ფრიზული ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

00:09, 15 მარტი 2013-ის ვერსია

ფრიზ(ი)ული ენები, ან ფრიზ(ი)ული ენა (თვითსახელრქმევა Fryske talen) წარმოადგენს მეტყველებების, ან დიალექტების საერთო კრებით სახელწოდებას.

გავრცელება

ფრიზიულად გერმანია-ნიდერლანდების საზღვარზე მცხოვრები ხალხები მეტყველებენ, რომელთაც ფრიზებს უწოდებენ. ძირითადად გავრცელებულია ისტორიულ ფრიზიაში — ფრისლანდიაში, დასავლეთფრიზიული კუნძულების ტერსჰელინგისა და სჰირმონიკოგის ჩათვლით ასევე გერმანიის ჩრდილო-დასავლეთში, ზატერლანდში — ქვემო საქსონია; უკიდურეს ჩრდილოეთში — შლეზვიგ-ჰოლშტაინის მხარე ჩრდილოფრიზიული კუნძულების და კუნძულ ჰელგოლანდის ჩათვლით. ფრიზები რაოდენობრივად დაახლოებით დაახლ. 400 000 კაცია.

ნომინაციის პრობლემა

თვითსახელრქმევა

თავად ფრიზები თავიანთ თავს სხვადასხვა ფორმით მოიხსენებიენ; დასავლელი ფრიზები იტყვიან ფორმა Frysk-ს [ფრისკ], ჩრდილოელები - fresk-ს [ფრესკ], ან frasch-ს [ფრაშ] ამბობენ, ხოლო თვითსახელდების მეტ-ნაკლებად გავრცელებული, ან ყველა კუთხისთვის მეტ-ნაკლებად მისაღები ფორმებია Friisk [ფრიისკ], ანდა Fräisk [ფრეისკ].

ენა, თუ ენები, დიალექტი, თუ მეტყველება

წინათ, ფრიზიული ენა საკმაოდ დიდ ტერიტორიაზე იყო გავრცელებული — ნიდერლანდების ეიოიდერსეს ყურიდან დანიის სამხრეთ ნაპირებამდე. XVI საუკუნეში ფრისლანდიამ დამოუკიდებლობა დაკარგა და ენაც ნიდერლანდურის მიერ განიდევნა ოფიციალური მოხმარების სფეროდან, რის შედეგადაც ფრიზიულმა ენამ მხოლოდ და მხოლოდ საყოფაცხოვრებო მნიშვნელობა შეინარჩუნა.

ფრიზიულ ენებს ყოფენ სამ ერთეულად, რომელთაც ზოგი ენათმეცნიერი სამ ენად განიხილავს, ხოლო ზოგიერთი კი ერთი ენის სამ დიალექტად მიიჩნევს მათ. ფრიზიული ენა ყველაზე ახლოს დგას ძველინგლისურთან, ამის მიუხედავად, თანამედროვე ინგლისურად მოლაპარაკე ადამიანს ფრიზიული ენის გაგება გაუჭირდება, გარდა გამონაკლისი შემთხვევებისა. ფრიზიულს ხშირად შეცდომით ნიდერლანდურთან აიგივებენ.

ლიტერატურა

Bußmann, Hadumod: Lexikon der Sprachwissenschaft. Herausgegeben von Hadumod Bußmann. Dritte, aktualisierte und erweiterte Auflage. Stuttgart: Kröner 2002
Omniglot links to various Frisian resources
Tresoar - ფრიზიის ისტორიისა და ლიტერატურის ცენტრი
Research. Fryske Akademy.

@@ ხაზი 21: / ხაზი 21: @@
 [[კატეგორია:გერმანიკული ენები]]
-[[af:Fries]]
-[[als:Friesische Sprache]]
-[[an:Idioma frisón]]
-[[ang:Fresisc sprǣc]]
-[[ar:لغة فريزية]]
-[[ast:Frisón]]
-[[bat-smg:Frīzu kalba]]
-[[bg:Фризийски езици]]
-[[bn:ফ্রিজীয় ভাষাসমূহ]]
-[[br:Yezhoù frizek]]
-[[ca:Frisó]]
-[[co:Lingua frisone]]
-[[cs:Fríské jazyky]]
-[[cy:Ffriseg]]
-[[da:Frisisk (sprog)]]
-[[de:Friesische Sprachen]]
-[[dsb:Frizišćina]]
-[[en:Frisian languages]]
-[[eo:Frisa lingvaro]]
-[[es:Lenguas frisonas]]
-[[et:Friisi keel]]
-[[eu:Frisiera]]
-[[fa:زبان‌های فریسی]]
-[[fi:Friisin kieli]]
-[[fr:Frison (langue)]]
-[[frp:Frison]]
-[[frr:Friiske spräke]]
-[[fy:Fryske talen]]
-[[gl:Lingua frisoa]]
-[[got:𐍆𐍂𐌴𐌹𐍃𐌹𐍃𐌺𐍉𐍃 𐍂𐌰𐌶𐌳𐍉𐍃]]
-[[gv:Freeshlannish Heear]]
-[[hak:Sî Fut-lî-sî-ngî]]
-[[he:פריזית]]
-[[hr:Frizijski jezici]]
-[[hsb:Frizišćina]]
-[[hu:Fríz nyelv]]
-[[id:Bahasa Frisia]]
-[[io:Friziana linguo]]
-[[is:Frísneska]]
-[[it:Lingua frisone]]
-[[ja:フリジア語]]
-[[ko:프리지아어]]
-[[kv:Фриз кыв]]
-[[kw:Frisek]]
-[[la:Lingua Frisica]]
-[[li:Fries]]
-[[lij:Lengoa frizonn-a]]
-[[lt:Fryzų kalba]]
-[[lv:Frīziskās valodas]]
-[[mhr:Фриз йылме]]
-[[mk:Фризиски јазици]]
-[[nds:Freesch]]
-[[nds-nl:Freeske taaln]]
-[[nl:Friese talen]]
-[[nn:Frisisk]]
-[[no:Frisisk]]
-[[oc:Frison]]
-[[pl:Język fryzyjski]]
-[[pt:Língua frísia]]
-[[rm:Linguas frisas]]
-[[ro:Limbile frizone]]
 [[ru:Фризский язык]]
-[[sco:Frisie leid]]
-[[sk:Frízština]]
 [[sr:Фризијски језик]]
-[[stq:Fräiske Sproake]]
-[[sv:Frisiska]]
-[[tr:Frizce]]
-[[tt:Фриз теле]]
-[[ug:فرىزانچە]]
-[[uk:Фризька мова]]
-[[vi:Tiếng Frisia]]
-[[vls:Fries]]
-[[zea:Fries]]
-[[zh:弗里西语]]
-[[zh-min-nan:Frysk]]