ტეხასი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

21:25, 25 ივნისი 2015-ის ვერსია

ტეხასი (Texas, Tx - ტექსეს) — შტატი აშშ-ში, მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთის ცენტრალურ რეგიონში. სახელი დაერქვა ინდიელთა ტომის მიხედვით. ჰიუსტონი სიდიდით პირველი ქალაქია ტეხასში და სიდიდით მეოთხე აშშ-ში. დალასის მეტროპოლიტი სიდიდით პირველია ტეხასში ხოლო მეოთხე აშშ-ში. ფართობის 10%ზე ნაკლები უდაბნოა. შტატის ეკონომიკური წარმატებები დაიწყო 20-ე საუკუნიდან, როდესაც ნავთობის მარაგი იქნა აღმოჩენილი, რამაც გამოიწვია ეკონომიკური განვითარება შტატში. უამრავმა უნივერსიტეტის გახსნამ ტეხასი ჩამოაყალიბა როგორც მრავალმხრივი ეკონომიკისა და მაღალი ტექნოლოგიური ინდუსტრიის შტატი.

ტეხასის ერთიანი შიდა პროდუქტი შეადგენს 1,224 ტრილიონ დოლარს და მეორეა კალიფორნიის შემდეგ. ერთიანი შიდა პროდუქტი ერთ სულ მოსახლეზე კი 36,484 აშშ დოლარი. 2010 წლის მონაცემებით ტეხასში თავს იყრის ფორჩუნ 500-ის 57 კომპანია. ცნობილი კომპანიები ტეხასში: Halliburton, Texas Instrumentals, ExxonMobile.

ტეხასში მდებარე დალას-ფორტ ვორზის აეროპორტი საერთაშორისო გადაზიდვებით მეორეა აშშ-ში ხოლო მსოფლიოში კი მეოთხე.

ტეხასში თავს იყრის დაახლოებით 1000 ნავსადგური რომელიც გადაჭიმულია 1600 კილომეტრზე ტეხასის სანაპიროებზე, პორტებს დასაქმებული ჰყავს დაახლოებით 1 მილიონი ტეხასელი.

ისტორია

1682 – ესპანელთა დასახლება.
1821-1836 – მექსიკის ნაწილი.
1836-1845 – დამოუკიდებელი რესპუბლიკა (ერთადერთი შტატია, რომელიც დამოუკიდებელი იყო).
1836 – ომი მექსიკასთან.
1845 – ანექსირებულ იქნა აშშ-ს მიერ.
1861-1870 – კონფედერაციის წევრი.

ძირითადი მონაცემები

ფართობი – 678 ათასი.
მოსახლეობა - 25,145 ათასი, მათ შორის 3 მლნ მექსიკელია (თეთრკანიანი 71,4 % , აფროამერიკელი 11,5 %, ლათინურამერიკელი 35,9 %).
ქალაქის მოსახლეობა - 79,6 %.
თავისებურებები – მე-2 შტატია მოსახლეობით, მე-2 ტერიტორიით, 1-ლი ნავთობის, გაზის, ბამბის, ბრინჯის წარმოებით.
ცნობილი ადამიანები – ჯორჯ ბუში, ბადი ჰოლი, სემ ჰიუსტონი, ლინდონ ჯონსონი, ჯენის ჯოპლინი, ტინა ტერნერი.

უდუდესი ქალაქები

ტეხასის უდიდესი ქალაქებია: ოსტინი (დედაქალაქი), 541 ათასი, ჰიუსტონი, (დედაქალაქი 1837-39 და 1842-45 წლებში, 1.744 ათასი, დალასი, 1.053 ათასი, სან-ანტონიო, 1.068 ათასი, ელ-პასო, 600 ათასი.

ენები

**10 უდიდესი ენა ტეხასში, ინგლისურის გარდა**
ენა	მოსაუბრე პროცენტულად (2010-წლის მიხედვით)
ესპანური	29.21%
ვიეტნამური	0.75%
ჩინური	0.56%
გერმანული	0.33%
ტაგალური	0.29%
ფრანგული	0.25%
კორეული და ურდუ	0.24%
ჰინდი	0.23%
არაბული	0.21%
ნოგერო-კონგოლეზიური ენები	0.15%

ძირითადი რელიგიური კონფესიები

რელიგია^[1]
რომაული კათოლიციზმი	28%
ბაპტიზმი	21%
არარელიგიური	11%
მეთოდიზმი	8%
ქრისტიანი-სხვა	7%
ლუთერანობა	3%
ორმოცდაათიანელობა	3%
პრესვიტერიანობა	2%
არა-კონფესიონალური	2%
მორმონები	2%
ეპისკოპალური ეკლესია	1%
მუსლიმანი	1%
იეჰოვას მოწმეები	1%
ღვთის კრება	1%
ღმერთის ეკლესია	1%
სხვა	2%

ლიტერატურა

Chipman, Donald E. (1992). Spanish Texas, 1519–1821. Austin, Texas: University of Texas Press. ISBN 0-292-77659-4.
Davis, William C. (2006). Lone Star Rising. College Station, TX: Texas A&M University Press. ISBN 978-1-58544-532-5. originally published 2004 by New York: Free Press
Edmondson, J.R. (2000). The Alamo Story-From History to Current Conflicts. Republic of Texas Press. ISBN 1-55622-678-0.

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

↑ American Religious Identification Survey, 2001

[1] American Religious Identification Survey, 2001

[1]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 [[ფაილი:Texas state flag.png|მინი|ტეხასის დროშა]]
 [[ფაილი:Seal of Texas.svg|მინი|ტექსასის გერბი]]
-'''ტეხასი''' (Texas, Tx) — [[ამერიკის შტატები დაარსების მიხედვით|შტატი]] [[აშშ]]-ში, მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთის ცენტრალურ რეგიონში. სახელი დაერქვა [[ინდიელები|ინდიელთა]] ტომის მიხედვით.
+'''ტეხასი''' (Texas, Tx - ტექსეს) — [[ამერიკის შტატები დაარსების მიხედვით|შტატი]] [[აშშ]]-ში, მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთის ცენტრალურ რეგიონში. სახელი დაერქვა [[ინდიელები|ინდიელთა]] ტომის მიხედვით.
-[[ჰიუსტონი]] სიდიდით პირველი ქალაქია ტეხასში და სიდიდით მეოთხე [[აშშ]]-ში. [[დალასი]]ს მეტროპოლიტი სიდიდით პირველია ტეხასში ხოლო მეოთხე აშშ-ში. ფართობის 10%ზე ნაკლები [[უდაბნო]]ა. შტატის ეკონომიკური წარმატებები დაიწყო 20-ე საუკუნიდან, როდესაც [[ნავთობი]]ს რეზერვები იქნა აღმოჩენილი, რამაც გამოიწვია ეკონომიკური ბუმი შტატში. უამრავმა [[უნივერსიტეტი]]ს გახსნამ ტეხასი ჩამოაყალიბა როგორც მრავალმხრივი ეკონომიკისა და მაღალი ტექნოლოგიური ინდუსტრიის შტატი.
+[[ჰიუსტონი]] სიდიდით პირველი ქალაქია ტეხასში და სიდიდით მეოთხე [[აშშ]]-ში. [[დალასი]]ს მეტროპოლიტი სიდიდით პირველია ტეხასში ხოლო მეოთხე აშშ-ში. ფართობის 10%ზე ნაკლები [[უდაბნო]]ა. შტატის ეკონომიკური წარმატებები დაიწყო 20-ე საუკუნიდან, როდესაც [[ნავთობი]]ს მარაგი იქნა აღმოჩენილი, რამაც გამოიწვია ეკონომიკური განვითარება შტატში. უამრავმა [[უნივერსიტეტი]]ს გახსნამ ტეხასი ჩამოაყალიბა როგორც მრავალმხრივი ეკონომიკისა და მაღალი ტექნოლოგიური ინდუსტრიის შტატი.
 ტეხასის ერთიანი შიდა პროდუქტი შეადგენს 1,224 ტრილიონ დოლარს და მეორეა [[კალიფორნია|კალიფორნიის]] შემდეგ. ერთიანი შიდა პროდუქტი ერთ სულ მოსახლეზე კი 36,484 აშშ დოლარი. 2010 წლის მონაცემებით ტეხასში თავს იყრის ფორჩუნ 500-ის 57 კომპანია. ცნობილი კომპანიები ტეხასში: Halliburton, Texas Instrumentals, ExxonMobile.
@@ ხაზი 8: / ხაზი 8: @@
 ტეხასში მდებარე [[დალას-ფორტ ვორზის აეროპორტი]] საერთაშორისო გადაზიდვებით მეორეა აშშ-ში ხოლო [[მსოფლიო]]ში კი მეოთხე.
-ტეხასში თავს იყრის დაახლოებით 1000 პორტი რომელიც გადაჭიმულია 1600 კილომეტრზე ტეხასის სანაპიროებზე, პორტებს დასაქმებული ჰყავს დაახლოებით 1 მილიონი ტეხასელი.
+ტეხასში თავს იყრის დაახლოებით 1000 ნავსადგური რომელიც გადაჭიმულია 1600 კილომეტრზე ტეხასის სანაპიროებზე, პორტებს დასაქმებული ჰყავს დაახლოებით 1 მილიონი ტეხასელი.
 == ისტორია ==
@@ ხაზი 20: / ხაზი 20: @@
 == ძირითადი მონაცემები ==
 * '''ფართობი''' – 678 ათასი.
-* '''მოსახლეობა''' - 25,145 ათასი, მათ შორის 3 მლნ [[მექსიკელები|მექსიკელია]] (თეთრი 71,4 % , აფროამერიკელი 11,5 %, ლათინურამერიკელი 35,9 %).
+* '''მოსახლეობა''' - 25,145 ათასი, მათ შორის 3 მლნ [[მექსიკელები|მექსიკელია]] (თეთრკანიანი 71,4 % , აფროამერიკელი 11,5 %, ლათინურამერიკელი 35,9 %).
 * '''ქალაქის მოსახლეობა''' - 79,6 %.
 * '''თავისებურებები''' – მე-2 შტატია მოსახლეობით, მე-2 ტერიტორიით, 1-ლი ნავთობის, გაზის, ბამბის, ბრინჯის წარმოებით.