მადაგასკარის ისტორია: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
[[ფაილი:LaGuerreAMadagascar.jpg|მინი|ფრანგების მადაგასკარის დაპყრობითი ომების ამსახველი პოსტერი
[[ფაილი:LaGuerreAMadagascar.jpg|მინი|ფრანგების მადაგასკარის დაპყრობითი ომების ამსახველი პოსტერი
]]
]]
'''მადაგასკარის ისტორია''' არ არის სათანადოდ შესწავლილი. XIV ს-ში მადაგასკარის ცენტრში შეიქმნა [[იმერენის სახელმწიფო]], რომელიც XVIII ს-ის დასასრულს ძლიერი ცენტრალიზებული მონარქია გახდა. XIX ს-ის დასაწყისიდან დაიწყო [[ინგლისი]]სა და [[საფრანგეთი]]ს ბრძოლა მადაგასკარისთვის. [[1885]] წელს საფრანგეთმა მადაგასკარზე [[პროტექტორატი]] დაამყარა. [[1896]] წელს მოახდინა მისი [[ანექსია]] და [[1897]]-ში გააუქმა იმერინის მონარქების ხელისუფლება. ქვეყანა საფრანგეთმა აგრალურ-სანედლეულო დანამატად გადააქცია. კოლონიის პერიოდში მადაგასკარის ხალხი არ წყვეტდა დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლას. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ეს ბრძოლა გადაიზარდა ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობაში. [[1946]] წელს აღმოცენდა პირველი მასობრივი პოლიტიკური ორგანიზაცია — [[მალაგასის აღორძინების დემოკრატიული მოძრაობა]] (მადმ). [[1947]] წელს იფეთქა შეიარაღებულმა აჯანყებამ, რომელიც სასტიკად ჩაახშვეს ფრანგმა კოლონიზატორებმა. მადმ კანონგარეშე გამოაცხადეს. მისი აქტივისტები დასაჯეს. XX ს-ის 50-იან წლებში შეიქმნა რამდენიმე ბურჟუაზიულ-რეფორმისტული პარტია, მათ შორის სოციალ-დემოკრატიული პარტია. [[1957]] წელს მადაგასკარი ავტონომიურ მალაგასის რესპუბლიკად გამოცხადდა საფრანგეთის გაერთიანებების ფარგლებში. იმავე წელს შეიქმნა მადაგასკარის დამოუკიდებლობის კონგრესის პარტია, რომელმაც მოითხოვა ქვეყნის სრული დამოუკიდებლობა.
'''მადაგასკარის ისტორია'''
[[მადაგასკარი]]ს ისტორია არ არის სათანადოდ შესწავლილი. XIV ს-ში მადაგასკარის ცენტრში შეიქმნა [[იმერენის სახელმწიფო]], რომელიც XVIII ს-ის დასასრულს ძლიერი ცენტრალიზებული მონარქია გახდა. XIX ს-ის დასაწყისიდან დაიწყო [[ინგლისი]]სა და [[საფრანგეთი]]ს ბრძოლა მადაგასკარისთვის. [[1885]] წელს საფრანგეთმა მადაგასკარზე [[პროტექტორატი]] დაამყარა. [[1896]] წელს მოახდინა მისი [[ანექსია]] და [[1897]]-ში გააუქმა იმერინის მონარქების ხელისუფლება. ქვეყანა საფრანგეთმა აგრალურ-სანედლეულო დანამატად გადააქცია. კოლონიის პერიოდში მადაგასკარის ხალხი არ წყვეტდა დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლას. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ეს ბრძოლა გადაიზარდა ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობაში. [[1946]] წელს აღმოცენდა პირველი მასობრივი პოლიტიკური ორგანიზაცია — [[მალაგასის აღორძინების დემოკრატიული მოძრაობა]] (მადმ). [[1947]] წელს იფეთქა შეიარაღებულმა აჯანყებამ, რომელიც სასტიკად ჩაახშვეს ფრანგმა კოლონიზატორებმა. მადმ კანონგარეშე გამოაცხადეს. მისი აქტივისტები დასაჯეს. XX ს-ის 50-იან წლებში შეიქმნა რამდენიმე ბურჟუაზიულ-რეფორმისტული პარტია, მათ შორის სოციალ-დემოკრატიული პარტია. [[1957]] წელს მადაგასკარი ავტონომიურ მალაგასის რესპუბლიკად გამოცხადდა საფრანგეთის გაერთიანებების ფარგლებში. იმავე წელს შეიქმნა მადაგასკარის დამოუკიდებლობის კონგრესის პარტია, რომელმაც მოითხოვა ქვეყნის სრული დამოუკიდებლობა.


[[1960]] წლის [[26 ივნისი|26 ივნისს]] გამოცხადდა მალაგასის რესპუბლიკის დამოუკიდებლობა. [[პრეზიდენტი]] გახდა სოციალ-დემოკრატების ლიდერი [[ფილიბერ ცირანანა]]. იმავე წლის სექტემბერში მალაგასის რესპუბლიკა მიიღეს [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაეროში]].<br>
[[1960]] წლის [[26 ივნისი|26 ივნისს]] გამოცხადდა მალაგასის რესპუბლიკის დამოუკიდებლობა. [[პრეზიდენტი]] გახდა სოციალ-დემოკრატების ლიდერი [[ფილიბერ ცირანანა]]. იმავე წლის სექტემბერში მალაგასის რესპუბლიკა მიიღეს [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაეროში]].<br>


[[ფაილი:Bundesarchiv B 145 Bild-F013783-0033, Berlin, Staatsbesuch aus Madagaskar.jpg|მინი|ცირანანა [[გერმანია]]ში [[1962]]
[[ფაილი:Bundesarchiv B 145 Bild-F013783-0033, Berlin, Staatsbesuch aus Madagaskar.jpg|მინი|ცირანანა [[გერმანია]]ში [[1962]]
]]<br>
]]

მალაგასის სუვერენიტეტი შეიზღუდა თანამშრომლობის შესახებ ორმხრივი შეთანხმებით ([[1960]] [[აპრილი]]), რომელიც საფრანგეთმა თავს მოახვია მადაგასკარს. შეთანხმების თანახმად მალაგასის რესპუბლიკის შეიარაღებულ ძალებს საფრანგეთი აკონტროლებდა. საფრანგეთმა კუნძულზე შეინარჩუნა რიგი სამხედრო ბაზა და პრივილეგიები ეკონომიკაში. მალაგასის რესპუბლიკის მაშინდელი საშინაო და საგარეო პოლიტიკა არ შეესაბამებოდა ქვეყნის მოსახლეობის ფართო მასების ინტერესებს. ამან წარმოშვა უკმაყოფილება დემოკრატიულ წრეებში, რაც [[1972]] წელს მძლავრ გამოსვლებში გადაიზარდა. ცირანანა იძულებული გახდა ძალაუფლება სამხედრო პირებისთვის გადაეცა ([[1972]]ის [[ოქტომბერი]]), რომელთაც გენერალი [[რამანანცუა]] მეთაურობდა. [[1973]] წლის იანვარს ახალმა მთავრობამ ოფიციალურად გააუქმა საფრანგეთ-მალაგასის შეთანხმება და გაატარა დემოკრატიული ღონისძიებები, რომლებიც მემარჯვენე ძალების წინააღმდეგობას წააწყდა. [[1975]] წლის თებერვალში მოკლეს პოლკოვნიკი [[რაციმანდრავა]] (მთავრობის მეთაური [[1975]] წლის 6 თებერვლიდან). ხელისუფლებამ მკაცრად ჩაახშო მემარჯვენეთა წინააღმდეგობა.
მალაგასის სუვერენიტეტი შეიზღუდა თანამშრომლობის შესახებ ორმხრივი შეთანხმებით ([[1960]] [[აპრილი]]), რომელიც საფრანგეთმა თავს მოახვია მადაგასკარს. შეთანხმების თანახმად მალაგასის რესპუბლიკის შეიარაღებულ ძალებს საფრანგეთი აკონტროლებდა. საფრანგეთმა კუნძულზე შეინარჩუნა რიგი სამხედრო ბაზა და პრივილეგიები ეკონომიკაში. მალაგასის რესპუბლიკის მაშინდელი საშინაო და საგარეო პოლიტიკა არ შეესაბამებოდა ქვეყნის მოსახლეობის ფართო მასების ინტერესებს. ამან წარმოშვა უკმაყოფილება დემოკრატიულ წრეებში, რაც [[1972]] წელს მძლავრ გამოსვლებში გადაიზარდა. ცირანანა იძულებული გახდა ძალაუფლება სამხედრო პირებისთვის გადაეცა ([[1972]]ის [[ოქტომბერი]]), რომელთაც გენერალი [[რამანანცუა]] მეთაურობდა. [[1973]] წლის იანვარს ახალმა მთავრობამ ოფიციალურად გააუქმა საფრანგეთ-მალაგასის შეთანხმება და გაატარა დემოკრატიული ღონისძიებები, რომლებიც მემარჯვენე ძალების წინააღმდეგობას წააწყდა. [[1975]] წლის თებერვალში მოკლეს პოლკოვნიკი [[რაციმანდრავა]] (მთავრობის მეთაური [[1975]] წლის 6 თებერვლიდან). ხელისუფლებამ მკაცრად ჩაახშო მემარჯვენეთა წინააღმდეგობა.


[[ფაილი:Gvtratsiraka1.jpg|მინი|ცენტრში [[დიდიე რაცირაკა]] - მადაგასკარის პრზიდენტი
[[ფაილი:Gvtratsiraka1.jpg|მინი|ცენტრში [[დიდიე რაცირაკა]] - მადაგასკარის პრზიდენტი]]
]]<br>


[[1975]]-ში შეიქმნა ახალი მთავრობა — უმაღლესი რევოლუციური საბჭო.
[[1975]]-ში შეიქმნა ახალი მთავრობა — უმაღლესი რევოლუციური საბჭო.

13:41, 2 მარტი 2015-ის ვერსია

ფრანგების მადაგასკარის დაპყრობითი ომების ამსახველი პოსტერი

მადაგასკარის ისტორია არ არის სათანადოდ შესწავლილი. XIV ს-ში მადაგასკარის ცენტრში შეიქმნა იმერენის სახელმწიფო, რომელიც XVIII ს-ის დასასრულს ძლიერი ცენტრალიზებული მონარქია გახდა. XIX ს-ის დასაწყისიდან დაიწყო ინგლისისა და საფრანგეთის ბრძოლა მადაგასკარისთვის. 1885 წელს საფრანგეთმა მადაგასკარზე პროტექტორატი დაამყარა. 1896 წელს მოახდინა მისი ანექსია და 1897-ში გააუქმა იმერინის მონარქების ხელისუფლება. ქვეყანა საფრანგეთმა აგრალურ-სანედლეულო დანამატად გადააქცია. კოლონიის პერიოდში მადაგასკარის ხალხი არ წყვეტდა დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლას. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ეს ბრძოლა გადაიზარდა ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობაში. 1946 წელს აღმოცენდა პირველი მასობრივი პოლიტიკური ორგანიზაცია — მალაგასის აღორძინების დემოკრატიული მოძრაობა (მადმ). 1947 წელს იფეთქა შეიარაღებულმა აჯანყებამ, რომელიც სასტიკად ჩაახშვეს ფრანგმა კოლონიზატორებმა. მადმ კანონგარეშე გამოაცხადეს. მისი აქტივისტები დასაჯეს. XX ს-ის 50-იან წლებში შეიქმნა რამდენიმე ბურჟუაზიულ-რეფორმისტული პარტია, მათ შორის სოციალ-დემოკრატიული პარტია. 1957 წელს მადაგასკარი ავტონომიურ მალაგასის რესპუბლიკად გამოცხადდა საფრანგეთის გაერთიანებების ფარგლებში. იმავე წელს შეიქმნა მადაგასკარის დამოუკიდებლობის კონგრესის პარტია, რომელმაც მოითხოვა ქვეყნის სრული დამოუკიდებლობა.

1960 წლის 26 ივნისს გამოცხადდა მალაგასის რესპუბლიკის დამოუკიდებლობა. პრეზიდენტი გახდა სოციალ-დემოკრატების ლიდერი ფილიბერ ცირანანა. იმავე წლის სექტემბერში მალაგასის რესპუბლიკა მიიღეს გაეროში.

ცირანანა გერმანიაში 1962

მალაგასის სუვერენიტეტი შეიზღუდა თანამშრომლობის შესახებ ორმხრივი შეთანხმებით (1960 აპრილი), რომელიც საფრანგეთმა თავს მოახვია მადაგასკარს. შეთანხმების თანახმად მალაგასის რესპუბლიკის შეიარაღებულ ძალებს საფრანგეთი აკონტროლებდა. საფრანგეთმა კუნძულზე შეინარჩუნა რიგი სამხედრო ბაზა და პრივილეგიები ეკონომიკაში. მალაგასის რესპუბლიკის მაშინდელი საშინაო და საგარეო პოლიტიკა არ შეესაბამებოდა ქვეყნის მოსახლეობის ფართო მასების ინტერესებს. ამან წარმოშვა უკმაყოფილება დემოკრატიულ წრეებში, რაც 1972 წელს მძლავრ გამოსვლებში გადაიზარდა. ცირანანა იძულებული გახდა ძალაუფლება სამხედრო პირებისთვის გადაეცა (1972ის ოქტომბერი), რომელთაც გენერალი რამანანცუა მეთაურობდა. 1973 წლის იანვარს ახალმა მთავრობამ ოფიციალურად გააუქმა საფრანგეთ-მალაგასის შეთანხმება და გაატარა დემოკრატიული ღონისძიებები, რომლებიც მემარჯვენე ძალების წინააღმდეგობას წააწყდა. 1975 წლის თებერვალში მოკლეს პოლკოვნიკი რაციმანდრავა (მთავრობის მეთაური 1975 წლის 6 თებერვლიდან). ხელისუფლებამ მკაცრად ჩაახშო მემარჯვენეთა წინააღმდეგობა.

ცენტრში დიდიე რაცირაკა - მადაგასკარის პრზიდენტი

1975-ში შეიქმნა ახალი მთავრობა — უმაღლესი რევოლუციური საბჭო. 1975 წლის 21 დეკემბერს ჩატარდა რეფერენდუმი, რომელმაც მოიწონა ქარტია — მთავრობის პოლიტიკური პროგრამა, ახალი კონსტიტუცია და პრეზიდენტად აირჩია დ. რაცირაკა. 21 დეკემბერს რაცირაკამ გამოაცხადა მადაგასკარის დემოკრატიული რესპუბლიკა. 1976 წელს შეიქმნა რევოლუციური დაცვის ფრონტი. საგარეო პოლიტიკაში მადაგასკარი ატარებს მიუმხრობლობის პოლიტიკას.


wikistub ეს არის სტატიის ან სექციის ესკიზი.
თქვენ შეგიძლიათ შეავსოთ იგი.


ლიტერატურა