რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე
ადმინისტრაციული ცენტრი	ამბროლაური
რეგიონის კოდი	GE-RL
ადმინისტრაციული ერთეული	4
ფართობი	4 954 კმ²
მოსახლეობის რაოდენობა	50 969 (2002)

რაჭა-ლეჩხუმის და ქვემო სვანეთის მხარე — მხარე დასავლეთ საქართველოში, მოიცავს ისტორიულ–გეოგრაფიული პროვინციების რაჭის, ლეჩხუმის და სვანეთის (ნაწილობრივ) ტერიტორიებს. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-RL. რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:

ადმინისტრაციული დაყოფა

რუკა	მუნიციპალიტეტები
	ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი
	ლენტეხის მუნიციპალიტეტი
	ონის მუნიციპალიტეტი
	ცაგერის მუნიციპალიტეტი

ზოგადი ცნობები

მხარის ფართობი შეადგენს 4 954 კვ.კმ–ს, მოსახლეობა — 51 ათასს, მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ–ზე — 10 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი ამბროლაური. მხარეში 256 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:

• ქალაქი — 3: ამბროლაური, ონი, ცაგერი;
• დაბა — 3: კვაისა, ლენტეხი, ხარისთვალა;
• სოფელი — 251.

ადგილობრივი მმართველობა

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის რეგიონში აღმასრულებელ ხელისუფლებას განახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის სახელმწიფო რწმუნებული. მისი ფუნქციებია უზრუნველყოს რეგიონში საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის კოორდინაცია, რესურსების მობილიზება, ადმინისტრაციულტერიტორიული ერთეულების სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამების შემუშავებისა და განხორციელების ორგანიზება, ინვესტიციების მოზიდვისა და რეფორმების განხორციელების ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დაცვა და სხვა.

მხარეში ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდება წარმომადგენლობითი (საკრებულო) და აღმასრულებელი (გამგეობა) ორგანოების მიერ შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით. მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: რაიონის გამგეობა — 4, სოფლის საკრებულოები — 56. საქართველოს იურისდიქცია არ ვრცელდება ონის რაიონის 2 საკრებულოზე (ყოფილი ჯავის რაიონის ნაწილი).

მხარეში სახელმწიფო მმართველობას ახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ დანიშნული სახელმწიფო რწმუნებული. ამ თანამდებობაზე, დღემდე მუშაობდნენ:

• ოთარ სირაძე 2004–2008
• დავით გაგოშიძე 2008–2012
• გიორგი ჭელიძე, 16 ოქტომბერი, 2012 წლიდან დღემდე

მოსახლეობა

• მოსახლეობის რიცხოვნობა — 48 525 კაცი
  • მათ შორის: ქალაქის — 9 302 კაცი; სოფლის — 39 223 კაცი;
• მოსახლეობის სიმჭიდროვე — 10,05 კვ.კმ-ზე;
• მოსახლეობის მთლიანი რაოდენობიდან:
  • დასაქმებულია ეკონომიკაში — 19 053 კაცი,
  • უმუშევართა რიცხოვნობა — 4 797 კაცი;

მოსახლეობის ეროვნული შემადგენლობა:

• ქართველი — 99.3%,
• ოსი — 0.2%,
• რუსი — 0.2%,
• აზერბაიჯანელი — 0.1%,
• აფხაზი — 0.1%,
• სხვა — 0.1%,

მოსახლეობის რიცხოვნობა მსხვილ დასახლებებში:

• ქ. ამბროლაური — 2 500 კაცი,
• ქ. ცაგერი — 1 931 კაცი,
• ქ. ონი — 3 071 კაცი,
• დაბა ლენტეხი — 1 800 კაცი.

ეკონომიკა

მხარის უდიდესი ნაწილი მაღალმთიანია და ეკონომიკა ძირითადად სოფლის მეურნეობას ემყარება. რეგიონში განვითარებულია მემცენარეობა (ძირითადად მეკარტოფილეობა, მევენახეობა) და მეცხოველეობა.

• მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი: 107 121.5 ათ. ლარი

აქედან:

• მრეწველობა — 12 999.5 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 12%;
• მშენებლობა — 10 027 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 9%;
• სოფლის მეურნეობა — 63 300 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 59%.
• მომსახურება (ვაჭრობა, განათლება, ტურიზმი, ჯანდაცვა, ტრანსპორტი, და სხვა) — 20 795 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 20%.
• ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტში მხარის მთლიანი პროდუქტის ხვედრითი წილია 0.9%.
• მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი მოსახლეობის ერთ სულზე გაანგარიშებით შეადგენს 2 207 ლარს.

ღირსშესანიშნაობები

მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:

• ნიკორწმინდის ეკლესია
• ბარაკონის ტაძარი
• ხოტევის ციხე
• მინდა ციხე
• მრავალძალის ეკლესია
• კვარაციხე

ისტორია

მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში:

• რაჭა
• ლეჩხუმი
• სვანეთი
• რაჭის მაზრა
• რაჭის საერისთავო
• საქართველოს ისტორია

სქოლიო

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

რაჭა-ლეჩხუმის და ქვემო სვანეთის მხარე