მიკლოშ ჰორტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 8: ხაზი 8:
ჩამომავლობით მიეკუთვნება [[კალვინიზმი]]ს მიმდევარ უძველეს არისტოკრატიულ გვარს. ახალგაზრდობაში ბევრს მოგზაურობდა, რადგან დაკავებული იყო დიპლომატიური სამსახურით. ის იმყოფებოდა [[ავსტრია-უნგრეთი]]ს დიპლომატიურ სამსახურში თურქეთსა და სხვა ქვეყნებში. 1908 - 1914 წ.წ. ის გახლდათ იმპერატორ [[ფრანც იოზეფ I]]-ის [[ადიუტანტი]], [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს - [[კაპიტანი]], შემდეგ [[ავსტრია-უნგრეთის სამხედრო საზღვაო ფლოტი]]ს [[ადმირალი]]. მან მოიგო რიგი ბრძოლებისა, რის გამოც 1918 წელს დანიშნულ იქნა ფლოტის მთავრსარდლად. ის ამ თანამდებობას იკავებდა იმპერატორ [[კარლ I (ავსტრია)|კარლ I]]-ის 1918 წლის 31 ოქტომბრის ბრძანებამდე ახალი ფლოტის შექმნის შესახებ.
ჩამომავლობით მიეკუთვნება [[კალვინიზმი]]ს მიმდევარ უძველეს არისტოკრატიულ გვარს. ახალგაზრდობაში ბევრს მოგზაურობდა, რადგან დაკავებული იყო დიპლომატიური სამსახურით. ის იმყოფებოდა [[ავსტრია-უნგრეთი]]ს დიპლომატიურ სამსახურში თურქეთსა და სხვა ქვეყნებში. 1908 - 1914 წ.წ. ის გახლდათ იმპერატორ [[ფრანც იოზეფ I]]-ის [[ადიუტანტი]], [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს - [[კაპიტანი]], შემდეგ [[ავსტრია-უნგრეთის სამხედრო საზღვაო ფლოტი]]ს [[ადმირალი]]. მან მოიგო რიგი ბრძოლებისა, რის გამოც 1918 წელს დანიშნულ იქნა ფლოტის მთავრსარდლად. ის ამ თანამდებობას იკავებდა იმპერატორ [[კარლ I (ავსტრია)|კარლ I]]-ის 1918 წლის 31 ოქტომბრის ბრძანებამდე ახალი ფლოტის შექმნის შესახებ.


ხელმძღვანელობდა 1919 წლის რევოლუციის წინააღმდეგობას ([[უნგრეთის საბჭოთა რესპუბლიკა]]) ქვეყნის სამხრეთში. [[ბუდაპეშტი]]დან [[რუმინეთი|რუმინული]] ჯარების [[ევაკუაცია|ევაკუაციის]] შემდეგ, ჰორტი თეთრ ცხენზე ამხედრებული შევიდა ქალაქში და განაცხადა, რომ პატიობს ცოდვილ დედაქალაქს, შეგინებულ სამშობლოს. ეროვნული არმია ჰორტის ხელმძღვანელობით, რომელიც წარმოადგენდა მთელ რიგ ნახევრად დამოუკიდებელ შეიარაღებულ ფორმირებებს პასუხისმგებლობა დააკისრეს [[კომუნისტები]]ს, სხვა [[მემარცხენეები]]სა და [[ებრაელები]]ს წინააღმდეგ განხორციელებული ე.წ. „თეთრი ტერორის“ გამო. [[1920]] წელს [[ანტანტა]]მ გამოიყვანა ჯარები [[უნგრეთი]]დან თუმცა იმავე წელს [[ტრიანონის საზავო ხელშეკრულება|ტრიანონის საზავო ხელშეკრულებით]] ჩამოაჭრა ტერიტორიების 2/3 (რომელზეც [[სლოვაკები|სლოვაკებთან]] და [[რუმინელები|რუმინელებთან]] ერთად 3 მლნ. ეთნიკური [[უნგრელი]] ცხოვრობდა) და ეკონომიკური ინფრასტრუქტურის დიდი ნაწილი.
ხელმძღვანელობდა 1919 წლის რევოლუციის წინააღმდეგობას ([[უნგრეთის საბჭოთა რესპუბლიკა]]) ქვეყნის სამხრეთში. [[ბუდაპეშტი]]დან [[რუმინეთი|რუმინული]] ჯარების [[ევაკუაცია|ევაკუაციის]] შემდეგ, ჰორტი თეთრ ცხენზე ამხედრებული შევიდა ქალაქში და განაცხადა, რომ პატიობს ცოდვილ დედაქალაქს, შეგინებულ სამშობლოს. ეროვნული არმია ჰორტის ხელმძღვანელობით, რომელიც წარმოადგენდა მთელ რიგ ნახევრად დამოუკიდებელ შეიარაღებულ ფორმირებებს პასუხისმგებლობა დააკისრეს [[კომუნისტები]]ს, სხვა [[მემარცხენეები]]სა და [[ებრაელები]]ს წინააღმდეგ განხორციელებული ე.წ. „თეთრი ტერორის“ გამო. [[1920]] წელს [[ანტანტა]]მ გამოიყვანა ჯარები [[უნგრეთი]]დან თუმცა იმავე წელს [[ტრიანონის საზავო ხელშეკრულება|ტრიანონის საზავო ხელშეკრულებით]] ჩამოაჭრა ტერიტორიების 2/3 (რომელზეც [[სლოვაკები|სლოვაკებთან]] და [[რუმინელები|რუმინელებთან]] ერთად 3 მლნ. ეთნიკური [[უნგრელები|უნგრელი]] ცხოვრობდა) და ეკონომიკური ინფრასტრუქტურის დიდი ნაწილი.

ჰორტის ხელში უნგრეთი რჩებოდა სამეფოდ, მაგრამ ტახტი ვაკანტური იყო, რადგან იმპერატორი [[კარლ I (ავსტრია)|კარლ I]] დროებით ჩამოშორდა ქვეყნის მართვას. იმპერიის დაშლის შედეგად უნგრეთმა დაკარგა ზღვაზე გასასვლელი. ამ სახით ჰორტი გახდა [[ადმირალი]] ფლოტის გარეშე და [[სამეფო]]ს [[რეგენტი]] მეფის გარეშე. მიუხედავად ამისა, ის ოფიციალურად იწოდებოდა [[ტიტული]]თ „მისი უგანათლებულესობა უნგრეთის სამეფოს რეგენტი“.

მან დაამყარა კონსერვატიული ტრადიციების გაგრძელებით [[ავტორიტარული რეჟიმი]] (მისი მმართველობის პერიოში შეზღუდული იყო არა მხოლოდ [[კომუნისტური პარტია]], არამედ [[ფაშისტური პარტია]]ც). ის იყო [[უნგრეთი]]ს [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომში]] მონაწილეობის ინიციატორი. ის იყო [[ჰიტლერი]]ს მომავალი მოკავშირე ([[ვენის არბიტრაჟები]]ს დროს [[გერმანია|გერმანიის]] მიერ დაკავებული პოზიციის გამო, რის შემდეგადაც უნგრეთმა მიიღო 1938 წელს [[სლოვაკეთი]]ს ნაწილი და [[უკრაინის [[კარპატები]], ხოლო 1940 წელს რუმინეთისაგან - [[ტრანსილვანია|ტრანსილვანიის]] ნაწილი). ამასტან, ის იყო ებრაელთა [[გენოციდი]]ს და [[უნგრეთი]]ს საშინაო საქმეებში ერმანიის ჩარევის მოწინააღმდეგე.

05:50, 21 თებერვალი 2015-ის ვერსია

{{subst:ET|თარგის გამოყენების შეცდომა! ეს თარგი გამოიყენება subst-ის მეშვეობით. პრობლემის აღმოსაფხვრელად ჩაანაცვლეთ თარგი {{მუშავდება}} თარგით {{subst:მუშავდება}}.}}{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/{{subst:REVISIONUSER}}|{{subst:REVISIONUSER}}]].|{{subst:CURRENTDAY}}|{{subst:CURRENTMONTH}}|{{subst:CURRENTYEAR}}}}

მიკლოშ ხორტი - უნგრეთის სამეფოს რეგენტი

მიკლოშ ხორტი ვიტიაზ ნადიბანიაი (უნგრ. vitéz nagybányai Horthy Miklós, გერმ. Nikolaus von Horthy und Nagybánya; 18 ივნისი 1868, კენდერეშ[ენ] — 9 თებერვალი 1957, ეშტორილი) — უნგრეთის სამეფოს მმართველი (რეგენტი) 1920—1944 წ.წ. ადმირალი.

ბიოგრაფია

ხორტის შესვლა ბუდაპეშტში
საფოსტო მარკა 1938 წ.

ჩამომავლობით მიეკუთვნება კალვინიზმის მიმდევარ უძველეს არისტოკრატიულ გვარს. ახალგაზრდობაში ბევრს მოგზაურობდა, რადგან დაკავებული იყო დიპლომატიური სამსახურით. ის იმყოფებოდა ავსტრია-უნგრეთის დიპლომატიურ სამსახურში თურქეთსა და სხვა ქვეყნებში. 1908 - 1914 წ.წ. ის გახლდათ იმპერატორ ფრანც იოზეფ I-ის ადიუტანტი, პირველი მსოფლიო ომის დროს - კაპიტანი, შემდეგ ავსტრია-უნგრეთის სამხედრო საზღვაო ფლოტის ადმირალი. მან მოიგო რიგი ბრძოლებისა, რის გამოც 1918 წელს დანიშნულ იქნა ფლოტის მთავრსარდლად. ის ამ თანამდებობას იკავებდა იმპერატორ კარლ I-ის 1918 წლის 31 ოქტომბრის ბრძანებამდე ახალი ფლოტის შექმნის შესახებ.

ხელმძღვანელობდა 1919 წლის რევოლუციის წინააღმდეგობას (უნგრეთის საბჭოთა რესპუბლიკა) ქვეყნის სამხრეთში. ბუდაპეშტიდან რუმინული ჯარების ევაკუაციის შემდეგ, ჰორტი თეთრ ცხენზე ამხედრებული შევიდა ქალაქში და განაცხადა, რომ პატიობს ცოდვილ დედაქალაქს, შეგინებულ სამშობლოს. ეროვნული არმია ჰორტის ხელმძღვანელობით, რომელიც წარმოადგენდა მთელ რიგ ნახევრად დამოუკიდებელ შეიარაღებულ ფორმირებებს პასუხისმგებლობა დააკისრეს კომუნისტების, სხვა მემარცხენეებისა და ებრაელების წინააღმდეგ განხორციელებული ე.წ. „თეთრი ტერორის“ გამო. 1920 წელს ანტანტამ გამოიყვანა ჯარები უნგრეთიდან თუმცა იმავე წელს ტრიანონის საზავო ხელშეკრულებით ჩამოაჭრა ტერიტორიების 2/3 (რომელზეც სლოვაკებთან და რუმინელებთან ერთად 3 მლნ. ეთნიკური უნგრელი ცხოვრობდა) და ეკონომიკური ინფრასტრუქტურის დიდი ნაწილი.

ჰორტის ხელში უნგრეთი რჩებოდა სამეფოდ, მაგრამ ტახტი ვაკანტური იყო, რადგან იმპერატორი კარლ I დროებით ჩამოშორდა ქვეყნის მართვას. იმპერიის დაშლის შედეგად უნგრეთმა დაკარგა ზღვაზე გასასვლელი. ამ სახით ჰორტი გახდა ადმირალი ფლოტის გარეშე და სამეფოს რეგენტი მეფის გარეშე. მიუხედავად ამისა, ის ოფიციალურად იწოდებოდა ტიტულით „მისი უგანათლებულესობა უნგრეთის სამეფოს რეგენტი“.

მან დაამყარა კონსერვატიული ტრადიციების გაგრძელებით ავტორიტარული რეჟიმი (მისი მმართველობის პერიოში შეზღუდული იყო არა მხოლოდ კომუნისტური პარტია, არამედ ფაშისტური პარტიაც). ის იყო უნგრეთის მეორე მსოფლიო ომში მონაწილეობის ინიციატორი. ის იყო ჰიტლერის მომავალი მოკავშირე (ვენის არბიტრაჟების დროს გერმანიის მიერ დაკავებული პოზიციის გამო, რის შემდეგადაც უნგრეთმა მიიღო 1938 წელს სლოვაკეთის ნაწილი და [[უკრაინის კარპატები, ხოლო 1940 წელს რუმინეთისაგან - ტრანსილვანიის ნაწილი). ამასტან, ის იყო ებრაელთა გენოციდის და უნგრეთის საშინაო საქმეებში ერმანიის ჩარევის მოწინააღმდეგე.