ჭართალი (მხარე): განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მNo edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 11: | ხაზი 11: | ||
== ლიტერატურა == |
== ლიტერატურა == |
||
*''ღვინჯილია, ჯ''., [[ქსე]], ტ. 11, გვ. 385. თბ., 1987 |
*''ღვინჯილია, ჯ''., [[ქსე]], ტ. 11, გვ. 385. თბ., 1987 |
||
{{საქართველოს ისტორიული მხარეები}} |
|||
[[კატეგორია:საქართველოს ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარეები]] |
[[კატეგორია:საქართველოს ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარეები]] |
16:54, 27 აგვისტო 2012-ის ვერსია
ჭართალი, ჭართალეთი, ისტორიული მხარე აღმოსავლეთ საქართველოში, მდ. მთიულეთის არაგვის შუა წელზე, სოფ. ანანურიდან მდ. ხანდოსხევამდე (ახლანდ. მცხეთა-მთიანეთის მხარე, დუშეთის მუნიციპალიტეტის ჭართლის თემის ტერიტორია). ზოგჯერ მთიულეთის ნაწილადაც მოიაზრება. ჩრდილოეთით ესაზღვრება ხანდო, სამხრეთით — ბაზალეთი, აღმოსავლეთით — ფშავი, ხოლო დასავლეთით — ქსნის ხეობა.
წყაროებიდან პირველად „ქართლის ცხოვრება“ იხსენიებს მირიან I-ის მეფობის ამბებთან დაკავშირებით (ძვ. წ. II საუკუნის დასაწყისი). მემატიანის ცნობით, ჭართალში მოსახლე მთიელები („კავკასიანნი“) დურძუკებს შეკავშირებიან და კახეთი და ბაზალეთი დაურბევიათ. 330-იან წწ. წობენში ქართველთა განმანათლებელმა წმ. ნინომ სხვა მთიელებთან ერთად ჭართლელებსაც მიაღებინა ქრისტიანობა. 853 წ. არაბთა დამსჯელი ჯარი ბუღა თურქის სარდლობით ჭართალშიც ავიდა. 1210-იან წწ. თამარ მეფის წინააღმდეგ ფხოველთა და დიდოთა გამოსვლის დროს, ჭართალელნი სამეფო ხელისუფლების მხარეს იბრძოდნენ. შემდგომში ჭართალი არაგვის საერისთავოს ემორჩილებოდა; იყო მისი სამოურავო.
ჭართალის არქიტექტურული ძეგლებიდან აღსანიშნავია ადრინდელი შუა საუკუნეების კომპლექსები:
- „მთავარნი“, წმ. გიორგის ეკლესია სოფ. მუგუდაში;
- წმ. სამების ეკლესია სოფ. ჭალისოფელში;
- ციხესიმაგრე სოფ. ციხისძირში;
- ციხესიმაგრე სოფ. ბუჩაანში.
ლიტერატურა
- ღვინჯილია, ჯ., ქსე, ტ. 11, გვ. 385. თბ., 1987