არაბთა გაერთიანებული საამიროები: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 18: ხაზი 18:
|longEW=E
|longEW=E
|უდიდესი_ქალაქი = [[დუბაი (ქალაქი)|დუბაი]]
|უდიდესი_ქალაქი = [[დუბაი (ქალაქი)|დუბაი]]
|მთავრობის_ტიპი = [[ფედერაცია|ფედერალური]] [[კონსტიტუციური მონარქია]]
|მთავრობის_ტიპი = [[ფედერაცია|ფედერალური]] [[აბსოლუტური მონარქია]]
|ლიდერის_ტიპი_1 = [[არაბთა გაერთიანებული საამიროების პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერის_ტიპი_1 = [[არაბთა გაერთიანებული საამიროების პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერის_სახელი_1 = [[ხალიფა ბინ ზაიიდ ალ ნაჰაიანი|ხალიფა ალ ნაჰაიანი]]
|ლიდერის_სახელი_1 = [[ხალიფა ბინ ზაიიდ ალ ნაჰაიანი|ხალიფა ალ ნაჰაიანი]]
ხაზი 24: ხაზი 24:
|ლიდერის_სახელი_2 = [[მოჰამედ ბინ რაშიდ ალ მაკტუმი|მოჰამედ ალ მაკტუმი]]
|ლიდერის_სახელი_2 = [[მოჰამედ ბინ რაშიდ ალ მაკტუმი|მოჰამედ ალ მაკტუმი]]
|რანგი_ფართობით = 115-ე
|რანგი_ფართობით = 115-ე
|ფართობი =83,600
|ფართობი = 83 600
|წყალი_% =
|წყალი_% =
|სავარაუდო_მოსახლეობა =9,205,651<ref name=PopulationWorldBank>{{cite web|url=http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL |title=Population (Total) |publisher=World Bank}}</ref>
|სავარაუდო_მოსახლეობა = 9 205 651<ref name=PopulationWorldBank>{{cite web|url=http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL|title=Population (Total)|publisher=World Bank}}</ref>
|სავარაუდო_მოსახლეობა_რანგი = 93-ე
|სავარაუდო_მოსახლეობა_რანგი = 93-ე
|მოსახლეობა_სავარაუდოდ_წელს = 2013
|მოსახლეობა_სავარაუდოდ_წელს = 2013
|მოსახლეობის_ცენზი = 4,106,427
|მოსახლეობის_ცენზი = 4 106 427
|მოსახლეობის_ცენზი_წელს = 2005
|მოსახლეობის_ცენზი_წელს = 2005
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე = 99 ად
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე = 99
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 110-ე
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 110-ე
|მშპ_ppp_წელი = 2007
|მშპ_ppp_წელი = 2007
|მშპ_ppp = $159.3 მილიარდი
|მშპ_ppp = $159.3 მილიარდი
|მშპ_ppp_რანგი = 54-ე
|მშპ_ppp_რანგი = 54-ე
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე =$35,516
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = $35 516
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი = მე-16
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი = მე-16
|აგი =0.868
|აგი = 0.868
|აგი_ტენდენცია= {{ზრდა}}
|აგი_ტენდენცია = {{ზრდა}}
|აგი_კატეგორია = <font color="#009900">მაღალი</font>
|აგი_კატეგორია = <font color="#009900">მაღალი</font>
|აგი_რანგი =39-ე
|აგი_რანგი = 39-ე
|აგი_წელი =2007
|აგი_წელი = 2007
|ვალუტა= [[არაბთა გაერთიანებული საამიროების დირჰამი]]
|ვალუტა = [[არაბთა გაერთიანებული საამიროების დირჰამი]]
|ვალუტის_კოდი =AED
|ვალუტის_კოდი = AED
|ქვეყნის_კოდი =ARE
|ქვეყნის_კოდი = ARE
|დროის_სარტყელი =([[მსოფლიო კოორდინირებული დრო|UTC]] +4სთ.)
|დროის_სარტყელი = ([[მსოფლიო კოორდინირებული დრო|UTC]] +4სთ.)
|ზაფხულის_დრო =([[მსოფლიო კოორდინირებული დრო|UTC]] +4სთ.)
|ზაფხულის_დრო = ([[მსოფლიო კოორდინირებული დრო|UTC]] +4სთ.)
|cctld = [[.ae]]
|cctld = [[.ae]]
|სატელეფონო_კოდი =971
|სატელეფონო_კოდი = 971
|სატელეფონო_კოდი_მითითება =
|სატელეფონო_კოდი_მითითება =
|სქოლიო=
|სქოლიო =
}}
}}


ხაზი 57: ხაზი 57:


== სახელწოდება ==
== სახელწოდება ==
* '''ოფიციალური''' : არაბთა გაერთიანებული საამიროები
* '''ოფიციალური''': არაბთა გაერთიანებული საამიროები
* '''ეროვნული''' : الإمارات العربيّة المتّحد (ალ-იმარათ ალ-არაბიია ალ-მუთაჰიდა)
* '''ეროვნული''': الإمارات العربيّة المتّحد (ალ-იმარათ ალ-არაბიია ალ-მუთაჰიდა)


== გეოგრაფია ==
== გეოგრაფია ==
ხაზი 64: ხაზი 64:
ქვეყანა მდებარეობს [[სამხრეთ-დასავლეთი აზია|სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში]], [[არაბეთის ნახევარკუნძული|არაბეთის ნახევარკუნძულზე]]. მოსაზღვრე ქვეყნებია: [[კატარი]], [[საუდის არაბეთი]], [[ომანი]].
ქვეყანა მდებარეობს [[სამხრეთ-დასავლეთი აზია|სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში]], [[არაბეთის ნახევარკუნძული|არაბეთის ნახევარკუნძულზე]]. მოსაზღვრე ქვეყნებია: [[კატარი]], [[საუდის არაბეთი]], [[ომანი]].


* ფართობი : 83.600 კმ².
* ფართობი: 83 600 კმ².


* უმაღლესი წერტილი : ჰაჯარის მთები
* უმაღლესი წერტილი: ჰაჯარის მთები


* ქვეყნის უდიდესი ნაწილი უდაბნოს უკავია. მოსახლეობა ცხობრობს ზღვისპირა ზონაში ან ოაზისებში. [[1970]] წლიდან დაიწყო სარწყავი არხების გაყვანა ოაზისების მიმდებარე უდაბნოებში და მათი ნაყოფიერ მიწებად გადაქცევის პროცესი.
* ქვეყნის უდიდესი ნაწილი უდაბნოს უკავია. მოსახლეობა ცხობრობს ზღვისპირა ზონაში ან ოაზისებში. [[1970]] წლიდან დაიწყო სარწყავი არხების გაყვანა ოაზისების მიმდებარე უდაბნოებში და მათი ნაყოფიერ მიწებად გადაქცევის პროცესი.


* კლიმატი : საამიროები მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე ცხელი სახელმწიფოა.
* [[კლიმატი]]: საამიროები მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე ცხელი სახელმწიფოა.


* აბუ დაბის წლიური საშუალო ტემპერატურის სკალა
* აბუ დაბის წლიური საშუალო ტემპერატურის სკალა:


{| {{prettytable}}
{| {{prettytable}}
ხაზი 121: ხაზი 121:
|}
|}
|}
|}

== ბუნება ==
== ბუნება ==
არაბთა გაერთიანებული საამიროების ტერიტორია გადაჭიმულია [[სპარსეთის ყურე|სპარსეთის ყურის]] სამხრეთ სანაპიროს გასწვრივ 600 კმ-ზე. ნაპირები უმთავრესად დაბალია შიგ შეჭრილი წყალმარჩხი ყურეებით. სანაპიროს გასწვრივ ბევრი [[კუნძული|კუნძულია]], დიდ მანძილზე გასდევს [[მარჯნის რიფი|მარჯნის რიფები]]. ჭარბობს ქვიშიანი და მლაშობიანი უდაბნო ვაკეები, დასავლეთით - ქვიანი უდაბნოები. აღმოსავლეთით ომანის მთების ტოტებია. მუდმივი მდინარეები არაა.
არაბთა გაერთიანებული საამიროების ტერიტორია გადაჭიმულია [[სპარსეთის ყურე|სპარსეთის ყურის]] სამხრეთ სანაპიროს გასწვრივ 600 კმ-ზე. ნაპირები უმთავრესად დაბალია, შიგ შეჭრილი წყალმარჩხი [[ყურე]]ებით. სანაპიროს გასწვრივ ბევრი [[კუნძული]], დიდ მანძილზე გასდევს [[მარჯნის რიფი|მარჯნის რიფები]]. ჭარბობს ქვიშიანი და მლაშობიანი უდაბნო ვაკეები, დასავლეთით ქვიანი [[უდაბნო]]ები. აღმოსავლეთით ომანის მთების ტოტებია. მუდმივი [[მდინარე]]ები არაა.

== ისტორია ==
საამიროების ტერიტორიაზე აღმოჩენილი უძველესი დასახლებები თარიღდება დაახლოებით ძვ. წ. აღ. 5500 წლით. ძვ. წ. აღ. 3000 წელს ხდებოდა ალ-ხაჯარის მთებში ხდებოდა [[სპილენძი]]ს მოპოვება და ჰქონდათ [[მესოპოტამია]]სთან სავაჭრო ურთიერთობები.<ref>{{cite web|url=http://www.adias-uae.com/ |title=Abu Dhabi Islands Archaeological Survey (ADIAS) |publisher=Adias-uae.com }}</ref> [[საერთაშორისო ვაჭრობა]] რეგიონის დღემდე სტრატეგიულ მნიშვნელობას ანიჭებს.<ref>{{cite web|url=http://www.uaeinteract.com/docs/More_light_thrown_on_Jebel_Buhais_Neolithic_age/30453.htm |title=More light thrown on Jebel Buhais Neolithic age |publisher=Uaeinteract.com }}</ref> I საუკუნიდან არსებობდა მუდმივი სავაჭრო გზები, [[სირია]]სა და [[ერაყი]]ს ქალაქებთან. ასევე განვითარდა საზღვაო მიმოსვლა [[ინდოეთი|ინდოეთთან]].

===ისლამის გავრცელება===
რეგიონში [[ისლამი]]ს გავრცელება [[630]] წლიდან დაიწყო. საამიროების ტერიტორიაზე გადახდილი რამდენიმე ბრძოლოს შემდეგ [[არაბეთის ნახევარკუნძული|არაბეთის ნახევარკუნძულზე]] ისლამი საბოლოოდ გაბატონდა. [[637]] წელს [[რას-ელ-ხაიმის საამირო|რას-ელ-ხაიმი]] გაიმოიყენებოდა [[სასანიანები|სასანიდურ ირანში]] ისლამის შეჭრის პლაცდარმად.<ref name="AbedHellyer2001">{{cite book|author1=Ibrahim Abed|author2=Peter Hellyer|title=United Arab Emirates, a New Perspective|url=http://books.google.com/books?id=QcMz3zV0qAMC&pg=PA83|year= 2001|publisher=Trident Press Ltd|isbn=978-1-900724-47-0|pages=83–84}}</ref>

=== პორტუგალიური მმართველობა (1506-1620) ===
XVI საუკუნის დასაწყისში, [[ვასკო და გამა]]ს ექსპედიციის შემდეგ, [[პორტუგალია]]მ დაიწყო ინდოეთის ოკეანეში ექსპანსია. [[1507]] წელს [[პორტუგალიელები|პორტუგალიელმა]] მთავარსარდალმა [[ალფონსო დე ალბუკერკე]]მ მცირე ფლოტით დაიკავა [[ომანის ყურე]] და [[ჰორმუზის სრუტე]], რითიც პორტუგალიელ ვაჭრებს [[ინდოეთი|ინდოეთთან]] თავისუფალი ვაჭრობის შესაძლებლობა მისცა.<ref>[http://www.newsday.co.zw/2013/02/16/moving-and-sheikhing/ Moving and 'Sheikhing'! – NewsDay Zimbabwe]. Newsday.co.zw (16 February 2013). Retrieved on 14 July 2013.</ref> შემდგომ წლებში უკვე ემირატების ტერიტორია იყო პორტუგალიის სამიზნე, თუმცა მათ უწევდათ როგორც ემირატების ტერიტორიაზე მცხოვრებ ტომებთან ბრძოლა ასევე [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] შეტევების მოგერიება. პორტუგალიელების თავდაცვითი ნაგებობები განლაგებული იყო მთელს აღმოსავლეთ სანაპიროზე. XVII საუკუნის დასაწყისში პორტუგალიელებს აღარ ჰქონდათ [[ბრიტანეთის ოსტინდოეთის კომპანია|ოსტინდოეთის კომპანიის]] მხარდაჭერა და ისინი რეგიონიდან [[სეფიანთა იმპერია|სეფიანებმა]] განდევნეს. ისინი [[ბაჰრეინი|ბაჰრეინში]] მდებარე მთავარი ბაზიდან [[1602]] წელს განდევნეს, სამხრეთი ირანის საპორტო ქალაქ [[ბენდერ-აბასი]]დან [[1615]] წელს, ხოლო რას-ელ-ხაიმიდან [[1620]] წელს.<ref>[http://www.uaeinteract.com/history/e_walk/con_3/con3_45.asp UAE History: 2,000 to 200 years ago]. UAEinteract. Retrieved on 2014-01-26.</ref>

=== საუდების მმართველობა (1744–1891) ===
1744-1818 წლებში [[აბუ-დაბის საამირო]]ს დასავლეთ რეგიონი შედიოდა [[დირაიას საამირო|საუდების პირველ]], ხოლო [[ოსმალო-საუდების ომი]]ს შემდეგ 1881-1891 წლებში [[ნეჯდის საამირო|საუდების მეორე სახელმწიფოს]] შემადგენლობაში. აბუ-დაბის მმართველი [[ზაიედ იბნ ხალიფა]] 1880-იან წლებში [[კატარი|კატართან]] და [[საუდები|საუდებთან]] აწარმოებდა სასაზღვრო ომს. მან გარკვეულ წარმატებებს მიაღწია და დაიბრუნა [[ლივას ოაზისი]] და [[გაიათი]].<ref>Al-Hajji 2001, pp 171-4</ref> მას [[ელ-ბურაიმი]]ს საუდებისგან განთავისუფლებაში [[ომანი]]ც ეხმარებოდა. ამის შემდეგ რეგიონში აბუ-დაბის გავლენა გაიზარდა.<ref>Al-Hajji 2001, pp. 175–6.</ref> შეიხი ზაიედი ძლიერი ლიდერი იყო და ემირატის ტერიტორიაზე მცხოვრები ტომები მას პატივს ცემდნენ. მისი მმართველობი პერიოდში აბუ-დაბის ტერიტორია სამჯერ გაიზარდა. შეედეგად აბუ-დაბმა მოახერხა დამოუკიდებლობის შენარჩუნება, ხოლო 1880-იანი წლების შემდეგ [[ალ-აინი]]საც აკონტროლებდა. არაბთა გაერთიანებული ემირატების დანარჩენი საამიროები არასოდეს ყოფილან საუდების გავლენის ქვეშ.<ref>Peter Malcolm Holt, Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis (1977) ''The Cambridge history of Islam'', Cambridge University Press, ISBN 0-521-29136-4.</ref>

=== ბრიტანული მმართველობა (1892–1971) ===

=== დამოუკიდებლობა (1971) ===


== სახელმწიფო ==
== სახელმწიფო ==
===ფედერაციული ინსტიტუტები===
=== ფედერაციული ინსტიტუტები ===
უზენაესი საბჭო შედგება 7 საამიროს მმართველებისაგან, რომელიც ირჩევს პრეზიდენტს და პრემიერ-მინისტრს 5 წლის ვადით. არაოფიციალურად პრეზიდენტის თანამდებობა აბუ-დაბის შეიხებს ალ-ნაჰიანებს გადაეცემათ მემკვიდრეობით, პრემიერ-მინისტრობა კი დუბაის შეიხებს ალ-მაკტუმებს. უზენაესი საბჭო ირჩევს მინისტრთა საბჭოს და 40 კაციან საკავშირო ეროვნულ საბჭოს. დუბაის და რას ალ-ხაიმას საამიროების გარდა ყველა საამირო საკავშირო სასამართლო სისტემას ექვემდებარება. ქვეყნის ყველა საამიროში მოქმედებს აგრეთვე ისლამური სამართალი.


უზენაესი საბჭო შედგება 7 საამიროს მმართველებისაგან, რომელიც ირჩევს პრეზიდენტს და პრემიერ-მინისტრს 5 წლის ვადით. არაოფიციალურად პრეზიდენტის თანამდებობა აბუ-ზაბის შეიხეის ალ-ნაჰიანებს გადაეცემათ მემკვიდრეობით, პრემიერ-მინისტრობა კი დუბაის შეიხებს ალ-მაკტუმებს. უზენაესი საბჭო ირჩევს მინისტრთა საბჭოს და 40 კაციან საკავშირო ეროვნულ საბჭოს. დუბაის და რას ალ-ხაიმას საამიროების გარდა ყველა საამირო საკავშირო სასამართლო სისტემას ექვემდებარება. საამიროების ყველა საამიროში მოქმედებს აგრეთვე ისლამური სამართალი.
=== 7 საამირო ===
=== 7 საამირო ===
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
|-
|-
! საამირო !! დროშა !! ფართობი<br />კმ<sup>2</sup>!! მთლიანი ფართობის<br /> პროცენტული წილი !! მოსახლეობა !! მთლიანი მოსახლეობის<br />პროცენტული წილი !! მმართველი
! საამირო !! დროშა !! ფართობი<br />კმ² !! მთლიანი ფართობის<br />პროცენტული წილი !! მოსახლეობა !! მთლიანი მოსახლეობის<br />პროცენტული წილი !! მმართველი
|-
|-
|style="text-align:center;"| [[აბუ-დაბის საამირო]] ||style="text-align:center;"| [[File:Flag of Abu Dhabi.svg|border|40px]] ||style="text-align:center;"| 67 340 ||style="text-align:center;"| 86,7 % || style="text-align:center;"| 1 548 655 || style="text-align:center;"|31,2 % ||style="text-align:center;"|[[შეიხი]] [[ხალიფა ბინ ზაიიდ ალ ნაჰაიანი]]<br />(2004 წლიდან)
|style="text-align:center;"| [[აბუ-დაბის საამირო]] ||style="text-align:center;"| [[ფაილი:Flag of Abu Dhabi.svg|border|40px]] ||style="text-align:center;"| 67 340 ||style="text-align:center;"| 86,7 % || style="text-align:center;"| 1 548 655 || style="text-align:center;"|31,2 % ||style="text-align:center;"|[[შეიხი]] [[ხალიფა ბინ ზაიიდ ალ ნაჰაიანი]]<br />(2004 წლიდან)
|-
|-
|style="text-align:center;"| [[აჯმანის საამირო]]|| style="text-align:center;"| [[File:Flag of Ajman.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"| 259 ||style="text-align:center;"| 0,3 % || style="text-align:center;"|372 923 || style="text-align:center;"|7,5 % || style="text-align:center;"|შეიხი [[ალ-ნუაიმი, ჰუმაიდ ბინ რაშიდ|ჰუმაიდ ბინ რაშიდ ალ-ნუაიმი]]<br />(1981 წლიდან)
|style="text-align:center;"| [[აჯმანის საამირო]]|| style="text-align:center;"| [[ფაილი:Flag of Ajman.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"| 259 ||style="text-align:center;"| 0,3 % || style="text-align:center;"|372 923 || style="text-align:center;"|7,5 % || style="text-align:center;"|შეიხი [[ალ-ნუაიმი, ჰუმაიდ ბინ რაშიდ|ჰუმაიდ ბინ რაშიდ ალ-ნუაიმი]]<br />(1981 წლიდან)
|-
|-
| style="text-align:center;"|[[დუბაის საამირო]] || style="text-align:center;"|[[File:Flag of Dubai.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"|3 885 || style="text-align:center;"|5 % || style="text-align:center;"|1 770 533 || style="text-align:center;"|35,6 % || style="text-align:center;"|შეიხი [[მოჰამედ ბინ რაშიდ ალ მაკტუმი]]<br />(2006 წლიდან)
| style="text-align:center;"|[[დუბაის საამირო]] || style="text-align:center;"| [[ფაილი:Flag of Dubai.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"|3885 || style="text-align:center;"|5 % || style="text-align:center;"|1 770 533 || style="text-align:center;"|35,6 % || style="text-align:center;"|შეიხი [[მოჰამედ ბინ რაშიდ ალ მაკტუმი]]<br />(2006 წლიდან)
|-
|-
| style="text-align:center;"|[[რას-ელ-ხაიმის საამირო]] ||style="text-align:center;"| [[File:Flag of Ras al-Khaimah.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"|1 684 || style="text-align:center;"| 2,2 %|| style="text-align:center;"|171 903 || style="text-align:center;"|3,4 % ||style="text-align:center;"|შეიხი [[ალ-ქასიმი, საქრ ბინ მუჰამედ|საქრ ბინ მუჰამედ ალ-ქასიმი]]<br />(1948 წლიდან)
| style="text-align:center;"|[[რას-ელ-ხაიმის საამირო]] ||style="text-align:center;"| [[ფაილი:Flag of Ras al-Khaimah.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"|1684 || style="text-align:center;"| 2,2 %|| style="text-align:center;"|171 903 || style="text-align:center;"|3,4 % ||style="text-align:center;"|შეიხი [[ალ-ქასიმი, საქრ ბინ მუჰამედ|საქრ ბინ მუჰამედ ალ-ქასიმი]]<br />(1948 წლიდან)
|-
|-
| style="text-align:center;"|[[უმ-ელ-კაივაინის საამირო]] ||style="text-align:center;"| [[File:Flag of Umm al-Qaiwain.svg|border|40px]] ||style="text-align:center;"| 777 || style="text-align:center;"|0,9 % || style="text-align:center;"|69 936 || style="text-align:center;"|1,4 % ||style="text-align:center;"|შეიხი [[ალ-მუალა, რაშიდ ბინ აჰმედ|რაშიდ ბინ აჰმედ ალ-მუალა]]<br />(1981 წლიდან)
| style="text-align:center;"|[[უმ-ელ-კაივაინის საამირო]] ||style="text-align:center;"| [[ფაილი:Flag of Umm al-Qaiwain.svg|border|40px]] ||style="text-align:center;"| 777 || style="text-align:center;"|0,9 % || style="text-align:center;"|69 936 || style="text-align:center;"|1,4 % ||style="text-align:center;"|შეიხი [[ალ-მუალა, რაშიდ ბინ აჰმედ|რაშიდ ბინ აჰმედ ალ-მუალა]]<br />(1981 წლიდან)
|-
|-
| style="text-align:center;"| [[ფუჯაირას საამირო]]|| style="text-align:center;"|[[File:Flag of the United Arab Emirates.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"|1 165 || style="text-align:center;"|1,5 % || style="text-align:center;"| 137 940 || style="text-align:center;"|2,9 % || style="text-align:center;"| შეიხი [[ალ-შარქი, ჰამად ბინ მუჰამედ|ჰამად ბინ მუჰამედ ალ-შარქი]]<br />(1974 წლიდან)
| style="text-align:center;"| [[ფუჯაირას საამირო]]|| style="text-align:center;"| [[ფაილი:Flag of the United Arab Emirates.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"|1165 || style="text-align:center;"|1,5 % || style="text-align:center;"| 137 940 || style="text-align:center;"|2,9 % || style="text-align:center;"| შეიხი [[ალ-შარქი, ჰამად ბინ მუჰამედ|ჰამად ბინ მუჰამედ ალ-შარქი]]<br />(1974 წლიდან)
|-
|-
| style="text-align:center;"|[[შარჯის საამირო]] || style="text-align:center;"|[[File:Flag of Sharjah.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"| 2 590 || style="text-align:center;"|3,3 % || style="text-align:center;"|895 252 || style="text-align:center;"|18 % ||style="text-align:center;"| შეიხი [[ალ-ქასიმი, სულტან ბინ მუჰამედ|სულტან ბინ მუჰამედ ალ-ქასიმი]]<br />(1987 წლიდან)
| style="text-align:center;"|[[შარჯის საამირო]] || style="text-align:center;"| [[ფაილი:Flag of Sharjah.svg|border|40px]] || style="text-align:center;"| 2590 || style="text-align:center;"|3,3 % || style="text-align:center;"|895 252 || style="text-align:center;"|18 % ||style="text-align:center;"| შეიხი [[ალ-ქასიმი, სულტან ბინ მუჰამედ|სულტან ბინ მუჰამედ ალ-ქასიმი]]<br />(1987 წლიდან)
|}
|}


ხაზი 151: ხაზი 168:
[[ფაილი:Dubai night skyline.jpg|thumb|დუბაი]]
[[ფაილი:Dubai night skyline.jpg|thumb|დუბაი]]
უდიდესი ქალაქებია <small>(1 იანვარი, 2005)</small>
უდიდესი ქალაქებია <small>(1 იანვარი, 2005)</small>
* [[დუბაი]] : 1.137.347
* [[დუბაი]]: 1 137 347
* [[აბუ-ზაბი]] : 603.492
* [[აბუ-ზაბი]]: 603 492
* [[შარჯა]] : 543.733
* [[შარჯა]]: 543 733
* [[ალ-აინი]] : 408.733
* [[ალ-აინი]]: 408 733
* [[აჯმანი]] : 226.172
* [[აჯმანი]]: 226 172
* [[საშ ალ-ხაიმა]] : 115.949
* [[საშ ალ-ხაიმა]]: 115 949


მოსახლეობის უმრავლესობა [[სუნიზმი|სუნიტი]] მუსლიმია, მცირე ნაწილი აღიარებს [[შიიზმი|შიიზმს]]. საამიროებში ბევრია სამუშაოდ ჩასული უცხოელი. მათი უმრავლესობა [[ინდოეთის სუბკონტინენტი]]დან და [[ფილიპინები]]დანაა.
მოსახლეობის უმრავლესობა [[სუნიზმი|სუნიტი]] მუსლიმია, მცირე ნაწილი აღიარებს [[შიიზმი|შიიზმს]]. საამიროებში ბევრია სამუშაოდ ჩასული უცხოელი. მათი უმრავლესობა [[ინდოეთის სუბკონტინენტი]]დან და [[ფილიპინები]]დანაა.


== ეკონომიკა ==
== ეკონომიკა ==
არაბეთის გაერთიანებულ საამიროებს აქვს მაღალინდუსტრიული ეკონომიკა, რამაც გადააქცია ის ერთ-ერთ ყველაზე განვითარებულ ქვეყნად მსოფლიოში. ქვეყნის ძირითადი რესურსები ნავთობი და გაზია. [[საუდის არაბეთი]]სა და [[ქუვეითი]]სგან განსხვავებით, საამიროებში გვიან დაიწყო ნავთობის მოპოვება. (1969 წ.) დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ ქვეყნის ხელისუფლებამ გამოისყიდა უცხოური ნავთობის კონცერნების აქტივები. 1981 წლისათვის ნავთობიდან მიღებული შემოსავლები 100-ჯერ გაიზარდა. უზარმაზარი სიმდიდრე, რომელსაც ქვეყანა იღებს ნავთობისგან, მთავრობას საშუალებას აძლევს განახორციელოს გრანდიოზული სოციალურ-ეკონომიკური პროგრამები. ქვეყანაში არის თავისუფალი ეკონომიკური ზონები, რომლებიც პირველად დუბაის პორტის (ჯაბალ‘ალი) ირგვლივ დაარსდა 80-იან წლებში. 90-იან წლებში საამიროები გადაიქცა ახლო აღმოსავლეთის მსხვილ საფინანსო ცენტრად. ქვეყანაში ფაქტობრივარ არ არის [[ინფლაცია]].
არაბეთის გაერთიანებულ საამიროებს აქვს მაღალინდუსტრიული [[ეკონომიკა]], რამაც გადააქცია ის ერთ-ერთ ყველაზე განვითარებულ ქვეყნად მსოფლიოში. ქვეყნის ძირითადი რესურსები [[ნავთობი]] და [[ბუნებრივი აირი]]ა. [[საუდის არაბეთი]]სა და [[ქუვეითი]]სგან განსხვავებით, საამიროებში გვიან დაიწყო ნავთობის მოპოვება. (1969 წ.) დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ ქვეყნის ხელისუფლებამ გამოისყიდა უცხოური ნავთობის კონცერნების აქტივები. 1981 წლისათვის ნავთობიდან მიღებული შემოსავლები 100-ჯერ გაიზარდა. უზარმაზარი სიმდიდრე, რომელსაც ქვეყანა იღებს ნავთობისგან, მთავრობას საშუალებას აძლევს განახორციელოს გრანდიოზული სოციალურ-ეკონომიკური პროგრამები. ქვეყანაში არის თავისუფალი ეკონომიკური ზონები, რომლებიც პირველად დუბაის პორტის (ჯაბალ‘ალი) ირგვლივ დაარსდა 80-იან წლებში. 90-იან წლებში საამიროები გადაიქცა ახლო აღმოსავლეთის მსხვილ საფინანსო ცენტრად. ქვეყანაში ფაქტობრივარ არ არის [[ინფლაცია]].

სოფლის მეურნეობაში დასაქმებულია 5 %. [[სოფლის მეურნეობა]] აკმაყოფილებს კვების პროდუქტებზე ქვეყნის მოსახლეობის მოთხოვნის მხოლოდ მეოთხედს. [[თევზჭერა|თევზჭერიდან]] მიღებული შემოსავლები 4-ჯერ აღემატება სოფლის მეურნეობიდან მიღებულ შემოსავლებს.


სოფლის მეურნეობაში დასაქმებულია 5%. სოფლის მეურნეობა აკმაყოფილებს კვების პროდუქტებზე ქვეყნის მოსახლეობის მოთხოვნის მხოლოდ მეოთხედს. თევზჭერიდან მიღებული შემოსავლები 4-ჯერ აღემატება სოფლის მეურნეობიდან მიღებულ შემოსავლებს.
ექსპორტი: [[ნავთობი]] და [[ნავთობპროდუქტები]], [[გაზი]], [[ალუმინი]].
ექსპორტი: [[ნავთობი]] და [[ნავთობპროდუქტები]], [[გაზი]], [[ალუმინი]].


იმპორტი: მძიმე მანქანათმშენებლობის პროდუქცია და სატრანსპორტო აღჭურვილობა, სასოფლო-სამეურნეო ცხოველები.
იმპორტი: მძიმე მანქანათმშენებლობის პროდუქცია და სატრანსპორტო აღჭურვილობა, სასოფლო-სამეურნეო ცხოველები.


სავაჭრო პარტნიორები: [[ტაილანდი]], [[დიდი ბრიტანეთი]], [[ჩინეთი]], [[გერმანია]], [[სინგაპური]], [[აშშ]], [[იაპონია]], [[ინდოეთი]], [[იტალია]], [[ირანი]] (მასზე მოდის [[დუბაი]]ს ბიზნესის 20-30%) და სამხრეთ [[კორეა]].
სავაჭრო პარტნიორები: [[ტაილანდი]], [[დიდი ბრიტანეთი]], [[ჩინეთი]], [[გერმანია]], [[სინგაპური]], [[აშშ]], [[იაპონია]], [[ინდოეთი]], [[იტალია]], [[ირანი]] (მასზე მოდის [[დუბაი]]ს ბიზნესის 20-30 %) და [[სამხრეთი კორეა]].

== ისტორია ==
საამიროების ტერიტორიაზე აღმოჩენილი უძველესი დასახლებები თარიღდება დაახლოებით ძვ.წ.აღ. 5500 წლით. ძვ.წ.აღ. 3000 წელს ხდებოდა ალ-ხაჯარის მთებში ხდებოდა [[სპილენძი]]ს მოპოვება და ჰქონდათ [[მესოპოტამია]]სთან სავაჭრო ურთიერთობები.<ref>{{cite web|url=http://www.adias-uae.com/ |title=Abu Dhabi Islands Archaeological Survey (ADIAS) |publisher=Adias-uae.com }}</ref> [[საერთაშორისო ვაჭრობა]] რეგიონის დღემდე სტრატეგიულ მნიშვნელობას ანიჭებს.<ref>{{cite web|url=http://www.uaeinteract.com/docs/More_light_thrown_on_Jebel_Buhais_Neolithic_age/30453.htm |title=More light thrown on Jebel Buhais Neolithic age |publisher=Uaeinteract.com }}</ref> I საუკუნიდან არსებობდა მუდმივი სავაჭრო გზები, [[სირია]]სა და [[ერაყი]]ს ქალაქებთან. ასევე განვითარდა საზღვაო მიმოსვლა [[ინდოეთი|ინდოეთთან]].

===ისლამის გავრცელება===
რეგიონში [[ისლამი]]ს გავრცელება [[630]] წლიდან დაიწყო. საამიროების ტერიტორიაზე გადახდილი რამდენიმე ბრძოლოს შემდეგ [[არაბეთის ნახევარკუნძული|არაბეთის ნახევარკუნძულზე]] ისლამი საბოლოოდ გაბატონდა. [[637]] წელს [[რას-ელ-ხაიმის საამირო|რას-ელ-ხაიმი]] გაიმოიყენებოდა [[სასანიანები|სასანიდურ ირანში]] ისლამის შეჭრის პლაცდარმად.<ref name="AbedHellyer2001">{{cite book|author1=Ibrahim Abed|author2=Peter Hellyer|title=United Arab Emirates, a New Perspective|url=http://books.google.com/books?id=QcMz3zV0qAMC&pg=PA83|year= 2001|publisher=Trident Press Ltd|isbn=978-1-900724-47-0|pages=83–84}}</ref>

=== პორტუგალიური მმართველობა (1506-1620) ===
XVI საუკუნის დასაწყისში, [[ვასკო და გამა]]ს ექსპედიციის შემდეგ, [[პორტუგალია]]მ დაიწყო ინდოეთის ოკეანეში ექსპანსია. [[1507]] წელს პორტუგალიელმა მთავარსარდალმა [[ალფონსო დე ალბუკერკე]]მ მცირე ფლოტით დაიკავა [[ომანის ყურე]] და [[ჰორმუზის სრუტე]], რითიც პორტუგალიელ ვაჭრებს ინდოეთთან თავისუფალი ვაჭრობის შესაძლებლობა მისცა.<ref>[http://www.newsday.co.zw/2013/02/16/moving-and-sheikhing/ Moving and 'Sheikhing'! – NewsDay Zimbabwe]. Newsday.co.zw (16 February 2013). Retrieved on 14 July 2013.</ref> შემდგომ წლებში უკვე ემირატების ტერიტორია იყო პორტუგალიის სამიზნე, თუმცა მათ უწევდათ როგორც ემირატების ტერიტორიაზე მცხოვრებ ტომებთან ბრძოლა ასევე [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] შეტევების მოგერიება. პორტუგალიელების თავდაცვითი ნაგებობები განლაგებული იყო მთელს აღმოსავლეთ სანაპიროზე. XVII საუკუნის დასაწყისში პორტუგალიელებს აღარ ჰქონდათ [[ბრიტანეთის ოსტინდოეთის კომპანია|ოსტინდოეთის კომპანიის]] მხარდაჭერა და ისინი რეგიონიდან [[სეფიანთა იმპერია|სეფიანებმა]] განდევნეს. ისინი [[ბაჰრეინი|ბაჰრეინში]] მდებარე მთავარი ბაზიდან [[1602]] წელს განდევნეს, სამხრეთი ირანის საპორტო ქალაქ [[ბენდერ-აბასი]]დან [[1615]] წელს, ხოლო რას-ელ-ხაიმიდან [[1620]] წელს.<ref>[http://www.uaeinteract.com/history/e_walk/con_3/con3_45.asp UAE History: 2,000 to 200 years ago]. UAEinteract. Retrieved on 2014-01-26.</ref>

=== საუდების მმართველობა (1744–1891) ===
1744 - 1818 წლებში [[აბუ-დაბის საამირო]]ს დასავლეთ რეგიონი შედიოდა [[დირაიას საამირო|საუდების პირველ]], ხოლო [[ოსმალო-საუდების ომი]]ს შემდეგ 1881-1891 წლებში [[ნეჯდის საამირო|საუდების მეორე სახელმწიფოს]] შემადგენლობაში. აბუ-დაბის მმართველი [[ზაიედ იბნ ხალიფა]] 1880-იან წლებში [[კატარი|კატართან]] და [[საუდები|საუდებთან]] აწარმოებდა სასაზღვრო ომს. მან გარკვეულ წარმატებებს მიაღწია და დაიბრუნა [[ლივას ოაზისი]] და [[გაიათი]].<ref>Al-Hajji 2001, pp 171-4</ref> მას [[ელ-ბურაიმი]]ს საუდებისგან განთავისუფლებაში [[ომანი]]ც ეხმარებოდა. ამის შემდეგ რეგიონში აბუ-დაბის გავლენა გაიზარდა.<ref>Al-Hajji 2001, pp. 175–6.</ref> შეიხი ზაიედი ძლიერი ლიდერი იყო და ემირატის ტერიტორიაზე მცხოვრები ტომები მას პატივს ცემდნენ. მისი მმართველობი პერიოდში აბუ-დაბის ტერიტორია სამჯერ გაიზარდა. შეედეგად აბუ-დაბმა მოახერხა დამოუკიდებლობის შენარჩუნება, ხოლო 1880-იანი წლების შემდეგ [[ალ-აინი]]საც აკონტროლებდა. არაბთა გაერთიანებული ემირატების დანარჩენი საამიროები არასოდეს ყოფილან საუდების გავლენის ქვეშ.<ref>Peter Malcolm Holt, Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis (1977) ''The Cambridge history of Islam'', Cambridge University Press, ISBN 0-521-29136-4.</ref>

=== ბრიტანული მმართველობა (1892–1971) ===

=== დამოუკიდებლობა (1971) ===


== მემკვიდრეობა ==
== მემკვიდრეობა ==
ხაზი 199: ხაზი 201:
[[კატეგორია:აზიის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:აზიის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:არაბულენოვანი ქვეყნები]]
[[კატეგორია:არაბულენოვანი ქვეყნები]]
[[კატეგორია:კონსტიტუციური მონარქიები]]
[[კატეგორია:აბსოლუტური მონარქიები]]
[[კატეგორია:გაეროს წევრი სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:გაეროს წევრი სახელმწიფოები]]

18:16, 13 მაისი 2016-ის ვერსია

ტერმინს „არაბეთი“ აქვს სხვა მნიშვნელობებიც, იხილეთ არაბეთი (მრავალმნიშვნელოვანი).
არაბთა გაერთიანებული საამიროები
الإمارات العربيّة المتّحدة
ალ-იმარათ ალ-არაბიია ალ-მუთაჰიდა
არაბთა გაერთიანებული საამიროები
არაბთა გაერთიანებული საამიროების
დროშა გერბი
დევიზი: „ღმერთი, ერი, პრეზიდენტი“
ჰიმნი: იში ბილადი
არაბთა გაერთიანებული საამიროების მდებარეობა
დედაქალაქიაბუ-ზაბი
22°47′ ჩ. გ. 54°37′ ა. გ. / 22.783° ჩ. გ. 54.617° ა. გ. / 22.783; 54.617
უდიდესი ქალაქი დუბაი
ოფიციალური ენა არაბული
მთავრობა ფედერალური აბსოლუტური მონარქია
 -  პრეზიდენტი ხალიფა ალ ნაჰაიანი
 -  პრემიერ - მინისტრი მოჰამედ ალ მაკტუმი
ფართობი
 -  სულ 83 600 კმ2 (115-ე)
მოსახლეობა
 -  2013 შეფასებით 9 205 651[1] (93-ე)
 -  2005 აღწერა 4 106 427 
 -  სიმჭიდროვე 99 კაცი/კმ2 (110-ე)
მშპ (მუპ) 2007 შეფასებით
 -  სულ $159.3 მილიარდი (54-ე)
 -  ერთ მოსახლეზე $35 516 (მე-16)
აგი (2007) 0.868 (მაღალი) (39-ე)
ვალუტა არაბთა გაერთიანებული საამიროების დირჰამი (AED)
დროის სარტყელი (UTC +4სთ.)
 -  ზაფხულის (DST) (UTC +4სთ.) (UTC)
ქვეყნის კოდი ARE
Internet TLD .ae
სატელეფონო კოდი 971

არაბთა გაერთიანებული საამიროები (არაბ. الإمارات العربيّة المتّحدة), შემოკლებით საამიროებიმონარქიული სახელმწიფო არაბეთის ნახევარკუნძულზე. მისი მოსაზღვრე ქვეყნებია საუდის არაბეთი, კატარი და ომანი. საამიროები დაარსებულ იქნა 1972 წლის 2 დეკემბერს როდესაც ბრიტანეთის პროტექტორატი დამთავრდა და საამიროები ფედერაციად გაერთიანდნენ.

სახელწოდება

  • ოფიციალური: არაბთა გაერთიანებული საამიროები
  • ეროვნული: الإمارات العربيّة المتّحد (ალ-იმარათ ალ-არაბიია ალ-მუთაჰიდა)

გეოგრაფია

ხედი სატელიტიდან

ქვეყანა მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში, არაბეთის ნახევარკუნძულზე. მოსაზღვრე ქვეყნებია: კატარი, საუდის არაბეთი, ომანი.

  • ფართობი: 83 600 კმ².
  • უმაღლესი წერტილი: ჰაჯარის მთები
  • ქვეყნის უდიდესი ნაწილი უდაბნოს უკავია. მოსახლეობა ცხობრობს ზღვისპირა ზონაში ან ოაზისებში. 1970 წლიდან დაიწყო სარწყავი არხების გაყვანა ოაზისების მიმდებარე უდაბნოებში და მათი ნაყოფიერ მიწებად გადაქცევის პროცესი.
  • კლიმატი: საამიროები მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე ცხელი სახელმწიფოა.
  • აბუ დაბის წლიური საშუალო ტემპერატურის სკალა:
თვე იან თებ მარ აპრ მაი ივნ ივლ აგვ სექ ოქტ ნოე დეკ
მაქსიმალური 24 °C 25 °C 29 °C 34 °C 38 °C 40 °C 41 °C 42 °C 40 °C 36 °C 30 °C 26 °C
მინიმალური 14 °C 15 °C 17 °C 21 °C 24 °C 26 °C 29 °C 30 °C 27 °C 23 °C 19 °C 16 °C

ბუნება

არაბთა გაერთიანებული საამიროების ტერიტორია გადაჭიმულია სპარსეთის ყურის სამხრეთ სანაპიროს გასწვრივ 600 კმ-ზე. ნაპირები უმთავრესად დაბალია, შიგ შეჭრილი წყალმარჩხი ყურეებით. სანაპიროს გასწვრივ ბევრი კუნძულია, დიდ მანძილზე გასდევს მარჯნის რიფები. ჭარბობს ქვიშიანი და მლაშობიანი უდაბნო ვაკეები, დასავლეთით — ქვიანი უდაბნოები. აღმოსავლეთით ომანის მთების ტოტებია. მუდმივი მდინარეები არაა.

ისტორია

საამიროების ტერიტორიაზე აღმოჩენილი უძველესი დასახლებები თარიღდება დაახლოებით ძვ. წ. აღ. 5500 წლით. ძვ. წ. აღ. 3000 წელს ხდებოდა ალ-ხაჯარის მთებში ხდებოდა სპილენძის მოპოვება და ჰქონდათ მესოპოტამიასთან სავაჭრო ურთიერთობები.[2] საერთაშორისო ვაჭრობა რეგიონის დღემდე სტრატეგიულ მნიშვნელობას ანიჭებს.[3] I საუკუნიდან არსებობდა მუდმივი სავაჭრო გზები, სირიასა და ერაყის ქალაქებთან. ასევე განვითარდა საზღვაო მიმოსვლა ინდოეთთან.

ისლამის გავრცელება

რეგიონში ისლამის გავრცელება 630 წლიდან დაიწყო. საამიროების ტერიტორიაზე გადახდილი რამდენიმე ბრძოლოს შემდეგ არაბეთის ნახევარკუნძულზე ისლამი საბოლოოდ გაბატონდა. 637 წელს რას-ელ-ხაიმი გაიმოიყენებოდა სასანიდურ ირანში ისლამის შეჭრის პლაცდარმად.[4]

პორტუგალიური მმართველობა (1506-1620)

XVI საუკუნის დასაწყისში, ვასკო და გამას ექსპედიციის შემდეგ, პორტუგალიამ დაიწყო ინდოეთის ოკეანეში ექსპანსია. 1507 წელს პორტუგალიელმა მთავარსარდალმა ალფონსო დე ალბუკერკემ მცირე ფლოტით დაიკავა ომანის ყურე და ჰორმუზის სრუტე, რითიც პორტუგალიელ ვაჭრებს ინდოეთთან თავისუფალი ვაჭრობის შესაძლებლობა მისცა.[5] შემდგომ წლებში უკვე ემირატების ტერიტორია იყო პორტუგალიის სამიზნე, თუმცა მათ უწევდათ როგორც ემირატების ტერიტორიაზე მცხოვრებ ტომებთან ბრძოლა ასევე ოსმალეთის იმპერიის შეტევების მოგერიება. პორტუგალიელების თავდაცვითი ნაგებობები განლაგებული იყო მთელს აღმოსავლეთ სანაპიროზე. XVII საუკუნის დასაწყისში პორტუგალიელებს აღარ ჰქონდათ ოსტინდოეთის კომპანიის მხარდაჭერა და ისინი რეგიონიდან სეფიანებმა განდევნეს. ისინი ბაჰრეინში მდებარე მთავარი ბაზიდან 1602 წელს განდევნეს, სამხრეთი ირანის საპორტო ქალაქ ბენდერ-აბასიდან 1615 წელს, ხოლო რას-ელ-ხაიმიდან 1620 წელს.[6]

საუდების მმართველობა (1744–1891)

1744-1818 წლებში აბუ-დაბის საამიროს დასავლეთ რეგიონი შედიოდა საუდების პირველ, ხოლო ოსმალო-საუდების ომის შემდეგ 1881-1891 წლებში საუდების მეორე სახელმწიფოს შემადგენლობაში. აბუ-დაბის მმართველი ზაიედ იბნ ხალიფა 1880-იან წლებში კატართან და საუდებთან აწარმოებდა სასაზღვრო ომს. მან გარკვეულ წარმატებებს მიაღწია და დაიბრუნა ლივას ოაზისი და გაიათი.[7] მას ელ-ბურაიმის საუდებისგან განთავისუფლებაში ომანიც ეხმარებოდა. ამის შემდეგ რეგიონში აბუ-დაბის გავლენა გაიზარდა.[8] შეიხი ზაიედი ძლიერი ლიდერი იყო და ემირატის ტერიტორიაზე მცხოვრები ტომები მას პატივს ცემდნენ. მისი მმართველობი პერიოდში აბუ-დაბის ტერიტორია სამჯერ გაიზარდა. შეედეგად აბუ-დაბმა მოახერხა დამოუკიდებლობის შენარჩუნება, ხოლო 1880-იანი წლების შემდეგ ალ-აინისაც აკონტროლებდა. არაბთა გაერთიანებული ემირატების დანარჩენი საამიროები არასოდეს ყოფილან საუდების გავლენის ქვეშ.[9]

ბრიტანული მმართველობა (1892–1971)

დამოუკიდებლობა (1971)

სახელმწიფო

ფედერაციული ინსტიტუტები

უზენაესი საბჭო შედგება 7 საამიროს მმართველებისაგან, რომელიც ირჩევს პრეზიდენტს და პრემიერ-მინისტრს 5 წლის ვადით. არაოფიციალურად პრეზიდენტის თანამდებობა აბუ-დაბის შეიხებს ალ-ნაჰიანებს გადაეცემათ მემკვიდრეობით, პრემიერ-მინისტრობა კი დუბაის შეიხებს ალ-მაკტუმებს. უზენაესი საბჭო ირჩევს მინისტრთა საბჭოს და 40 კაციან საკავშირო ეროვნულ საბჭოს. დუბაის და რას ალ-ხაიმას საამიროების გარდა ყველა საამირო საკავშირო სასამართლო სისტემას ექვემდებარება. ქვეყნის ყველა საამიროში მოქმედებს აგრეთვე ისლამური სამართალი.

7 საამირო

საამირო დროშა ფართობი
კმ²
მთლიანი ფართობის
პროცენტული წილი
მოსახლეობა მთლიანი მოსახლეობის
პროცენტული წილი
მმართველი
აბუ-დაბის საამირო 67 340 86,7 % 1 548 655 31,2 % შეიხი ხალიფა ბინ ზაიიდ ალ ნაჰაიანი
(2004 წლიდან)
აჯმანის საამირო 259 0,3 % 372 923 7,5 % შეიხი ჰუმაიდ ბინ რაშიდ ალ-ნუაიმი
(1981 წლიდან)
დუბაის საამირო 3885 5 % 1 770 533 35,6 % შეიხი მოჰამედ ბინ რაშიდ ალ მაკტუმი
(2006 წლიდან)
რას-ელ-ხაიმის საამირო 1684 2,2 % 171 903 3,4 % შეიხი საქრ ბინ მუჰამედ ალ-ქასიმი
(1948 წლიდან)
უმ-ელ-კაივაინის საამირო 777 0,9 % 69 936 1,4 % შეიხი რაშიდ ბინ აჰმედ ალ-მუალა
(1981 წლიდან)
ფუჯაირას საამირო 1165 1,5 % 137 940 2,9 % შეიხი ჰამად ბინ მუჰამედ ალ-შარქი
(1974 წლიდან)
შარჯის საამირო 2590 3,3 % 895 252 18 % შეიხი სულტან ბინ მუჰამედ ალ-ქასიმი
(1987 წლიდან)

დემოგრაფია

დუბაი

უდიდესი ქალაქებია (1 იანვარი, 2005)

მოსახლეობის უმრავლესობა სუნიტი მუსლიმია, მცირე ნაწილი აღიარებს შიიზმს. საამიროებში ბევრია სამუშაოდ ჩასული უცხოელი. მათი უმრავლესობა ინდოეთის სუბკონტინენტიდან და ფილიპინებიდანაა.

ეკონომიკა

არაბეთის გაერთიანებულ საამიროებს აქვს მაღალინდუსტრიული ეკონომიკა, რამაც გადააქცია ის ერთ-ერთ ყველაზე განვითარებულ ქვეყნად მსოფლიოში. ქვეყნის ძირითადი რესურსები ნავთობი და ბუნებრივი აირია. საუდის არაბეთისა და ქუვეითისგან განსხვავებით, საამიროებში გვიან დაიწყო ნავთობის მოპოვება. (1969 წ.) დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ ქვეყნის ხელისუფლებამ გამოისყიდა უცხოური ნავთობის კონცერნების აქტივები. 1981 წლისათვის ნავთობიდან მიღებული შემოსავლები 100-ჯერ გაიზარდა. უზარმაზარი სიმდიდრე, რომელსაც ქვეყანა იღებს ნავთობისგან, მთავრობას საშუალებას აძლევს განახორციელოს გრანდიოზული სოციალურ-ეკონომიკური პროგრამები. ქვეყანაში არის თავისუფალი ეკონომიკური ზონები, რომლებიც პირველად დუბაის პორტის (ჯაბალ‘ალი) ირგვლივ დაარსდა 80-იან წლებში. 90-იან წლებში საამიროები გადაიქცა ახლო აღმოსავლეთის მსხვილ საფინანსო ცენტრად. ქვეყანაში ფაქტობრივარ არ არის ინფლაცია.

სოფლის მეურნეობაში დასაქმებულია 5 %. სოფლის მეურნეობა აკმაყოფილებს კვების პროდუქტებზე ქვეყნის მოსახლეობის მოთხოვნის მხოლოდ მეოთხედს. თევზჭერიდან მიღებული შემოსავლები 4-ჯერ აღემატება სოფლის მეურნეობიდან მიღებულ შემოსავლებს.

ექსპორტი: ნავთობი და ნავთობპროდუქტები, გაზი, ალუმინი.

იმპორტი: მძიმე მანქანათმშენებლობის პროდუქცია და სატრანსპორტო აღჭურვილობა, სასოფლო-სამეურნეო ცხოველები.

სავაჭრო პარტნიორები: ტაილანდი, დიდი ბრიტანეთი, ჩინეთი, გერმანია, სინგაპური, აშშ, იაპონია, ინდოეთი, იტალია, ირანი (მასზე მოდის დუბაის ბიზნესის 20-30 %) და სამხრეთი კორეა.

მემკვიდრეობა

სქოლიო

  1. Population (Total). World Bank.
  2. Abu Dhabi Islands Archaeological Survey (ADIAS). Adias-uae.com.
  3. More light thrown on Jebel Buhais Neolithic age. Uaeinteract.com.
  4. (2001) United Arab Emirates, a New Perspective. Trident Press Ltd, გვ. 83–84. ISBN 978-1-900724-47-0. 
  5. Moving and 'Sheikhing'! – NewsDay Zimbabwe. Newsday.co.zw (16 February 2013). Retrieved on 14 July 2013.
  6. UAE History: 2,000 to 200 years ago. UAEinteract. Retrieved on 2014-01-26.
  7. Al-Hajji 2001, pp 171-4
  8. Al-Hajji 2001, pp. 175–6.
  9. Peter Malcolm Holt, Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis (1977) The Cambridge history of Islam, Cambridge University Press, ISBN 0-521-29136-4.