დავით X: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
იარლიყი: წყაროს რედაქტირება 2017
No edit summary
იარლიყი: წყაროს რედაქტირება 2017
ხაზი 29: ხაზი 29:
'''დავით X''' (გ. [[1526]]), [[ქართლის სამეფო|ქართლის]] მეფე [[1505]]-[[1525]], [[კონსტანტინე II (ქართლის მეფე)|კონსტანტინე II-ის]] ძე.
'''დავით X''' (გ. [[1526]]), [[ქართლის სამეფო|ქართლის]] მეფე [[1505]]-[[1525]], [[კონსტანტინე II (ქართლის მეფე)|კონსტანტინე II-ის]] ძე.


მის მეფობაში საქართველოს მეფე-მთავრებს შორის შინაფეოდალური ბრძოლა გრძელდებოდა, [[1509]] აგვისტოში იმერეთის მეფემ [[ალექსანდრე II (იმერეთის მეფე)|ალექსანდრე II-მ]] დაიპყრო [[გორი|ქ. გორი]] და ქართლის ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილი, რომელიც დავით X-მ [[1510]] დაიბრუნა. დავით X-ს ებრძოდა და ქართლს არბევდა [[კახეთის სამეფო|კახეთის]] მეფე [[გიორგი II (კახეთის მეფე)|გიორგი II]] (ავგიორგი). [[1513]], როდესაც ბაგრატ მუხრანბატონმა გიორგი II შეიპყრო, დავით X-მ კახეთი დაიპყრო, მაგრამ მეფის მემკვიდრე მცირეწლოვანი [[ლევანი]] მისმა მომხრე თავადებმა დამალეს. [[1518]] ქართლს ირანელები შემოესიენ [[ისმაილ I|შაჰ ისმაილ I-ის]] მეთაურობით. დავით X-მ შაჰს მორჩილება აღუთქვა და ყოველწლიურად 300 საპალნე აბრეშუმის გადახდა იკისრა. კახეთის თავადებმა უფლისწული ლევანი მეფედ დასვეს. დავით X-მ კვლავ დაიპყრო [[კახეთი]]. ლევანი მაღნარის ციხეში გამაგრდა. დავით X-მ ალყა შემოარტყა ციხეს, მაგრამ ქართლში ოსმალთა რაზმის შემოსევის გამო იძულებული გახდა ალყა მოეხსნა და ქართლში დაბრუნებულიყო. ოსმალების განდევნის შემდეგ ლევანმა გაიმარჯვა. დავით X-მ ლევანი კახეთის მეფედ ცნო და მასთან მტრის წინააღმდეგ ერთობლივი ბრძოლის კავშირი დადო. [[1522]] წელს დავით X-მ უარი თქვა [[ისლამი]]ს მიღებაზე, რის გამოც ქართლს ისევ სპარსელები შეესივნენ. დავით მეფეს ისმაილ I-ის წინააღმდეგ [[თელეთის ბრძოლა 1522|თელეთის ბრძოლაში]] დამარცხება მოუწია, რის შემდეგაც თბილისის ციხეში [[ყიზილბაშები]] ჩადგნენ. [[1524]] წელს ისმაილ I-ის გარდაცვალების შემდეგ, დავით X-მ [[თბილისი]] აიღო და ქართლის საზღვრებში შემოსახლებული თურქმანები განდევნა. [[1525]] წელს ტახტი თავის ძმას — [[გიორგი IX|გიორგის]] გადასცა, თავად ბერად აღიკვეცა დამიანეს სახელით.
მისი მეფობის დროს საქართველოს მეფე-მთავრებს შორის შინაფეოდალური ბრძოლა გრძელდებოდა, [[1509]] წლის აგვისტოში იმერეთის მეფემ [[ალექსანდრე II (იმერეთის მეფე)|ალექსანდრე II-მ]] დაიპყრო [[გორი|ქ. გორი]] და ქართლის ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილი, რომელიც დავით X-მ [[1510]]-ში დაიბრუნა. დავით X-ს ებრძოდა და ქართლს არბევდა [[კახეთის სამეფო|კახეთის]] მეფე [[გიორგი II (კახეთის მეფე)|გიორგი II]] (ავგიორგი). მის წინააღმდეგ ბრძოლა დავითის უმცროსმა ძმამ, [[ბაგრატ მუხრანბატონი|ბაგრატ მუხრანბატონმა]] იკისრა. [[1513]] წელს, როდესაც ბაგრატმა [[გიორგი II (კახეთის მეფე)|ავგიორგი]] შეიპყრო, დავით X-მ კახეთის სამეფო გააუქმა და [[ქართლის სამეფო|ქართლს]] შემოუერთა. გიორგი მეორის მემკვიდრე, მცირეწლოვანი [[ლევანი (კახეთის მეფე)|ლევანი]] მისმა მომხრე თავადებმა გადამალეს. [[1518]] წელს ქართლს ირანელები შემოესიენ [[ისმაილ I|შაჰ ისმაილ I-ის]] მეთაურობით. დავით X-მ შაჰს მორჩილება აღუთქვა და ყოველწლიურად 300 საპალნე აბრეშუმის გადახდა იკისრა. კახეთის თავადებმა უფლისწული ლევანი მეფედ დასვეს. დავით X-მ კვლავ დაიპყრო [[კახეთი]]. ლევანი მაღნარის ციხეში გამაგრდა. დავით X-მ ალყა შემოარტყა ციხეს, მაგრამ ქართლში ოსმალთა რაზმის შემოსევის გამო იძულებული გახდა ალყა მოეხსნა და ქართლში დაბრუნებულიყო. ოსმალების განდევნის შემდეგ ლევანმა გაიმარჯვა. დავით X-მ ლევანი კახეთის მეფედ ცნო და მასთან მტრის წინააღმდეგ ერთობლივი ბრძოლის კავშირი დადო. [[1522]] წელს დავით X-მ უარი თქვა [[ისლამი]]ს მიღებაზე, რის გამოც ქართლს ისევ სპარსელები შეესივნენ. დავით მეფეს ისმაილ I-ის წინააღმდეგ [[თელეთის ბრძოლა 1522|თელეთის ბრძოლაში]] დამარცხება მოუწია, რის შემდეგაც თბილისის ციხეში [[ყიზილბაშები]] ჩადგნენ. [[1524]] წელს ისმაილ I-ის გარდაცვალების შემდეგ, დავით X-მ [[თბილისი]] აიღო და ქართლის საზღვრებში შემოსახლებული თურქმანები განდევნა. [[1525]] წელს ტახტი თავის ძმას — [[გიორგი IX|გიორგის]] გადასცა, თავად ბერად აღიკვეცა დამიანეს სახელით. მოგვიანებით მისმა ვაჟმა, [[ლუარსაბ I]]-მა შეძლო თავზე [[ქართლის სამეფო|ქართლის]] გვირგვინის დადგმა.


==ლიტერატურა==
==ლიტერატურა==

16:03, 29 ივლისი 2017-ის ვერსია

დავით X
ქართლის მეფე
მმართ. დასაწყისი: 1505
მმართ. დასასრული: 1525
წინამორბედი: კონსტანტინე II
მემკვიდრე: გიორგი IX
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი: 1482
გარდ. თარიღი: 1526
გარდ. ადგილი: თბილისი
მეუღლე: 1.ნესტან-დარეჯანი (მირანგული)
2.თამარი
შვილები: 3 ქალიშვილი და 5 ვაჟიშვილი 1.ლუარსაბ I
2. დიმიტრი
3.ბეჟანი
4.ადარნასე
5.რამაზი
დინასტია: ბაგრატიონები
მამა: კონსტანტინე II
დედა: თამარი

დავით X (გ. 1526), ქართლის მეფე 1505-1525, კონსტანტინე II-ის ძე.

მისი მეფობის დროს საქართველოს მეფე-მთავრებს შორის შინაფეოდალური ბრძოლა გრძელდებოდა, 1509 წლის აგვისტოში იმერეთის მეფემ ალექსანდრე II-მ დაიპყრო ქ. გორი და ქართლის ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილი, რომელიც დავით X-მ 1510-ში დაიბრუნა. დავით X-ს ებრძოდა და ქართლს არბევდა კახეთის მეფე გიორგი II (ავგიორგი). მის წინააღმდეგ ბრძოლა დავითის უმცროსმა ძმამ, ბაგრატ მუხრანბატონმა იკისრა. 1513 წელს, როდესაც ბაგრატმა ავგიორგი შეიპყრო, დავით X-მ კახეთის სამეფო გააუქმა და ქართლს შემოუერთა. გიორგი მეორის მემკვიდრე, მცირეწლოვანი ლევანი მისმა მომხრე თავადებმა გადამალეს. 1518 წელს ქართლს ირანელები შემოესიენ შაჰ ისმაილ I-ის მეთაურობით. დავით X-მ შაჰს მორჩილება აღუთქვა და ყოველწლიურად 300 საპალნე აბრეშუმის გადახდა იკისრა. კახეთის თავადებმა უფლისწული ლევანი მეფედ დასვეს. დავით X-მ კვლავ დაიპყრო კახეთი. ლევანი მაღნარის ციხეში გამაგრდა. დავით X-მ ალყა შემოარტყა ციხეს, მაგრამ ქართლში ოსმალთა რაზმის შემოსევის გამო იძულებული გახდა ალყა მოეხსნა და ქართლში დაბრუნებულიყო. ოსმალების განდევნის შემდეგ ლევანმა გაიმარჯვა. დავით X-მ ლევანი კახეთის მეფედ ცნო და მასთან მტრის წინააღმდეგ ერთობლივი ბრძოლის კავშირი დადო. 1522 წელს დავით X-მ უარი თქვა ისლამის მიღებაზე, რის გამოც ქართლს ისევ სპარსელები შეესივნენ. დავით მეფეს ისმაილ I-ის წინააღმდეგ თელეთის ბრძოლაში დამარცხება მოუწია, რის შემდეგაც თბილისის ციხეში ყიზილბაშები ჩადგნენ. 1524 წელს ისმაილ I-ის გარდაცვალების შემდეგ, დავით X-მ თბილისი აიღო და ქართლის საზღვრებში შემოსახლებული თურქმანები განდევნა. 1525 წელს ტახტი თავის ძმას — გიორგის გადასცა, თავად ბერად აღიკვეცა დამიანეს სახელით. მოგვიანებით მისმა ვაჟმა, ლუარსაბ I-მა შეძლო თავზე ქართლის გვირგვინის დადგმა.

ლიტერატურა

  • ჯამბურია გ., ქსე, ტ. 3, გვ. 336, თბ., 1978
წინამორბედი:
კონსტანტინე II
ქართლის მეფე
1505 - 1525
შემდეგი:
გიორგი IX