ნიუტონის კანონები

ნიუტონის პირველი და მეორე კანონი. ორიგინალი (ენა — ლათინური)

ნიუტონის კანონები — დინამიკის სამი ძირითადი კანონი, სხეულზე ძალის მოქმედებისა და მის მოძრაობის შესახებ. კანონები ჩამოაყალიბა ფიზიკოსმა ისააკ ნიუტონმა თავის ნაშრომში „Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica“, რომელიც გამოქვეყნდა 1687 წლის 5 ივლისს. კანონები საფუძველია კლასიკური მექანიკისა.

ნიუტონის კანონები არის ნიუტონის გალილეის ჰიუგენსონის და სხვათა მრავალი დაკვირვების, ცდების და თეორიული კვლევის შედეგი. თანამედროვე წარმოდგენებისა და ტერმინოლოგიის თანახმად, ი და იი კანონის განხილვისას უნდა გვესმოდეს მატერიალური წერტილი, ხოლო მოძრაობაში — მოძრაობა ათვლის ინერციული სისტემის მიმართ.

აღსანიშნავია რომ ნიუტონის კანონები მართობული აღარ არის ძალიან მცირე ზომის ობიექტების(ელემენტარული ნაწილაკები) მოძრაობის დროსა და სინათლის სიჩქარის მახლობელი სიჩქარეებით მოძრაობისას(იხილეთ კვანტური მექანიკა, ფარდობითობის თეორია).

კანონების ფორმულირება

ნიუტონის პირველი კანონი

თუ სხეულზე სხვა სხეულები არ მოქმედებენ,მაშინ იგი უძრავია ან მოძრაობს თანაბრად

ნიუტონის მეორე კანონი

მეორე კანონი ყალიბდება ასე: ყველა ძალის ჯამი, რომელიც მოქმედებს სხეულზე ტოლია მასისა და აჩქარების ნამრავლის. კლასიკურ მექანიკაში ნიუტონის მეორე კანონი მათემატიკურად გამოისახება ასე:

$F=m{\frac {{d}v}{{d}t}}$ ან ${\vec {F}}=m{\vec {a}}$

სადაც ${\vec {a}}$ არის სხეულის აჩქარება, ${\vec {F}}$ — სხეულზე მოქმედი ძალა და $m\,\!$ — სხეულის მასა.

ნიუტონის მესამე კანონი

სხეულები ერთმანეთზე მოქმედებენ ძალებით, რომლებიც მიმართულია ერთი და იმავე წრფის გასწვრივ, მოდულით ტოლია, ხოლო მიმართულებით — ცჰემყლეს

${\vec {F_{1}}}=-{\vec {F_{2}}}$

იხილეთ აგრეთვე

• ნიუტონის აკვანი
• კლასიკური მექანიკა
• კვანტური მექანიკა
• ფარდობითობის თეორია