გვატემალა: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
განახლდა მოძველებული მონაცემები
No edit summary
ხაზი 8: ხაზი 8:
|რუკა = Guatemala (orthographic projection).svg
|რუკა = Guatemala (orthographic projection).svg
|ჰიმნი = Himno Nacional de Guatemala
|ჰიმნი = Himno Nacional de Guatemala
|დევიზი = "Libre Crezca Fecundo" "El País de la Eterna Primavera" <br /> „უკვდავების წყაროს მიწა“
|დევიზი = "Libre Crezca Fecundo"<ref>http://www.banguat.gob.gt/inc/ver.asp?id=/en/currency%20and%20bills/Monedas%20y%20Billetes%20Translation.htm&e=18108</ref> "El País de la Eterna Primavera" <br /> „უკვდავების წყაროს მიწა“<ref>{{cite book|last=Aguirre|first=Lily|title=The land of eternal spring: Guatemala, my beautiful country|year=1949|publisher=Patio Press|pages=253|url=http://books.google.com/books?id=LodnAAAAMAAJ&q=land+of+the+eternal+spring&dq=land+of+the+eternal+spring&hl=en&sa=X&ei=wkMbT6KqLOja0QH2hdToCw&ved=0CDAQ6AEwAA}}</ref>
|ოფიციალური_ენები = [[ესპანური ენა]]
|ოფიციალური_ენები = [[ესპანური ენა]]
|დედაქალაქი= [[გვატემალა (ქალაქი)|გვატემალა]]
|დედაქალაქი= [[გვატემალა (ქალაქი)|გვატემალა]]
ხაზი 31: ხაზი 31:
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 85-ე
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 85-ე
|მშპ_ppp_წელი = 2011
|მშპ_ppp_წელი = 2011
|მშპ_ppp = $74 709 მილიარდი<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=70&pr.y=18&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=258&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Guatemala|publisher=International Monetary Fund|accessdate=April 18, 2012}}</ref>
|მშპ_ppp = $ 46 897 მილიარდი
|მშპ_ppp_რანგი = 1
|მშპ_ppp_რანგი = 1
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = 3,182
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = 5,069<ref name=imf2/>
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი =
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი =
|აგი = 0,574
|აგი = 0,574
ხაზი 51: ხაზი 51:


გვატემალა წარმომადგენლობითი დემოკრატიის ქვეყანაა. დედაქალაქია გვატემალა-დელ-ვალე-დე-ლა-ასუნსიონი ან უბრალოდ [[გვატემალა (ქალაქი)|გვატემალა]]. ქვეყანა ბიოლოგიურად საკმაოდ მრავალფეროვანია, გამოირჩევა უნიკალური [[ეკოსისტემა|ეკოსისტემებით]].<ref>{{cite web |title= Biodiversity Hotspots-Mesoamerica-Overview |publisher= Conservation International |url= http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/mesoamerica/ |accessdate=February 1, 2007 }}</ref> [[ესპანეთის კოლონიური იმპერია|ესპანელთა]] მოსვლამდე, გვატემალის ტერიტორიაზე ყვაოდა [[მაიას ცივილიზაცია]]. მაიას შთამომავლები დღესაც ცხოვრობენ გვატამელაში, ჰონდურასში, ბელიზში, მექსიკის სამხრეთ ნაწილსა და [[სალვადორი]]ს აღმოსავლეთ ნაწილში.
გვატემალა წარმომადგენლობითი დემოკრატიის ქვეყანაა. დედაქალაქია გვატემალა-დელ-ვალე-დე-ლა-ასუნსიონი ან უბრალოდ [[გვატემალა (ქალაქი)|გვატემალა]]. ქვეყანა ბიოლოგიურად საკმაოდ მრავალფეროვანია, გამოირჩევა უნიკალური [[ეკოსისტემა|ეკოსისტემებით]].<ref>{{cite web |title= Biodiversity Hotspots-Mesoamerica-Overview |publisher= Conservation International |url= http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/mesoamerica/ |accessdate=February 1, 2007 }}</ref> [[ესპანეთის კოლონიური იმპერია|ესპანელთა]] მოსვლამდე, გვატემალის ტერიტორიაზე ყვაოდა [[მაიას ცივილიზაცია]]. მაიას შთამომავლები დღესაც ცხოვრობენ გვატამელაში, ჰონდურასში, ბელიზში, მექსიკის სამხრეთ ნაწილსა და [[სალვადორი]]ს აღმოსავლეთ ნაწილში.
[[ფაილი:Guatemala-CIA WFB Map KA.png|მინი|მარცხნივ|250პქ]]

გვატემალამ ესპანეთისგან დამოუკიდებლობა [[1821]] წელს მოიპოვა. ამის შემდეგ მას მართავდა მთელი რიგი დიქტატორებისა, რომლებსაც ეხმარებოდა [[აშშ]]–ის კომპანია [[United Fruit Compan]]y. [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] ბოლოს გვატემალაში მიმდინარეობდა 36 წლიანი [[გვატემალის სამოქალაქო ომი|სამოქალაქო ომი]]. მისი დასრულების შემდეგ, ქვეყანაში დაიწყო ეკონომიკური წინსვლა და ჩატარდა წარმატებული დემოკრატიული არჩევნები. ბოლო, 2011 წლის არჩევნებში, პრეზიდენტად აირჩიეს პატრიოტული პარტიის კანდიდატი [[ოტო პერეს მოლინა]].
გვატემალამ ესპანეთისგან დამოუკიდებლობა [[1821]] წელს მოიპოვა. ამის შემდეგ მას მართავდა მთელი რიგი დიქტატორებისა, რომლებსაც ეხმარებოდა [[აშშ]]–ის კომპანია [[United Fruit Compan]]y. [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] ბოლოს გვატემალაში მიმდინარეობდა 36 წლიანი [[გვატემალის სამოქალაქო ომი|სამოქალაქო ომი]]. მისი დასრულების შემდეგ, ქვეყანაში დაიწყო ეკონომიკური წინსვლა და ჩატარდა წარმატებული დემოკრატიული არჩევნები. ბოლო, 2011 წლის არჩევნებში, პრეზიდენტად აირჩიეს პატრიოტული პარტიის კანდიდატი [[ოტო პერეს მოლინა]].


==ეტიმოლოგია==
==ეტიმოლოგია==
სახელი ''გვატემალა'' მომდინარეობს [[ნაჰუატლი]]ს სიტყვა ''გუაუჰტემალანიდან'', რაც „ბევრი ხეების ადგილს“ ნიშნავს.<ref>Campbell, Lyle. (1997). ''American Indian languages: The historical linguistics of Native America''. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1.</ref><ref>[http://www.ccidinc.org/programs/countries.php?country_id_number=3 www.ccidinc.org.] Retrieved June 26, 2012.</ref> ეს სახელი მას ტლასკალელმა ჯარისკაცებმა შეარქვეს, რომლებიც ესპანელ კონკისტადორ პედრო დე ალვარადოს მოკავშირეები იყვნენ ამ ტერიტორიის დაკავებისას.
სახელი ''გვატემალა'' მომდინარეობს [[ნაჰუატლი]]ს სიტყვა ''გუაუჰტემალანიდან'', რაც „ბევრი ხეების ადგილს“ ნიშნავს.<ref>Campbell, Lyle. (1997). ''American Indian languages: The historical linguistics of Native America''. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1.</ref><ref>[http://www.ccidinc.org/programs/countries.php?country_id_number=3 www.ccidinc.org.] Retrieved June 26, 2012.</ref> ეს სახელი მას ტლასკალელმა ჯარისკაცებმა შეარქვეს, რომლებიც ესპანელ კონკისტადორ პედრო დე ალვარადოს მოკავშირეები იყვნენ ამ ტერიტორიის დაკავებისას.
[[ფაილი:Guatemala-CIA WFB Map KA.png|მინი|მარცხნივ|250პქ]]


== რესურსები ინტერნეტში ==
== რესურსები ინტერნეტში ==

20:12, 24 ნოემბერი 2012-ის ვერსია

{{subst:ET|თარგის გამოყენების შეცდომა! ეს თარგი გამოიყენება subst-ის მეშვეობით. პრობლემის აღმოსაფხვრელად ჩაანაცვლეთ თარგი {{მუშავდება}} თარგით {{subst:მუშავდება}}.}}{{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/{{subst:REVISIONUSER}}|{{subst:REVISIONUSER}}]].|{{subst:CURRENTDAY}}|{{subst:CURRENTMONTH}}|{{subst:CURRENTYEAR}}}}

გვატემალის რესპუბლიკა
República de Guatemala
გვატემალა
გვატემალის
დევიზი: "Libre Crezca Fecundo"[1] "El País de la Eterna Primavera"
„უკვდავების წყაროს მიწა“[2]
ჰიმნი: Himno Nacional de Guatemala
გვატემალის მდებარეობა
დედაქალაქი
(და უდიდესი ქალაქი)
გვატემალა
8°58′ ჩ. გ. 79°32′ დ. გ. / 8.967° ჩ. გ. 79.533° დ. გ. / 8.967; -79.533
ოფიციალური ენა ესპანური ენა
მთავრობა საპრეზიდენტო რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი ოტო პერეს მოლინა
ფართობი
 -  სულ 108 890 კმ2 (107-ე)
 -  წყალი (%) 0,4
მოსახლეობა
 -  2011 შეფასებით 13 824 463 (69-ე)
 -  2007 აღწერა 12 728 111 
 -  სიმჭიდროვე 129 კაცი/კმ2 (85-ე)
მშპ (მუპ) 2011 შეფასებით
 -  სულ $74 709 მილიარდი[3] (1)
 -  ერთ მოსახლეზე 5,069[3] 
აგი (2011) 0,574 (131–ე)
ვალუტა კეტცალი (GTQ)
დროის სარტყელი (UTC-6)
Internet TLD .gt
სატელეფონო კოდი +502

გვატემალა, ოფიციალურად გვატემალის რესპუბლიკა (ესპ. República de Guatemala) — სახელმწიფო ცენტრალურ ამერიკაში. ჩრდილოეთით და დასავლეთით ესაზღვრება მექსიკა, სამხრეთ-დასავლეთით — წყნარი ოკეანე, ჩრდილო-აღმოსავლეთით — ბელიზი, აღმოსავლეთით — კარიბის აუზი, სამხრეთ-აღმოსავლეთით — ჰონდურასი და სალვადორი . ქვეყნის ფართობი შეადგენს 108 890 კმ–², მოსახლეობა — 13 276 517 ადამიანს.

გვატემალა წარმომადგენლობითი დემოკრატიის ქვეყანაა. დედაქალაქია გვატემალა-დელ-ვალე-დე-ლა-ასუნსიონი ან უბრალოდ გვატემალა. ქვეყანა ბიოლოგიურად საკმაოდ მრავალფეროვანია, გამოირჩევა უნიკალური ეკოსისტემებით.[4] ესპანელთა მოსვლამდე, გვატემალის ტერიტორიაზე ყვაოდა მაიას ცივილიზაცია. მაიას შთამომავლები დღესაც ცხოვრობენ გვატამელაში, ჰონდურასში, ბელიზში, მექსიკის სამხრეთ ნაწილსა და სალვადორის აღმოსავლეთ ნაწილში.

გვატემალამ ესპანეთისგან დამოუკიდებლობა 1821 წელს მოიპოვა. ამის შემდეგ მას მართავდა მთელი რიგი დიქტატორებისა, რომლებსაც ეხმარებოდა აშშ–ის კომპანია United Fruit Company. XX საუკუნის ბოლოს გვატემალაში მიმდინარეობდა 36 წლიანი სამოქალაქო ომი. მისი დასრულების შემდეგ, ქვეყანაში დაიწყო ეკონომიკური წინსვლა და ჩატარდა წარმატებული დემოკრატიული არჩევნები. ბოლო, 2011 წლის არჩევნებში, პრეზიდენტად აირჩიეს პატრიოტული პარტიის კანდიდატი ოტო პერეს მოლინა.

ეტიმოლოგია

სახელი გვატემალა მომდინარეობს ნაჰუატლის სიტყვა გუაუჰტემალანიდან, რაც „ბევრი ხეების ადგილს“ ნიშნავს.[5][6] ეს სახელი მას ტლასკალელმა ჯარისკაცებმა შეარქვეს, რომლებიც ესპანელ კონკისტადორ პედრო დე ალვარადოს მოკავშირეები იყვნენ ამ ტერიტორიის დაკავებისას.

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო

  1. http://www.banguat.gob.gt/inc/ver.asp?id=/en/currency%20and%20bills/Monedas%20y%20Billetes%20Translation.htm&e=18108
  2. Aguirre, Lily (1949). The land of eternal spring: Guatemala, my beautiful country. Patio Press, გვ. 253. 
  3. 3.0 3.1 Guatemala. International Monetary Fund. ციტირების თარიღი: April 18, 2012.
  4. Biodiversity Hotspots-Mesoamerica-Overview. Conservation International. ციტირების თარიღი: February 1, 2007.
  5. Campbell, Lyle. (1997). American Indian languages: The historical linguistics of Native America. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1.
  6. www.ccidinc.org. Retrieved June 26, 2012.

თარგი:Link FA