ყაზახეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
მ r2.7.1) (ბოტის დამატება: lad:Kazakistan |
No edit summary |
||
| ხაზი 5: | ხაზი 5: | ||
|დროშა = Flag of Kazakhstan.svg |
|დროშა = Flag of Kazakhstan.svg |
||
|გერბი =Coat_of_arms_of_Kazakhstan.svg |
|გერბი =Coat_of_arms_of_Kazakhstan.svg |
||
|რუკა = Kazakhstan |
|რუკა = Kazakhstan in its region.svg |
||
|ჰიმნი = [[My Kazakhstan]] |
|ჰიმნი = [[My Kazakhstan]] |
||
|დევიზი = |
|დევიზი = |
||
13:17, 24 აგვისტო 2012-ის ვერსია
| ყაზახეთის რესპუბლიკა Қазақстан Республикасы Республика Казахстан ყაზახეთი |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ჰიმნი: My Kazakhstan |
||||||
 |
||||||
| დედაქალაქი | ასტანა 51°10′ ჩ. გ. 71°30′ ა. გ. / 51.167° ჩ. გ. 71.500° ა. გ. | |||||
| უდიდესი ქალაქი | ალმათი | |||||
| ოფიციალური ენა | ყაზახური, რუსული | |||||
| მთავრობა | საპრეზიდენტო რესპუბლიკა | |||||
| - | პრეზიდენტი | ნურსულთან ნაზარბაევი | ||||
| - | პრ.-მინისტრი | კარიმ მასიმოვი | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | სულ | 2,724,900 კმ2 (მე-9) | ||||
| - | წყალი (%) | 1.7 | ||||
| მოსახლეობა | ||||||
| - | 2011 შეფასებით | 16,600,000[1] (62-ე) | ||||
| - | 2009 აღწერა | 16,004,800[1] | ||||
| - | სიმჭიდროვე | 5.94 ად კაცი/კმ2 (224-ე) | ||||
| მშპ (მუპ) | 2011 შეფასებით | |||||
| - | სულ | $216.785 მილიარდი[2] | ||||
| - | ერთ მოსახლეზე | $13,001[2] | ||||
| აგი (2011) | 0.745[3] (მაღალი) (68-ე) | |||||
| ვალუტა | ტენგე (KZT) |
|||||
| დროის სარტყელი | (UTC +5სთ/ +6სთ.) | |||||
| - | ზაფხულის (DST) | (UTC +5სთ/ +6სთ.) (UTC) | ||||
| ქვეყნის კოდი | KAZ | |||||
| Internet TLD | .kz | |||||
| სატელეფონო კოდი | +7-6xx, +7-7xx | |||||
.svg)
სახელწოდება
- ოფიციალური: ყაზახეთის რესპუბლიკა.
- ეროვნული: Қазақстан; Qazaqstan Respublikasy.
გეოგრაფია
ქვეყანა ცენტრალურ აზიაში, ესაზღვრება რუსეთს, ჩინეთს, ყირგიზეთს, უზბეკეთს და თურქმენეთს. დასავლეთით მას კასპიის ზღვა აკრავს. ფართობი შეადგენს 2.717.000 კვ.კმ-ს. ამ მაჩვენებლით მას მე-9 ადგილი უკავია მსოფლიოს ქვეყნებს შორის. მისი ტერიტორია გადაჭიმულის კასპიის ზღვიდან ალტაის მთებამდე. მთავარი მდინარეებია ილი, ირტიში და იშიმი, ტბები - არალის, ბალხაშის და ზაისანის.
სახელმწიფო
- სახელმწიფო სისტემა - განვითარებადი დემოკრატია, საპრეზიდენტო რესპუბლიკა.
- სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი ნურსულთან ნაზარბაევი (1990 წლიდან).
- საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი პარლამენტი, შედგება სენატისა (47 წევრი) და მაჟილისისაგან (67 წევრი).
ტერიტორიული მოწყობა
ყაზახეთი ადმინისტრაციულად იყოფა 14 ოლქად (oblys) და 3 ქალაქად (qalasy).
| ოლქი | მოსახლ. | ფართ. | ცენტრი |
| აკმეჩეთი | 519.8 | 226 000 | ყზილ-ორდა |
| აკმოლა | 1006.8 | 92 000 | ასტანა |
| აქტობე | 595.2 | 300 600 | აქტობე (აკტიუბინსკი) |
| ალმატი | 2344.5 | 224 200 | ალმატი |
| ატირაუ | 383.5 | 118 600 | ატირაუ (გურიევი) |
| დას. ყაზახეთი | 538.4 | 151 300 | ორალი (ურალსკი) |
| ყარაგანდი | 1230.3 | 428 000 | ყარაგანდა |
| კოსტანაი | 1309.8 | 225 700 | კუსტანაი |
| მანგიშთაუ | 276.2 | 156 600 | აქთაუ (შევჩენკო) |
| სამხ. ყაზახეთი | 1723.1 | 117 300 | შიმკენტი |
| პავლოდარი | 880.7 | 124 800 | პავლოდარი |
| აღმ. ყაზახეთი | 1334.4 | 283 300 | ოსკემენი (უსტ-კამენოგორსკი) |
| ჩრდ. ყაზახეთი | 1167.9 | 123 200 | პეტროპავლი (პეტროპავლოვსკი) |
| თარაზი | 857.7 | 144 300 | თარაზი (ჟამბილი) |
დემოგრაფია
- მოსახლეობა - 16,600,000 (2011), მათ შორის: 63.1% ყაზახი, 23.7% რუსი, 2.9% უზბეკი, 2.1% უკრაინელი, 1.4% უიგური, 1.3% თათარი, 1.1% გერმანელი, 4.5% სხვა.[1]
- სახელმწიფო ენები - ყაზახური და რუსული.
- რელიგია - ისლამი და ქრისტიანობა.
- დედაქალაქი - ასტანა (288 ათასი, 1997 წლის 1 დეკემბრიდან).
- დიდი ქალაქები - ალმათი (1.046 ათასი), ყარაგანდა (405), შიმკენტი (335), თარაზი (306), პავლოდარი (300).
ეკონომიკა
ყაზახეთი მდიდარია მინერალური რესურსებით - ნავთობი, ბუნებრივი აირი, ქვანახშირი, რკინის მადანი, მანგანუმი, ქრომი, ნიკელი, კობალტი, სპილენძი, მოლიბდენი, ტყვია, თუთია, ბოქსიტები, ოქრო, ურანი. ერთობლივ ეროვნულ პროდუქტში სოფლის მეურნეობის წილი შეადგენს 10%-ს, მრეწველობის - 30%-ს, დანაჩენი მომსახურებაზე მოდის. ძირითადი საექსპორტო პროდუქტებია - ნავთობი, ლითონები, ქიმიკატები, ხორბალი. უკანასკნელ წლებში შესამჩნევია პროგრესი საბაზრო ეკონომიკის ჩამოყალიბების მიმართულებით. ეროვნული ვალუტა - თენგე (KZT);
უახლესი ისტორია
დამოუკიდებლობა გამოაცხადა 1990 წელს. სსრ კავშირის დაშლის შემდეგ ყაზახეთს ერგო საბჭოთა კოსმონავტიკის ძირითადი ბაზა - ბაიკონურის კოსმოდრომი. მას დაახლოებით 6 ათასი კვ.კმ ფართობი უჭირავს, რომელსაც იჯარით იყენებს რუსეთი. ყაზახეთი არის დსთ-ს წევრი. 1999 წელს მიიღო დამკვირვებლის სტატუსი ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეაში.
კულტურა
- არქიტექტურა: ხოჯა აჰმედ იასავის მავზოლეუმი.
- ლიტერატურა: ყაზახურ-უზბეკური ეპოსი - ალფამიში (XIX-XX სს.)
წყაროები
- Alexandrov, Mikhail (1999). Uneasy Alliance: Relations Between Russia and Kazakhstan in the Post-Soviet Era, 1992–1997. Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 0-313-30965-5. .
- Clammer, Paul; Kohn, Michael; Mayhew, Bradley (2004). Lonely Planet Guide: Central Asia. Oakland, CA: Lonely Planet. ISBN 1-86450-296-7. .
- Cummings, Sally (2002). Kazakhstan: Power and the Elite. London: Tauris. ISBN 1-86064-854-1. .
- Demko, George (1997). The Russian Colonization of Kazakhstan. New York: Routledge. ISBN 0-7007-0380-2. .
- Fergus, Michael; Jandosova, Janar (2003). Kazakhstan: Coming of Age. London: Stacey International. ISBN 1-900988-61-5. .
რესურსები ინტერნეტში
- Kazakhstan national tour operator, Official website of KAZAKHSTAN-REISEN
- Caspian Pipeline Controversy
- Country Profile
სწოლიო
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Перепись населения Республики Казахстан 2009 года. Краткие итоги. (Census for the Republic of Kazakhstan 2009. Short Summary) Russian. Republic of Kazakhstan Statistical Agency. ციტირების თარიღი: 10 December 2010.
- ↑ 2.0 2.1 Kazakhstan. International Monetary Fund. ციტირების თარიღი: 2012-04-18.
- ↑ Human Development Report 2011. United Nations (2011). ციტირების თარიღი: 15 November 2011.
| |||||||||||||||||
.svg){kind=small}
| |||||
| |||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
| |||||
| |||||||||||||||||||||||||||
