ვენის ალყა (1683): განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
იარლიყები: რედაქტირება მობილურით საიტის რედაქტირება მობილურით
No edit summary
იარლიყები: რედაქტირება მობილურით საიტის რედაქტირება მობილურით
ხაზი 9: ხაზი 9:
|შედეგი= გაერთიანებული ქრისტიანული ძალების გამარჯვება
|შედეგი= გაერთიანებული ქრისტიანული ძალების გამარჯვება
|ტერიტორია=
|ტერიტორია=
|მხარე1={{დროშა|საღვთო რომის იმპერია}}<br />[[File:Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg|22px]] [[პოლონეთ-ლიტვის თანამეგობრობა]]
|მხარე1=[[File:Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg|22px]] [[პოლონეთ-ლიტვის თანამეგობრობა]]<br />{{დროშა|საღვთო რომის იმპერია}}
* [[File:Flag of the Electorate of Bavaria.svg|22px|border]] [[ბავარიის ელექტორატი|ბავარია]]
* [[File:Flag of the Electorate of Bavaria.svg|22px|border]] [[ბავარიის ელექტორატი|ბავარია]]
* [[File:Flagge franken.svg|22px|border]] [[ფრანკონია]]
* [[File:Flagge franken.svg|22px|border]] [[ფრანკონია]]

19:21, 14 აპრილი 2017-ის ვერსია

{{subst:ET|თარგის გამოყენების შეცდომა! ეს თარგი გამოიყენება subst-ის მეშვეობით. პრობლემის აღმოსაფხვრელად ჩაანაცვლეთ თარგი {{მუშავდება}} თარგით {{subst:მუშავდება}}.}}{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/{{subst:REVISIONUSER}}|{{subst:REVISIONUSER}}]].|{{subst:CURRENTDAY}}|{{subst:CURRENTMONTH}}|{{subst:CURRENTYEAR}}}}

ვენის ალყა
დიდი თურქული ომის ნაწილი

ვენის ბრძოლა
თარიღი 14 ივლისი12 სექტემბერი, 1683
მდებარეობა ვენა, საღვთო რომის იმპერია (თანამედროვე ავსტრია)
შედეგი გაერთიანებული ქრისტიანული ძალების გამარჯვება
მხარეები
პოლონეთ-ლიტვის თანამეგობრობა
საღვთო რომის იმპერიის დროშა საღვთო რომის იმპერია

ჰაბსბურგების უნგრეთი
ვენეციის რესპუბლიკა

ოსმალეთის დროშა ოსმალეთის იმპერია
ვასალი ქვეყნები:
მეთაურები
იან III სობესკი

საღვთო რომის იმპერიის დროშა ერნსტ რიუდიგერ ფონ შტარნჰემბერგი
საღვთო რომის იმპერიის დროშა კარლ ლოთარანგიელი
საღვთო რომის იმპერიის დროშა იოჰან გეორგ III
საღვთო რომის იმპერიის დროშა მაქსიმილიან II ბავარიელი
საღვთო რომის იმპერიის დროშა ევგენი სავოიელი

ოსმალეთის დროშა ქარა მუსტაფა-ფაშა
ოსმალეთის დროშა ქარა მეჰმედ-ფაშა
ოსმალეთის დროშააბაზა სარი ჰუსეინი
მურად გირაი
ძალები
90 000 ჯარისკაცი, 312 ზარბაზანი 140 000 ჯარისკაცი, 150 ზარბაზანი (1683 წლის 10 სექტემბრის მონაცემები)
დანაკარგები
12 500 მოკლული 8 000-15 000 მოკლული, 5 000 ტყვედ ჩავარდნილი
ვენის ალყა ვიკისაწყობში

ვენის მეორე ალყა — დაპირისპირება ოსმალეთის იმპერიასა და საღვთო რომის იმპერიას შორის, რომელიც შემდგომში ოსმალეთის სრულიად ქრისტიანულ სამყაროსთან დაპირისპირებაში გადაიზარდა. მიმდინარეობდა 1683 წლის ივლისიდან სექტემბრამდე. ვენის ალყა იქცა დიდი თურქული ომის დასაწყისად.

წინაისტორია

ოსმალეთის იმპერიას ვენის აღების მცდელობა 1683 წლამდე ბევრად ადრე, 1529 წელსაც ჰქონდა. იმ პერიოდში, ოსმალეთი თავისი განვითარების ზენიტში იყო. 1521 წელს ბელგრადის, ხოლო 1526 წელს უნგრეთის დიდი ნაწილის დაპყრობამ სულთან სულეიმან I-ს ვენის დაპყრობისკენ გაუხსნა გზა, თუმცა იმ შემთხვევაში ოსმალები ზამთრის მოახლოების გამო, 20 დღიანი უშედეგო ალყის შემდეგ, იძულებულნი გახდნენ უკან დაეხიათ. ეს კი ქრისტიანული სამყაროსთვის მნიშვნელოვანი გამარჯვება იყო.

სულეიმან I-ის გარდაცვალების შემდგომ, ოსმალეთის იმპერიის გაძლიერება მნიშვნელოვნად შეფერხდა. 1606 წელს დადებული ჟიტვატოროკის ზავის შედეგად კი, საღვთო რომის იმპერიამ საბოლოოდ დააღწია თავი ყოველწლიური ხარკის გადახდას. მიუხედავად ამისა, ოსმალებმა მაინც შეძლეს მოძლიერება. 1656 წელს დიდი ვეზირი გახდა ქოფრიულიუ მეჰმედ-ფაშა, რითაც ბოლო მოეღო ქალთა სულთანატს, რაც იმპერიაში თითქმის ყველა არეულობის მთავარი მიზეზი იყო. 1669 წელს ოსმალებმა გამარჯვებით დაასრულეს კრეტის ომი და კუნძული დაიპყრეს. 1672-1676 წლებში მიმდინარე ომში, რომელსაც სულთანი მეჰმედ IV მეთაურობდა, დაამარცხეს პოლონეთი და უკრაინის ნაწილს და პოდოლიას დაეუფლნენ.

1676 წლის 3 ნოემბერს იმპერიის დიდი ვეზირის პოსტს იკავებს ქარა მუსტაფა-ფაშა, რომელიც ჭკვიანი, თუმცა ზედმეტად ამბიციური პოლიტიკოსი იყო. ვენის დაპყრობაც სწორედ მისი ოცნება იყო. 1683 წელს ფაშა ვენის დასაპყრობად გაემართა. იმ პერიოდში, ოსმალეთის იმპერია საკუთარი არსებობის ისტორიაში ყველაზე დიდ ფართობზე იყო გადაჭიმული.

ლიტერატურა

  • Stéphane Gaber, Et Charles V arrêta la marche des Turcs, Presses universitaires de Nancy, 1986, ISBN 2-86480-227-9.
  • Bruce, George (1981). Harbottle's Dictionary of Battles. Van Nostrand Reinhold. 
  • Cezary Harasimowicz Victoria Warsaw 2007, novel ISBN 978-83-925589-0-3
  • James Michener Poland, A Novel, see Chapter V From the South
  • Alan Palmer, The Decline and Fall of the Ottoman Empire, Published by Barnes & Noble Publishing, 1992. ISBN 1-56619-847-X.
  • Miltiades Varvounis, Jan Sobieski. The King Who Saved Europe, Xlibris, 2012, ISBN 978-1-4628-8081-2