ოპტიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
მNo edit summary |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
{{მუშავდება|1=[[სპეციალური:Contributions/ITshnik|ITshnik]]|2=2014 წლის 23 აპრილი}} |
|||
{{მმ|ოპტიკა|ოპტიკა (მრავალმნიშვნელოვანი)}} |
{{მმ|ოპტიკა|ოპტიკა (მრავალმნიშვნელოვანი)}} |
||
[[ფაილი:Light dispersion of a mercury-vapor lamp with a flint glass prism IPNr°0125.jpg|მინი|200 პქ|მარჯვნივ|ოპტიკა მოიცავს [[სინათლის დისპერსია|სინათლის დისპერსიის]] შესწავლასაც.]] |
[[ფაილი:Light dispersion of a mercury-vapor lamp with a flint glass prism IPNr°0125.jpg|მინი|200 პქ|მარჯვნივ|ოპტიკა მოიცავს [[სინათლის დისპერსია|სინათლის დისპერსიის]] შესწავლასაც.]] |
||
'''ოპტიკა''' — [[ფიზიკა|ფიზიკის]] განშტოება, რომელიც შეისწავლის [[სინათლე|სინათლის]] თვისებებს, მათ შორის მის ქცევას [[მატერია (ფიზიკა)|მატერიასთან]] და ასევე, [[ოპტიკური ინსტრუმენტები|ინსტრუმენტებთან]], რომლებიც გამოიყენება და [[ფოტოდეტექტორი|აღმოაჩენს]] მას.<ref name=McGrawHill>{{cite book|title=McGraw-Hill Encyclopedia of Science and Technology|edition=მე-5|publisher=McGraw-Hill|year=1993}}</ref> ოპტიკა, როგორც წესი, აღწერს სინათლის [[სინათლე|ხილულ]], [[ულტრაიისფერი|ულტრაიისფერ]] და [[ინფრაწითელი|ინფრაწითელ]] სპექტრებს. რადგანაც სინათლე [[ელექტრომაგნიტური გამოსხივება|ელექტრომაგნიტური ტალღა]]ა, [[ელექტრომაგნიტური გამოსხივება|ელექტრომაგნიტური რადიაციის]] სხვა სახეებსაც, როგორებიცაა [[რენტგენის სხივები]], [[მიკროტალღები]] და [[რადიო ტალღები]], გააჩნია მსგავსი თვისებები.<ref name=McGrawHill /> |
'''ოპტიკა''' — [[ფიზიკა|ფიზიკის]] განშტოება, რომელიც შეისწავლის [[სინათლე|სინათლის]] თვისებებს, მათ შორის მის ქცევას [[მატერია (ფიზიკა)|მატერიასთან]] და ასევე, [[ოპტიკური ინსტრუმენტები|ინსტრუმენტებთან]], რომლებიც გამოიყენება და [[ფოტოდეტექტორი|აღმოაჩენს]] მას.<ref name=McGrawHill>{{cite book|title=McGraw-Hill Encyclopedia of Science and Technology|edition=მე-5 გამოცემა|publisher=McGraw-Hill|year=1993}}</ref> ოპტიკა, როგორც წესი, აღწერს სინათლის [[სინათლე|ხილულ]], [[ულტრაიისფერი|ულტრაიისფერ]] და [[ინფრაწითელი|ინფრაწითელ]] სპექტრებს. რადგანაც სინათლე [[ელექტრომაგნიტური გამოსხივება|ელექტრომაგნიტური ტალღა]]ა, [[ელექტრომაგნიტური გამოსხივება|ელექტრომაგნიტური რადიაციის]] სხვა სახეებსაც, როგორებიცაა [[რენტგენის სხივები]], [[მიკროტალღები]] და [[რადიო ტალღები]], გააჩნია მსგავსი თვისებები.<ref name=McGrawHill /> |
||
უმეტესი ოპტიკური მოვლენის ახსნა შესაძლებელია სინათლის [[ელექტროდინამიკა|კლასიკური ელექტრომაგნიტური]] დახასიათებით. თუმცა, სინათლის სრული ელექტრომაგნიტური დახასიათების გამოყენება პრაქტიკაში, ხშირად, რთულია. პრაქტიკული ოპტიკა ხშირად მიმართავს გამარტივებულ მოდელებს. მათ შორის ყველაზე გავრცელებულია [[გეომეტრიული ოპტიკა]], რომელიც განიხილავს სინათლეს როგორც სხივთა ნაკრებს, რომელიც გაივლის სწორ გზას, შემდეგ ობიექტების ზედაპირებში გავლის, ან არეკვლის, შედეგად გარდატყდება და იშლება სპექტრებად. [[ფიზიკური ოპტიკა]] სინათლის გაცილებით უფრო კომპლექსური მოდელია, რომელიც მოიცავს ისეთ ტალღურ ეფექტებს, როგორებიცაა [[დიფრაქცია]] და [[ტალღების ინტერფერენცია|ინტერფერენცია]], და რომლებსაც ვერ აღწერს გეომეტრიული ოპტიკა. ისტორიულად, ჯერ სინათლის სხივებზე დაფუძნებული მოდელი იქნა შემუშავებული, ხოლო შემდგომ — სინათლის ტალღური მოდელი. ელექტრომაგნიტური თეორიის პროგრესმა 19 საუკუნეში დაგვანახა, რომ სინათლის სხივები, ფაქტიურად, ელექტრომაგნიტურ რადიაციას წარმოადგენს. |
უმეტესი ოპტიკური მოვლენის ახსნა შესაძლებელია სინათლის [[ელექტროდინამიკა|კლასიკური ელექტრომაგნიტური]] დახასიათებით. თუმცა, სინათლის სრული ელექტრომაგნიტური დახასიათების გამოყენება პრაქტიკაში, ხშირად, რთულია. პრაქტიკული ოპტიკა ხშირად მიმართავს გამარტივებულ მოდელებს. მათ შორის ყველაზე გავრცელებულია [[გეომეტრიული ოპტიკა]], რომელიც განიხილავს სინათლეს როგორც სხივთა ნაკრებს, რომელიც გაივლის სწორ გზას, შემდეგ ობიექტების ზედაპირებში გავლის, ან არეკვლის, შედეგად გარდატყდება და იშლება სპექტრებად. [[ფიზიკური ოპტიკა]] სინათლის გაცილებით უფრო კომპლექსური მოდელია, რომელიც მოიცავს ისეთ ტალღურ ეფექტებს, როგორებიცაა [[დიფრაქცია]] და [[ტალღების ინტერფერენცია|ინტერფერენცია]], და რომლებსაც ვერ აღწერს გეომეტრიული ოპტიკა. ისტორიულად, ჯერ სინათლის სხივებზე დაფუძნებული მოდელი იქნა შემუშავებული, ხოლო შემდგომ — სინათლის ტალღური მოდელი. ელექტრომაგნიტური თეორიის პროგრესმა 19 საუკუნეში დაგვანახა, რომ სინათლის სხივები, ფაქტიურად, ელექტრომაგნიტურ რადიაციას წარმოადგენს. |
||
| ხაზი 10: | ხაზი 8: | ||
ოპტიკურ მეცნიერებას მრავალი საერთო აქვს და შეისწავლება ბევრ დაკავშირებულ მეცნიერებებში, მათ შორის [[ასტრონომია]]ში, [[ინჟინერია|ინჟინერიის]] არაერთ დარგში, [[ფოტოგრაფია]]სა და [[მედიცინა]]ში (განსაკუთრებით [[ოფთალმოლოგია]]სა და [[ოპტომეტრია]]ში). ოპტიკის პრაქტიკული გამოყენების მაგალითები მრავლად მოიპოვება სხვადასხვა ტექნოლოგიებსა თუ ყოველდღიურ ცხოვრებაში: [[სარკე]]ები, ლინზები, [[ტელესკოპი|ტელესკოპები]], [[მიკროსკოპი|მიკროსკოპები]], [[ლაზერი|ლაზერები]] თუ [[ოპტიკური ბოჭკო|ოპტიკური ბოჭკოები]]. |
ოპტიკურ მეცნიერებას მრავალი საერთო აქვს და შეისწავლება ბევრ დაკავშირებულ მეცნიერებებში, მათ შორის [[ასტრონომია]]ში, [[ინჟინერია|ინჟინერიის]] არაერთ დარგში, [[ფოტოგრაფია]]სა და [[მედიცინა]]ში (განსაკუთრებით [[ოფთალმოლოგია]]სა და [[ოპტომეტრია]]ში). ოპტიკის პრაქტიკული გამოყენების მაგალითები მრავლად მოიპოვება სხვადასხვა ტექნოლოგიებსა თუ ყოველდღიურ ცხოვრებაში: [[სარკე]]ები, ლინზები, [[ტელესკოპი|ტელესკოპები]], [[მიკროსკოპი|მიკროსკოპები]], [[ლაზერი|ლაზერები]] თუ [[ოპტიკური ბოჭკო|ოპტიკური ბოჭკოები]]. |
||
== სქოლიო == |
== სქოლიო == |
||
{{სქოლიო}} |
{{სქოლიო}} |
||
11:07, 24 აპრილი 2014-ის ვერსია
ოპტიკა — ფიზიკის განშტოება, რომელიც შეისწავლის სინათლის თვისებებს, მათ შორის მის ქცევას მატერიასთან და ასევე, ინსტრუმენტებთან, რომლებიც გამოიყენება და აღმოაჩენს მას.[1] ოპტიკა, როგორც წესი, აღწერს სინათლის ხილულ, ულტრაიისფერ და ინფრაწითელ სპექტრებს. რადგანაც სინათლე ელექტრომაგნიტური ტალღაა, ელექტრომაგნიტური რადიაციის სხვა სახეებსაც, როგორებიცაა რენტგენის სხივები, მიკროტალღები და რადიო ტალღები, გააჩნია მსგავსი თვისებები.[1]
უმეტესი ოპტიკური მოვლენის ახსნა შესაძლებელია სინათლის კლასიკური ელექტრომაგნიტური დახასიათებით. თუმცა, სინათლის სრული ელექტრომაგნიტური დახასიათების გამოყენება პრაქტიკაში, ხშირად, რთულია. პრაქტიკული ოპტიკა ხშირად მიმართავს გამარტივებულ მოდელებს. მათ შორის ყველაზე გავრცელებულია გეომეტრიული ოპტიკა, რომელიც განიხილავს სინათლეს როგორც სხივთა ნაკრებს, რომელიც გაივლის სწორ გზას, შემდეგ ობიექტების ზედაპირებში გავლის, ან არეკვლის, შედეგად გარდატყდება და იშლება სპექტრებად. ფიზიკური ოპტიკა სინათლის გაცილებით უფრო კომპლექსური მოდელია, რომელიც მოიცავს ისეთ ტალღურ ეფექტებს, როგორებიცაა დიფრაქცია და ინტერფერენცია, და რომლებსაც ვერ აღწერს გეომეტრიული ოპტიკა. ისტორიულად, ჯერ სინათლის სხივებზე დაფუძნებული მოდელი იქნა შემუშავებული, ხოლო შემდგომ — სინათლის ტალღური მოდელი. ელექტრომაგნიტური თეორიის პროგრესმა 19 საუკუნეში დაგვანახა, რომ სინათლის სხივები, ფაქტიურად, ელექტრომაგნიტურ რადიაციას წარმოადგენს.
ზოგიერთი ოპტიკური მოვლენის ახსნა შესაძლებელია იმ ფაქტით, რომ მათ გააჩნიათ ორმაგი ბუნება: როგორც კვანტური, ასევე ტალღური. მათ ასახსნელად უნდა მივმართოთ კვანტურ მექანიკას. თუ გავითვალისწინებთ სინათლის კვანტურ (ნაწილაკურ) თვისებებს, სინათლე განისაზღვრება როგორც ნაწილაკების ერთობლიობა, რომელთაც „ფოტონები“ ეწოდებათ. კვანტური ოპტიკა შეისწავლის მოვლენებს, რომლებიც გამოწვეულია კვანტური მექანიკის ჩარევით ოპტიკურ სისტემებში.
ოპტიკურ მეცნიერებას მრავალი საერთო აქვს და შეისწავლება ბევრ დაკავშირებულ მეცნიერებებში, მათ შორის ასტრონომიაში, ინჟინერიის არაერთ დარგში, ფოტოგრაფიასა და მედიცინაში (განსაკუთრებით ოფთალმოლოგიასა და ოპტომეტრიაში). ოპტიკის პრაქტიკული გამოყენების მაგალითები მრავლად მოიპოვება სხვადასხვა ტექნოლოგიებსა თუ ყოველდღიურ ცხოვრებაში: სარკეები, ლინზები, ტელესკოპები, მიკროსკოპები, ლაზერები თუ ოპტიკური ბოჭკოები.