ყირიმის სახანო: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მNo edit summary იარლიყები: რედაქტირება მობილურით საიტის რედაქტირება მობილურით |
No edit summary |
||
ხაზი 31: | ხაზი 31: | ||
|დინასტია = [[გირეის დინასტია|გირეი]] |
|დინასტია = [[გირეის დინასტია|გირეი]] |
||
|მმართველის ტიტული = ხანი |
|მმართველის ტიტული = ხანი |
||
|მმართველი1 = [[ჰაჯი |
|მმართველი1 = [[ჰაჯი I გირეი]] <small>(პირველი)</small> |
||
|მმართველი1 წელი = 1449-1466 |
|მმართველი1 წელი = 1449-1466 |
||
|მმართველის ტიტული2 = |
|მმართველის ტიტული2 = |
||
ხაზი 88: | ხაზი 88: | ||
|სქოლიო = |
|სქოლიო = |
||
}} |
}} |
||
'''ყირიმის სახანო''' ({{lang-crh|Qırım Hanlığı}}; {{lang-ru|Крымское ханство}}; {{lang-uk|Кримське ханство}}; {{lang-tr|Kırım Hanlığı}}) — ყირიმის თათართა სახელმწიფო [[1441]]-[[1783]] წლებში. ეს იყო ყველაზე ხანგრძლივი თურქული სახანო, რომელიც [[ოქროს ურდო]]ს შემდეგ არსებობდა. მის სათავეში იდგნენ [[გირეის დინასტია|გირეის დინასტიის]] წარმომადგენლები. დინასტიის ფუძემდებელი, [[ჰაჯი |
'''ყირიმის სახანო''' ({{lang-crh|Qırım Hanlığı}}; {{lang-ru|Крымское ханство}}; {{lang-uk|Кримське ханство}}; {{lang-tr|Kırım Hanlığı}}) — ყირიმის თათართა სახელმწიფო [[1441]]-[[1783]] წლებში. ეს იყო ყველაზე ხანგრძლივი თურქული სახანო, რომელიც [[ოქროს ურდო]]ს შემდეგ არსებობდა. მის სათავეში იდგნენ [[გირეის დინასტია|გირეის დინასტიის]] წარმომადგენლები. დინასტიის ფუძემდებელი, [[ჰაჯი I გირეი]], [[ჩინგიზ-ყაენი]]ს უფროსი ვაჟის, [[ჯუჩი]]ს პირდაპირი შთამომავალი იყო. სახანოს ეჭირა ტერიტორიები [[დუნაი]]სა და [[დნეპრი|დნეპრს]] შორის. მოიცავდა ასევე თანამედროვე [[კრასნოდარის მხარე|კრასნოდარის მხარის]] უდიდეს ნაწილსა და [[ბესარაბია]]ს. ქვეყნის ძირითადი [[რელიგია]] იყო [[სუნიზმი|სუნიტური ისლამი]], მაგრამ სხვა სარწმუნოებები არ იდევნებოდა. [[1478]] წლიდან ყირიმის სახანო ოფიციალურად გახდა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის]] [[ვასალი]] და ასე რჩებოდა [[ქუჩუქ-კაინარჯის საზავო ხელშეკრულება|ქუჩუქ-კაინარჯის ზავის]] დადებამდე ([[1774]] წ.). [[1783]] წელს რუსეთმა მისი ანექსია მოახდინა. |
||
== ლიტერატურა == |
== ლიტერატურა == |
19:50, 28 მარტი 2017-ის ვერსია
ყირიმის სახანო قريم يورتى Qırım Yurtu ოსმალეთის იმპერიის ვასალი (1478–1774) | |||||||
| |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
დედაქალაქი | ჩუფუტ-კალე (1441-1490-იანები) სალაჩიკი (1490-იანები-1532) ბახჩისარაი (1532-1783) | ||||||
ენა | ყირიმული თათრული ოსმალური | ||||||
რელიგია | ისლამი | ||||||
ფართობი | 52 200 კმ² | ||||||
მმართველობის ფორმა | მემკვიდრეობითი მონარქია | ||||||
დინასტია | გირეი | ||||||
ხანი | |||||||
- 1449-1466 | ჰაჯი I გირეი (პირველი) | ||||||
- 1777–1783 | შაჰინ-გირეი(ბოლო) | ||||||
დღეს მისი ტერიტორიაზე მდებარეობს | უკრაინა, მოლდოვა, რუსეთი | ||||||
ყირიმის სახანო (ყირიმ. Qırım Hanlığı; რუს. Крымское ханство; უკრ. Кримське ханство; თურქ. Kırım Hanlığı) — ყირიმის თათართა სახელმწიფო 1441-1783 წლებში. ეს იყო ყველაზე ხანგრძლივი თურქული სახანო, რომელიც ოქროს ურდოს შემდეგ არსებობდა. მის სათავეში იდგნენ გირეის დინასტიის წარმომადგენლები. დინასტიის ფუძემდებელი, ჰაჯი I გირეი, ჩინგიზ-ყაენის უფროსი ვაჟის, ჯუჩის პირდაპირი შთამომავალი იყო. სახანოს ეჭირა ტერიტორიები დუნაისა და დნეპრს შორის. მოიცავდა ასევე თანამედროვე კრასნოდარის მხარის უდიდეს ნაწილსა და ბესარაბიას. ქვეყნის ძირითადი რელიგია იყო სუნიტური ისლამი, მაგრამ სხვა სარწმუნოებები არ იდევნებოდა. 1478 წლიდან ყირიმის სახანო ოფიციალურად გახდა ოსმალეთის ვასალი და ასე რჩებოდა ქუჩუქ-კაინარჯის ზავის დადებამდე (1774 წ.). 1783 წელს რუსეთმა მისი ანექსია მოახდინა.
ლიტერატურა
- Дворец крымских ханов в Бахчисарае
- В. Е. Возгрин ИСТОРИЧЕСКИЕ СУДЬБЫ КРЫМСКИХ ТАТАР
- О. Гайворонский «Созвездие Гераев. Краткие биографии крымских ханов»
- Базилевич В. М. Из истории московско-крымских отношений в первой половине XVII века. Киев.: 1914.
- Бантыш-Каменский Н. Н. Реестр делам крымского двора с 1474 по 1779 год
- Смирнов В. Д. Крымское ханство под верховенством Оттоманской Порты в XVIII в. до присоединения его к России