სისხლი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ r2.7.2) (ბოტის დამატება: cbk-zam:Sangre |
მ Bot: Migrating 133 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7873 (translate me) |
||
| ხაზი 51: | ხაზი 51: | ||
{{Link FA|de}} |
{{Link FA|de}} |
||
[[af:Bloed]] |
|||
[[am:ደም]] |
|||
[[an:Sangre]] |
|||
[[ang:Blōd]] |
|||
[[ar:دم]] |
|||
[[arc:ܕܡܐ]] |
|||
[[arz:دم]] |
|||
[[as:তেজ]] |
|||
[[av:Би]] |
|||
[[az:Qan]] |
|||
[[bar:Bluad]] |
|||
[[bat-smg:Kraus]] |
|||
[[be:Кроў]] |
|||
[[be-x-old:Кроў]] |
|||
[[bg:Кръв]] |
|||
[[bn:রক্ত]] |
|||
[[bo:ཁྲག]] |
|||
[[br:Gwad]] |
|||
[[bs:Krv]] |
|||
[[ca:Sang]] |
|||
[[cbk-zam:Sangre]] |
|||
[[cdo:Háik]] |
|||
[[ceb:Dugo]] |
|||
[[ckb:خوێن]] |
|||
[[cs:Krev]] |
|||
[[cv:Юн]] |
|||
[[cy:Gwaed]] |
|||
[[da:Blod]] |
|||
[[de:Blut]] |
|||
[[dv:ލޭ]] |
|||
[[el:Αίμα]] |
|||
[[en:Blood]] |
|||
[[eo:Sango]] |
|||
[[es:Sangre]] |
|||
[[et:Veri]] |
|||
[[eu:Odol]] |
|||
[[fa:خون]] |
|||
[[fi:Veri]] |
|||
[[fiu-vro:Veri]] |
|||
[[fr:Sang]] |
|||
[[fur:Sanc]] |
|||
[[ga:Fuil]] |
|||
[[gd:Fuil]] |
|||
[[gl:Sangue]] |
|||
[[gu:રક્ત]] |
|||
[[hak:Hiet-yi̍t]] |
|||
[[he:דם]] |
|||
[[hi:रक्त]] |
|||
[[hif:Khuun]] |
|||
[[hr:Krv]] |
|||
[[ht:San (non)]] |
|||
[[hu:Vér]] |
|||
[[hy:Արյուն]] |
|||
[[ia:Sanguine]] |
|||
[[id:Darah]] |
|||
[[io:Sango]] |
|||
[[is:Blóð]] |
|||
[[it:Sangue]] |
|||
[[ja:血液]] |
|||
[[jv:Getih]] |
|||
[[kk:Қан]] |
|||
[[km:ឈាម]] |
|||
[[kn:ರಕ್ತ]] |
|||
[[ko:혈액]] |
|||
[[ku:Xwîn]] |
|||
[[ky:Кан (анатомия)]] |
|||
[[la:Sanguis]] |
|||
[[lb:Blutt]] |
|||
[[lbe:Оь]] |
|||
[[lmo:Sangu]] |
|||
[[ln:Makilá]] |
|||
[[lt:Kraujas]] |
|||
[[lv:Asinis]] |
|||
[[mg:Ra]] |
|||
[[mhr:Вӱр]] |
|||
[[mk:Крв]] |
|||
[[ml:രക്തം]] |
|||
[[mn:Цус]] |
|||
[[mr:रक्त]] |
|||
[[ms:Darah]] |
|||
[[mt:Demm]] |
|||
[[nah:Eztli]] |
|||
[[nds:Blood]] |
|||
[[new:हि]] |
|||
[[nl:Bloed]] |
|||
[[nn:Blod]] |
|||
[[no:Blod]] |
|||
[[oc:Sang]] |
|||
[[or:ରକ୍ତ]] |
|||
[[pam:Daya]] |
|||
[[pl:Krew]] |
|||
[[pnb:لعو]] |
|||
[[ps:وينه]] |
|||
[[pt:Sangue]] |
|||
[[qu:Yawar]] |
|||
[[ro:Sânge]] |
|||
[[ru:Кровь]] |
|||
[[rue:Кров]] |
|||
[[sa:रक्तम्]] |
|||
[[sah:Хаан]] |
|||
[[scn:Sangu]] |
|||
[[sco:Bluid]] |
|||
[[sh:Krv]] |
|||
[[si:රුධිරය]] |
|||
[[simple:Blood]] |
|||
[[sk:Krv]] |
|||
[[sl:Kri]] |
|||
[[sn:Ropa]] |
|||
[[so:Dhiig]] |
|||
[[sq:Gjaku]] |
|||
[[sr:Крв]] |
|||
[[su:Getih]] |
|||
[[sv:Blod]] |
|||
[[sw:Damu]] |
|||
[[ta:குருதி]] |
|||
[[te:రక్తం]] |
|||
[[th:เลือด]] |
|||
[[tl:Dugo]] |
|||
[[tr:Kan]] |
|||
[[tt:Кан]] |
|||
[[uk:Кров]] |
|||
[[ur:خون]] |
|||
[[vec:Sangue]] |
|||
[[vep:Veri]] |
|||
[[vi:Máu]] |
|||
[[vls:Bloed]] |
|||
[[war:Dugo]] |
|||
[[wo:Dereet]] |
|||
[[yi:בלוט]] |
|||
[[yo:Ẹ̀jẹ̀]] |
|||
[[zh:血液]] |
|||
[[zh-min-nan:Hoeh]] |
|||
[[zh-yue:血]] |
|||
14:51, 9 მარტი 2013-ის ვერსია
სისხლი (ლათ. sanguis, ბერძ. αἷμα - ჰაიმა) – განსაკუთრებული თხევადი ქსოვილი. გულის მეშვეობით, ცირკულირებს სისხლის მიმოქცევის სისტამაში. ასრულებს სხვადასხვა სატრანსპორტო დამაკავშირებელ ფუნქციებს, რითაც უზრუნველყოფს სხეულის სხვა ქსოვილების ფუნქციონერებას. მედიცინის დარგს სისხლის შესახებ ჰემატოლოგია ეწოდება. ზრდასრულ ადამიანს დაახლოებით 5 ლიტრი სისხლი აქვს. იგი სისხლძარღვთა ჩაკეტილ სისტემაში მოძრაობს და ადამიანის წონის დაახლოებით 1/13–ს შეადგენს.
შემადგენლობა
სისხლი შედგება უფერო გამჭვირვალე სითხისგან – სისხლის პლაზმისგან და სისხლის უჯრედებისგან, რომლებსაც სისხლის ფორმიან ელემენტებს უწოდებენ. ესენია: სისხლის წითელი უჯრედები ანუ ერითროციტები, თეთრი უჯრედები, ანუ ლეიკოციტები და სისხლის ფირფიტები, ანუ თრომბოციტები. პლაზმა სისხლის 60%ს შეადგენს, 40% კი ფორმიან ელემენტებზე მოდის. პლაზმა შეიცავს 90%–ზე მეტ წყალს, 7% ცილებს, 0.9% მინერალურ მარილებს, 0.8%-ს ცხიმებს, 0.12%–ს ნახშირწყალს– გლუკოზას. პლაზმა ასეთ შემადგენლობას ადამიანის მთელი სიცოცხლის განმავლობაში ინარჩუნებს. სისხლის მცირე რაოდენობით დაკარგვისას ადამიანს ფიზიოლოგიურ ხსნარს უსხამენ ხოლმე[1].
სისხლის ჯგუფები
სისხლის ორი ტიპი არსებობს: რეზუს–დადებითი და რეზუს–უარყოფითი. ადამიანთა უმრავლესობას პირველი ტიპის სისხლი აქვს. დადებითი ნიშნავს განსაკუთრებული ცილის – რეზუსის შემცველობას სისხლის პლაზმაში. თითოეული ეს ტიპები კი კიდევ ოთხ ჯგუფად იყოფა(I,II,III და IV). სისხლის ჯგუფიც, სიცოცხლის განმავლობაში, არ იცვლება. სისხლის დაკარგვისას ადამიანს უსხამენ სხვა იგივე რეზუს–ფაქტორიანი ადამიანის სისხლს გარკვეული წესით:
| სისხლის ჯგუფი | შეიძლება გადაესხას შემდეგ ჯგუფებს | შეიძლება მიიღოს შემდეგი ჯგუფებიდან |
|---|---|---|
| I | I,II,III,IV | I |
| II | II,IV | I,II |
| III | III,IV | I,III |
| IV | IV | I,II,III,IV |
სქოლიო
- ↑ ფიზიოლოგიურ ხსნარში დაცულია მარილის კონცენტრაცია, წინააღმდეგ შემთხვევაში მოხდება დარღვევები.
ლიტერატურა
- ლამარა ბურდილაძე, მარინე ბაგალიშვილი; ბიოლოგია XII კლასი; დიოგენე , გვ. 71; 2010
| |||||||
