავალა. XVIII საუკუნის 30-იანი წლების პირველ ნახევარში ისაყ I-ს ემორჩილებოდა საკუთრივ საქართველო, ლორე, ყაზახ-შამშადილი, შაქი. ისაყ I დაპყრობილ მხარეებში ცდილობდა ოსმალური სოციალურ-პოლიტიკური სისტემის შემოღებას და მაჰმადიანობის გავრცელებას. მის დროს გახშირდა ლეკიანობა, ტყვეებით ვაჭრობა, გაუკაცრიელდა სოფლები და მხარეები. 1735 წელს, როდესაც ოსმალობა ყიზილბაშობამ შეცვალა, ისაყ I თბილისიდან ახალციხეში ჩავიდა და სამემკვიდრო ტახტზე დაჯდა. 1737 წელს ტახტი შვილს, იუსუფ III-ს დაუთმო. მისი გარდაცვალების შემდეგ კი 1744 წელს,ისაყ I მეოთხედ დაუბრუნდა თანამდებობას. გარდაიცვალა 1745 წელს.
იხილეთ აგრეთვე
ლიტერატურა
- ლომსაძე შ., სამცხე-ჯავახეთი (XVIII ს. შუაწლებიდან XIX საუკუნის შუაწლებამდე), თბ., 1975
- ლომსაძე შ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 227.
| |||||||
