ფერმას დიდი თეორემა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

21:55, 15 ივნისი 2012-ის ვერსია

ფერმას ბოლო თეორემა (ხშირად ფერმას დიდი თეორემა) ცნობილი თეორემაა მათემატიკის ისტორიაში; მდგომარეობს შემდეგში:

არ არსებობს ისეთი a, b და y მთელი რიცხვები, რომელთათვისაც სრულდება ტოლობა

a^{n}+b^{n}=y^{n}

, სადაც n > 2(n ორზე მეტი მთელი რიცხვია).

ფერმას ბოლო თეორემა ალბათ მათემატიკის ყველაზე პოპულარული თეორემაა. იგი ჩამოაყალიბა ფრანგმა მათემატიკოსმა პიერ ფერმამ დიოფანტეს წიგნ "არითმეტიკაზე" მინაწერის სახით, რასაც დაუმატა, რომ მან გადაჭრა ეს ამოცანა, მხოლოდ ადგილის უქონლობის გამო ვერ ახერხებდა დამტკიცების იქვე დაწერას. დღესდღეობით ცნობილია, რომ ამოცანის ამოხსნა შეუძლებელი იყო ფერმის დროინდელი ელემენტარული მათემატიკის საშუალებით. ასე რომ, დამტკიცება, რომელზედაც ფერმა მიუთითებდა, სავარაუდოდ მცდარი იყო ან საერთოდ არ არსებობდა.

სრული სახით ამოცანა გადაიჭრა მხოლოდ 1994 წელს ენდრიუ ვაილსის შრომებში. მანამდე სხვადასხვა დროს გადაჭრილი იქნა 600–ზე მეტო კერძო შემთხვევა. მაგალითად n = 4 შემთხვევისთვის ერთ-ერთი დამტკიცება გამოაქვეყნა თვითონ ფერმამ.

ამოცანის ჩამოყალიბების ელემენტარულმა სახემ განაპირობა მისი პოპულარობა არასპეციალისტებს შორის. სინამდვილეში კი ფერმას თეორემა უკავშირდებება თანამედროვე მათემატიკაში მდგარ რამდენიმე უფრო ღრმა პრობლემას.

აღნიშვნისათვის n = 2 შემთხვევაში ტოლობას $a^{n}+b^{n}=y^{n}$ აქვს უამრავი ამონახსენი მთელ რიცხვებში.

იხილეთ აგრეთვე

პიერ ფერმა

@@ ხაზი 5: / ხაზი 5: @@
 :არ არსებობს ისეთი ''a'', ''b'' და ''y'' [[მთელი რიცხვი|მთელი რიცხვები]], რომელთათვისაც სრულდება ტოლობა <math>a^n+b^n=y^n</math>, სადაც ''n > 2''(n ორზე მეტი მთელი რიცხვია).
-ფერმას ბოლო თეორემა ალბათ მათემატიკის ყველაზე პოპულარული თეორემაა. იგი ჩამოაყალიბა ფრანგმა მათემატიკოსმა [[ფერმა, პიერ|პიერ ფერმამ]] [[დიოფანტე|დიოფანტეს]] წიგნ "არითმეტიკაზე" მინაწერის სახით, რასაც დაუმატა, რომ მან გადაჭრა ეს ამოცანა, მხოლოდ ადგილის უქონლობის გამო ვერ ახერხებდა დამტკიცების იქვე დაწერას. დღესდღეობით ცნობილია, რომ ამოცანის ამოხსნა შეუძლებელი იყო ფერმის დროინდელი ელემენტარული მათემატიკის საშუალებით. ასე რომ, დამტკიცება, რომელზედაც ფერმა მიუთითებდა, სავარაუდოდ მცდარი იყო ან საერთოდ არ არსებობდა.
+ფერმას ბოლო თეორემა ალბათ მათემატიკის ყველაზე პოპულარული თეორემაა. იგი ჩამოაყალიბა ფრანგმა მათემატიკოსმა [[ფერმა, პიერ|პიერ ფერმამ]] [[დიოფანტე]]ს წიგნ "არითმეტიკაზე" მინაწერის სახით, რასაც დაუმატა, რომ მან გადაჭრა ეს ამოცანა, მხოლოდ ადგილის უქონლობის გამო ვერ ახერხებდა დამტკიცების იქვე დაწერას. დღესდღეობით ცნობილია, რომ ამოცანის ამოხსნა შეუძლებელი იყო ფერმის დროინდელი ელემენტარული მათემატიკის საშუალებით. ასე რომ, დამტკიცება, რომელზედაც ფერმა მიუთითებდა, სავარაუდოდ მცდარი იყო ან საერთოდ არ არსებობდა.
-სრული სახით ამოცანა გადაიჭრა მხოლოდ [[1994]] წელს [[ენდრიუ ვაილსი|ენდრიუ ვაილსის]] შრომებში. მანამდე სხვადასხვა დროს გადაჭრილი იქნა 600–ზე მეტო კერძო შემთხვევა. მაგალითად ''n = 4'' შემთხვევისთვის ერთ-ერთი დამტკიცება გამოაქვეყნა თვითონ ფერმამ.
+სრული სახით ამოცანა გადაიჭრა მხოლოდ [[1994]] წელს [[ენდრიუ ვაილსი]]ს შრომებში. მანამდე სხვადასხვა დროს გადაჭრილი იქნა 600–ზე მეტო კერძო შემთხვევა. მაგალითად ''n = 4'' შემთხვევისთვის ერთ-ერთი დამტკიცება გამოაქვეყნა თვითონ ფერმამ.
 ამოცანის ჩამოყალიბების ელემენტარულმა სახემ განაპირობა მისი პოპულარობა არასპეციალისტებს შორის. სინამდვილეში კი ფერმას თეორემა უკავშირდებება თანამედროვე მათემატიკაში მდგარ რამდენიმე უფრო ღრმა პრობლემას.
@@ ხაზი 13: / ხაზი 13: @@
 აღნიშვნისათვის ''n = 2'' შემთხვევაში ტოლობას <math>a^n+b^n=y^n</math> აქვს უამრავი ამონახსენი მთელ რიცხვებში.
-==იხილეთ აგრეთვე==
+== იხილეთ აგრეთვე ==
-*[[პიერ ფერმა]]
+* [[პიერ ფერმა]]
 [[კატეგორია:მათემატიკური თეორემები]]
@@ ხაზი 60: / ხაზი 60: @@
 [[ru:Великая теорема Ферма]]
 [[scn:Ùrtimu tiurema di Fermat]]
+[[sh:Fermatov posljednji teorem]]
 [[simple:Fermat's Last Theorem]]
 [[sk:Veľká Fermatova veta]]