სელიმ I

სელიმ I
სელიმ I მრისხანე
ოსმალეთის მე-9 სულთანი
მმართ. დასაწყისი:	1512
მმართ. დასასრული:	1520
წინამორბედი:	ბაიაზიდ II
მემკვიდრე:	სულეიმან I
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	10 ოქტომბერი, 1465
დაბ. ადგილი:	ამასია, ოსმალეთის იმპერია
გარდ. თარიღი:	22 სექტემბერი, 1520
გარდ. ადგილი:	ედირნე, ოსმალეთის იმპერია
მეუღლე:	აიშე ჰაფსა სულთანი ესმეჰან შაჰ სულთანი ჰარანგენჰან სულთანი
შვილები:	სულეიმანი ორჰანი ქორქუთი მუსა ჰატიჯე ფატმა ბეიჰანი შაჰი
სრული სახელი:	სელიმ I მრისხანე იავუზი
დინასტია:	ოსმანები
მამა:	ბაიაზიდ II
დედა:	გულბაჰარ ხათუნი
რელიგია:	ისლამი
ხელმოწერა:
სელიმ I ვიკისაწყობში

სელიმ I იავუზი (Selim I Yavuz) (დ. 1467/1468 ან 1470/1471 — გ. 20 სექტემბერი 1520, სტამბოლი) — ოსმალეთის სულთანი 1512 წლიდან. განაგრძობდა თავისი წინაპრების დამპყრობლურ პოლიტიკას. შიიზმთან ბრძოლის დევიზით გამოვიდა სეფიანთა ირანის წინააღმდეგ და ანატოლიაში მოაწყო შიიტების ჟლეტა, 1514 წელს ჩალდირანის ბრძოლაში დაამარცხა შაჰ-ისმაილ I და მიიტაცა დასავლეთ სომხეთი, ქურთისტანი და ზოგიერთი სხვა ტერიტორია. 1515 წელს დაასრულა აღმოსავლეთ ანატოლიისა და სომხეთის დაპყრობა, 1516 წელს დაიპყრო ჩრდილოეთი ერაყი, სირია, პალესტინა, 1517 წელს — ეგვიპტე. ამის შემდეგ წმინდა მუსულმანურმა ქალაქებმა მექამ და მედინამ აღიარეს ოსმალეთის სულთნების უზენაესობა. სელიმმა მიითვისა ხალიფას წოდება, რამაც მნიშვნელოვნად აამაღლა ოსმალეთის სულთნების ავტორიტეტი მუსულმანურ სამყაროში. 1519 წელს ჩაახშო ჯელალიების აჯანყება.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, თბ., 1985. — გვ. 278.