ფანჯი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
No edit summary |
||
| ხაზი 5: | ხაზი 5: | ||
|ფოტოს ზომა = |
|ფოტოს ზომა = |
||
|ალტ = |
|ალტ = |
||
|სათაური = |
|სათაური = ფანჯი |
||
|სხვა სახელი = |
|სხვა სახელი = |
||
|ეტიმოლოგია = |
|ეტიმოლოგია = |
||
| ხაზი 46: | ხაზი 46: | ||
|Commons = |
|Commons = |
||
}} |
}} |
||
'''ფანჯი''' — მდინარე [[ავღანეთი|ავღანეთსა]] და [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთში]], [[ამუდარია|ამუდარიის]] მარცხენა შემადგენელი. სიგრძე 921 კმ, აუზის ფართობი 114 ათ. კმ². წარმოიქმნება მდინარეების [[პამირი (მიდნარე)|პამირისა]] და [[ვახანდარია|ვახანდარიის]] შეერთების შედეგად სოფელ ქალა-ფანჯის სიახლოვეს. აქედან მდინარე [[დასავლეთი]]საკენ მიედინება და საზღვარს ქმნის [[ავღანეთი|ავღანეთსა]] და [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთს]] შორის. ქალაქ [[ხოროგი]]ს გავლის შემდეგ, ღებულობს მდინარე [[ბართანგი]]ს წყლებს. ამის შემდეგ, მდინარე [[ვახში]]ს შეერთების ადგილამდე უხვევს სამხრეთ-დასავლეთისაკენ და შემდეგ წარმოქმნის [[ცენტრალური აზია|ცენტრალური აზიის]] უდიდეს მდინარე [[ამუდარია]]ს. |
'''ფანჯი''' — მდინარე [[ავღანეთი|ავღანეთსა]] და [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთში]], [[ამუდარია|ამუდარიის]] მარცხენა შემადგენელი. სიგრძე 921 კმ, აუზის ფართობი 114 ათ. კმ². წარმოიქმნება მდინარეების [[პამირი (მიდნარე)|პამირისა]] და [[ვახანდარია|ვახანდარიის]] შეერთების შედეგად სოფელ ქალა-ფანჯის სიახლოვეს. აქედან მდინარე [[დასავლეთი]]საკენ მიედინება და საზღვარს ქმნის [[ავღანეთი|ავღანეთსა]] და [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთს]] შორის. ქალაქ [[ხოროგი]]ს გავლის შემდეგ, ღებულობს მდინარე [[ბართანგი]]ს წყლებს. ამის შემდეგ, მდინარე [[ვახში]]ს შეერთების ადგილამდე უხვევს სამხრეთ-დასავლეთისაკენ და შემდეგ წარმოქმნის [[ცენტრალური აზია|ცენტრალური აზიის]] უდიდეს მდინარე [[ამუდარია]]ს.<ref>[http://bse.sci-lib.com/article094583.html დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია — ფანჯი] {{ru icon}}</ref> |
||
მდინარე პამირი [[ზორქოლი|ზორქოლის ტბაში]] იღებს სათავეს. მიედინება ღრმა ხეობაში. მარჯვნიდან ერთვის მდინარეები: [[გუნტი]], [[ბართანგი]], [[იაზგულემი]], [[ვანჩი]] და [[ქიზილსუ]], ხოლო მარცხნიდან მდინარე [[ქოქჩა]]. მდინარე ფანჯი საზრდოობს [[თოვლი]]სა და [[მყინვარი]]ს წყლით. საშუალო წლიური ხარჯი ქვემო დინებაში 1032 მ³/წმ. ზემოთში მკაცრი [[ზამთარი|ზამთრის]] ფარგლებში იძგიფება. მდინარის რბილი წყალი სასმელად ვარგისი თვისებებით გამოირჩევა. [[სსრკ|საბჭოთა პერიოდში]] მდინარე ფანჯი [[სსრკ]]-სთვის მნიშვნელოვან სტრატეგიულ როლს ასრულებდა [[ავღანეთის ომი (1979-1989)|ავღანეთის ომის დროს]]. |
მდინარე პამირი [[ზორქოლი|ზორქოლის ტბაში]] იღებს სათავეს. მიედინება ღრმა ხეობაში. მარჯვნიდან ერთვის მდინარეები: [[გუნტი]], [[ბართანგი]], [[იაზგულემი]], [[ვანჩი]] და [[ქიზილსუ]], ხოლო მარცხნიდან მდინარე [[ქოქჩა]]. მდინარე ფანჯი საზრდოობს [[თოვლი]]სა და [[მყინვარი]]ს წყლით. საშუალო წლიური ხარჯი ქვემო დინებაში 1032 მ³/წმ. ზემოთში მკაცრი [[ზამთარი|ზამთრის]] ფარგლებში იძგიფება. მდინარის რბილი წყალი სასმელად ვარგისი თვისებებით გამოირჩევა. [[სსრკ|საბჭოთა პერიოდში]] მდინარე ფანჯი [[სსრკ]]-სთვის მნიშვნელოვან სტრატეგიულ როლს ასრულებდა [[ავღანეთის ომი (1979-1989)|ავღანეთის ომის დროს]].<ref name="dic" /> |
||
მარჯვენა სანაპიროზეა ნაკრძალები [[დაშთი-ჯუმი]] და [[ვეფხვის ხევი]]. მდინარის წყალი გამოიყენება სარწყავად. განვითარებულია თევზის რეწვა. სანაოსნოა შესართავიდან 118 [[კილომეტრი|კილომეტრზე]]. ნაწილობრივ მდინარე ფანჯის ხეობაში გადის [[პამირის ავტომაგისტრალი]]. მდინარეში იორხარის შეერთების ადგილას მდებარეობს ყიშლაღი [[იორხი]]. ფანჯის ნაპირზეა დასახლებული პუნქტები: [[ვარანგი]], [[იშქაშიმი]], [[ხოროგი]], [[ფანჯი (დაბა)|ფანჯი]] და სხვა. |
მარჯვენა სანაპიროზეა ნაკრძალები [[დაშთი-ჯუმი]] და [[ვეფხვის ხევი]]. მდინარის წყალი გამოიყენება სარწყავად. განვითარებულია თევზის რეწვა. სანაოსნოა შესართავიდან 118 [[კილომეტრი|კილომეტრზე]]. ნაწილობრივ მდინარე ფანჯის ხეობაში გადის [[პამირის ავტომაგისტრალი]]. მდინარეში იორხარის შეერთების ადგილას მდებარეობს ყიშლაღი [[იორხი]]. ფანჯის ნაპირზეა დასახლებული პუნქტები: [[ვარანგი]], [[იშქაშიმი]], [[ხოროგი]], [[ფანჯი (დაბა)|ფანჯი]] და სხვა.<ref name="dic">[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_geo/4042/%D0%9F%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B6 გეოგრაფიული ენციკლოპედია — ფანჯი] {{ru icon}}</ref> |
||
[[ავღანეთი]]ს ჩრდილო-აღმოსავლეთით ფანჯისა და ქოქჩის შეერთების ადგილას სოფელ შორთუღაის სიახლოვეს არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს [[ინდის ცივილიზაცია|ჰარაპული დასახლება]] შორთუღაი А (ძვ. წ. 2200-2000) ფართობით 2,5 [[ჰა]]. |
[[ავღანეთი]]ს ჩრდილო-აღმოსავლეთით ფანჯისა და ქოქჩის შეერთების ადგილას სოფელ შორთუღაის სიახლოვეს არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს [[ინდის ცივილიზაცია|ჰარაპული დასახლება]] შორთუღაი А (ძვ. წ. 2200-2000) ფართობით 2,5 [[ჰა]]. |
||
==სქოლიო== |
|||
{{სქოლიო}} |
|||
10:34, 1 ნოემბერი 2016-ის ვერსია
| ფანჯი | |
|---|---|
 ფანჯი | |
| ქვეყანა |
 ავღანეთი ტაჯიკეთი |
| სათავე | 37°01′03″ ჩ. გ. 72°39′41″ ა. გ. / 37.01750° ჩ. გ. 72.66139° ა. გ. |
| სათავის სიმაღლე | 2799 მ |
| შესართავი |
ამუდარია 37°06′39″ ჩ. გ. 68°18′53″ ა. გ. / 37.11083° ჩ. გ. 68.31472° ა. გ. |
| შესართავის სიმაღლე | 310 მ |
| სიგრძე | 921 კმ |
| აუზის ფართობი | 114 კმ² |
| წყლის ხარჯი (საშ.) | 1032 მ³/წმ |
    — სათავე,  — შესართავი | |
 ფანჯი ვიკისაწყობში | |
ფანჯი — მდინარე ავღანეთსა და ტაჯიკეთში, ამუდარიის მარცხენა შემადგენელი. სიგრძე 921 კმ, აუზის ფართობი 114 ათ. კმ². წარმოიქმნება მდინარეების პამირისა და ვახანდარიის შეერთების შედეგად სოფელ ქალა-ფანჯის სიახლოვეს. აქედან მდინარე დასავლეთისაკენ მიედინება და საზღვარს ქმნის ავღანეთსა და ტაჯიკეთს შორის. ქალაქ ხოროგის გავლის შემდეგ, ღებულობს მდინარე ბართანგის წყლებს. ამის შემდეგ, მდინარე ვახშის შეერთების ადგილამდე უხვევს სამხრეთ-დასავლეთისაკენ და შემდეგ წარმოქმნის ცენტრალური აზიის უდიდეს მდინარე ამუდარიას.[1]
მდინარე პამირი ზორქოლის ტბაში იღებს სათავეს. მიედინება ღრმა ხეობაში. მარჯვნიდან ერთვის მდინარეები: გუნტი, ბართანგი, იაზგულემი, ვანჩი და ქიზილსუ, ხოლო მარცხნიდან მდინარე ქოქჩა. მდინარე ფანჯი საზრდოობს თოვლისა და მყინვარის წყლით. საშუალო წლიური ხარჯი ქვემო დინებაში 1032 მ³/წმ. ზემოთში მკაცრი ზამთრის ფარგლებში იძგიფება. მდინარის რბილი წყალი სასმელად ვარგისი თვისებებით გამოირჩევა. საბჭოთა პერიოდში მდინარე ფანჯი სსრკ-სთვის მნიშვნელოვან სტრატეგიულ როლს ასრულებდა ავღანეთის ომის დროს.[2]
მარჯვენა სანაპიროზეა ნაკრძალები დაშთი-ჯუმი და ვეფხვის ხევი. მდინარის წყალი გამოიყენება სარწყავად. განვითარებულია თევზის რეწვა. სანაოსნოა შესართავიდან 118 კილომეტრზე. ნაწილობრივ მდინარე ფანჯის ხეობაში გადის პამირის ავტომაგისტრალი. მდინარეში იორხარის შეერთების ადგილას მდებარეობს ყიშლაღი იორხი. ფანჯის ნაპირზეა დასახლებული პუნქტები: ვარანგი, იშქაშიმი, ხოროგი, ფანჯი და სხვა.[2]
ავღანეთის ჩრდილო-აღმოსავლეთით ფანჯისა და ქოქჩის შეერთების ადგილას სოფელ შორთუღაის სიახლოვეს არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს ჰარაპული დასახლება შორთუღაი А (ძვ. წ. 2200-2000) ფართობით 2,5 ჰა.