ქერი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
No edit summary |
||
| ხაზი 51: | ხაზი 51: | ||
| ncbi = |
| ncbi = |
||
}} |
}} |
||
'''ქერი''' ({{lang-la|Hordeum}}) — ერთ- და მრავალწლოვან ბალახოვან მცენარეთა გვარი [[მარცვლოვანნი|მარცვლოვანთა]] ოჯახისა. ქერის ფესვთა სისტემა ფუნჯაა; ღერო-ღრუ ჩალისფერი, რომლის სიმაღლე 35-135 სმ აღწევს. [[ფოთოლი]] სხვა მარცვლოვანებზე უფრო ფართო აქვს. ყვავილედი თავთავია, ნაყოფი — მარცვალია. [[ევრაზია]]სა და [[ამერიკა]]ში ცნობილია დაახლოებით 30 სახეობა. მისი სამშობლოა [[აზია]], თუმცა ველური სახით ის [[სირია]]ში, [[თურქეთი|თურქეთში]], [[შუა აზია]]სა და [[კავკასია]]შიც ხარობს. |
'''ქერი''' ({{lang-la|Hordeum}}) — ერთ- და მრავალწლოვან ბალახოვან მცენარეთა გვარი [[მარცვლოვანნი|მარცვლოვანთა]] ოჯახისა. ქერის ფესვთა სისტემა ფუნჯაა; ღერო-ღრუ ჩალისფერი, რომლის სიმაღლე 35-135 სმ აღწევს. [[ფოთოლი]] სხვა მარცვლოვანებზე უფრო ფართო აქვს. ყვავილედი თავთავია, ნაყოფი — მარცვალია. [[ევრაზია]]სა და [[ამერიკა]]ში ცნობილია დაახლოებით 30 სახეობა. მისი სამშობლოა [[აზია]], თუმცა ველური სახით ის [[სირია]]ში, [[თურქეთი|თურქეთში]], [[შუა აზია]]სა და [[კავკასია]]შიც ხარობს. [[ეგვიპტე]]ში ქერის კულტურა ფარაონების დროიდანაა ცნობილი. სწორედ აქედან გავრცელდა ის [[საბერძნეთი|საბერძნეთსა]] და [[რომის იმპერია]]ში. [[XV საუკუნე]]მდე ქერის მარცვლებს ფქვავდნენ და პურს აცხობდნენ. აღსანიშნავია, რომ ძველი მკურნალები სამკურნალოდ იყენებდნენ როგორც ქერის მარცვლებს, ასევე ქერის წყალს. [[ავიცენა]]ს მიაჩნდა, რომ ქერი უნიკალურად წმენდს ორგანიზმს. |
||
კულტურაშია 3 სახეობა. სამივეს ხშირად აერთიანებენ ერთ კრებად სახეობაში — სათესი ქერი (Hordeum sativum); ბიოლოგიური თავისებურების მიხედვით ქერი იყოფა საგაზაფხულოდ და საშემოდგომოდ. ქერის მარცვალი შეიცავს (პროცენტობით): წყალს (13), ცილას (12), ნახშირწყლებს (64,6), უჯრედისს (5,5), ცხიმს (2,1), ნაცრის ელემენტებს (2,8). ქერი მეტად ღირებული მარცვლოვანი კულტურაა. მარცვლისაგან ამზადებენ ფქვილს და ღერღილს. პურის გამოცხობისას ქერის ფქვილს უამტებენ ხორბლის ფქილს. ქერი ძვირფასი კონცენტრირებული საკვებია მეღორეობასა და მეფრინველეობაში. იყენებენ ლუდის წამროებაში, მის ექსტრაქტებს — საფეიქრო, საკონდიტრო და ფარმაცევტულ მრეწველობაში. |
|||
08:05, 2 მაისი 2014-ის ვერსია
| ქერი | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ლათინური სახელი | ||||||||||||
| Hordeum | ||||||||||||
| ||||||||||||
ქერი (ლათ. Hordeum) — ერთ- და მრავალწლოვან ბალახოვან მცენარეთა გვარი მარცვლოვანთა ოჯახისა. ქერის ფესვთა სისტემა ფუნჯაა; ღერო-ღრუ ჩალისფერი, რომლის სიმაღლე 35-135 სმ აღწევს. ფოთოლი სხვა მარცვლოვანებზე უფრო ფართო აქვს. ყვავილედი თავთავია, ნაყოფი — მარცვალია. ევრაზიასა და ამერიკაში ცნობილია დაახლოებით 30 სახეობა. მისი სამშობლოა აზია, თუმცა ველური სახით ის სირიაში, თურქეთში, შუა აზიასა და კავკასიაშიც ხარობს. ეგვიპტეში ქერის კულტურა ფარაონების დროიდანაა ცნობილი. სწორედ აქედან გავრცელდა ის საბერძნეთსა და რომის იმპერიაში. XV საუკუნემდე ქერის მარცვლებს ფქვავდნენ და პურს აცხობდნენ. აღსანიშნავია, რომ ძველი მკურნალები სამკურნალოდ იყენებდნენ როგორც ქერის მარცვლებს, ასევე ქერის წყალს. ავიცენას მიაჩნდა, რომ ქერი უნიკალურად წმენდს ორგანიზმს.
კულტურაშია 3 სახეობა. სამივეს ხშირად აერთიანებენ ერთ კრებად სახეობაში — სათესი ქერი (Hordeum sativum); ბიოლოგიური თავისებურების მიხედვით ქერი იყოფა საგაზაფხულოდ და საშემოდგომოდ. ქერის მარცვალი შეიცავს (პროცენტობით): წყალს (13), ცილას (12), ნახშირწყლებს (64,6), უჯრედისს (5,5), ცხიმს (2,1), ნაცრის ელემენტებს (2,8). ქერი მეტად ღირებული მარცვლოვანი კულტურაა. მარცვლისაგან ამზადებენ ფქვილს და ღერღილს. პურის გამოცხობისას ქერის ფქვილს უამტებენ ხორბლის ფქილს. ქერი ძვირფასი კონცენტრირებული საკვებია მეღორეობასა და მეფრინველეობაში. იყენებენ ლუდის წამროებაში, მის ექსტრაქტებს — საფეიქრო, საკონდიტრო და ფარმაცევტულ მრეწველობაში.